л) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қаржы-шаруашылық қызметiнiң нәтижелерi туралы жылдық балансы мен есебiн қарау және бекiту;
м) Қазақстан Ұлттық Банкінің өзінің жарғылық және резервтік капиталын қалыптастыру, Қазақстан Ұлттық Банкінің негізгі қаражатын және өзге де мүлкін, бюджетін (шығыстар сметасын) пайдалану тәртібі туралы, ақылы қызметтер көрсету жөніндегі нормативтік құқықтық актілерін бекіту, сондай-ақ Қазақстан Ұлттық Банкі департаментінің директорларын, филиалдарының, өкілдіктерінің және ұйымдарының басшыларын бекіту;
н) қолданылып жүрген банк заңдарының талаптарына сәйкес банктер мен басқа да ұйымдар үшiн пруденциялдық нормативтер мен сақтауға мiндеттi өзге де нормалар мен лимиттердi бекiту;
о) Қазақстан Ұлттық Банкi оның филиалдары, өкiлдiктерi мен ұйымдары қызметкерлерiнiң еңбек жағдайын, еңбекақы төлеу жүйесi мен мөлшерiн, әлеуметтiк-тұрмыстық жағынан қамтамасыз етiлуiн анықтау және бекiту;
п) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң халықаралық және осы Заңға сәйкес өзге де ұйымдарға қатысуы туралы шешiм қабылдау;
р) Қазақстан Ұлттық Банкi Директорлар кеңесiнiң (Директорат) құрамын бекiту;
с) бухгалтерлiк есептiң қазақстандық стандарттарын ескере отырып, Қазақстан Ұлттық Банкi үшiн бухгалтерлiк есептiң саясаты мен әдiстерiн белгiлеу;
т) Қазақстан Ұлттық Банкiнiң уәкiлдiк берiлген адамдарының банк қызметiне байланысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы материалдарды ресiмдеу және қарау тәртiбi туралы нормативтiк құқықтық актiлердi бекiтуi.
у) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының инвестициялық операцияларын жүзеге асыру ережесiн бекiту, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Yкiметiне табыс етiлетiн Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенiмгерлiкпен басқарудың нәтижелерi туралы есептi бекiту;
ф) Қазақстан Республикасының Парламентiне Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенімгерлiкпен басқару нәтижелерi туралы ақпарат табыс ету;
х) өкiлеттiгiне Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенiмгерлiкпен басқару (Өкiлеттi өкiл) жөнiндегi шешiмдердi шұғыл түрде қабылдау кiретiн лауазымды тұлғаны (Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарынан төмен емес деңгейде) айқындау.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасы өз құзырына жатқызылған мәселелер бойынша қаулы қабылдайды.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы немесе оның орынбасары банктердiң және банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың лауазымды адамдарына әкiмшiлiк айыппұл салу туралы мәселенi Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының басқа мүшелерiмен алдын ала келiсiп алады және осы мәселе бойынша тиiстi қаулы нысанында шешiм қабылдайды.
Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мүшелерi егер өздерi оның қабылдануы үшiн дауыс бермесе, бiрақ шешiмнiң қабылдануымен өзiнiң келiспейтiндiгi туралы дереу мәлiмдеген болса, Басқарма қабылдаған шешiмдер үшiн жауап бередi.
ҚР Президентiнiң 05.12.95 ж. N 2672 Заң күшi бар жарлығымен 16-бап жаңа редакцияда; ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 16-бап өзгертiлдi
16-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының құрамы
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасы 9 адамнан тұрады.
Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының құрамына Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы және Қазақстан Ұлттық Банкiнiң бес лауазымды адамы Қазақстан Республикасының Президентiнен бiр өкiл және Қазақстан Республикасының Үкiметiнен екi өкiл кiредi.
Қазақстан Республикасы Президентiнен, Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қазақстан Ұлттық Банкiнен Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мүшелерiн тиiсiнше Қазақстан Республикасының Президентi, Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы тағайындайды және босатады.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1; 16.07.99 ж. N 436-1 Заңдарымен 17-бап өзгертiлдi
17-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мәжiлiстерi
Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мәжiлiстерi қажет болуына қарай, бiрақ айына кемiнде бiр рет өткiзiледi.
Басқарманың кезектен тыс мәжiлiстерi Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының немесе Басқарманың үш мүшесiнiң талап етуi бойынша өткізіледі.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқарма мүшелерi Басқарма мәжiлiсiнiң тағайындалғаны туралы уақтылы хабардар етiледi.
Қазақстан Ұлттық Банкi Басқармасының мәжiлiсiн Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы, ал ол болмаған кезде-оның мiндетiн атқарушы адам жүргiзедi.
Басқарма мүшелерiнiң кемiнде үштен екiсi қатынасқан жағдайда Басқарма шешiм қабылдауға құқылы, олардың iшiнде Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы немесе оның орнында қалған адам болуға тиiс.
Басқарманың шешiмi Басқарма мүшелерiнiң жай көпшiлiк даусы мен қабылданады. Дауыс тең болған жағдайда Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының даусы шешушi болып табылады.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы қайтара талқылау және дауыс беру үшiн өзi бiлдiрген қарсылығын қосып, Басқарма шешiмiн бiр апта мерзiмнен кешiктiрмей қайтаруға құқылы. Егер Басқарма бұрын қабылданған шешiмдi өз мүшелерiнiң жалпы санының үштен екi даусымен қуаттаса, Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы шешiмге қол қояды.
ҚР Президентiнiң 05.12.95 ж. N 2672 Заң күшi бар жарлығымен18-бап өзгертілді
18-бап. Қызметтен кету және босату
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы қызметiнен кетерiнен екi ай бұрын Қазақстан Республикасының Президентiне өзiнiң жазбаша өтiнiшiн берiп, қызметiнен кетуге құқылы.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасын Қазақстан Республикасының Президентi қызметiнен босатады.
Төрағаның орынбасарларын Қазақстан Ұлттық банкi Төрағасының ұсынуымен Қазақстан Республикасының Президентi қызметiнен босатады.
Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасарлары қызметiнен кетерiнен екi ай бұрын Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы арқылы Қазақстан Республикасының Президентiне өзiнiң жазбаша өтiнiшiн берiп, орнынан түсе алады.
ҚР Президентiнiң 05.12.95 ж. N 2672 Заң күшi бар жарлығымен;ҚР 11.07.97 ж. N 154-1; 16.07.99 ж. N 436-1; 02.03.01 ж. N 162-II Заңдарымен 19-бап өзгертiлдi
19-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi Директорларының кеңесi және оның өкiлеттiгi
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң оралымды басқару органы Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Директорлар кеңесi (Директорат) болып табылады.
Директорлар кеңесiнiң құрамына Қазақстан Ұлттық Банкiнiң төрағасы, оның орынбасарлары, Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Ұлттық Банкi құрылымдық бөлiмшелерiнiң басшылары кiредi. Қазақстан Ұлттық Банкi Директорлар кеңесiнiң құрамын Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасы бекiтедi.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң төрағасы Директорлар кеңесiнiң мәжiлiстерiне Төрағалық етедi. Оның тапсырмасы бойынша Директорлар кеңесiнiң мәжiлiсiн Қазақстан Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасары жүргiзе алады.
Осы Заңға сәйкес Директорлар кеңесi Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қарауындағы мәселелер бойынша шешiмдер қабылдайды, бұған Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасы мен Төрағасының құзырына енетiн мәселелер ғана қосылмайды (немесе оның орынбасарларының).
Директорлар кеңесi өз құзырына енетiн мәселелер бойынша қаулылар қабылдайды.
Осы Заңмен және "Банктер және банк қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiлеген тәртiппен Директорлар кеңесi басқарманың өкiлеттiгiне жатқызылмаған кейбiр шаралар түрлерiн банктерге қолдану туралы шешiмдi, сондай-ақ банк заңдарымен көзделген өзге де ықпал ету шараларын қолдануға құқылы.
ҚР Президентiнiң 27.01.96 ж. N 2830 Заң күшi бар жарлығымен;ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 20-бап өзгертiлдi және толықтырылды
20-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң филиалдары, өкiлдiктерi мен ұйымдары
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң филиалдары мен өкiлдiктерi өз қызметiн Қазақстан Ұлттық Банкi белгiлеген өкiлеттiк шегiнде жүзеге асырады.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң ұйымдары заңды тұлға болып табылады, осы Заңмен белгiленген ерекшелiктердi ескере отырып, заң актiлерiне сәйкес құрылады және өз қызметiн тоқтатады.
Қазақстан Ұлттық Банкi өз ұйымдарын құру және олардың қызметiн тоқтату туралы шешiм қабылдайды, олардың құрылтайшысы және аталған ұйымдардың құқықтық мәртебесiн өзгерту туралы шешiм қабылдау жөнiндегi өкiлеттiктi қоса алғанда оларға қатысты мемлекеттiк меншiк құқығы субъектiсiнiң қызметiн жүзеге асырушы мемлекеттiк орган болып табылады.
V Тарау. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Мемлекеттiк
өкiмет органдарымен өзара iс-қимылы
ҚР Президентiнiң 05.12.95 ж. N 2672 Заң күшi бар жарлығымен;ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 21-бап өзгертiлдi
21-бап. Өзара iс-қимылдың негiзгi принциптерi
Қазақстан Ұлттық Банкi заң актiлерiмен берiлген өкiлеттiк шегiнде өз қызметiн ешкiмге тәуелсiз атқарады. Өкiлдi және атқарушы өкiмет органдарының Қазақстан Ұлттық Банкi оның филиалдары, өкiлдiктерi мен ұйымдарының заңда бекiтiлген өкiлеттiгiн жүзеге асыру жөнiндегi қызметiне араласуға құқы жоқ.
22-бап. Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қазақстан Ұлттық Банкi
Қазақстан Ұлттық банкi өз қызметiн Қазақстан Республикасының Үкiметiмен үйлестiрiп отырады. Қазақстан Ұлттық Банкi мен Үкiмет жалпымемлекеттiк маңызы бар болжалды iс-қимыл мен қол жеткен нәтижелер жөнiнде бiр-бiрiн хабардар етiп отыруға және ұдайы консультациялар алысып отыруға мiндеттi.
Қазақстан Ұлттық Банкi өз жұмысында Үкiметтiң экономикалық саясатын ескерiп отырады және оны егер мұның өзi оның негiзгi функциясын атқаруына әрi ақша-кредит және валюта саясатын жүзеге асыруына қайшы келмесе, жүзеге асыруға жәрдемдеседi.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Төрағасы немесе оның орынбасарларының бiрi Үкiмет мәжiлiстерiне кеңесшi дауыс құқымен қатысуға хақылы.
Үкiмет Қазақстан Ұлттық Банкiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi, сол сияқты Қазақстан Ұлттық Банкi де осындай жауапкершiлiктi өзiне алатын кездердi қоспағанда Үкiметтiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 23-бап жаңа редакцияда
23-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - банк, қаржы кеңесшiсi және агенті
Қазақстан Ұлттық Банкi банк, қаржы кеңесшiсi және мемлекеттiк органдармен келiсiм бойынша олардың агентi ретiнде iс-әрекет жасай алады.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 24-бап жаңа редакцияда ҚР 08.12.97 ж. N 200-1 Заңымен 24-бап өзгертiлдi
24-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Банкi
Қазақстан Ұлттық Банкiнде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаржысы орналастырылады. Қазақстан Ұлттық Банкi Үкiмет шоттары бойынша төлем жүргiзедi, өзге де операцияларды жүзеге асырады, сондай-ақ оған басқа да қызметтер көрсетедi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 25-бап жаңа редакцияда
25-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаржы кеңесшiсi
Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк қарыз алу саясатын жасау және iске асыру, мемлекеттiң ақша-кредит саясатымен байланысты мәселелер жөнiнде бюджет саясатын қалыптастыру кезiнде қаржы кеңесшiсi ретiнде қызмет етедi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 26-бап жаңа редакцияда
26-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң агентi
Қазақстан Ұлттық Банкi мен Қазақстан Республикасының Үкiметi арасында келiсiлген шарттарда Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң агентi ретiнде iс-қимыл жасайды.
Қазақстан Ұлттық Банкi Үкiметпен келiсiм бойынша Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң агентi ретiнде оған мемлекеттiк заемына қызмет көрсетедi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 27-бап жаңа редакцияда
27-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша шығарылған мемлекеттiк бағалы қағаздармен операциялар жүргiзу
Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша шығарылған мемлекеттiк бағалы қағаздармен операциялар жүргiзуге құқылы.
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен мемлекеттiк бағалы қағаздар шығарудың және Үкiметтiң мемлекеттiк қарызын олардың банк жүйесiндегi өтiмдiлiгiне ықпал етуiн ескере отырып, өтеудiң ай сайынғы көлемiн және ақша-кредит саясатының басымдығын, Үкiметтiң шешiмi бойынша шығарылған мемлекеттiк бағалы қағаздарды бастапқы орналастыруға қаржы ұйымдарына рұқсат ету шарттарын келiседi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 28-бап жаңа редакцияда
28-бап. Бағалы қағаздар айналысын реттеуге қатысу
Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiмен келiсiм бойынша Үкiметтiң шешiмi бойынша шығарылған мемлекеттiк бағалы қағаздар айналысын реттеуге қатысуға құқылы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес бағалы қағаздар айналысын реттеуге қатысуға құқылы.
VI Тарау. Ақша-кредит саясаты
29-бап. Ақша-кредит саясатының мақсаты
Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының мемлекеттiк ақша-кредит саясатын белгiлейтiн және оны жүзеге асыратын орган болып табылады. Қазақстан Ұлттық Банкi ақша-кредит саясатының мақсаты Қазақстан Республикасының ұлттық валютасының тұрлаулылығын оның сатып алу қабiлетi мен басты шетел валюталарына қатысты бағамен қамтамасыз ету болып табылады.
Қазақстан Ұлттық Банкi айналыстағы ақша жиынтығының бiр немесе бiрнеше көрсеткiштерiнiң өсуiнiң нысаналы бағдарларын белгiлей алады.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 30-бап өзгертiлдi
30-бап. Ақша-кредит саясатының негiзгi құралдары
Ақша-кредит саясатының негiзгi құралдары:
- Қазақстан Ұлттық Банкiнiң кредиттер бойынша банктерге беретiн сыйақы (мүдде) ставкаларының деңгейi;
- Қазақстан Ұлттық Банкiне депозитке енгiзiлген соның iшiнде тартылған қаражаттың мерзiмi, көлемi және түрлерi (резервтiк талаптар) бойынша саралау мүмкiндiгiн қоса алғанда ең төменгi мiндеттi резервтер нормативi;
- мемлекеттiк бағалы қағаздарды сатып алу және сату бойынша ашық нарықтағы операциялар;
- банктерге кредиттер беру;
- валюта нарығындағы интервенциялар;
- ерекше жағдайларда кредиттiк операциялардың кейбiр түрлерiнiң деңгейi мен көлемiн тiкелей сандық шектеулер енгiзу болып табылады;
- ресми есептеу (дисконттiк) ставкасы.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 31-бап жаңа редакцияда
31-бап. Қазақстан Ұлттық Банкi беретiн кредиттер бойынша сыйақы (мүдде) ставкалары
Қазақстан Ұлттық Банкi қайта қаржыландырудың ресми ставкасын, сондай-ақ олар жүргiзетiн операциялар бойынша басқа да сыйақы (мүдде) ставкаларын белгiлейдi. Ақша рыногының жалпы жай-күйiне, кредит бойынша сұраныс пен ұсынысқа, инфляция мен инфляциялық күтулер деңгейiне қарай қайта қаржыландырудың ресми ставкасы белгiленедi.
Қазақстан Ұлттық Банкi сыйақы (мүдде) ставкасының саясатын мемлекеттiк ақша-кредит саясатын жүзеге асыру шеңберiндегi сыйақының (мүдденiң) рыноктық ставкаларына ықпал ету үшiн пайдаланады.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 32-бап өзгертiлдi
32-бап. Резервтiк талаптар
Банктер беретiн кредиттер көлемiн реттеу мақсатында, банктердiң өз мiндеттемелерi бойынша төлемсiздiк қаупiн төмендету, сондай-ақ банктердiң салымшылары мен акционерлерiнiң мүдделерiн қорғау үшiн Қазақстан Ұлттық Банкi резервтiк талаптар тетiгiн пайдаланады.
Резервтiк талаптар нормативi банктер алдындағы мiндеттемелердi қоспағанда, мiндеттемелердiң жалпы сомасының процент ретiнде есептеледi және ол 40 проценттен аспайтындай мөлшерде белгiленедi.
Қазақстан Ұлттық Банкi ерекше жағдайларда мiндеттемелердiң өсiмiне резервтiк талаптарды енгiзуге құқылы.
Ең төменгi мiндеттi резервтер нормативiн өзгерту, мұндай шешiм қабылдаған күннен кемiнде бiр ай кейiн күшiне енгiзiледi.
Қазақстан Ұлттық Банкi ең төменгi мiндеттi резервтер нормативi бұзылған жағдайда Қазақстан Республикасының заң актiлерiмен белгiлеген мөлшерде айыппұл салып, оны өндiрiп алады.
Қазақстан Ұлттық Банкi банк қызметiн тоқтатқан жағдайда Қазақстан Ұлттық Банкiнде резервке салынған қаражатын банкке бiр апта мерзiм iшiнде қайтарады.
33-бап. Ашық нарықтағы операциялар
Ашық нарықтағы операциялар деп қайталама нарықта ақша жиынтығының көлемiн ретте мақсатын Қазақстан Ұлттық Банкi жүзеге асыратын қазынашылық вексельдерiн, мемлекеттiк облигациялар мен басқа да бағалы қағаздарды сатып алу - сату ұғынылады.
Ашық нарықтағы операциялардың лимитiн Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Директорлар кеңесi бекiтедi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 34-бап жаңа редакцияда
34-бап. Ресми есептеу (дисконттiк) ставкасы
Қазақстан Ұлттық Банкi ресми есептеу (дисконттiк) ставкасына сәйкес коммерциялық вексельдердi қайта есепке алуды жүзеге асырады.
Қазақстан Ұлттық Банкi ресми есептеу (дисконттiк) ставкасын ақша рыногының жалпы жай-күйiне, кредиттер бойынша сұраныс және ұсынысқа қарай анықтайды.
Қазақстан Ұлттық Банкi мемлекеттiк ақша-кредит саясаты шеңберiнде банктердiң есептеу (дисконттiк) ставкаларына ықпал ету үшiн есептеу (дисконттiк) саясатын жүзеге асырады.
Қазақстан Ұлттық Банкi вексельдердi қайта есепке алу тәртiбiн және Қазақстан Ұлттық Банкi вексельдердi қайта есепке алуға қабылдауы үшiн ұсынылатын шарттарды белгiлейдi.
ҚР Президентiнiң 27.01.96 ж. N 2830 Заң күшi бар жарлығымен;ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 35-бап өзгертiлдi
35-бап. Банктерге кредит беру
Банктерге кредит беру тәртiбiн, шарттарын, түрлерiн, мерзiмiн және лимитiн Қазақстан Ұлттық Банкi белгiлейдi.
Қазақстан Ұлттық Банкi қабылданған ақша-кредит саясатының бағдарына сәйкес банктер кредит берудiң жалпы көлемiн реттеп отырады.
Қазақстан Ұлттық Банкi ең жоғары сатыдағы кредитор ретiнде банктерге Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Басқармасы белгiленген тәртiп пен мерзiмге ұлттық және шетелдiк валютада қамтамасыз етiлген, сондай-ақ қамтамасыз етiлмеген кредит беруге хақылы.
36-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң валюта нарығындағы интервенциялары
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң валюта нарығындағы интервенциялары деп банкаралық немесе биржа нарығында Қазақстан теңгесiнiң бағамына ықпал ету үшiн шетел валютасын сатып алуы-сатуы ұғынылады.
Қазақстан Ұлттық Банкi валюта нарығындағы интервенцияны валюталық мәмiленiң қандай да болсын түрiн қолдана отырып, кез келген банктер немесе валюта биржалары арқылы дербес жүзеге асырады.
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң валюта нарығындағы интервенциялары жалпы ақша-кредит саясаты шеңберiнде жүргiзiледi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 37-бап өзгертiлдi
37-бап. Банк операциялары бойынша сандық шектеулер
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң тiкелей сандық шектеулерi деп операциялардың жекелеген түрлерi және мәмiлелерi бойынша ставкалардың ең жоғары деңгейлерi, кредит берудi тiкелей шектеу, сыйақы (мүдде) ставкаларын тұмшалау, жекелеген салалардың дамуын ынталандыру немесе тежеу мақсатында кредиттiң нақты түрлерiн тiкелей реттеу ұғынылады.
Қазақстан Ұлттық Банкi инфляциялық процестердi жанама ақша-кредиттiк реттеу әдiстерiмен тоқтату болмаған жағдайда тiкелей сандық шектеулер қолдануға құқылы.
VII Тарау. Ақша айналысы және ақша бiрлiгi
38-бап. Ақша бiрлiгi
Қазақстан Республикасының ақша бiрлiгi (ұлттық валютасы) Қазақстан теңгесi болып табылады. Қазақстан теңгесi 100 тиыннан тұрады.
Қазақстан Республикасының айналыстағы ақша белгiлерi банкноттар мен тиындардан тұрады.
Банкноттар мен тиындардың көрсетiлген құнының құрылымын Қазақстан Ұлттық Банкi белгiлейдi.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 39-бап жаңа редакцияда
39-бап. Төлем құралы
Қазақстан Ұлттық банкiнiң заң актiлерiнде, нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасында бiрден-бiр заңды төлем құралы Қазақстан теңгесi болып табылады.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 40-бап өзгертiлдi
40-бап. Банкноттар мен тиындар шығару
Қазақстан Республикасының аумағында қолдағы ақшаны шығаруды, олардың айналысын ұйымдастыруды және айналыстан алуды бiрде-бiр Қазақстан Ұлттық банкi банкноттар мен тиындарды, аударым баламасын ала отырып, банктерге сату нысанында жүзеге асырады.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 41-бап өзгертiлдi
41-бап. Ақша бiрлiгiнiң қамтамасыз етiлуi
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң банкноттары мен тиындары Қазақстан Ұлттық Банкiнiң сөзсiз мiндеттемелерi болып табылады және оның барлық активтерiмен қамтамасыз етiледi.
Қазақстан Ұлттық Банкi алтын-валюта активтерiнiң көлемi туралы бұқаралық ақпарат құралдарында ұдайы хабар жариялап тұрады.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 42-бап өзгертiлдi
42-бап. Банкноттар мен тиындарды жасап шығару және олардың сипаттамасы
Қазақстан Ұлттық Банкi банкноттар мен тиындардың қажеттi мөлшерiне дiлгерлiктi анықтайды, олардың жасалып шығарылуын қамтамасыз етедi, қолдағы ақшаны сақтау, жою және инкассациялау тәртiбiн белгiлейдi.
Қазақстан Республикасында шығарылған банкноттар мен тиындардың көрсетiлген құндық құрамы, нысаны және өрнектi кескiндемесi болуға тиiс. Банкноттар мен тиындардың аталған сипаттамалары баспасөзде жарияланады.
ҚР 16.07.99 ж. N 436-1 Заңымен 43-бап өзгертiлдi
43-бап. Банкноттар мен тиындардың қабылдауға қойылатын талаптар
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң айналысқа шығарған банкноттары мен тиындары олардың белгiленген құнымен Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында төлемдердiң барлық түрлерi бойынша, сондай-ақ банк шоттарына, енгiзу және ақша аудару үшiн қабылдауға мiндеттi, олар Қазақстан Республикасының барлық банктерiнде шектеусiз ұсатылады және айырбасталады.
Қазақстан Ұлттық Банкiнен басқа ешкiм Қазақстан Ұлттық Банкi шығарған банкноттар мен тиындарды жарамсыз деп жариялай алмайды.
ҚР Президентiнiң 05.12.95 ж. N 2672 Заң күшi бар жарлығымен44-бап жаңа редакцияда
44-бап. Ақша бiрлiгiн айырбастау құқығы
Ақша бiрлiгiн айырбастауға Қазақстан Республикасы Президентiнiң құқығы бар. Қазақстан Республикасының Президентi Қазақстан Республикасы ақша бiрлiгiнiң қолданылу тәртiбiн, мерзiмiн және шарттарын белгiлейдi.
45-бап. Банкноттар мен тиындарды ауыстыру
Қазақстан Ұлттық Банкi банкноттар мен тиындардың бұрын қолданыста болғандардың төлемдiлiгiн анықтау және оларды айырбастау тәртiбiн белгiлейдi әрi бұл жөнiнде баспасөзде жарияланады.
ҚР 16.07.99 ж. N 436-1 Заңымен 46-бап өзгертiлдi
46-бап. Ақаулы банкноттар
Егер банкнот бетiнiң үштен екісiнен көбi сақталған болса, Қазақстан Ұлттық Банкi тозған бүлiнген банкноттарды шектеусiз айырбастайды және жоғалған немесе жойылған банкноттар мен тиындарға өтем жасауға мiндеттi емес.
Қазақстан Ұлттық Банкi тозған және бүлiнген банкноттарды өзi белгiлеген ережеге сәйкес айырбастайды.
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 47-бап өзгертiлдi
47-бап. Банкноттар мен тиындарды құқыққа қайшы жасағаны үшiн жауапкершiлiк
Банкноттар мен тиындарды құқыққа қайшы жасап шығаруға, сондай-ақ қолдағы ақшаны санкциясыз эмиссиясын iске асыруға кiнәлi адамдар Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес қылмыстық және мүлiктiк жауаптылыққа тартылады.
ҚР 29.03.00 ж. N 42-II Заңымен 47-1-баппен толықтырылды
47-1-бап. Кассалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру
Қазақстанның Ұлттық Банкі банктер мен олардың клиенттеріне кассалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру, сондай-ақ банктердің қолма-қол ақшаны сақтауы, тасымалдауы және есепке алуы жөніндегі негізгі талаптарды белгілейді.
ҚР 16.07.99 ж. N 436-1 Заңымен тараудың атауы жаңа редакцияда
YIII тарау. Ақша төлемі мен аударымын
ұйымдастыру
ҚР 11.07.97 ж. N 154-1 Заңымен 48-бап өзгертiлдi; ҚР 16.07.99 ж. N 436-1 Заңымен 48-бап жаңа редакцияда; ҚР 29.03.00 ж. N 42-II; 09.07.03 ж. N 482-II Заңдарымен 48-бап өзгертiлдi
48-бап. Қазақстан Ұлттық Банкiнiң ақша төлемi мен аударымын ұйымдастыруға өкiлеттiгi
