1. Еңбекпен айналысушы бас бостандығынан айыруға сотталғандар мiндеттi мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыруға жатады, ал әйелдер жүктiлiгi мен тууы бойынша жалпы негiздерде жәрдемақылармен қамтамасыз етiледi.
2. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әлеуметтiк және зейнетақымен қамтамасыз етiлуге құқығы бар.
3. Бас бостандығынан айыруға дейiн зейнетақы тағайындалған, сондай-ақ жазасын өтеу кезiнде еңбек қабiлетiн жоғалтқан адамдарды әлеуметтiк және зейнетақымен қамсыздандыру Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүргiзiледi.
4. Сотталғандардың зейнетақылары мен жәрдемақыларынан ұсталынып қалады. Зейнетақылар мен жәрдемақылардан ұстап қалудың негiзi, түрлерi мен тәртiбi, сондай-ақ ұсталып қалғанның бәрiне қарамастан сотталушының жеке шотына есептелетiн зейнетақылар мен жәрдемақылардың ең төменгi процентi осы Кодекстiң 103-бабымен белгiленедi.
5. Бас бостандығынан айыруды түзеу мекемелерiнде өтеушi сотталғандар жөнiнде ерiктi медициналық сақтандырудың қолданылуы түзеу мекемелерiнде болу мерзiмi аяқталғанға дейiн тоқтатыла тұрады.
95-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың материалдық-тұрмыстық жағынан қамтамасыз етiлуi
1. Бiр сотталушыға шаққандағы тұрғын алаңның нормасы түзеу колонияларында - екi шаршы метрден, түрмелерде - екi жарым шаршы метрден, әйелдердi ұстауға арналған колонияларда - үш шаршы метрден, тәрбиелеу колонияларында - үш жарым шаршы метрден, мәжбүрлеп түзеудi жүзеге асыратын түзеу мекемелерiнде үш шаршы метрден кем болмауы керек.
2. Сотталғандарға жеке жатын орындары мен төсектiк керек-жарақтар берiледi. Олар жынысы және климат жағдайлары ескерiлiп, маусымдық киiммен, iш киiммен және аяқкиiммен қамтамасыз етiледi.
3. Сотталғандарды тамақпен және материалдық-тұрмыстық жағынан қамтамасыз ету нормаларын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Өзiне қатыссыз себептер бойынша жалақы алмайтын сотталғандар мемлекет есебiнен тамақпен, киiммен және бiрiншi кезекте қажеттi заттармен қамтамасыз етiледi. Сотталғандарды еңбекке тартушы кәсiпорындардың қаражаты есебiнен оларға белгiленген нормадан тыс қосымша тамақтандыру ұйымдастырылуы мүмкiн.
4. Жалақы алатын сотталғандар мен зейнетақы және жәрдемақы алатын сотталғандар, арнаулы тамақ пен арнаулы киiмнiң құнын қоспағанда, тамақтың, заттай мүлiктiң және коммуналдық-тұрмыстық қызметтiң құнын өтейдi. Жұмыстан қасақана жалтарушы сотталғандардан бұл шығындар олардың жеке шоттарындағы қаражатынан ұсталады. Тамақтың, заттай мүлiктiң құнын өтеу сол айдан болған нақты шығындар шегiнде ай сайын жүргiзiледi.
5. Жүктi әйелдерге, бала емiзушi аналарға, кәмелетке толмағандарға, сондай-ақ аурулар мен I және II топтағы мүгедектерге жақсартылған тұрғын үй-тұрмыстық жағдайлар жасалады және тамақтың көтерiңкi нормасы белгiленедi.
6. Аурулығы бойынша жұмыстан босатылған сотталғандарға, жүктi әйелдерге және бала емiзушi аналарға жұмыстан босатылған кезеңiнде тамақ тегiн берiледi. Кәмелетке толмаған сотталғандарға, сондай-ақ I және II топтағы мүгедектерге тамақ пен киiм тегiн берiледi.
7. Тамақ өнiмдерiн және бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға жұмсауға рұқсат етiлетiн, осы Кодекстiң 83,117,119,121,127,
129-баптарында белгiленген ақша сомасынан тыс сотталғандардың жеке шоттарындағы қаражаттан түзеу мекемелерiнде пайдалануға рұқсат етiлген аяқкиiм мен киiмдi, оның iшiнде спорттық киiмдi қосымша сатып алуына, қосымша емдеу-профилактикалық және өздерiнiң қалауы бойынша нормативтiк құқықтық актiлермен белгiленген өзге де қосымша қызметтерге ақы төлеп, медициналық көрсету бойынша қажеттi диеталық тамақ алуына болады.
