3) Қазақстан Республикасының аумағында төтенше мемлекеттiк бюджет енгiзу туралы шешiм қабылдайды және оны әзiрлеу тәртiбiн айқындайды;
4) мемлекеттегi жағдай мен республиканың iшкi және сыртқы саясатының негiзгi бағыттары туралы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауда алдағы жылға арналған Қазақстан Республикасының бюджет саясатының негiзгi бағыттарын айқындайды;
5) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңес құрады және ол туралы ереженi бекiтедi;
6) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде, сондай-ақ оны пайдаланудың көлемi мен бағыттары жөнiнде шешiмдер қабылдайды;
7) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану туралы есептердi бекiтедi;
8) осы Кодексте көзделген жағдайларда тиiстi қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспарын бекiтедi;
9) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
56-бап. Қазақстан Республикасы Парламентiнiң құзыретi
Қазақстан Республикасының Парламентi бюджеттiк қатынастарды реттеу саласында:
1) республикалық бюджеттi, сондай-ақ республикалық бюджетке өзгерiстер мен толықтырулар енгiзудi бекiтедi;
2) Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есептерiн бекiтедi;
3) Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
57-бап. Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң құзыретi
Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi бюджеттiк қатынастарды peттeу саласында:
1) республикалық бюджеттiң атқарылуына сыртқы бақылауды жүргiзу тәртiбiн белгiлейдi;
2) iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органмен бiрлесiп мемлекеттiк қаржы бақылауының стандарттарын әзiрлейдi, сондай-ақ оларды бекiтедi және олардың сақталуына бақылауды жүзеге асырады;
3) республикалық бюджеттiң атқарылуына сыртқы бақылауды жүзеге асырады;
4) төтенше мемлекеттiк бюджеттiң атқарылуына бақылауды жүзеге асырады;
5) бақылау iс-шараларының қорытындылары бойынша қабылданған шешiмдердiң орындалуын бақылауды жүзеге асырады;
6) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
58-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретi
Қазақстан Республикасының Үкiметi бюджеттiк қатынастарды реттеу саласында:
1) Қазақстан Республикасының Парламентiне республикалық бюджеттi және оның атқарылуы туралы жылдық есептi табыс етедi;
2) Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есептi табыс етедi;
3) жергiлiктi бюджеттердiң жобаларын әзiрлеу тәртiбiн айқындайды;
4) республикалық бюджеттiң атқарылуын қамтамасыз етедi, республикалық және жергiлiктi бюджеттердi атқару тәртiбiн айқындайды;
5) тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру туралы қаулы қабылдайды;
6) қарыз алуды жүзеге асырады;
7) шикiзат секторы ұйымдарының тiзбесiн бекiтедi;
8) орта мерзiмдi фискалдық саясат жобасын әзiрлеу тәртiбiн айқындайды;
9) бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) қарау тәртiбiн айқындайды;
10) салықтық емес түсiмдердi алуға жауапты және олардың түсуiне бақылауды жүзеге асыратын уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың тiзбесiн, оларды бюджетке аудару тәртiбiн айқындайды;
11) мемлекеттiк емес қарыздар бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер беру қажеттiгi туралы шешiмдер қабылдайды;
12) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк емес қарыздар бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер беру тәртiбiн, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыздарды алу, пайдалану, өтеу және оларға қызмет көрсету, оларды тiркеу мен есепке алу, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борыштың мониторингi мен оны басқару тәртiбiн айқындайды;
13) мемлекеттiк мекемелердiң өз иелiгiнде қалған тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақшаны пайдалану тәртiбiн айқындайды;
14) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң және жергiлiктi атқарушы органдардың резервiн пайдалану тәртiбiн айқындайды;
15) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына активтердi есептеу, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану тәртiбiн айқындайды;
16) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесiп Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын орналастыру үшiн рұқсат етiлген қаржылық активтердiң және, материалдық емес активтерді қоспағанда, өзге мүліктің тiзбесiн айқындайды;
17) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының жыл сайынғы аудитiнiң өткiзiлуiн қамтамасыз етедi;
18) төмен тұрған бюджеттерден жоғары тұрған бюджетке бюджеттiк алып қоюлардың және жоғары тұрған бюджеттен төмен тұрған бюджеттерге бюджеттiк субвенцияларды аударудың тәртiбi мен кезеңдiлiгiн айқындайды;
