11) бiлiм беру ұйымы әкiмшілiгiнiң бұйрықтары мен өкiмдерiне шағым жасауға;
12) педагогикалық қызметтегi табыстары үшiн материалдық және моральдық жағынан көтермеленуге, ордендермен және медальдармен, құрметтi атақтармен, белгiлермен және грамоталармен марапатталуға құқығы бар.
4. Мемлекеттiк бiлiм беру ұйымдары педагог қызметкерлерiнiң:
1) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тұрғын үй алуға;
2) ауылдық (селолық) жерлерде тұрып жұмыс iстейтiндер - жергiлiктi өкiлдi органдардың шешiмi бойынша жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен жергiлiктi өкiлдi органдар белгiлейтiн мөлшерде коммуналдық қызмет көрсету мен отын шығындары бойынша жеңiлдiктер (ақшалай өтемдер) алуға;
3) жеке меншігінде малы барлардың жемшөппен, малын жаюға және шөп шабуға арналған жер учаскелерімен ауыл шаруашылық ұйымдарының қызметкерлерімен бірдей қамтамасыз етілуге құқығы бар.
4-1. Селолық жерде жұмыс iстейтiн бiлiм берудiң педагогикалық қызметкерлерiне жергiлiктi өкiлдi органдардың шешiмi бойынша, қызметтердiң осы түрлерiмен қала жағдайында айналысатын педагогикалық қызметкерлердiң ставкаларымен салыстырғанда кемiнде жиырма бес процентке жоғарылатылған айлықақылар мен тарифтiк ставкалар белгiленуi мүмкiн.
5. Педагог қызметкерлердi олардың негiзгi қызметiне тән емес қызметтердi атқаруға қызметкерлердiң өз келiсiмiнсiз тартуға жол берiлмейдi.
6. Мемлекеттік бiлiм беру ұйымдарының эксперимент режимiнде жұмыс iстейтiн педагог қызметкерлерiне Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен қосымша ақы төленедi.
7. Педагог қызметкерлер:
1) бiлiм алушылар мен тәрбиеленушiлердiң тиiстi мемлекеттiк жалпы мiндеттi бiлiм беру стандарттарында көзделген деңгейден төмен емес бiлiм, шеберлiк және дағды алуын қамтамасыз етуге;
2) бiлiм алушылар мен тәрбиеленушiлердiң жеке және шығармашылық қабiлеттерiн ашып, оны дамытуына жәрдемдесуге;
3) өз бiлiктiлiгiн арттыруға;
3-1) кемiнде бес жылда бiр рет аттестаттаудан өтуге;
4) педагогтiк әдеп нормаларын сақтауға;
5) бiлiм алушылардың, тәрбиеленушiлердiң қадiр-қасиетiн құрметтеуге;
6) салауатты өмiр салтын жүргізiп, оны бiлiм алушылар, тәрбиеленушiлер арасында насихаттауға мiндеттi.
ҚР 11.06.01 ж. N 207-II; 09.07.04 ж. N 597-II (бұр. ред. қара) Заңдарымен 42-бап өзгертілді
42-бап. Еңбек қатынастары және бiлiм беру ұйымы басшысының жауапкершiлiгi
1. Қызметкер мен бiлiм беру ұйымының еңбек қатынастары жеке еңбек шартымен реттеледi. Жеке еңбек шартының ережелерi еңбек туралы заңдарға қайшы келмеуге тиiс.
Жоғары оқу орындарындағы ғылыми-педагогикалық қызметкерлердiң (профессорлық-оқытушылық құрамның, ғылыми қызметкерлердiң) лауазымдарға орналасуы конкурстық негiзде жүзеге асырылады.
2. Бiлiм беру ұйымының басшысы:
1) бiлiм алушылар мен тәрбиеленушiлердiң, бiлiм беру ұйымдары қызметкерлерiнiң құқықтары мен бостандықтарын бұзғаны;
2) өзiнiң құзыретiне жатқызылған мiндеттердi орындамағаны;
3) мемлекеттiк жалпы мiндеттi бiлiм беру стандартының талаптарын орындамағаны;
4) тәрбиеленушiлердiң, бiлiм алушылардың және бiлiм беру ұйымы қызметкерлерiнiң оқу-тәрбие процесi кезiндегi өмiрi мен денсаулығы;
5) қаржы-шаруашылық қызметінiң жай-күйі, соның iшiнде материалдық және ақша қаражаттарын нысаналы пайдаланбағаны;
6) нормативтiк құқықтық актiлерде көзделген өзге де тәртiп бұзушылықтар үшiн заңдарда белгiленген тәртiппен жауап бередi.
6-тарау. Білім беру экономикасы
ҚР 11.06.01 ж. N 207-II; 09.07.04 ж. N 597-II (бұр. ред. қара) Заңдарымен 43-бап өзгертілді
43-бап. Бiлiм беру ұйымдарын қаржыландыру
1. Қазақстан Республикасы азаматтарының:
1) жалпы орта және кәсiптiк бастауыш бiлiм алуына - мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерiн ұстауды бюджеттен қаржыландыру;
2) кәсiптiк орта бiлiм алуына - 10-11 (12) сыныптардың жалпы бiлiм беру бағдарламасы бойынша оқу кезеңiнде бiр оқушыға шаққанда бюджеттiк қаржыландыру;
3) кәсiптiк орта, кәсiптiк жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi кәсiптiк бiлiм алуына - мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысы мемлекеттік кепiлдiктердiң негiзi болып табылады.
2. Мемлекет бiлiм беруге жыл сайын бюджет қаржысын бөлудi оның басымдығын ескере отырып қамтамасыз етедi.
3. Қазақстан Республикасының Yкiметi халықтың тығыздығына және елдi мекендердiң алыстығына қарай білiм беру ұйымдары желiлерiнiң кепiлдi мемлекеттік нормативтерiн бекiтедi.
4. Мемлекеттiк бiлiм беру ұйымдарын қаржыландыру бiлiм беру деңгейлерi бойынша жалпыға бiрдей мiндеттi мемлекеттiк стандарттармен белгiленген талаптарды сақтау арқылы және Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленетiн ақшалай және заттай нормаларды, сондай-ақ еңбекке ақы төлеу нормаларын ескере отырып, бюджет қаражаттары есебiнен жүзеге асырылады.
Шағын жинақталған мектептердi қаржыландыру iсiнде бiлiм алушылар санына қатысы жоқ шығындар ескерiлуге тиiс.
Өзге қаржылық және материалдық түсiмдердi, оның iшiнде валюталық түсiмдердi мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерi Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген тәртiппен пайдаланады.
5. Мемлекеттiк емес бiлiм беру ұйымдарын қаржыландыру бiлiм беру қызметін сату, құрылтайшылардың қаражаты және Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған басқа да көздер есебiнен жүзеге асырылады.
Мемлекеттiк аттестаттаудан өткен кәсiптiк бастауыш, кәсiптiк орта және кәсiптiк жоғары бiлiм беретiн мемлекеттiк емес ұйымдар конкурстық негiзде мемлекеттiк бiлiм беру кредитiн немесе гранттарын алған адамдарды оқуға қабылдау жолымен мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын орындауға қатыса алады.
44-бап. Бiлiм беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасы
1. Мемлекеттiк бiлiм беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасын жасау мен дамыту республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты мен осы Заңда белгiленген өзге де көздер есебiнен жүзеге асырылады.
2. Бiлiм беру ұйымдарының мүлiктi өз жарғыларында белгiленген тәртiппен иеленуге және пайдалануға құқығы бар.
3. Жалпы орта, кәсiптiк бастауыш, кәсiптiк орта және кәсiптiк жоғары бiлiм беретiн мемлекеттiк ұйымдардың құрылымын өзгерту мен оларды жекешелендiру, бiлiм беру қызметiнiң бейiнi сақталмаған жағдайда, Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы органымен келiсе отырып жүргiзiледi.
4. Мемлекеттiк емес бiлiм беру ұйымдарын қолдау мақсатында оларға мемлекеттiк бiлiм беру ұйымдарының босатылған үйлерi мен тиiстi материалдық базасы заңдарда белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы органымен келiсе отырып, жекешелендiру жолымен берiлуi мүмкiн.
ҚР 11.06.01 ж. N 207-II Заңымен 45-бап өзгертілді
45-бап. Бiлiм беру саласындағы кәсiпкерлiк қызмет
1. Бiлiм беру ұйымдары өздерiнiң жарғысына сәйкес бiлiм беру мен өзге де ақылы қызмет көрсету есебiнен кiрiс келтiретiн қызметпен айналыса алады.
Қызмет көрсету мен жұмыс бағасы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiленедi.
Бұл қызметтен түсетiн табысты бөлу тәртiбiн өз жарғысына сәйкес ұйым дербес белгiлейдi.
2. Жеке педагогтiк еңбек қызметi кәсiпкерлiк қызмет ретiнде қарастырылып, тiркелуге тиiс.
Жеке педагогтiк еңбек қызметiне лицензия берiлмейдi.
3. Ақылы бiлiм беру қызметiн көрсетудi iске асыратын білiм беру ұйымдары мен бiлiм алушы, тәрбиеленушi, оның ата-аналары мен өзге де заңды өкiлдерi арасындағы қарым-қатынас бiлiм беру деңгейiн, оқу мерзiмiн, оқуға төленетiн ақы мөлшерiн, өзге де жағдайларды белгiлейтiн шартпен реттеледi.
4. Мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн тәртiппен ақылы бiлiм беру қызметтерiн көрсетуге құқылы.
Ақылы бiлiм беру қызметiн мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысының шеңберiнде қаржыландырылатын негiзгi бiлiм беру қызметiнiң орнына көрсетуге болмайды.
5. Мемлекеттiк емес бiлiм беру ұйымының бiлiм беру қызметiн көрсеткенi үшiн, соның iшiнде мемлекеттiк жалпы мiндеттi бiлiм беру стандарттары шеңберiнде оқытқаны үшiн ақы алуға құқығы бар.
7-тарау. Білім беру саласындағы халықаралық қызмет
ҚР 11.06.01 ж. N 207-II Заңымен 46-бап өзгертілді
46-бап. Халықаралық ынтымақтастық
1. Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы халықаралық ынтымақтастығы Қазақстан Республикасының заңдары және халыкаралық шарттар, келiсiмдер, конвенциялар негiзiнде жүзеге асырылады.
2. Бiлiм беру ұйымдарының өз жұмыстарының ерекшелiктерiне сәйкес шетелдiк бiлiм беру, ғылым және мәдениет ұйымдарымен, халықаралық ұйымдармен және қорлармен тiкелей байланыстар орнатуға, ынтымақтастық туралы екi жақты және көп жақты шарттар жасасуға, бiлiм саласындағы халықаралық үкiметтiк емес ұйымдарға (қауымдастықтарға) кiруге құқығы бар.
3. Қазақстан Республикасында халықаралық және шетелдiк оқу орындарын, шетелдiк бiлiм беру ұйымдарының филиалдарын құру халықаралық шарттар мен мемлекетаралық келiсiмдер негiзiнде, сондай-ақ білiм беру саласындағы орталық атқарушы органдардың арасындағы шарттардың (келiсiмдердiң) негiзiнде жүзеге асырылады.
Жоғарыда аталған бiлiм беру ұйымдарының жарғыларын құрылтайшы елдердiң Үкiметтерi (уәкiлеттi органдары) бекiтедi.
4. Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық оқу орындарының және басқа мемлекеттер немесе олардың заңды және жеке тұлғалары құратын оқу орындарының, шетелдiк оқу орындары филиалдарының бiлiм беру қызметi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес лицензияланады.
Бұл бiлiм беру ұйымдарын аттестаттауды құрылтайшылар құратын бiрлескен комиссиялар өткiзедi.
5. Аталған бiлiм беру ұйымдары мен олардың филиалдары бiтiрушiлерге: 1) егер олардағы оқу процесi Қазақстан Республикасының мемлекеттiк жалпы мiндеттi бiлiм беру стандарттары негiзiнде ұйымдастырылса, Қазақстан Республикасында қабылданған;
2) егер оқу процесi тиiстi мемлекеттердiң бiлiм беру бағдарламалары бойынша жүргiзiлсе, сол мемлекетте қабылданған бiлiм беру туралы құжаттар бередi. Бұл жағдайда бiлiм туралы алынған құжаттар Қазақстан Республикасында нострификациялануға тиiс.
6. Қазақстан Республикасы азаматтарының шет мемлекеттердің зайырлы оқу орындарында оқуға, даярлануға, бiлiктiлiгін арттыруға, қайта даярлаудан және тағлымдамадан өтуге құқығы бар. Бұл құқық бiлiм алушылармен, білiм беру ұйымдарымен, өзге де заңды тұлғалармен Қазақстан Республикасының заңдарына, халықаралық шарттар мен нысаналы бағдарламаларға сәйкес жасалатын тiкелей шарттар бойынша iске асырылады.
7. Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында, халықаралық шарттарда, келiсiмдерде белгіленген тәртiппен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бiлiм беру ұйымдарымен жасалған келiсiм-шарттар бойынша бiлiмге және педагогтiк қызметпен айналысуға құқықты Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең пайдаланады.
ҚР 11.06.01 ж. N 207-II Заңымен 47-бап өзгертілді
47-бап. Шетелдегi қазақ диаспорасының бiлiм алуға деген қажеттерiн қанағаттандыру
1. Мемлекет шетелдегi қазақ диаспорасының бiлiм алуға деген қажеттерiн қанағаттандыруға жәрдемдеседi.
2. Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын ұлты қазақ адамдардың Қазақстан Республикасында бiлiм алуға құқығы бар.
3. Шетелдегi қазақ диаспорасына арналған бiлiм беру ұйымдарын құру және оған қаржылық-материалдық көмек көрсету халықаралық шарттарда белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
48-бап. 09.07.04 ж. N 597-II ҚР Заңымен алып тасталды (бұр. ред. қара)
8-тарау. Білім беру саласындағы заңдарды бұзғаны үшін
жауапкершілік
49-бап. Бiлiм беру саласындағы заңдарды бұзғаны үшiн жауапкершiлiк
Бiлiм беру саласындағы заңдардың бұзылуына кiнәлi адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.
9-тарау. Өтпелі ережелер
50-бап. Осы Заңды күшiне енгiзу
1. 40-баптың 1999 жылғы 1 қыркүйектен бастап күшiне енгiзiлетiн 4-тармағын қоспағанда, осы Заң жарияланған күннен бастап күшiне енгiзiледi.
2. Мемлекеттік тапсырыс бойынша оқитын және осы Заң күшіне енгізілгенге дейін стипендия алуға құқығы бар білім алушылар оқу орнын бітіргенге дейін бұл құқығын бұрынғы тәртіппен сақтайды.
Қазақстан Республикасының