96-бап. Сотталған жүктi әйелдердi, бала емiзушi сотталған аналарды және балалары бар сотталған әйелдердi материалдық-тұрмыстық жағынан қамтамасыз етудiң ерекшелiктерi
1. Балалары бар сотталған әйелдер жазасын өтеп жатқан түзеу мекемелерiнде балалар үйлерi ұйымдастырылуы мүмкiн. Түзеу мекемелерiнiң балалар үйлерiнде балалардың қалыпты тұруы мен дамуы үшiн қажеттi жағдайлар қамтамасыз етiледi. Сотталған әйелдер түзеу мекемелерiндегi балалар үйлерiне өздерiнiң үш жасқа дейiнгi балаларын орналастырып, олармен жұмыстан бос уақытында шек қоюсыз бiрге бола алады. Оларға балаларымен бiрге тұруға рұқсат берiлуi мүмкiн.
2. Сотталған әйелдердiң келiсiмiмен олардың балалары туған-туыстарына немесе қорғаншы және қамқоршы органдардың шешiмi бойынша өзге адамдарға берiлуi не балалары үш жасқа толған соң тиiстi балалар мекемелерiне жiберiлуi мүмкiн.
3. Егер түзеу мекемесiнiң балалар үйiндегi бала үш жасқа толса, ал анасының жазасын өтеу мерзiмiнiң аяқталуына бiр жылдан аспайтын уақыт қалса, емдеу мекемесiнiң әкiмшiлiгi баланың балалар үйiнде болу уақытын анасының жазасын өтеу мерзiмi аяқталған күнге дейiн ұзарта алады.
4. Сотталған жүктi әйелдер мен бала емiзушi сотталған аналардың саны мен түр-түрi медициналық қорытындыда айқындалған қосымша азық-түлiк посылкалары мен сәлемдемелерiн алуына болады. Сотталған жүктi әйелдер, сотталған әйелдер тууы уақытында және туғаннан кейiнгi кезеңде мамандандырылған көмек алуға құқылы.
ҚР 05.05.00 ж. N 47-II; 16.07.01 ж. N 244-II; 21.12.02 ж. N 363-II(бұр. ред. қара) Заңдарымен 97-бап өзгертілді
97-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың медициналық-санитариялық жағынан қамтамасыз етiлуi
1. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарға Қазақстан Республикасының заңдары мен түзеу мекемелерiнiң Iшкi тәртiп ережелерiне сәйкес емдеу-профилактикалық және санитариялық-профилактикалық көмек ұйымдастырылады және берiледi.
2. Қылмыстық-атқару жүйесінде сотталған адамдарға медициналық қызмет көрсету үшін емдеу-профилактика мекемелері (ауруханалар, арнаулы психиатрия және туберкулез ауруханалары; медициналық бөлімдер), ал туберкулездің ашық түрімен ауыратын сотталған адамдарды үстау және емханада емдеу үшін мәжбүрлеп емдеуді жүзеге асыратын емдеу қүқығындағы түзеу мекемелері үйымдастырылады. Алкогольге салынумен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауыратын сотталған адамдарды мәжбүрлеп емдеу түзеу колонияларының медициналық бөлімінде жүзеге асырылуы мүмкін.
3. Түзеу мекемесiнiң әкiмшiлiгi сотталғандардың денсаулығын сақтауды қамтамасыз ететiн, белгiленген санитариялық-гигиеналық және эпидемияға қарсы талаптардың орындалуы үшiн жауапты болады.
4. Бас бостандығынан айыруға сотталғандар жеке және жалпы гигиена ережелерiн, санитария талаптарын орындауға мiндеттi.
5. Сотталғандарға медициналық көмек көрсетудiң, санитариялық қадағалауды ұйымдастыру мен жүргiзудiң, денсаулық сақтау органдарының емдеу-профилактикалық және санитариялық-профилактикалық мекемелерiн пайдаланудың және осы мақсаттар үшiн олардың медицина қызметкерлерiн тартуының тәртiбiн Қазақстан Республикасының Әділет министрлiгi мен уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлейдi.
98-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың материалдық жауаптылығы
1. Жазасын өтеу уақытында мемлекетке, түзеу мекемесiне немесе заңды және жеке тұлғаларға материалдық залал келтiрген жағдайда сотталғандар заңда белгiленген тәртiппен материалдық жауапты болады.
2. Сотталушы мемлекетке, түзеу мекемесiне келтiрген залалын, қашып шығушыны тыюға, сондай-ақ өзiнiң денсаулығына қасақана зиян келтiрiлген жағдайда өзiн емдеуге байланысты қосымша шығындарды өтеуге тиiс.
3. Келтiрiлген материалдық залал үшiн дұрыс ұсталмаған сома сотталушының жеке шотына есептелiп, оған қайтарылуға жатады.
14-тарау. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың
еңбегі, кәсіптік білімі және кәсіптік даярлығы
99-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың еңбегi
1. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың бәрi түзеу мекемесiнiң әкiмшiлiгi белгiлеген орындар мен жұмыстарда еңбек етуге мiндеттi. Сотталғандар өздерiн тиiстi күзетпен және оқшаулаумен қамтамасыз еткен жағдайда түзеу мекемелерiнiң кәсiпорындарында, мемлекеттiк кәсiпорындарда немесе өзге де меншiк нысанындағы кәсiпорындарда жұмысқа тартылады. Сотталғандар дербес еңбек қызметiмен айналысуға құқылы.
2. Сотталғандарға еңбек жанжалдарын шешу мақсатында жұмысты тоқтатуға тыйым салынады. Жұмыстан бас тарту немесе жұмысты тоқтату жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн қасақана бұзушылық болып табылады және жазалау мен материалдық жауаптылық шараларын қолдануға әкеп соғуы мүмкiн.
3. Түзеу мекемелерiнiң әкiмшiлiгi сотталғандарды жынысын, жасын, еңбекке қабiлетi мен мүмкiндiгiнше мамандығын ескере отырып, еңбекке орналастырады.
4. Сотталған еркектер мен әйелдер, сондай-ақ I және II топтағы мүгедектер еңбекке Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарына сәйкес тартылады.
5. Жазасын түрмеде өтеушi сотталғандардың еңбегi түрме аумағында ғана ұйымдастырылады.
6. Сотталғандар тартылатын өндiрiстiк қызмет оларды оқшаулау мен күзету талаптарын сақтай отырып ұйымдастырылады және түзеу мекемелерiнiң негiзгi мiндетiн - сотталғандарды түзеудi орындауына кедергi келтiрмеуге тиiс.
7. Сотталғандарды пайдалануға тыйым салынатын жұмыстар мен қызметтер тiзбесi түзеу мекемелерiнiң Iшкi тәртiп ережелерiмен белгiленедi.
8. Түзеу мекемелерiнiң ұйымдарында еркiн жалданатын инженер-техника қызметкерлер мен бiлiктi жұмысшылардың еңбегiн пайдалануға жұмыс iстеушi сотталғандар санының 15 процентiне дейiнгi шекте жол берiледi.
100-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандар еңбегiнiң жағдайлары
1. Түзеу мекемелерiнде жазасын өтеушi адамдар үшiн апталық жұмыс уақытының ұзақтығы Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарында белгiленген нормадан аспауы керек. Жұмыстың (ауысымның) басталу және аяқталу уақыты әкiмшiлiк белгiлейтiн ауысымдылық кестесiмен айқындалады. Сотталғандар еңбек туралы заңдарға сәйкес демалыс және мереке күндерi жұмыстан босатылады.
2. Сотталғандарды демалыс және мереке күндерi жұмысқа тарту қажет болған кезде оларға ай iшiнде басқа күндерi демалыс берiледi.
3. Сотталғандардың орындайтын жұмысының сипаты ескерiлiп, тәрбиелеу колонияларын қоспағанда, жұмыс уақытын жинақтап есептеуге жол берiледi. Есептi кезеңдегi жұмыс уақытының орташа ұзақтығы заңмен белгiленген күн сайынғы жұмыс ұзақтығынан аспауға тиiс.
4. Тәрбиелеу колонияларында жазасын өтеушi сотталғандардың жұмыс күнiнiң ұзақтығы, оларға апта сайынғы демалыс күндерiнiң, сондай-ақ өндiрiстен қол үзбей жалпы бiлiм беретiн мектепте үлгерiмдi оқушы адамдарға жеңiлдiктердiң берiлуi Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарына сәйкес белгiленедi.
5. Сотталғандардың ақы төленетiн еңбекке тартылу уақыты олардың еңбек стажына есептеледi. Жұмыс iстелген уақыттың есебiн жүргiзу жазаны атқарушы мекеменiң әкiмшiлiгiне жүктеледi және ол күнтiзбелiк жылдың қорытындысы бойынша жүргiзiледi. Сотталушы белгiленген тапсырмаларды атқарудан ұдайы жалтарған жағдайда уақыттың тиiстi кезеңi жазаны атқарушы мекеме әкiмшiлiгiнiң ұсынысы бойынша сот шешiмiмен оның жалпы еңбек стажынан алынып тасталады.
6. Сотталғандардың жыл сайын ақы төленетiн демалыс алуға құқығы бар: оның жазасын тәрбиелеу колонияларында өтеушiлер үшiн - ұзақтығы он сегiз жұмыс күнiне, жазасын өзге де түзеу мекемелерiнде өтеушiлер үшiн - ұзақтығы он бес жұмыс күнiне тең. Демалыстар осы Кодекстiң 93-бабына сәйкес түзеу мекемесiнiң шегiнен тыс жолға шығумен немесе жолға шықпайтын етiп берiледi.
7. Зиянды еңбек жағдайларындағы жұмыстарда немесе ауыр климат жағдайындағы жерлерде орналасқан мекемелердегi жұмыстарда жұмыс нормасын асыра орындаған немесе белгiленген тапсырмаларды үлгiлi орындаған сотталғандарға демалысының ұзақтығын түзеу колониясының әкiмшiлiгi он сегiз жұмыс күнiне дейiн көбейтуi мүмкiн.
8. Сотталғандардың еңбегi Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарымен белгiленген еңбектi қорғау, қауiпсiздiк техникасы және өндiрiстiк санитария ережелерiн сақтай отырып ұйымдастырылады.
101-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың еңбегiне ақы төлеу
1. Сотталғандардың Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес еңбегiне ақы төленуге құқығы бар.
2. Жұмыс уақытының сол кезеңге белгiленген нормасын толық iстеген және өздерiнiң еңбек мiндеттерiн (еңбек нормаларын) орындаған сотталғандардың айлық жалақысы белгiленген ең төменгi жалақы мөлшерiнен төмен болмауы керек.
3. Толық емес жұмыс күнiнде немесе толық емес жұмыс аптасында еңбекке ақы төлеу жұмыс iстеген уақытқа пропорциялы түрде немесе iстелген жұмысқа қарай жүргiзiледi.
102-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарды еңбегiне ақы төленбейтiн жұмыстарға тарту
1. Сотталғандар тек түзеу мекемелерiн және оларға жапсарлас аумақтарды көркейту жөнiндегi, сондай-ақ мәдени-тұрмыстық жағдайларды жақсарту жөнiндегi жұмыстарға ғана еңбегiне ақы төленбей тартылуы мүмкiн.
2. Сотталғандар бұл жұмыстарға әдетте жұмыс уақытынан тыс кезде кезектiлiк тәртiбiмен тартылады және оның ұзақтығы аптасына екi сағаттан аспауға тиiс. Сотталғандардың қалауы бойынша жұмыстың ұзақтығы арттырылуы мүмкiн.
103-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың кiрiсiнен ұстап қалу
1. Сотталғандардың табысынан, зейнетақыларынан, жәрдемақыларынан және өзге де кiрiстерiнен iс жүзiнде берiлген тармақтың, заттай мүлiктiң және көрсетiлген коммуналдық-тұрмыстық қызметтердiң құнына сәйкес оларды бағу жөнiндегi шығындарды өтеу үшiн ақы ұсталып қалады.
2. Сотталғандардың өздерiн бағу жөнiндегi шығындарды өтеуi алименттер, салықтар, мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру қорларына сақтандыру жарналары, мiндеттi зейнетақы және өзге де мiндеттi төлемдер ұсталған соң жүргiзiледi. Атқару парақтары немесе басқа да атқару құжаттары бойынша ұстап қалу заңдарда көзделген тәртiппен қалған сомалардан жүргiзiледi.
3. Түзеу мекемелерiнде сотталғандардың жеке шоттарына барлық ұсталып қалғандарына қарамастан оларға есептелген жалақының, зейнетақының немесе өзге кiрiстiң кемiнде 25 процентi, ал 60 жастан асқан еркектердiң, 55 жастан асқан әйелдердiң, I және II топтағы мүгедектердiң, кәмелетке толмағандардың, жүктi әйелдердiң, балалар үйлерiнде балалары бар әйелдердiң жеке шотына оларға есептелген жалақының, зейнетақылары мен өзге де кiрiстерiнiң кемiнде 50 процентi есептеледi.
ҚР 16.07.01 ж. N 244-II Заңымен 104-бап өзгертілді
104-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарға кәсiптiк бiлiм беру және оларды кәсiптiк даярлау
1. Түзеу мекемелерiнде кәсiбi (мамандығы) жоқ сотталғандарды сол мекемеде немесе босанған соң сотталушы жұмыс iстей алатын бастапқы кәсiптiк бiлiм беру немесе кәсiптiк даярлау жүзеге асырылады.
2. Жұмыс iстеуге тiлек бiлдiрген I және II топтағы мүгедектер, 60 жастан асқан еркектер мен 55 жастан асқан әйелдер кәсiптiк даярлауға тартылуы мүмкiн.
3. Сотталғандардың кәсiптiк бiлiм алу мен кәсiптiк даярлауға көзқарасы олардың түзелу дәрежесiн анықтау кезiнде ескерiледi.
4. Сотталғандарға кәсiптiк бiлiм беру мен оларды кәсiптiк даярлау бiлiм мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органмен келiсiм бойынша Әділет министрлiгi белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.
15-тарау. Бас бостандығына айыруға сотталғандарға
тәрбиелік ықпал ету
105-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысы
1. Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысы оларды түзеуге, сотталғандардың қоғамдық пайдалы қызметпен айналысуға ұмтылысын, еңбекке адал көзқарасын қалыптастыруға, заңдардың талаптарын және қоғамда қабылданған басқа да мiнез-құлық ережелерiн сақтауға, сотталғандардың бiлiмiн, олардың бiлiм және мәдени деңгейiн арттыруға және одан әрi дамытуға бағытталған.
2. Сотталғандардың жүргiзiлген тәрбие шараларына қатысуы олардың түзелу дәрежесiн анықтау кезiнде, сондай-ақ көтермелеу және жазалау шараларын қолдану кезiнде ескерiледi.
3. Түзеу мекемесiнiң күн тәртiбiнде сотталғандардың қатысуы мiндеттi тәрбие шаралары көзделуi мүмкiн.
4. Сотталғандармен тәрбие жұмысы түзеу мекемесiнiң түрi, жазалау мерзiмi, ұстау жағдайлары, олардың жеке басының дара ерекшелiктерi және олардың жасаған қылмыстарының мән-жайлары ескерiле отырып, саралап жүргiзiледi.
106-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысының негiзгi бағыттары, нысандары мен әдiстерi
1. Түзеу мекемелерiнде адамгершiлiк, құқықтық, еңбек, дене тәрбиесi, сондай-ақ оның сотталғандарды түзеу мақсатына жетуге жағдай тудыратын басқа түрлерi жүргiзiледi.
2. Сотталғандармен тәрбие жұмысы психологиялық-педагогикалық әдiстер негiзiнде дара, топтық және жаппай нысандарда ұйымдастырылады.
ҚР 16.07.01 ж. N 244-II Заңымен 107-бап өзгертілді
107-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың өздiгiнен қызмет ету ұйымдары
1. Сотталғандардың өзiн-өзi басқару элементтерiн дамыту мақсатында түзеу мекемелерiнде сотталғандардың өздiгiнен қызмет ету ұйымдары құрылады, олар түзеу мекемелерi әкiмшiлiгiнiң бақылауымен жұмыс iстейдi.
2. Сотталғандардың өздiгiнен қызмет ету ұйымдарына қатысуы түзелу дәрежесiн анықтау кезiнде ескерiледi.
3. Өздiгiнен қызмет ету ұйымдарының мiндеттерi мыналар болып табылады: қоғамға пайдалы бастамаларды ынталандыру және сотталғандардың түзелуiне ықпал жасау; еңбектi, тұрмысты және бос уақытты ұйымдастыру мәселелерiн шешуге қатысу; тәртiп пен реттiлiктi қолдауда әкiмшiлiкке жәрдемдесу, сотталғандар арасында салауатты өзара қатынасты қалыптастыру; сотталғандарға және олардың туған-туысқандарына әлеуметтiк көмек көрсету.
4. Сотталғандардың өздiгiнен қызмет ету ұйымдарының мүшелерi қосымша жеңiлдiктер мен артықшылықтарды пайдаланбайды. Өздiгiнен қызмет ету ұйымдары мен олардың мүшелерi түзеу мекемесi әкiмшiлiгiнiң өкiлеттiктерiне ие бола алмайды.
5. Сотталғандардың өздiгiнен қызмет ету ұйымдарын құру мен олардың жұмысының тәртiбiн Қазақстан Республикасының Әділет министрлiгi белгiлейдi.
6. Түзеу мекемелерiнде өзiн жақсы көрсеткен сотталғандардың арасынан мекеме ұжымдары мен топтарының кеңестерi құрылады. Түзеу мекемелерiнде қызметi жазаны атқарудың мақсатына, тәртiбi мен ережелерiне қайшы келмесе, сотталғандардың өзге де өздiгiнен қызмет ету ұйымдары құрылуы мүмкiн.
7. Түрмелерде және камералық үлгiдегi үй-жайларда ұсталатын сотталғандар арасында өздiгiнен қызмет ету ұйымдары құрылмайды.
ҚР 16.07.01 ж. N 244-II Заңымен 108-бап өзгертілді
108-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың орта бiлiм алуын ұйымдастыру
1. Түзеу мекемелерiнде 30 жасқа толмаған сотталғандардың мiндеттi орта бiлiм алуы ұйымдастырылады.
2. Отыз жастан асқан сотталғандар мен I және II топтағы мүгедектер орта бiлiмдi өздерiнiң қалауы бойынша алады.
3. Емтихан тапсыру үшiн оқушылар Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарына сәйкес жұмыстан босатылады.
4. Сотталғандардың орта бiлiм алуға ұмтылысы көтермеленедi және олардың түзелу дәрежесiн анықтау кезiнде ескерiледi.
5. Өмiр бойы бас бостандығынан айыруды өтеушi сотталғандар орта бiлiм алуға тартылмайды. Оларға өздiгiнен бiлiмiн көтеру үшiн жазаны өтеудiң тәртiбi мен ережелерiне қайшы келмейтiн жағдайлар жасалады.
6. Мектептердiң педагогикалық ұжымдары тәрбие жұмысында түзеу мекемесiнiң әкiмшiлiгiне көмек көрсетедi.
7. Сотталғандардың орта бiлiм алуын ұйымдастыру бiлiм беру мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органмен келiсiм бойынша Әділет министрлiгi белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.
109-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарға қолданылатын көтермелеу шаралары
1. Сотталғандарға жақсы мiнез-құлқы, еңбекке, оқуға адал қарағаны, өзiне-өзi қызмет ету ұйымдарының жұмысына және тәрбие шараларына белсене қатысқаны үшiн мынадай көтермелеу шаралары қолданылуы мүмкiн:
алғыс жариялау;
сыйлықпен марапаттау;
сыйақы беру;
қосымша посылка немесе сәлемдеме алуға рұқсат беру;
телефон арқылы қосымша сөйлесуге рұқсат беру;
қосымша қысқа мерзiмдi немесе ұзақ мерзiмдi кездесуге рұқсат беру;
мереке күндерi тамақ өнiмдерi мен бiрiншi кезекте қажеттi нәрселердi сатып алуға бiр айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi сомада қосымша ақша жұмсауға рұқсат беру;
бұрын қолданылған жазаны мерзiмiнен бұрын алып тастау.
2. Колония-қоныстарда жазасын өтеушi сотталғандарға, осы баптың 1-тармағында аталған көтермелеу шараларынан басқа, демалыс және мереке күндерiн колония-қоныстың шегiнен тыс жерде өткiзуге рұқсат беру түрiнде көтермелеу шарасы қолданылуы мүмкiн.
3. Жақсы мiнездемелi сотталғандарға осы Кодекстiң 73-бабының 2-тармағында және 82-бабының 4-тармағында көзделген шаралар да қолданылуы мүмкiн.
4. Өзiнiң түзелгенiн дәлелдеген сотталғандар жазаны өтеудiң шартты-мерзiмiнен бұрын босатуға ұсынылуы, сондай-ақ жазаның өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жұмсақ түрiмен ауыстыруға ұсынылуы мүмкiн.
5. Жақсы мiнездемелi сотталғандар жөнiнде кешiрiм жасау туралы өтiнiш қозғалуы мүмкiн.
110-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарға көтермелеу шараларын қолдану тәртiбi
1. Алғыс түрiндегi көтермелеу ауызша немесе жазбаша, қалған көтермелеу - тек жазбаша қолданылады.
2. Сотталғандарға көтермелеу ретiнде жыл iшiнде қосымша төрт посылкаға немесе сәлемдемеге дейiн алуға рұқсат етiлуi және қосымша төрт қысқа мерзiмдi немесе ұзақ кездесулер берiлуi мүмкiн.
3. Бұрын қолданылған жазаны мерзiмiнен бұрын алуға осы Кодекстiң 111-бабының 1-тармағында аталған жазаларды өтей бастаған күнiнен алты айдан ерте жол берiлмейдi.
111-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарға қолданылатын жазалау шаралары
1. Сотталғандарға жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн мынадай жазалау шаралары қолданылуы мүмкiн:
ескерту немесе сөгiс;
екi айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерiнде тәртiптiк айыппұл;
түзеу колонияларында немесе түрмелерде ұсталатын сотталғандарды он бес тәулiкке дейiнгi мерзiмге айыптылық оқшаулау орнына шығару;
жалпы және қатаң режимдегi түзеу колонияларында ұсталатын, жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн қасақана бұзушы сотталған еркектердi камералық үлгiдегi үй-жайларға, ал қатаң режимдегi колонияларда - алты айға дейiнгi мерзiмге жалғыз адамдық камераларға ауыстыру;
жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн қасақана бұзушы сотталған әйелдердi үш айға дейiнгi мерзiмге камералық үлгiдегi үй-жайларға ауыстыру.
2. Бас бостандығынан айыруды колония-қоныстарда өтеушi сотталғандарға жатақханалардан тыс тұру құқығының күшiн жою және жұмыстан бос уақытта отыз күнге дейiн мерзiмге жатақхана шегiнен шығуға тыйым салу түрiндегi жаза қолданылуы мүмкiн.
3. Жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн қасақана бұзушылар болып табылатын сотталғандарға осы Кодекстiң 73-бабының 4-тармағында және 82-бабының 4-тармағында көзделген шаралар да қолданылуы мүмкiн.
ҚР 21.12.02 ж. N 363-II Заңымен 112-бап өзгертілді (бұр. ред. қара)
112-бап. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн қасақана бұзуы
1. Сотталушының еңбектен негiзсiз бас тартуы; алкогольдi, есiрткiлердi, басқа да есеңгiрететiн заттарды пайдалануы; ұсақ бұзақылық; түзеу мекемесi әкiмшiлiгiнiң өкiлдерiн қорқыту, қорлау немесе оларға бағынбау; түзеу мекемелерiнде пайдалануға рұқсат етiлмеген нәрселердi жасау, сақтау немесе беру (алу); құмар ойындарға қатысу; сот тағайындаған мiндеттi емделуден жалтару; ереуiлдер немесе өзге де топтық бағынбаулар ұйымдастыру, сондай-ақ оларға белсене қатысу; жыныстық сипаттағы лайықсыз iс-әрекеттердi жасауы; осы бапта аталған жөнсiздiктердi жасауға бағытталған сотталғандар топтарын ұйымдастыру немесе оларға белсене қатысу бас бостандығынан айыруға сотталғандардың жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн қасақана бұзуы болып табылады.
2. Бiр жыл iшiнде айыптық, тәртiптiк оқшаулау орнына, камералық үлгiдегi үй-жайларға не жалғыз адамдық камераға шығару түрiндегi жазаға тартылған сотталушының жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн өзге қайталап бұзушылығы қасақана бұзушылық деп танылуы мүмкiн.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында аталған құқық бұзушылықтарды жасаған сотталушы өзiне осы Кодекстiң 111-бабының 1-тармағында көзделген шараларды: сотталған еркектердi камералық үлгiдегi үй-жайларға немесе жалғыз адамдық камераларға көшiру, сотталған әйелдердi камералық үлгiдегi үй-жайларға көшiру , айып оқшаулау орнына орналастыру шаралары тағайындалу жағдайында жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн қасақана бұзушы деп танылады.