19) жалпы сипаттағы ресми трансферттер көлемдерi есептерiнiң әдiстемесiн айқындайды;
20) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң орта мерзiмдi фискалдық саясатын бекiтедi;
21) заттай нормаларды бекiтедi;
22) бiрыңғай бюджеттiк сыныптаманы бекiтедi және оны жасау тәртiбiн айқындайды;
23) бюджеттiк бағдарламалардың тиiмдiлiгiн бағалауды жүргiзу тәртiбiн айқындайды;
24) iшкi бақылау жүргiзу тәртiбiн белгiлейдi;
25) орталық атқарушы органдардың, сондай-ақ олардың аумақтық органдарының және оларға ведомстволық бағынысты мемлекеттiк мекемелердiң штат санының лимитiн бекiтедi;
26) жергiлiктi мемлекеттiк басқарудың үлгiлiк құрылымын және жергiлiктi атқарушы органдардың штат саны лимитiн бекiтедi;
27) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесiп Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану туралы жылдық есептi жасайды;
28) Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы Президентiнiң актiлерiне сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
59-бап. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның құзыретi
Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
1) Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң орта мерзiмдi фискалдық саясатының жобасын әзiрлейдi;
2) тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы, бюджетке өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы заңдардың жобаларын әзiрлейдi және оларды қарауға Қазақстан Республикасының Үкiметiне табыс етедi;
3) тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру туралы Қазақстан Республикасы Үкiметi қаулысының жобасын әзiрлейдi;
4) бюджеттiк өтiнiм жасаудың және табыс етудiң тәртiбiн айқындайды;
5) мемлекеттiк мекемелердiң өз иелiгiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн түсiмдер мен ақша шығыстарының болжамын жасау нысанын белгiлейдi;
6) бюджет түсiмдерiн болжау әдiстемесiн айқындайды;
7) бiрыңғай бюджет сыныптамасының жобасын әзiрлейдi;
8) жылдық қаржыландыру жоспарын әзiрлейдi және бекiтедi;
9) республикалық бюджетті нақтылау (түзету) жөнiнде ұсыныстар енгiзедi;
10) бюджеттiк бағдарламалардың тиiмдiлiгiн бағалауды жүзеге асырады;
11) мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алуды және борышты жоспарлау мен талдауды жүзеге асырады;
12) бюджеттiк кредиттеудi жоспарлау мен талдауды жүзеге асырады;
13) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
60-бап. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның құзыретi
Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган бюджеттiк қатынастарды реттеу саласында:
1) республиканың әлеуметтiк-экономикалық дамуының орта мерзiмдi жоспарының жобасын әзiрлейдi;
2) басым бюджеттiк инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiн қалыптастырады;
3) гранттарды тартуға басымдығы бар өтiнiмдердiң тiзбесiн қалыптастырады және оны Қазақстан Республикасының Yкiметiне бекiтуге енгiзедi;
4) бюджеттiк инвестициялар мен гранттардың тиiмдiлiгiн бағалауды жүргiзедi;
5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
61-бап. Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның құзыретi
Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
1) республикалық бюджеттi атқарады және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуына қызмет көрсетудi жүзеге асырады;
2) тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы, бюджетке өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы заңдардың жобаларын әзiрлеуге қатысады;
3) тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру туралы Қазақстан Республикасы Үкiметi қаулысының жобасын әзiрлеуге қатысады;
4) бюджетке түсетiн түсiмдердi болжауға және мемлекеттiк бюджетке кiрiстердiң түсуi саласындағы мемлекеттiк саясаттың мақсаттары мен басымдықтарын айқындауға қатысады;
5) республикалық бюджеттiң түсiмдерi мен оны қаржыландырудың жиынтық жоспарларын бекiтедi және оларға өзгерiстер енгiзедi;
6) республикалық бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерiне рұқсаттар бередi;
7) мемлекеттiк мекемелердiң азаматтық-құқықтық мәмiлелерiн тiркеудi жүзеге асырады;
8) мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттемелерi бойынша төлемдердi жүзеге асырады;
9) уақытша бос бюджеттiк ақшаны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi салымдарға (депозиттерге) орналастырады;
10) банктiк шоттардан шетел валютасын қайта айырбастау тәртiбiн айқындайды;
11) осы Кодексте белгіленген жағдайларда қаржыландыруды тоқтата тұрады;
12) бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органда мемлекеттiк мекемелердiң шоттарын ашу, жабу және жүргiзу тәртiбiн айқындайды;
13) бюджеттiк есепке алуды жүргiзу тәртiбiн айқындайды;
14) есептiлiк жасаудың және табыс етудiң тәртiбiн айқындайды;
15) Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң қарыздарын алады, пайдаланады, тiркейдi, өтейдi және оларға қызмет көрсетедi, бағалы қағаздардың ұйымдастырылған рыногында өзi шығарған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алу мен сатуды жүзеге асырады;
16) мемлекеттiк емес қарыздардың мемлекеттiк кепiлдiктерi бойынша мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз етедi;
17) бюджет қаражатын игеру мониторингiн жүзеге асырады;
18) республикалық бюджеттің атқарылуы барысында республикалық бюджеттiк бағдарламалардың тиiмділігiн бағалауды жүзеге асырады;
19) республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуы, бюджеттiк есепке алу, есептiлiк жөнiндегi әдiстемелiк басшылықты жүзеге асырады;
20) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң тапсырмасы бойынша келiссөздер жүргiзедi, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыздар шарттарына қол қояды, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарын шығарады, мемлекеттiк емес қарыздар бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер бередi;
21) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыздарына және мемлекеттiк кепiлдiктерi бар мемлекеттiк емес қарыздарға қызмет көрсетуге екiншi деңгейдегi банктердi конкурстық негiзде айқындайды және оларға уәкiлеттiк бередi;
22) республикалық бюджет қаражаты есебiнен бюджет кредиттерiнiң берiлуiн, оларға қызмет көрсетiлуiн және олардың нысаналы пайдаланылуына бақылауды жүзеге асырады, олардың есепке алынуын, мониторингiн және қайтарылуын қамтамасыз етедi;
23) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
62-бап. Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның құзыретi
Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
1) мемлекеттiк қаржылық бақылау объектiлерi қызметiнiң Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкестiгіне iшкi бақылауды жүзеге асырады;
2) республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуы, ол бойынша есеп және есептiлiк жүргiзу, гранттардың, мемлекет кепiлдiк берген қарыздардың, мемлекет активтерiнiң, мемлекеттiк мекемелердiң тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) сатуынан түскен өз иелiктерiнде қалатын ақшаның пайдаланылуы бөлiгiнде Қазақстан Республикасының заңдары талаптарының бұзылу себептерiне баға бередi;
3) бақылау iс-шараларының қорытындылары бойынша қабылданған шешiмдердiң орындалуына бақылауды жүзеге асырады;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
63-бап. Облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихатының құзыретi
Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихаты:
1) жергiлiктi бюджеттi және оның атқарылуы туралы жылдық есептi бекiтедi;
2) жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын сыртқы бақылауды жүзеге асыратын мәслихаттың тексеру комиссиясын сайлайды;
3) жергiлiктi бюджеттiң атқарылуына сыртқы бақылау жүргiзу туралы есептердi қарайды;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
64-бап. Облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) әкiмдiгiнiң құзыретi
Облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) әкiмдiгi:
1) жергiлiктi бюджет жобасын әзiрлейдi және оны мәслихатқа табыс етедi;
2) жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын қамтамасыз етедi және мәслихатқа оның атқарылуы туралы жылдық есептi табыс етедi;
3) тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы жергiлiктi өкiлдi органның шешiмiн iске асыру туралы қаулы қабылдайды;
4) жергiлiктi атқарушы органның орта мерзiмдi фискалдық саясатын бекiтедi;
5) экономикалық, бюджеттiк жоспарлау, бюджеттi атқару жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органдарды құрады;
6) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджет комиссиясын құрады, ол туралы ереженi бекiтедi, оның құрамын айқындайды;
7) осы Кодексте көзделген жағдайларда тиiстi қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған жергiлiктi қаржы жоспарын бекiтедi;
8) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
10-тарау. Бюджеттік комиссиялар
65-бап. Бюджеттiк комиссиялар туралы негiзгi ережелер
1. Бюджеттiк комиссия - бюджет жобасын уақтылы және сапалы әзiрлеу мен бюджеттi нақтылау және атқару жөнiнде ұсыныстар жасауды қамтамасыз ету мақсатында құрылатын комиссия.
2. Республикалық бюджеттiк комиссия және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттiк комиссиялары өз қызметiн тұрақты негiзде жүзеге асырады.
66-бап. Бюджеттiк комиссиялардың құзыретi
Бюджеттiк комиссиялардың құзыретiне:
1) алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискалдық саясат жөнiнде ұсыныстар талдап-жасау;
2) тиiстi қаржы жылына арналған бюджеттер жобаларының көрсеткiштерiн айқындау жөнiнде ұсыныстар талдап-жасау;
3) алдағы үш жылдық кезеңде және жоспарланып отырған қаржы жылында қаржыландыруға арналған бюджеттiк бағдарламаларды iрiктеу, орта мерзiмдi фискалдық саясатты негiзге ала отырып, оларды iске асыру тетiгiн айқындау жөнiнде ұсыныстар талдап-жасау;
4) республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң шығыстарын ұлғайтуды немесе түсiмдерiн қысқартуды көздейтiн нормативтiк құқықтық актiлердiң жобалары бойынша ұсыныстар талдап-жасау;
5) тиiстi қаржы жылына арналған бюджеттердi нақтылау жөнiнде ұсыныстар талдап-жасау;
6) бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуын бағалау нәтижелерiн қарау және солар бойынша ұсыныстар талдап-жасау;
7) осы Кодексте, сондай-ақ бюджеттiк комиссиялар туралы ережелерде көзделген өзге де өкiлеттiктер кiредi.
67-бап. Бюджеттiк комиссиялардың құрамы мен жұмыс органдары
1. Бюджеттiк комиссиялардың құрамына:
бюджеттiк комиссияның төрағасы;
бюджеттiк комиссия төрағасының орынбасарлары;
бюджеттiк комиссияның хатшысы;
бюджеттiк комиссияның мүшелерi кiредi.
2. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық немесе жергiлiктi уәкiлеттi органдар тиiсiнше бюджеттiк комиссиялардың жұмыс органы болып табылады.
3. Бюджеттiк комиссияның төрағасы оның қызметiне басшылық жасайды, бюджеттiк комиссияның отырыстарын өткiзедi, оның жұмысын жоспарлайды, оның шешiмдерiнiң iске асырылуына жалпы бақылауды жүзеге асырады және комиссия жүзеге асыратын қызметке жауапты болады.
Бюджеттiк комиссияның төрағасы болмаған кезде оның функцияларын бюджеттiк комиссия төрағасының өзi тағайындаған орынбасары орындайды.
4. Бюджеттiк комиссияның хатшысы бюджеттiк комиссияның қызметiн қамтамасыз ету жөнiндегi жұмысты үйлестiредi, бюджеттiк комиссия отырыстарының хаттамаларын дайындайды.
5. Жұмыс органы бюджеттiк комиссия айқындайтын мерзiмдер мен күн тәртiптерiне сәйкес бюджеттiк комиссияның отырыстарына материалдар дайындайды.
Ерекше бөлік
4-бөлім. Бюджетті әзірлеу мен бекіту
11-тарау. Бюджетті жоспарлау негіздері
68-бап. Бюджеттi жоспарлау туралы жалпы ережелер
1. Бюджеттi жоспарлау жоспарланып отырған кезеңге арналған бюджет түсiмдерiнiң көлемiн және басымдықты ескере отырып, мемлекеттiң әлеуметтiк-экономикалық даму мiндеттерiне сәйкес оларды пайдалану бағыттарын айқындау жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу процесi болып табылады.
2. Бюджет бiр қаржы жылына жоспарланады. Кезектi қаржы жылына арналған бюджеттiң жобасымен бiр мезгiлде алдағы үш жылдық кезеңге арналған бюджеттiң болжамы жасалады.
3. Республикалық бюджеттiң жобасын әзiрлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Президентi айқындайды. Жергiлiктi бюджеттердiң жобаларын әзiрлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
69-бап. Бюджеттi жоспарлау принциптерi
Мыналар:
1) сабақтастық принципi - бюджеттi алдыңғы кезеңде негiзге алынған орта мерзiмдi фискалдық саясат бағыттарын сақтап, өткен және ағымдағы қаржы жылдары бюджетiнiң атқарылу нәтижелерiн ескере отырып жоспарлау;
2) басымдық принципi - бюджеттi алдағы орта мерзiмдi кезеңге арналған әлеуметтiк-экономикалық дамудың басым бағыттарын сақтай отырып жоспарлау;
3) негiздiлiк принципi - бюджеттi нормативтiк құқықтық актiлер және бюджет жобасына белгiлi бiр түсiмдердi немесе шығыстарды енгiзу қажеттiгiн айқындайтын басқа да құжаттар негiзiнде жоспарлау және олардың көлемдерiнiң негiздiлiгi бюджеттi жоспарлаудың негiзгi принциптерi болып табылады.
