| Мысал |
| Станок табиги тұрғыдан бұзылып қалды, бірақ бұрынғыдай болмаса да, әлі жұмыс істейді. Сатуға шыққан шығындар шегерілген станоктың әділ құны оның қаржылық жағдай туралы есептік құнынан аз. Осы станок ақшалай қаражаттардың тәуелсіз тұсімдерін қозгалысқа келтірмейді. Осы станок қамтитын және басқа активтер өндіретін ақшалай қаражаттар тұсімдеріне елеулі деқгейде тәуелді емес ақшалай қаражаттардың бірліктерін қозгалысқа келтіретін активтердіқ еқ аз бірігейлендірілетін тобы станок кіретін өндірістік желі болып табылады. Өндірістік желінің өтелетін сомасы тұтас алганда өндірістік желінің құны азаймаганын көрсетеді. |
| 1-жорамал: басшылық бекіткен сметалар/болжамдар басшылықтың станокты ауыстыру жөніндегі ешқандай міндеттемелерін көрсетпейді. Осы станоктың өтелетін сомасы өз-өзінен, оның пайдалану құны: |
| (a) | сатуга шыққан шығындар шегерілген оның әділ құнынан айырмашылыгы болгандықтан; және |
| (b) | ақша қаражатын қозгалысқа келтіретін, станок тиесілі болатын (өндірістік желінің) бірлік үшін ғана анықталуы мүмкін болатындықтан, бағаланбайды. |
| Өндірістік желі құнсызданган жоқ. Тиісінше, станокқа қатысты да қандай да болсын құнсыздану танылмайды. Солай бола тұрса да, ұйым осы станок үшін амортизациялау кезеңін немесе амортизация әдісін қайта бағалау қажеттілігінен бас тарта алады. Мүмкін, станоктың пайдалы қызметінің болжамды қалған мерзімін немесе экономикалық пайдаларды ұйым тұтыну күтіліп отырған сұлбаны көрсету үшін амортизациялаудың неғұрлым қысқа кезеңі немесе амортизацияның неғұрылым жылдам әдісі талап етіледі. |
| 2-жорамал: басшылық бекіткен сметалар/болжамдар басшылықтың станокты ауыстыру және оны таяу болашақта сату міндеттемесін көрсетеді. Станокты өткізілгенге дейін пайдалануды жалғастырудан түсетін ақша агындары елеусіз нәрсе ретінде бағаланады. |
| Станокты пайдалану құндылыгы сатуға шыққан шығындар шегерілген оның әділ құнына жақын мән ретінде бағалануы мүмкін. Сөйтіп, станоктың өтелетін сомасы анықталуы мұмкін, бұл жағдайда ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін, станок (ягни өндірістік желі) тиесілі болатын бірлік қаралмайды. Сатуга шыққан шыгындар шегерілген станоктың әділ құны оның қаржылық жагдай туралы есептік құнынан аз болгандықтан, оган қатысты құнсызданудан болган шығын танылады. |
108. Құнсызданудан болған залалдың кез келген қалған сомасы үшін 104 және 105-тармақтардың талаптарына қолданғаннан кейін қозғалысқа келтіретін бірлік үшін, егер де мұны басқа Халықаралық қаржылық есептіліктің стандарттары талап етсе ғана, міндеттеме танылуы тиіс.
| Құнсызданудан болған залалды қайта топтастыру |
109. 110-116-тармақтарда алдыңғы кезеңдерде активке немесе қозғалысқа келтіретін бірлікке қатысты танылған құнсызданудан болған шығынды қайта топтастыруға қойылатын талаптар белгіленеді. Осы талаптарда «актив» термині пайдаланылады, бірақ олар жеке активке де, ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікке де тең дәрежеде қолданылады. 117-121-тармақтарда - жеке активке, 122 және 123-тармақтарда - ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікке, ал 124 және 125 тармақтарда гудвиллге қосымша талаптар үшін белгіленген.
110. Әрбір есепті күнге ұйым алдыңғы кезеңдерде, гудвиллді қоспағанда, активке қатысты танылған құнсызданудан болған шығынның, бәлкім, бұдан әрі болмауының немесе кемуінің қандай да болсын белгілерінің бар немесе жоқ екендігін анықтауға міндетті. Осындай белгілердің кез келгені анықталған жағдайда, ұйым осы активтің өтелетін сомасын бағалауға міндетті.
111. Алдыңғы кезеңдерде, гудвиллді қоспағанда, активке қатысты танылған құнсызданудан болған шығынның бұдан былай болмауы немесе азаюы мүмкін екендігінің белгілерін анықтай отырып, ұйым, ең болмағанда, мынадай факторларды ескеруге міндетті:
Ақпараттың сыртқы көздері:
(а) активтің нарықтық құны кезең ішінде біршама ұлғайған;
(b) ұйым үшін қолайлы оң әсері бар елеулі өзгерістер ұйым жұмыс істейтін технологиялық, нарықтық, экономикалық немесе заңдық жағдайларда, немесе ұйым үшін актив арналған нарықта кезең ішінде болды немесе таяу болашақта болады;
(c) инвестицияларға пайданың нарықтық пайыздық мөлшерлемелері немесе басқа нарықтық нормалары кезең ішінде азайған және осы азаюлар активті пайдалану құндылығын есептеу кезінде пайдаланылатын дисконт мөлшерлемесіна әсер етуі және оның өтелетін сомасын елеулі түрде ұлғайтуы мүмкін;
Ақпараттың ішкі көздері:
(d) ұйым үшін оң әсері бар елеулі өзгерістер активті ағымдағы немесе болжамды пайдалану деңгейі немесе тәсілі кезең ішінде жасалған немесе таяу болашақта күтілуде. Осы өзгерістер активтің өнімділігін жақсарту немесе арттыру не осы актив жататын қызмет түрін қайта құрылымдау мақсатымен кезең ішінде келтірілген шығынды қамтиды;
(e) ішкі есептілік активтің өнімділігі болжанғаннан жоғары екендігін, немесе жоғары болатындығын көрсетеді.
112. 111-тармақта сөз болып отырған құнсызданудан болатын залалдың әлуетті азаю белгілері 12-тармақта келтірілген құнсыздану болған әлуетті залалдардың белгілерін айнытпай көрсетеді.
113. Егер гудвиллді қоспағанда, активке қатысты құнсызданудан болған шығын бұдан әрі болмауы немесе азаюы мүмкін екендігінің белгісі бар болса, онда бұл қалған пайдалы қызмет мерзімі, амортизациялау әдісі немесе жойылу құны осы активке қолданылатын Халықаралық қаржы есептілігі стандартына сәйкес, тіпті осы актив бойынша шығын қайта топтастырылмаса да, қайта қаралуға және түзетілуі тиіс екендігін білдіреді.
114. Гудвиллді қоспағанда, активке қатысты алдыңғы кезеңдерде танылған құнсызданудан болған шығын, егер де құнсызданудан болған соңғы шығын танылған кезден бастап осы активтің өтелетін сомасын анықтау кезінде пайдаланылған бағаларда өзгеріс болса ғана, қайта топтастырылуы тиіс. Ондай жағдайда активтің қаржылық жағдай туралы есептік құны, 117-тармақта көзделген жағдайды қоспағанда, оның өтелетін сомасына дейін ұлғаюға тиіс. Бұл ұлғаю құнсызданудан болған шығынды қайта топтастыру болып табылады.
115. Құнсызданудан болған шығынды қайта топтастыру активтің болжамды қызмет әлеуетінің не оны пайдалану, не ұйым осы активтің құнсыздану шығынын соңғы рет таныған күннен бастап сату есебінен ұлғаюын көрсетеді. 130-тармақтың талабына сәйкес, ұйым болжамды қызмет әлуетінің ұлғаюын туғызған бағалардағы өзгерістерді бірегейлендіруі тиіс. Бағалаудағы өзгерістердің мысалына мыналар жатады:
(а) өтелетін сома негізіндегі өзгеріс (яғни, өтелетін соманың негізінде не жатқанына: сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құн ба, әлде пайдалану құндылығы ма);
(b) егер өтелетін сома пайдалану құндылығына негізделсе, ақшалай қаражаттардың болжамды болашақ ағындарының өлшеміндегі немесе уақытына қарай бөлудегі өзгеріс; немесе
(c) егер өтелетін сома сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құнға негізделсе, сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құнды құрайтын бағадағы өзгеріс.
116. Активті пайдалану құндылығы ақшалай қаражаттардың болашақ ағындарының дисконтталған құны олардың келіп түсу мерзімдерінің жақындауына қарай ұлғаятындықтан ғана, оның қаржылық жағдай туралы есептік құнынан асуы мүмкін.
Алайда активтің қызмет әлуеті ұлғайған жоқ. Сөйтіп, құнсызданудан болған шығын, тіпті егер активтің өтелетін сомасы оның қаржылық жағдай туралы есептік құнынан асып кетсе де, уақыттың өтіп кетуіне байланысты қайта топтастырылмайды (бұл кейде дисконтты «жабу» деп аталады).
Жеке активтің құнсыздануынан болған залалды қайта топтастыру
117. Құнсызданудан болған қайта топтастырылған залалдың есебінен ұлғайған активтің қаржылық жағдай туралы есептік құны, егер алдыңғы жылдары актив үшін құнсызданудан болған залал танылмаған болса, анықталуы мүмкін (амортизацияны шегеріп) қаржылық жағдай туралы есептік құннан аспауы тиіс.
118. Егер алдыңғы жылдары актив үшін құнсызданудан болған шығын танылмаған болса, анықталуы мүмкін болатын қаржылық жағдай туралы есептік құннан тыс (амортизацияны шегеріп), гудвиллден басқа, активтің қаржылық жағдай туралы есептік құнының кез келген ұлғаюы қайта бағалау болып табылады. Ондай қайта бағалауды есепте көрсету үшін ұйым активке тиісті Халықаралық қаржы есептілігі стандартын қолданады.
119. Гудвиллді қоспағанда, активтің құнсыздануынан болған залалды қайта топтастыру, егер осы актив басқа Стандартқа сәйкес (мысалы, 16 Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар ХҚЕС-ына (IAS) сәйкес қайта бағалау үлгісі бойынша) қайта бағаланған өлшем бойынша есепте көрсетілмесе ғана, пайдалар мен шығындар туралы есептің өзінде танылуы тиіс. Қайта бағаланған актив бойынша құнсызданудан болған шығынды қайта топтастырудың кез келгенін осындай басқа Стандартқа сәйкес қайта бағалаудан ұлғаюы ретінде ескеру керек.
120. Қайта бағаланған актив бойынша құнсызданудан болған шығынды қайта топтастыру басқа толық табыс арқылы танылады және сол актив бойынша қайта бағалау кірісін көбейтеді. Алайда, егер қайта бағаланған тап сол актив бойынша құнсызданудан болған шығынды қайта топтастыру бұрын пайдалар мен шығындар туралы есепте танылған болса, онда мұндай шығынды қайта топтастыру да пайдалар және шығындар туралы есепте танылады.
121. Құнсызданудан болған шығынды қайта топтастыру танылғаннан кейін актив үшін амортизациялық аударым активтің өзгертілген қаржылық жағдай туралы есептік құнын, оның тарату құнын (егер ондайлар бар болса) шегере отырып, оның қалған пайдалы қызмет мерзімінің ішінде жүйелі негізде болашақ кезеңдер үшін түзетілуі тиіс.
Қозғалысқа келтіретін бірлестіктің құнсыздануынан болған залалды қайта топтастыру
122. Ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікке қатысты құнсызданудан болған залалды қайта топтастыру сомасы, гудвиллден басқа, осы бірліктің активтеріне осы активтің қаржылық жағдай туралы есептік құнының мәндеріне тепе-тең бөлінуі тиіс. Қаржылық жағдай туралы есептік құн мәндерінің осы ұлғаюлары қозғалысқа келтіретін бірлікке қатысты құнсызданудан болған залалды қайта топтастыру ретінде есепке алынуға және 119-тармаққа сәйкес танылуы тиіс.
123. Ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікке қатысты құнсызданудан болған шығынның қайта топтастыру сомасын 122-тармаққа сәйкес бөлу кезінде активтің қаржылық жағдай туралы есептік құны мыналардың ең азынан:
(а) оның өтелетін сомасынан (егер ол анықтауға келсе); және
(b) егер алдыңғы кезеңдерде активке қатысты құнсызданудан болған шығын танылмаса, анықталатын (амортизацияны шегеріп) қаржылық жағдай туралы есептік құннан аспауы тиіс.
Олай болмаған күнде активке жатқызылуы тиісті құнсызданудан болған шығынның өлшемі, гудвиллді қоспағанда, осы бірліктің құрамындағы басқа активтерге тепе-тең негізде бөлінуі тиіс.
Гудвиллдің құнсыздануынан болған залалды қайта топтастыру
124. Гудвиллге қатысты танылған құнсызданудан болған шығынды келесі кезеңде қайта топтастыруға тиым салынады.
125. 38 Материалдық емес активтер ХҚЕС (IAS) ұйым ішінде жасалған гудвиллді тануға тиым салады. Гудвиллдің өтелетін сомасының осы гудвиллге қатысты құнсызданудан болған шығын танылғаннан кейінгі кезеңдердегі кез келген ұлғаюы сатып алынған іскерлік ақпаратқа қатысты танылған құнсызданудан болған шығынды қайта топтастыруға қарағанда, ұйымның ішінде жасалған гудвиллдің ұлғаюын білдіреді.
126. Активтердің әрбір жіктелімі үшін ұйым мынадай ақпаратты ашып көрсетуі тиіс:
(а) кезең ішінде пайдалар мен шығындар туралы есепте танылған құнсызданудан болған шығындар сомасын және сол шығындар көрсетілетін толық табыс жөніндегі есептіліктің желілік бабын (баптарын);
(b) кезең ішінде пайдалар мен шығындар туралы есепте танылған құнсызданудан болған шығындардың қайтару сомасын және толық табыс жөніндегі есептіліктің сол шығындар қайтарылатын желілік бабын (баптарын);
(c) кезең ішінде басқа толық табыс арқылы танылған қайта бағаланған активтер бойынша құнсызданудан болған шығындар сомасын;
(d) кезең ішінде басқа толық табыс арқылы танылған активтер бойынша құнсызданудан болған шығындардың қайтару сомасын.
127. Активтер сыныптамасы - бұл сипаты және ұйым қызметінде пайдаланылуы жағынан ұқсас активтер тобы.
128. 126-тармақта талап етілетін ақпарат активтердің осы сыныптамасы үшін ашып көрсетілетін басқа ақпаратпен бірге ұсынылуы мүмкін. Мысалы, осы ақпарат 16 Жылжымайтын мүлік, гимараттар мен жабдықтар ХҚЕС (IAS) талаптарына сәйкес жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың қаржылық жағдай туралы есептік құнын кезең басында және соңында салыстыруға кіруі мүмкін.
129. 8 ХҚЕС-ына (IFRS) сәйкес сегменттік ақпаратты ұсынатын ұйым әрбір есептік сараланым бойынша мынадай мәліметтерді ұсынуға міндетті (8 ХҚЕС-тың (IFRS) 11- тармағын қараңыз):
(а) кезең ішінде пайдалар мен шығындар туралы есепте және ішінде басқа толық табыс арқылы танылған құнсызданудан болған шығындар сомасын;
(b) кезең ішінде пайдалар мен шығындар туралы есепте және ішінде басқа толық табыс арқылы танылған құнсызданудан болған шығындардың қайта топтастыру сомасын.
130. Ұйым кезең ішінде, гудвиллді қоса, жекелеген активтерге немесе ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікке қатысты танылған немесе қайта топтастырылған құнсызданудан болған әрбір елеулі шығын туралы мынадай ақпаратты ашып көрсетуі тиісті:
(a) құнсызданудан болған шығынды тануға немесе қайта топтастыруға алып келген оқиғалар мен мән-жайларды;
(b) танылған немесе қайта топтастырылған құнсызданудан болған шығын сомасын;
(c) келеген активтерге қатысты:
(i) активтің сипатын; және
(ii) егер ұйым 8 ХҚЕС-ына (IFRS) сәйкес сараланымдық ақпаратты ұсынса, ұйым ұсынған есептіліктің бастапқы пішімі негізінде актив жататын есепті сараланым туралы ақпарат ашып көрсетілуі тиіс;
(d) ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікке қатысты:
(i) ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірліктің атауын (мысалы, ол 8 ХҚЕС (IFRS) Халықаралық стандартының анықтамасына сәйкес немесе басқаларға сәйкес өндірістік желі, станок, іскерлік операция, географиялық аймақ, есептік сараланымы болып табыла ма, жоқ па);
(ii) ұйым ұсынған есептіліктің бастапқы пішімі негізінде активтер жіктелімдері және 8 ХҚЕС-ына (IFRS) сәйкес есептік сараланымдар бойынша ұйым есептілік ұсынған жағдайда танылған немесе қайта топтастырылған құнсызданудан болған шығын сомасы; және
(iii) егер ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікті анықтау үшін активтерді біріктіру ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірліктің өтелетін сомасы алдыңғы бағаланған кезден бастап өзгерсе (егер ондайлар бар болса), ұйым активтерді біріктірудің ағымдағы және алдыңғы тәсілдерінің сипаттамасын ұсынуға, сондай-ақ ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлікті анықтау тәсілінің өзгеруіне арналған себептерді көрсетуі тиіс;
(e) активтің (ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірліктің) өтелетін сомасы сатуға шыққан шығындар шегерілген оның әділ құнына немесе оның пайдалану құнына тең екендігін көрсету керек;
(f) егер өтелетін сома сатуға шыққан шығыннан кем болатын әділ құн болса, онда ұйым келесі ақпаратты ашып көрсетуі тиіс:
(i) өзінің толықтығында сыныпталатын (‘сату бағасының’ бақылаулы болу-болмауын ескермей отырып) активтің (ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлік) әділ құн бағалауы (13 ХҚЕС-ты (IFRS) қараңыз) бар әділ құн бағынышсатының деңгейі;
(ii) әділ құн бағынышсатысының 2 және 3 деңгейлерінде сыныпталған әділ құн бағалаулары үшін, сату бағасынан кем әділ құнды өлшеуге қолданылатын бағалау тәсіл(дер)інің сипаттамасы. Егер бағалау тәсілінде өзгерістер болса, ұйым сол өзгерісті және оны жасау себебін(терін) ашып көрсетуі тиіс; және
(iii) әділ құн бағынышсатысының 2 және 3 деңгейлерінде сыныпталған әділ құн бағалаулары үшін, басқарманың өзінің сату бағасынан кем әділ құнның шешімін негіздеген әрбір маңызды болжам. Маңызды болжамдар активтің (ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірліктің) қайтарымды сомасы ең сезімтал болатын болжамдар болып табылады. Ұйым ағымдағы бағалауында және алдыңғы бағалауда қолданған дисконтталған мөлшерлемені(лерді) ашып көрсетуі тиіс, егер сату бағасынан кем болатын әділ құн ағымдағы бағалау тәсілін қолдана отырып өлшенсе.
(g) егер өтелетін сома пайдалану құндылығына тең болса, пайдалану құндылығын ағымдағы және алдыңғы бағалауда пайдаланылған (егер ондайлар бар болса) дисконт мөлшерлемесі (мөлшерлемелері) ашып көрсетілуі тиіс.
131. Ұйым 130-тармаққа сәйкес қандай да болсын ақпарат ұсынылмайтын кезеңнің ішінде танылған шығындар сомаларының құнсыздануынан және жиынтық қайтарылуынан болған жиынтық шығындарға қатысты мынадай ақпаратты ашып көрсетуі тиісті:
(а) құнсызданудан болған шығындармен келтірілген активтердің негізгі жіктелімдері, және олар бойынша құнсызданудан болған шығындарды қайтару орын алған активтердің негізгі жіктелімдері;
(b) құнсызданудан болған осы шығындарды тануға және құнсызданудан болған шығындарды қайта топтастыруға алып келген негізгі оқиғалар мен мән-жайлар.
132. Ұйымың кезең ішінде активтердің (ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірліктердің) өтелетін сомасын анықтау кезінде пайдаланылған ұйғарындарды ашып көрсетуі мақұлданады. Екінші жағынан, 134-тармаққа сәйкес, ұйым гудвиллді және пайдалы қызмет мерзімі шектеусіз материалдық емес активті осы бірліктің қаржылық жағдай туралы есептік құнына енгізген кезде қозғалысқа келтіретін бірліктің өтелетін сомасын анықтау үшін пайдаланылған бағалар туралы ақпаратты ашып көрсетуі тиіс.
133. Егер, 84-тармаққа сәйкес, кезең ішінде ұйымдарды біріктірген кезде сатып алынған гудвиллдің бір де бір бөлігі есепті күнге қозғалысқа келтіретін бірлікке (бірліктер тобына) бөлінбеген болса, онда гудвиллдің бөлінбеген өлшемі осы өлшемді бөлмеуге негіз болған себептермен бірге ашып көрсетілуі тиіс.
Гудвиллді жасайтын қозғалысқа келтіретін өтелетін бірлестіктердің немесе пайдалы қызмет мерзімі шектеусіз материалдық емес активтердің өтеу сомаларының есептері
134. Ұйым гудвиллдің немесе пайдалану мерзімі шектеусіз материалдық емес активтердің қаржылық жағдай туралы есептік құны бөлінген әрбір ақша тудыратын бірлік (бірліктер тобы) үшін (а)-(d) тармақтары бойынша талап етілетін ақпаратты ашып көрсетуге міндетті, ұйымның гудвиллінің немесе пайдалану мерзімі шектеусіз материалдық емес активтерінің жиынтық қаржылық жағдай туралы есептік құнымен салыстырғанда сол бірлік елеулі болады:
(а) осы бірлікке (бірліктер тобына) бөлінген гудвиллдің қаржылық жағдай туралы есептік құнын;
(b) осы бірлікке (бірліктер тобына) бөлінген, пайдалы қызмет мерзімі материалдық емес активтердің қаржылық жағдай туралы есептік құнын;
(c) бірліктің (бірліктер тобының) өтелетін сомасы анықталған негізге, яғни пайдалану құндылығына немесе сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құнға;
(d) егер бірліктің (бірліктер тобының) өтелетін құнын анықтауға пайдалану құндылығы негіз болса:
(i) ұйым басшылығы ең соңғы сметалармен/болжау бағаларымен қамтылған кезеңге ақшалай қаражаттар ағындарын болжаған әрбір негізгі ұйғарынды сипаттау. Бірліктің (бірліктер тобының) өтелетін сомасы неғұрлым сезімтал болатындар негізгі ұйғарындар болып табылады;
(ii) ұйым басшылығы әрбір негізгі ұйғарын үшін белгілеген мәнді (мәндерді) анықтауға қолданған тәсілдемені сипаттау, яғни ондай мән (мәндер) бұрынғы тәжірибені, немесе, ол орынды болған жерді көрсете ме, ол/олар сыртқы ақпарат көздерімен келісіле ме, және, егер келісілмесе, олар бұрынғы тәжірибеден немесе сыртқы ақпарат көздерінен қалай және неліктен өзгешеленетіні туралы ақпаратты ашып көрсету;
(iii) ұйым басшылығы өздері бекіткен қаржы сметаларының/болжамды бағалардың негізінде ақшалай қаражаттар ағындарын болжаған, және қозғалысқа келтіретін бірлікке (бірліктер тобына) қатысты бес жылдан асатын кезең, осы кезеңді ұзартуға негіз болған себептерді түсіндіру;
(iv) ақшалай қаражаттар болжамдарын ең соңғы сметалармен/болжау бағаларымен қамтылған кезеңнен тыс экстраполяциялау үшін пайдаланылған өсу қарқынының көрсеткіші, сондай-ақ өнім, сала, ел немесе осы ұйым өз қызметін жүзеге асыратын елдер үшін немесе осы бірлік (бірліктер тобы) арналған нарық үшін ұзақ мерзімді орташа өсу қарқынынан асатын өсу қарқынының кез келген көрсеткішін пайдалануға негіз болған себептерді түсіндіру;
(v) ақшалай қаражаттар ағындарының болжамдарына қатысты дисконттау мөлшерлеме (мөлшерлемелері);
(e) егер бірліктің (бірліктер тобының) өтелетін сомасы сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құнға негізделген болса, онда сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құнды анықтау әдістемесі ашып көрсетілуі тиіс.
Егер сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құн бұл бірліктің (бірліктер тобының) осы кезде бақыланатын нарықтық құнының негізінде анықталмайтын болса, онда келесі ақпаратты:
(i) ұйым басшылығы сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құнды анықтауында сүйенген әрбір негізгі болжамының сипаттамасы да ашып көрсетілуі тиіс. Бірліктің (бірліктер тобының) өтелетін сомасы анағұрлым сезімтал болатын болжамдар негізгі болып табылады.
(ii) ұйым басшылығының әрбір негізгі болжам үшін белгіленген мәнді (мәндерді) анықтауға қолданған көзқарасының сипаттамасын, ондай мән (мәндер) бұрынғы тәжірибені көрсете ме, немесе, егер орынды болса, ол/олар сыртқы ақпарат көздерімен сәйкес пе, және, егер сәйкес болмаса, олар бұрынғы тәжірибеден немесе сыртқы ақпарат көздерінен қалай және неліктен өзгешеленетіні туралы ақпаратты ашып көрсетуі тиіс;
(iiA) өзінің толықтығында сыныпталатын (‘сату бағасының’ бақылауын ескермей отырып) активтің (ақша қаражатын қозғалысқа келтіретін бірлік) әділ құн бағалауы (13 ХҚЕС-ты (IFRS) қараңыз) бар әділ құн бағынышсатының деңгейі.
(iiB) Егер бағалау тәсілінде өзгерістер болса, өзгеріс және оны жасау себебі(себептері).
Егер сатуға шыққан шығын шегерілген әділ құны ақша қаражатының дисконтталған ағымының жоспарларын қолданып анықталған болса, келесі ақпаратты ашып көрсетуі тиіс:
(ііі) ұйым басшылығының ақша қаражатының ағымын жоспарлаған кезеңі.
(іv) ақша қаражатының ағымы жоспарларын таратуға қолданылған өсу қарқынын.
(v) ақша қаражатының ағымы жоспарларына қолданылған дисконт мөлшерлемесі (мөлшерлемелері).
(f) ұйым басшылығы жеткілікті деңгейде өзгерту мүмкіндігі осы бірліктің қаржылық жағдай туралы есептік құнын оның өтелетін сомасынан асыруға алып келе ме:
(i) бірліктің (бірліктер тобының) өтелетін сомасы оның қаржылық
жағдай туралы есептік құнынан асатын өлшемді;
(ii) негізгі болжау үшін белгіленген мәнді;
(iii) бірліктің (бірліктер тобының) өтелетін сомасы оның қаржылық жағдай туралы есептік құнына теңелуі үшін өтелетін соманы анықтауға пайдаланылатын басқа ауыспалылар тарапынан осындай өзгертуге кез келген жанама ықпалдарды қосқаннан кейін, негізгі ұйғарын үшін белгіленген мән өзгеруі тиіс болатын өлшемді.
135. Егер гудвиллдің немесе пайдалы қызмет мерзімі шектеусіз материалдық емес активтің қаржылық жағдай туралы есептік құны қозғалысқа келтіретін бірнеше бірлікке (бірліктер тобына) ішінара немесе толық бөлінсе, және осылайша әрбір бірлікке (бірліктер тобына) бөлінген сома ұйымда бар гудвиллдің немесе пайдалы қызмет мерзімі шектеусіз материалдық емес активтің жиынтық өлшемімен салыстырғанда елеулі болмаса, онда бұл факт осы бірлікке (бірліктер тобына) бөлінген гудвиллдің немесе пайдалы қызмет мерзімі шектеусіз материалдық емес активтің жиынтық қаржылық жағдай туралы есептік құнымен қатар ашып көрсетілуі тиіс. Бұған қоса, егер осы бірліктердің (бірліктер тобының) кез келгенінің өтелетін сомасы тап сол негізгі болжауға (болжауларға) негізделген болса, ал оларға бөлінген гудвиллдің немесе пайдалы қызмет мерзімі шектеусіз материалдық емес активтің жиынтық қаржылық жағдай туралы есептік құны ұйымда бар гудвиллдің немесе пайдалы қызмет мерзімі шектеусіз материалдық емес активтің жиынтық өлшемімен салыстырғанда елеулі болмаса, онда ұйым бұл фактіні мыналармен қатар ашып көрсетуге міндетті:
