Теміржол көлігі туралы
2001 ж. 8 желтоқсандағы № 266-ІІ Қазақстан Республикасының Заңы
(2019.19.04. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Осы редакция 2019 жылғы 27 желтоқсанда енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды (2020 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді)
Осы Заңға өзгерістер енгізу туралы:
ҚР 2019 жылғы 26 қарашадағы № 273-VІ Заңын қараңыз (ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі)
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
2-бап. Теміржол көлiгiнің мемлекеттік саясаты және жұмыс істеу қағидаттары
3-бап. Теміржол көлiгiнде жолаушылар, багаж, жүк, жүк-багаж және почта жөнелтілімдерi тасымалын ұйымдастыру негiздерi
4-бап. Теміржол көлiгi туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы
5-бап. Теміржол көлiгiнiң ортақ және жеке пайдаланылатын объектiлерi
5-1-бап. Теміржолдарды сыныптау
5-2-бап. Ұлттық теміржол компаниясы мен магистральдық теміржол желісін басқару ерекшеліктері
6-бап. Магистральдық теміржол желісі
6-1-бап. Магистралдық теміржол желісін пайдалану кезiнде туындайтын мiндеттемелердi бұзғаны үшiн жауаптылық
6-2-бап. Теміржол қатынастарының түрлері
7-бап. Теміржол қатынасын тоқтату
8-бап. Теміржол көлiгіндегі шарттар
9-бап. Жылжымалы құрамды мемлекеттік тіркеу
10-бап. Алып тасталды
11-бап. Сәйкестікті растау
12-бап. Тарифтер және ақы төлеу
13-бап. Тасымалдауға талап қою құқығын беру
2-тарау. Теміржол көлігіндегі басқару
14-бап. Теміржол көлiгіндегі мемлекеттік басқару
15-бап. Алып тасталды
15-1-бап. Ұлттық тасымалдаушылар
16-бап. Тасымалдау процесін басқару
17-бап. Теміржол станциясы
17-1-бап. Теміржол вокзалы
17-2-бап. Теміржол көлігі саласындағы көрсетілетін қызметтердің мүгедектер үшін қолжетімділігі
3-тарау. Теміржол көлігінің қажетіне арналған жер және қорғалатын аймақтар
18-бап. Теміржол көлiгiнiң қажетiне арналған жер
19-бап. Теміржол көлiгiнiң қажетiне арналған жердi бөлу мен пайдалану тәртібі
20-бап. Теміржол көлiгiнiң қорғалатын аймақтары
21-бап. Қорғалатын аймақтардағы жерлердi пайдалануды шектеу
4-тарау. Теміржол көлігі қызметкерлерінің еңбек қатынастарын реттеу ерекшеліктері
22-бап. Теміржол көлiгi қызметкерлерiнiң еңбек қатынастарын реттеу ерекшелiктерi
23-бап. Теміржол көлiгiнiң қызметкерiн жұмыстан шеттетудiң қосымша негiздерi
24-бап. Нысанды киім (погонсыз) және айырым белгiлерi
5-тарау. Алып тасталды
6-тарау. Теміржол көлігі саласындағы қауіпсіздіктің жалпы талаптары
30-бап. Жалпы ережелер
31-бап. Инфрақұрылым объектілерін, ғимараттарды, теміржол көлігінің жылжымалы құрамын, арнайы жылжымалы құрамын, конструкцияларын, жабдықтары мен мүкәммалын жобалау, жасау, пайдалану, тасымалдау, сақтау, жөндеу және кәдеге жарату кезіндегі қауіпсіздік талаптары
31-1-бап. Алып тасталды
31-2-бап. Алып тасталды
31-3-бап. Алып тасталды
31-5-бап. Алып тасталды
32-бап. Жүру қауiпсiздiгi талаптарының сақталуын тексеру
32-1-бап. Тасымалдау процесіне қатысушыларға және теміржол көлігінің көмекші қызметтеріне қауіпсіздік бойынша қойылатын талаптар
32-2-бап. Қауіпсіздік жөніндегі талаптарды бұзғаны үшін жауаптылық
33-бап. Жүктердi және объектiлердi күзету
34-бап. Ерекше жағдайларда жұмысты ұйымдастыру
35-бап. Теміржол көлiгiнiң ерекше жағдайлардағы iс-әрекетi
35-1-бап. Теміржол көлігін құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдарға беру міндеті
7-тарау. Жүк тасымалдауды ұйымдастыру
36-бап. Жүк тасымалдау шарты
37-бап. Тасымалдау шартының талаптарын өзгерту
38-бап. Жүк тасымалдауды ұйымдастыру туралы шарт
39-бап. Құқықтар мен мiндеттердiң ауысуы
40-бап. Жүк тасымалдау ережелерi
40-1-бап. Жүктерді аралас тасымалдау
41-бап. Жүктi тиеу, түсiру (жүктен босату)
42-бап. Жүк тасымалдарын жоспарлау
43-бап. Теміржол көлiгi жүкқұжаты
44-бап. Тасымалдау құжаттарын тексеру
45-бап. Вагондарды, контейнерлердi беру-алып кету
46-бап. Вагондарды, контейнерлердi пломбалау
47-бап. Тасымалдау ақысы
48-бап. Жүктi жеткізу мерзiмдерi
49-бап. Вагондарды, контейнерлердi пайдаланғаны және теміржолдарда жылжымалы құрамның бос тұрғаны (тоқтап тұрғаны, кідіртілгені) үшiн төлем
50-бап. Жүктi беру кезiнде тексеру
51-бап. Жүктiң жетiспеу, бұзылу (бүлiну) мөлшерiн анықтау
52-бап. Төлем бойынша мiндеттемелердi қамтамасыз ету жөніндегі шаралар
53-бап. Жүк алушының мiндеттемелерiн бұзуының салдары
54-бап. Жүктiң тиiстi емес жүк алушының атына келуi
55-бап. Жүк тасымалдауға кедергiлер
55-1-бап. Алдын ала ақпараттың мәліметтерін ұсыну
8-тарау. Кірме жолдар
56-бап. Кiрме жолдарды пайдалану шарттары
57-бап. Кiрме жолдардың жалғасуы
57-1-бап. Кiрме жолдар қызметтерiн көрсету
58-бап. Кiрме жол бойынша жүру қауiпсiздiгi талаптарының сақталуын тексеру ерекшелiктерi
59-бап. Ұлттық инфрақұрылым операторының өкiмдерiн кiрме жолдарда орындаудың мiндеттілігi
60-бап. Кiрме жолдар қызметтерiн көрсетуге жасалатын шарттар
61-бап. Келiспеушiлiктердi сотқа дейiн реттеу
62-бап. Кiрме жолдарда вагондар мен контейнерлердiң сақталуы үшiн жауапкершiлiк
63-бап. Вагондар мен контейнерлердiң кiрме жолдарда тұру уақытын есепке алу
9-тарау. Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды және почта жөнелтілімдерiн тасымалдау
64-бап. Жолаушылар тасымалдауды ұйымдастыру
65-бап. Жолаушыны, багажды және жүк-багажды тасымалдау шарты
66-бап. Жолаушыларды, багажды және жүк-багажды тасымалдау ережелерi
66-1-бап. Жолаушылар поездарының жүру жолында Жолаушылар, багаж және жүк-багаж тасымалдау қағидаларының сақталуына бақылау жүргізу тәртібі
66-2-бап. Алып тасталды
67-бап. Жолаушының құқықтары мен мiндеттерi
68-бап. Багажды және жүк-багажды тасымалдау
69-бап. Багаж бен жүк-багажды жеткiзiп беру мерзiмi
70-бап. Сақтаудың шектi мерзiмi аяқталуының салдары
71-бап. Алып тасталды
72-бап. Почта жөнелтілімдерiн тасымалдау
10-тарау. Тасымалдаудан туындайтын міндеттемелер бойынша жауапкершілік
73-бап. Тасымалдау жөніндегі мiндеттемелердi бұзғаны үшiн жауапкершiлiк
74-бап. Тұрақсыздық айыбы
75-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi
76-бап. Тасымалдаушының багажды, жүктi, жүк-багажды жоғалтқаны, олардың жетiспеуi немесе бұзылуы (бүлiнуi) үшiн жауапкершiлiгi
77-бап. Жүк тасымалдау жоспары бойынша өтiнiмдердi орындамағаны үшiн жауапкершiлiк
78-бап. Вагондар мен контейнерлердi өз бетiмен иеленiп алғаны, бұзғаны немесе жоғалтқаны үшiн жауапкершiлiк
79-бап. Жүктi жеткiзiп беру мерзiмдерiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiк
79-1-бап. Жүктi уақтылы түсiрмегені (босатпағаны) үшін жауапкершілік
80-бап. Жолаушыларды, багажды, жүк-багажды жеткiзiп беру мерзiмдерiнiң бұзылғаны үшiн жауапкершiлiк
81-бап. Багажды, жүктi, жүк-багажды тасымалдау шарттарын бұзып тасымалдауға ұсынғаны үшiн жауапкершiлiк
82-бап. Вагонға, контейнерге артық жүк тиегенi үшiн жауапкершiлiк
83-бап. Вагондарды, контейнерлердi жүктi түсiргеннен кейiн тазаламағаны үшiн жауапкершiлiк
84-бап. Жылжымалы құрамды, контейнерлердi, түсiретiн тасымалдау құралдарын бұзғаны немесе жоғалтқаны үшiн жауапкершiлiк
85-бап. Вагондарды кiрме жолдарға беруді-алып кетуді кешiктiргенi үшiн жауапкершiлiк
86-бап. Жауапкершiлiктен босату
87-бап. Тасымалдаушыны жауапкершiлiктен босату
88-бап. Жүк жөнелтушiнi, жүк алушыны жауапкершiлiктен босату
10-1-тарау. Теміржол көлігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру
88-1-бап. Теміржол көлiгi саласындағы мемлекеттік бақылаудың мәні мен мақсаты
88-2-бап. Теміржол көлігі саласындағы мемлекеттік бақылау
88-3-бап. Алып тасталды
88-4-бап. Уәкілетті органның құқықтары
88-5-бап. Актілердің нысандары
88-6-бап. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды жүргізу тәртібі
10-2-тарау. Жол жүрісі қауіпсіздігін бұзушылықтарды тергеп-тексеру
88-7-бап. Жол жүрісі қауіпсіздігін бұзушылықтарды тергеп-тексерудің жалпы ережелері
88-8-бап. Апаттарды және аварияларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның құқықтары мен міндеттері
11-тарау. Актілер, кінә қою, талап қою
89-бап. Кiнә қоюдың шарттары мен тәртібі
89-1-бап. Кінә қоюды ресімдеу
90-бап. Кiнә қоюдың мерзiмдерi
91-бап. Кiнә қоюды қараудың тәртібі мен мерзiмдерi
92-бап. Актiлер
93-бап. Талап қою мерзiмi
12-тарау. Қорытынды және өтпелі ережелер
94-бап. Ақпарат, қызметтiк iс қағаздарын жүргiзу және байланыс
94-1-бап. Есепке алу және есептілік
95-бап. Теміржол көлiгіндегі есепке алу-есеп беру уақыты
96-бап. Осы Заңды қолдану тәртібі
97-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізуге байланысты заңдарды қолдану
2013.04.07. № 132-V ҚР Заңымен заңның тақырыбы мен бүкіл мәтіні бойынша «Темір жол», «темір жол», «темір жолдармен», «темір жолдың», «темір жолдар», «темір жолдарды», «темір жолдарға», «Темір жолдарды», «темір жолда», «темір жолдардың», «Темір жолдармен», «темір жолдарда», «темір жолдағы» деген сөздер тиісінше «Теміржол», «теміржол», «теміржолдармен», «теміржолдың», «теміржолдар», «теміржолдарды», «теміржолдарға», «Теміржолдарды», «теміржолда», «теміржолдардың», «Теміржолдармен», «теміржолдарда», «теміржолдағы» деген сөздермен ауыстырылды (бұр.ред.қара)
ҚР 09.07.04 ж. № 596-II Заңымен өзгерістер енгізілді (бұр. ред. қара)
Осы Заң теміржол көлiгiмен жолаушылар, багаж, жүк, жүк-багаж және почта жөнелтілімдерi тасымалдарын жүзеге асыру кезіндегі тасымалдаушылар, тасымал процесiне қатысушылар, мемлекеттік органдар, жолаушылар, жөнелтушiлер, алушылар, жүк жөнелтушiлер, жүк алушылар, басқа да жеке және заңды тұлғалар арасындағы қоғамдық қатынастарды реттейдi.
1-тарау. Жалпы ережелер
ҚР 09.07.04 ж. № 596-II Заңымен; 2006.31.01. № 125-III ҚР Заңымен; 2006.07.07. № 178-III (бұр. ред. қара); 2006.29.12. № 209-III ҚР Заңымен 1-бап жаңа редакцияда (бұр. ред.қара); 2008.05.07. № 66-IV ҚР Заңымен (бұр.ред.қара); 2009.13.02. № 135-IV (бұр.ред.қара); 2009.17.07. № 188-IV ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) ҚР Заңдарымен 1-бап өзгертілді; 2010.28.12. № 369-IV ҚР Заңымен 1-бап жаңа редакцияда (бұр.ред.қара); 2013.04.07. № 132-V ҚР Заңымен (бұр.ред.қара); 2014.29.09. № 239-V ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 1-бап өзгертілді
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 1) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
1) авария - теміржолдарда немесе мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша теміржолдарда жылжымалы құрамның соқтығысу, рельстен шығып кету, солардың нәтижесінде адамның денсаулығына ауыр зиян келтірілу және (немесе) жылжымалы құрамның күрделі жөндеу көлемінде зақымдалу жағдайлары;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 1-1) тармақшамен толықтырылды
1-1) алушы - багажды, жүк-багажды немесе пошта жөнелтілімдерін алатын және тасымалдау құжаттарында көрсетілген тұлға;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 1-2) тармақшамен толықтырылды
1-2) апат - теміржолдарда немесе мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша теміржолдарда жылжымалы құрамның соқтығысу, рельстен шығып кету, солардың нәтижесінде адамның қаза болу және (немесе) жылжымалы құрамның мүкаммалдан шығарып тасталатын дәрежеге дейін зақымдалу жағдайлары;
2) арнайы жылжымалы құрам - магистральдық теміржол желісін және кірме жолдарды күтіп ұстау, оларға қызмет көрсету, қалпына келтіру және жөндеу жөніндегі жұмыстарды жүргізуге арналған өздігінен жүретін және өздігінен жүрмейтін теміржол көлігі құралдары;
2017.13.06. № 69-VІ ҚР Заңымен 3) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
3) арнаулы тасымалдар - уəкілетті орган айқындайтын тəртіппен мемлекет мұқтажына арналған арнаулы жүктердi жəне жолаушылардың жекелеген санаттарын тасымалдау;
4) әлеуметтiк мәнi бар жолаушы қатынастары - әлеуметтiк мәнiн:
облысаралық қатынастарда - уәкілетті орган;
ауданаралық (облысішілік қаларалық) және қала маңындағы қатынастарда жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар айқындайтын қатынастар;
5) багаж - жолаушылар немесе почта-багаж поезында тасымалдауға қабылданған, салмағы екi жүз килограмнан аспайтын мүлiк;
6) бекіту-пломбалау құрылғылары - вагонмен, контейнермен тасымалданатын жүкке қол жеткізілуіне жол бермеу үшін қолданылатын блок қою құрылғыларымен біртұтас конструкцияда орналастырылған бақылау элементтері;
7) билет кассасы - оларда Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес жол жүру құжаттарын (билеттер) сату жөнінде қызмет көрсетілетін, теміржол вокзалдарында және осы ғимараттардан тыс жерлерде орналасқан жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату пункттері;
8) вагон - теміржолдармен тасымалдауға арналған өздiгiнен жүрмейтiн тiркемелi көлiк құралы;
2017.05.05. № 59-VI ҚР Заңымен 8-1) тармақшамен толықтырылды
8-1) вагондарды беру-алып кету - маневрлік локомотивпен вагондардың:
станциялық жолдардан - тиеу, түсіру (жүктен босату) орындарына, кірме жолдарға;
кірме жолдарда - контрагенттің қабылдау-тапсыру (беру-шығару) жолдары мен тиеу, түсіру (жүктен босату) орындары арасында орнын ауыстыру;
9) вагондар (контейнерлер) операторы - вагондарды (контейнерлердi) меншiк құқығымен немесе өзге де заңды негiздерде иеленушi және (немесе) тасымалдаушымен жасалған шарт негiзiнде вагондар (контейнерлер) операторы қызметін көрсету жолымен тасымалдау процесiне қатысатын және тасымалдау құжаттарында көрсетiлген тұлға;
10) вагондар (контейнерлер) операторының қызметтері - уәкілетті орган белгілеген тәртіппен шарт негізінде вагондармен (контейнерлермен) қамтамасыз ету, бөлу және вагондар (контейнерлер) қозғалысын басқару жөніндегі қызметтер;
10-1) вокзал маңындағы аумақ - теміржол вокзалына кіреберіс және кірме жолдар, қоғамдық және жеке көліктің аялдама пункттері, қойылатын орындар, автомобиль тұрақтары, абаттандыру элементтері бар теміржол вокзалына іргелес жатқан аумақ;
11) габариті ірі (габариттен тыс) жүк - теміржолдың тікелей көлбеу учаскесіндегі ашық жылжымалы құрамда орналастырған кезде габариті жүк тиеу габаритінің ернеуінен сыймай асып тұрған немесе оның геометриялық қиықтағы дөңесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген есептелген нормативтерден асып кеткен жүк;
11-1) диспетчерлік реттеу - нақты уақыт режимінде тасымалдау процесінің операцияларын басқару және олардың мониторингі процесі;
2017.13.06. № 69-VІ ҚР Заңымен 11-2) тармақшамен толықтырылды
11-2) ерекше маңызды тасымалдар - Қазақстан Республикасының күзетілетін адамдарын теміржолмен тасымалдау кезінде теміржол жылжымалы құрамымен тасымалдауға, сондай-ақ олардың жүру маршруттарына (қатынастарына) уəкілетті орган беретін мəртебе;
12) жолаушы - жол жүру құжаты (билетi) бар және поезбен жол жүретiн жеке тұлға;
13) жолаушы агенттігі - тасымалдаушымен шарттың негізінде жол жүру құжаттарын (билеттерін) ресімдеуге қойылатын талаптардың орындалуын қамтамасыз ететін, өзінің сату пункттері арқылы жол жүру құжаттарын (билеттерін) сату жөнінде қызмет көрсететін тұлға;
14) жолаушылар тасымалын басқарудың автоматтандырылған жүйесі - жолаушылар тасымалын орталықтан басқару және орындарды электронды резервке сақтау жүйесі;
15) жол дамытылымы - магистральдық, станция жолдарының, оларды өзара біріктіретін бағыттамалы бұрмалардың, станция мен кірме жолдардың шегінде орналасқан техникалық құралдар мен құрылғылардың жиынтығы;
16) жөнелтушi - багажды, жүк-багажды немесе почта жөнелтілімдерiн жөнелтетiн және тасымалдау құжаттарында көрсетiлген тұлға;
17) жүк - жүк поезында тасымалдауға шарт бойынша қабылданған мүлiк;
18) жүк алушы - тасымалдау құжаттарында көрсетiлген және жүктi алушы тұлға;
19) жүк-багаж - жолаушылар мен почта-багаж поезында тасымалдауға қабылданған, салмағы екi жүз килограмнан артық мүлiк;
20) жүк жөнелтушi - тасымалдау құжаттарында көрсетiлген және жүктi жөнелтушi тұлға;
21) жүк жөнелтілімi - бір теміржол көлiгi жүкқұжатымен тасымалдауға ұсынылатын жүк партиясы;
22) жүк терминалы - жүк жөнелтушілер мен жүк алушыларға қызметтер кешенін ұсынуға және аралас тасымалдауды жүзеге асыруға арналған кірме жолдағы құрылыстар мен техникалық құралдар кешені;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 23) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
23) жылжымалы құрам - жолаушыларды, багажды, жүктерді, жүк-багажды, пошта жөнелтілімдерін теміржолдармен тасымалдауға арналған тартқыш көлік құралдары (локомотивтер), вагондар, өздігінен жүретін және өзге де теміржол көлік құралдары, сондай-ақ арнайы жылжымалы құрам;
2015.04.12. № 435-V ҚР Заңымен 23-1) тармақшамен толықтырылды (2016 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiлдi)
23-1) инфрақұрылым учаскесінің өткізу қабілеті - инфрақұрылымның, жылжымалы составтың техникалық және технологиялық мүмкіндіктеріне және әртүрлі санаттардағы поездарды өткізуді ескере отырып, поездардың қозғалысын ұйымдастыру тәсілдеріне қарай, есепті уақыт кезеңі (тәулік) ішінде инфрақұрылым учаскесі бойынша өткізілуі мүмкін поездар мен поезд жұптарының ең жоғары саны;
24) контейнер - жүктердi тасымалдауға арналған көп мәрте қолданылатын әмбебап көлiк жабдығы;
25) контрагент - рельс бойындағы қоймаларға, жүк сақталатын алаңдарға, тиеу-түсiру механизмдерiне және (немесе) басқа тармақ иеленушiнiң кiрме жолдарына жалғасатын кiрме жолдарға меншiк құқығымен немесе өзге де заңды негiздерде иелiк ететiн немесе кірме жолдар қызметтерін пайдаланатын тұлға;
26) - 28) 2015.31.10. № 380-V ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)
29) кiрме жолдар - жүк жөнелтушiлерге, жүк алушыларға қызмет көрсетуге арналған және тiкелей немесе басқа да кiрме жолдар арқылы магистральдық және (немесе) станциялық жолдарға жалғасатын теміржолдар;
30) кiрме жолдар қызметтерi - тармақ иеленушiнiң кiрме жолдарды пайдалануға беру жөніндегі немесе оның жүк жөнелтушілер мен жүк алушыларға көрсететiн қызметтері;
31) қабылдау-тапсыру (беру-шығару) жолдары - қабылдау-тапсыру операцияларын орындау үшін станция немесе кірме жол шегінде вагондарды теміржолдарға шығару-жинау шартында белгіленген теміржолдар;
32) қабылдау-тапсыру операциялары - жүктерді, вагондарды, контейнерлерді қабылдау (тапсыру) кезінде орындалатын, белгіленген тәртіппен құжаттық ресімделген іс-әрекеттер;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 32-1) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
32-1) қауіпсіздік сертификаты - тасымалдаушының қауіпсіздікті басқару жүйесінің теміржол көлігіндегі қауіпсіздік қағидаларына сәйкестігін куәландыратын құжат;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 32-2) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
32-2) қауіпсіздікті басқару жүйесі - операцияларды жоспарлау, дайындау және орындау, мониторинг, бақылау, талдау процестерін қамтитын және тасымалдау процесінің қауіпсіздігі жөнінде белгіленген талаптардың орындалуын қамтамасыз етуге және адам өміріне немесе денсаулығына, қоршаған ортаға зиян келтіру, тасымалдау процесіне қатысушылар мен үшінші тұлғалардың мүлкіне залал келтіру тәуекелдерін азайтуға бағытталған, тасымалдаушыны басқарудың өзара байланысты және өзара іс-қимыл жасаушы құрауыштарының жиынтығы;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 32-3) тармақшамен толықтырылды
32-3) қауіпсіздікті басқару жүйесінің аудиті - қауіпсіздікті басқару жүйесінің теміржол көлігіндегі қауіпсіздік қағидаларында белгіленген талаптарға сәйкестігін диагностикалаудың және бағалаудың жүйелі процесі;
33) қауiптi жүктер - өздерiне тән қасиеттерiне байланысты адамдардың, жануарлардың өлiмiне, жарақаттануына немесе ауруға шалдығуына, жарылысқа, өртке, мүлiктердiң бұзылуына немесе жойылуына себеп болуы, сондай-ақ қоршаған ортаға зиян келтiруi мүмкiн жүктер;
34) қол жүгi - жолаушының вагонда өзiмен бірге ақысыз тасымалдайтын, салмағы мен габаритi бойынша белгiленген мөлшерден аспайтын жеке заттары;
35) локомотив инфрақұрылымының объектілері - тартқыш жылжымалы құрамды пайдалануды әрі жарақтандыруды қамтамасыз етуге және локомотив бригадаларына қызмет көрсетуге арналған объектілер;
36) локомотив инфрақұрылымының операторы - меншік құқығымен немесе өзге де заңды негіздерде локомотив инфрақұрылымының объектілеріне иелік ететін және локомотивтiк тартқыш операторларына қызмет көрсететін тұлға;
2012.10.07. № 36-V ҚР Заңымен 37) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
37) локомотивтiк тартқыш операторы - меншiк құқығында немесе өзге де заңды негiздерде тартқыш көлiк құралына (локомотивке) иелiк ететiн, оны күтiп-ұстауды, пайдалануды қамтамасыз ететін тұлға;
38) локомотивтiк тартқыш қызметтерi - теміржолдар бойынша тартқыш көлiк құралымен (локомотивпен) жылжымалы құрамның орнын ауыстыру жөнiнде көрсетiлетiн қызметтер;
39) магистральдық жолдар - Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында теміржол көлігінің жұмыс істеуіне және басқа мемлекеттермен теміржол қатынасын қамтамасыз етуге арналған, басты жолдардан (теміржол станциялары арасындағы аралық жолдардан, іргелес жатқан аралық жолдардың тікелей жалғасы болып табылатын, станциялар шекараларындағы және әдеттегідей, бағыттамалық бұрмаларда ауытқуы жоқ жолдар), сондай-ақ қабылдау-жөнелту жолдарынан (станция шекараларында поездарды қабылдауға, жөнелтуге, басып озуға, айыруға және өткізуге арналған жолдар) тұратын теміржолдар;
40) магистральдық теміржол желісі - халықаралық және республикаішілік теміржол қатынастарын қамтамасыз ететін, өзара жалғасқан магистральдық және станциялық жолдар, сондай-ақ электрмен жабдықтау, жылумен жабдықтау, сумен жабдықтау, сигнал беру, байланыс объектілері, құрылғылар, жабдықтар, үйлер, құрылыстар, ғимараттар, вокзалдар және олардың жұмыс iстеуi үшiн технологиялық қажеттi өзге де объектілер жүйесі;
41) магистральдық теміржол желісінің көрсетілетін қызметтері - поездарды өткізу мен олардың қозғалысы үшін магистральдық теміржол желісін пайдаланумен байланысты, Ұлттық инфрақұрылым операторы тасымалдаушыларға көрсететін қызметтер;
42) 2013.04.07. № 132-V ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)
43) маневрлік жұмыс - вагондарды өңдеу, сұрыптау, тарқату, тиеуге, түсіруге, жөндеу жолына (жолынан), салмағын өлшеуге әкелу-әкету, поездарды құрастыру, тарқату кезінде олардың орнын ауыстыру, жылжымалы құрамды бір жолдан басқасына ауыстырып қою, локомотивтердің станция шегіндегі қозғалысы, арнайы жылжымалы құрамның, тартқыш көлік құралдарының (локомотивтер немесе моторвагондық жылжымалы құрамдардың) орнын ауыстыру;
2015.31.10. № 380-V ҚР Заңымен 43-1) тармақшамен толықтырылды
43-1) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша темiржолдар - мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша салынған және пайдаланылатын және магистральдық темiржол желiсiне енгізілмеген темiржолдар;
2015.31.10. № 380-V ҚР Заңымен 43-2) тармақшамен толықтырылды
43-2) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша темiржол көлiгi объектiлерi - мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша салынған және пайдаланылатын және магистральдық темiржол желiсiне енгізілмеген объектiлер;
2015.31.10. № 380-V ҚР Заңымен 43-3) тармақшамен толықтырылды
43-3) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша темiржол көлiгi объектiлерi бар темiржолдардың көрсетілетін қызметтерi - мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша салынған және пайдаланылатын, темiржол көлiгi объектiлерi бар темiржолдарды пайдалануға беру және олар бойынша жылжымалы құрамды өткiзудi ұйымдастыру жөнiндегi көрсетілетін қызметтер;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 43-4) тармақшамен толықтырылды
43-4) оқиға - теміржолдарда немесе мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша теміржолдарда жылжымалы құрамның соқтығысу, рельстен шығып кету, бірақ авария мен апат салдары жоқ жағдайлары;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 43-5) тармақшамен толықтырылды
43-5) оқыс оқиға - теміржолдарда немесе мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарттары бойынша теміржолдарда апатқа, аварияға және оқиғаға әкеп соқпаған, тізбесі теміржол көлігіндегі қауіпсіздік қағидаларында айқындалған жол жүрісі қауіпсіздігінің бұзылу жағдайлары;
44) пайдалану құжаттамасы - инфрақұрылым объектілерін, ғимараттарды, теміржол көлігінің жылжымалы құрамын, арнайы жылжымалы құрамын, конструкцияларын, жабдықтары мен мүкәммалын пайдалану тәртібін көздейтін құжаттама;
45) поезд - Ұлттық инфрақұрылым операторы айқындаған маршрут бойынша жүретін, белгіленген сигналдары бар, жұмыс істеп тұрған бір немесе бірнеше тартқыш көлік құралдары (локомотивтері немесе моторлы-вагонды жылжымалы құрамдары) бар, құралған және тіркелген вагондар құрамы, вагонсыз локомотивтер, моторлы вагондар және арнайы өздігінен жүретін жылжымалы құрам;
2015.04.12. № 435-V ҚР Заңымен 45-1) тармақшамен толықтырылды (2016 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiлдi)
45-1) поездарды қалыптастыру жоспары - тасымалдаушылардың поездарды қалыптастыру жоспарының жобалары негізінде ұлттық инфрақұрылым операторы бекіткен, оның ішінде магистральдық теміржол желісі учаскелерінің өткізу қабілеті мен станциялардың өңдеу қабілеті ескеріле отырып, теміржол станцияларында қалыптастырылатын, поездардың санаты мен бағытын белгілейтін құжат;
46) салмағы ауыр жүк - массасы мен ұзындығы немесе вагонның жақтауына (еденіне) жүктемесі жүктерді тиеу мен бекітудің техникалық шарттарында белгіленген, әмбебап жылжымалы құрамда тасымалдау кезінде рұқсат етілетін шамадан асатын жүк;
47) станциялық жолдар - станциялар шекараларындағы теміржолдар: станциялар шекараларындағы магистральдық жолдарды қоспағанда, сұрыптау, тиеу-түсіру, тартымдық, деполық, жалғастырғыш, арнайы теміржолдар;
48) тармақ иеленушi - меншiк құқығымен немесе өзге де заңды негiздерде теміржолдың кiрме жолдарын иеленушi тұлға;
49) тасымалдау - жолаушыларды, багажды, жүк-багажды, почта жөнелтілімдерін, жүктерді жөнелту пунктінен межеленген пунктке апару;
49-1) тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерді пайдаланушы - жолаушы, жүк жөнелтуші (жөнелтуші), жүк қабылдаушы (қабылдаушы), экспедитор;