70-бап. Алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискалдық саясатты айқындау
1. Орта мерзiмдi фискалдық саясат алдағы үш жылдық кезеңге арналған салық-бюджет саясатын, соның iшiнде:
мемлекеттiк, республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң болжамдық көрсеткiштерiн;
бюджеттiк бағдарламалардың өткен кезеңнiң iшiнде iске асырылу тиiмдiлiгiн бағалау нәтижелерiн;
бюджет қаражатын жұмсаудың басым бағыттарын;
республиканың немесе аймақтың әлеуметтiк-экономикалық дамуының негiзгi бағыттарын iске асырудың тәсiлдерiн;
бюджетаралық қатынастардың даму бағыттарын;
мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыш саласындағы саясатты;
ықтимал фискалдық тәуекелдердi айқындайтын құжат болып табылады.
2. Орта мерзiмдi фискалдық саясат республиканың немесе аймақтың орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспары негiзiнде, өткен қаржы жылы бекiтiлген орта мерзiмдi фискалдық саясат, мемлекеттiк, салалық (секторлық), аймақтық бағдарламалар, өткен қаржы жылы iшiнде бюджеттiң атқарылуын талдау мен бағалау ескерiле отырып, оның негiзгi бағыттары жыл сайын түзетiлiп үш жылдық кезеңге әзiрленедi.
3. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискалдық саясатын Қазақстан Республикасының Yкiмeтi ағымдағы жылдың 1 маусымына дейiн бекiтедi және ол мiндеттi түрде жариялануға жатады.
Жергiлiктi атқарушы органның алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискалдық саясатын жергiлiктi атқарушы органдар ағымдағы жылдың 1 шiлдесiне дейiн бекiтедi және ол мiндеттi түрде жариялануға жатады.
4. Орта мерзiмдi фискалдық саясатты әзiрлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
71-бап. Заттай нормалар
1. Заттай нормалар - қажеттi материалдық немесе материалдық емес игiлiктердi тұтынудың немесе пайдаланудың заттай көрсеткiштерi. Заттай нормаларды қолдану бюджеттi жоспарлау мен атқару кезiнде мiндеттi болып табылады.
2. Заттай нормаларды орталық мемлекеттiк органдар әзiрлейдi және Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.
3. Орталық мемлекеттiк органдар мемлекеттiк бюджеттiң және республиканың, әлеуметтiк-экономикалық дамуының болжамды көрсеткiштерiн ескере отырып, Республикалық бюджет комиссиясының қарауына заттай нормаларды өзгерту немесе олардың күшiн жою туралы ұсыныстар енгiзуге құқылы.
12-тарау. Бюджеттер жобаларын әзірлеу
72-бап. Бюджет түсiмдерiн болжау
1. Бюджет түсiмдерiн болжауды республиканың немесе аймақтың орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспары және алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискалдық саясат негiзiнде бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
2. Тауарлардың (жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң) құны түрiндегi бюджетке түсiмдердi көрсетуге гранттар алған кезде ғана, сондай-ақ тек Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта көзделген жағдайларда жол берiледi.
Бұл ретте шығыстарда бюджеттiк бағдарлама алынған тауарлардың (жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң) құнына тең көлемде көзделуге тиiс.
3. Бюджет түсiмдерiн болжау әдiстемесiн бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган әзiрлейдi және бекiтедi.
4. Бюджет түсiмдерiнiң алдағы қаржы жылына арналған болжамды көрсеткiштерiн бюджет комиссиясы қарап, мақұлдайды.
73-бап. Бюджет шығыстарының лимиттерiн айқындау
1. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган орта мерзiмдi фискалдық саясат негiзiнде ағымдағы бюджеттiк бағдарламалар мен бюджеттiк даму бағдарламалары үшiн бюджет шығыстарының лимиттерiн қалыптастырады.
2. Бюджет шығыстарының лимиттерiн бюджет комиссиясы қарап, мақұлдайды.
3. Бюджет шығыстары лимиттерiн бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерiне және бюджеттiк даму бағдарламаларына арналған шығыстар лимиттерiн бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iрiктеу үшiн экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органға жеткiзудi бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
74-бап. Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң бюджеттiк өтiнiмдер жасауы
1. Бюджеттiк өтiнiм бюджетті әзiрлеу кезiнде бюджеттiк бағдарламалардың қажеттiгiн негiздеу және оларды қаржыландыру сомаларын айқындау үшiн алдағы қаржы жылына және үш жылдық кезеңге арнап бюджеттік бағдарламалардың әкiмшiлерi жыл сайын жасап, табыс ететiн құжаттар жиынтығы болып табылады.
2. Бюджеттiк өтiнiм:
бiрыңғай бюджет сыныптамасы;
бюджет шығыстарының лимиттерi;
өткен қаржы жылы бюджеттiк комиссия мақұлдаған үш жылдық кезеңге арналған бюджеттiк өтiнiм;
республиканың немесе аймақтың орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспары және орта мерзiмдi фискалдық саясат;
басым бюджеттiк инвестициялық жобалар (бағдарламалар) тiзбесi негiзiнде жасалады.
3. Осы Кодексте көзделген бюджеттi нақтылау жағдайларын қоспағанда, бюджеттiк бағдарлама әкiмшiсi жыл сайын бiр ғана бюджеттiк өтiнiм жасайды.
4. Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiсiнiң бюджеттiк өтiнiмi:
1) бюджеттiк бағдарламалардың (iшкi бағдарламалардың) тiзбесiн және олар бойынша шығыстар сомасын;
2) бюджеттiк бағдарламаға түсiндiрме жазбаны;
3) бюджеттiк өтiнiмге енгiзiлген бюджеттiк бағдарлама (iшкi бағдарлама) паспортының жобасын;
4) кредиторлық берешектiң жалпы сомасын оның пайда болуының негiзгi себептерiн көрсетiп, жылдар бойынша мiндеттi түрде бөле отырып, ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша кредиторлық берешек туралы ақпаратты;
5) дебиторлық берешектiң жалпы сомасын оның пайда болуының негiзгi себептерiн көрсетiп, жылдар бойынша мiндеттi түрде бөле отырып, ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша дебиторлық берешек туралы ақпаратты;
6) гранттар сомасын жұмсалу бағыттары бойынша мiндеттi түрде бөле отырып, ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша алынған және пайдаланылған байланысты гранттар туралы ақпаратты;
7) бюджеттiк өтiнiмге енгiзiлген бюджеттiк бағдарлама (iшкi бағдарлама) бойынша шығыстар есептерiн;
8) басқа да ақпаратты қамтиды.
Мемлекеттiк мекемелердiң тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) сатудан түскен өздерiнiң иелiгiнде қалатын ақша түсiмдерi мен шығыстарының тиiстi қаржы жылына арналған болжамы бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша жасалып, бюджеттiк өтiнiммен бiрге табыс етiледi.
5. Бюджеттiк бағдарламалардың (iшкi бағдарламалардың) тiзбесi белгiленген нысанда өткен жылғы есептiлiк деректерiн, ағымдағы жылға арналған жоспарлы көрсеткiштердi және алдағы үш жылдық кезеңге арналған болжамды көрсеткiштердi көрсете отырып, алдағы үш жылдық кезеңге әкiмшi жоспарлайтын бюджеттiк бағдарламаларды айқындайды.
6. Бюджеттiк бағдарламаға түсiндiрме жазба жоспарланып отырған бюджеттiк бағдарламаның қысқаша сипаттамасын айқындайды, оның мәнiн, республиканың немесе аймақтың әлеуметтiк-экономикалық дамуына қажеттiгi мен рөлiн ашып көрсетедi, өткен жылғы бюджеттiк өтiнiмнен ауытқу себептерiн көрсетедi.
7. Бюджеттiк бағдарлама (iшкi бағдарлама) паспортының жобасы бюджеттiк бағдарламаның мақсаттарын, мiндеттерiн, нормативтiк-құқықтық негiздемесiн, күтiлетiн нәтижелерiн, iс-шараларын, жауапты орындаушыларын, орындау мерзiмдерiн, ұлттық валютамен көрсетiлген құнын, қаржыландыру көздерiн айқындайтын құжат болып табылады.
8. Бюджеттiк бағдарлама (iшкi бағдарлама) бойынша шығыстардың есебi бекiтiлген заттай нормалар ескерiле отырып айқындалатын бюджеттiк бағдарламалардың сандық және құндық көрсеткiштерiн ашып көрсетедi.
9. Бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiсi бюджеттік бағдарламаларды бюджеттiк кредит беру арқылы iске асыруды ұсынған жағдайда, осы бюджеттiк бағдарламалар бойынша бюджеттiк өтiнiм мынадай құжаттарды, соның iшiнде инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) дайындау мен iрiктеу кезiнде қалыптастырылған құжаттарды:
