254. Биіктік меңгеруімен (басқарылатын стабилизатормен) басқару бөлшектері.
Биіктік меңгеруімен (басқарылатын тұрақтандырғыш пен) басқару бөлшектері үшін басқару тұтқасына (штурвалға) пайдалану жүктемені (ұшқыш күшін салған жерде):
640 Н (65 кгс) кезінде mвзл < 2500 кг,
1180 Н (120 кгс) кезінде mвзл 10000 кг алған жөн.
Егер биіктікті меңгеруімен тұрақтандырғыш басқару құрсауы екі жекелеген бөліктерден (мүйіз) құралған штурвалмен жүзеге асырылса, онда жоғарыда көрсетілген күш мүйіздің арасында тең бөлінеді. Қосымша күштері жоғарыда көрсетілгенге 65%-ке тең тек қана бір мүйізге әрекеті қаралады.
255. Ұшқыштың аяғынан (біреуіндегі басқыштың)біржақты жүктемені пайдалану мен тең қабылдау тиіс.
880 Н (90 кгс) кезінде mвзл < 2500 кг,
1230 Н (125 кгс) кезінде mвзл > 10000 кг тең алған жөн.
Басқышқа жүктемені отырғыштың ортасын басқышқа аяқты салу нүктемесімен қосатын сызық бойынша бағыттаған жөн. Екіжақты жүктеме үшін (екі басқышқа бір мезетте) біржақты жүктеме кезінде екі есе еселенген күшке тең күшті алған жөн.
256. Жүктеме тұтқаға бүйірден (ұшқыш күшін салған жерде) немесе штурвалдық басқару кезінде - төмен штурвал құрсауына бір жағынан жанама бойынша салынады. Тұтқаға пайдалану жүктемені тең алған жөн:
320 Н (32,5 кгс) кезінде mвзл < 2500 кг
640 Н (65 кгс) кезінде mвзл > 10000 кг алған жөн.
Штурвалға пайдалану жүктемені:
Mкөтер < 2500 кг кезінде 640 Н (65 кгс),
mкөтер > 10000 кг кезінде 780 Н (80 кгс) алған жөн.
Элерондарды басқару сондай-ақ осы Қағиданың 157-тармағында көрсетілген сияқты ауытқымаған жағдайда элеронды жүктеу жағдайларында аэродинамикалық құбырлардағы сынақтардан алынған пайдалану топсалы сәттерге есептелуге тиіс.
Ескертпе: осы Қағиданың 254-256 тармағына
2500 кг < mвзл< 10000 кг ӘК үшін тұтқаға (штурвалға, басқышқа) пайдалану жүктемені mвзл= 2500 және 10000 кг. кезінде тұтқаға (штурвалға, басқышқа) пайдалану жүктемелердің мәндері арасындағы сызықтық интерполяциямен анықтаған жөн.
Осы жағдайда басқару кезінде жүктеменің бір мезетте элерондар және рульдермен (стабилизатормен), басқару бөлшектерінің әрекеті бір мезетте тексерілуі тиіc:
биіктік рулімен (басқарылатын тұрақтандырғышпен) және бағыт рулімен;
биіктік рулімен (басқарылатын тұрақтандырғыш пен) және элерондармен;
бағыт рулімен және элерондармен жүктемелердің бір мезгілде әрекет етуі тексерілуге тиіс.
Осы жүктемелердің шамасын оқшауламаланған жүктеу жағдайларының пайдалану жүктемелердің 75%-не тең алған жөн.
Басқару бөлшектерін бір ұшқыштың оқшауламаланған әрекетіне тексерген жөн.
Басқару бөлшектерін екі ұшқыштың бір мезеттегі бір жаққа қарай да, екі қарама қарсы жақтарға да әрекетін тексеру қажет; бұл ретте, әрбір ұшқыштан жүктемені 75%-не тең алған жөн.
Егер олар өзара тек қана басқару жүйесінің элементтерімен байланысқан болса, элерондарды, биіктік рульдерді, екікильдік қауырсындану рульдерін тұрақтандырғыш жартыларын басқару тартымының беріктігі жүктемелердің 65%-не қосымша тексерілуге тиіс.
Бейтарап жағдайынан элеронның (рульдің, тұрақтандырғыш жартысының) кез келген жаққа ауытқуы қаралады. Дегенмен, егер топсалы сәттерді теңестірген кезде қысымның орталығы хорданың 50%-тен асатын орнынан жылжыса, онда топсалық сәт және ұшқыштың тиісті күші қысымның орталығы хорданың 50%-не келетінінен алынады.
Басқару қосарланушылық тартылымының әрбір қосарланушылық тармағының беріктігі жүктемелердің 65%-не тексеріледі.
Жалғас қанатшаларды, алғы қанатшаларды және басқарудың басқа беттерін басқару үшін пайдалану жүктемесін қаралып отырған басқару бетінің пайдалану топсалы сәтіне және басқару тетігінің берілетін санына сәйкес тұтқаға (штурвалға) есептелетін күш ретінде айқындаған жөн. Пайдалану жүктеме тұтқаға тек бір қолдың әрекеті болуы мүмкін кезде 320 Н (32,5 кгс) және тұтқаға екі қолдың әрекеті болуы мүмкін кезде 640 Н (65 кгс) аз алынбайды.
Басқару бөлшектерін қосымша басқару бетінің ӘК симметриясынан бір жаққа қарай сыналану болған кезде жетек дамытатын жүктемеге тексерген жөн. Қауіпсіздік коэффициенті f=1,3.
Қозғалтқыштың беріктігін, крандарды басқару (басқарудың кіші тұтқалары). Қозғалтқышты, қрандарды және кіші тұтқалармен басқаратын басқа да агрегаттарды басқару тартылымы элементтерінің беріктігін тексеру үшін осы тұтқаларға қолдан пайдалану күш кемінде 147 Н (15 кгс).
Бір ұшқышпен басқарған кезде тежеудің әрбір басқышына пайдалану жүктемесі:
Mұшу < 2500 кг кезінде 490 Н (50 кгс),
Mұшу аралық мәндеріне сызықтық интерполяциясымен mұшу > 10000 кг кезінде 690 Н (70 кгс) салынуға тиіс.
Жүктемені салу нүктесі - басқыштың алдыңғы жиегі.
Екі жақты басқару кезінде беріктікке екі ұшқыштың әрекеті болған жағдайда қосымша тексеріс жүргізеді, олардың әрқайсысы жоғарыда көрсетілген жүктемелердің 75%-тін салады.
Басқару органдарын ауытқытуына, қондыратын жалғас қанатшалар мен алғы қанатшаларды жинауға және шығаруға, интерцепторларға және элементтерге арналған басқару жүйесіндегі қолданылатын пневматикалық пен гидравликалық цилиндрлер, олардың бөліктері болып табылатын элементтерге қойылатын талаптарға сәйкес, беріктікке есептелуге тиіс.
Бұдан басқа, осы цилиндрлердің беріктігі ең жоғары ішкі қысым (рmax) жағдайына тексерілуге тиіс.
pmaх үшін цилиндрда болуы мүмкін ең жоғары қысымды; цилиндрда сақтандырғыш клапан болған кезде pmaх = 1,15 р кл.раб алған жөн, мұндағы р кл.раб клапан болған кезде цилиндрдағы жұмыс қысымы.
Герметикалығын тексеру үшін күштік цилиндрлер арнайы техникалық жағдайлар бойынша бақылаушы нығыздау қысымға тартылуға тиіс.
Бұл ретте нығыздау қысымның шамасы рmax кем болмауға тиіс. pmaх Қауіпсіздік коэффициенті нығыздау қысымға қатысты f=1,50-ден кем болмауға тиіс.
34. Әуе винтіне жүктеме түсу жағдайы
257. ӘК әуе винті, қалағы мен төлкенің және винт қадамын басқару күштік элементтерін, қалақтардың бекітілген түйінін, бекітпе бөлшектерімен төлкенің корпусын және қалақтардан әуе винтінің цилиндрлік тобына күштерді беретін басқару элементтерін қоса талаптарды қанағаттандыруға тиіс.
Арнайы мақсаттағы винттерге немесе әдеттен тыс конструкциядағы винттерге (мысалы, төлкеге қалақтардың топсалы бекітпесімен) осы талаптарды қолдану дәрежесін дайындаушы мемлекеттің құзыретті органының келісімімен дайындаушы белгілейді.
Әуе винтінің статикалық беріктігі қаралып отырған конструкция элементтері үшін есепті болуы мүмкін жүктеу жағдайларының жүктемелеріне тексерілуге тиіс.
Бұл ретте, түпнұсқасының немесе үлгілерінің статикалық сынақтарының нәтижелері пайдалануы мүмкін.
Жүктеудің барлық жағдайларында қауіпсіздік коэффициенті f=2,00 тең алынуға тиіс. Көрсетілген қауіпсіздік коэффициентінің шамасы, егер тиісті зерттеулермен осындай төмендеу мүмкіндігі расталса, төмендетілуі мүмкін.
Беттік нығайтылуға тартылған әуе винті конструкцияның элементтерінде пайдалану жүктемесі кезінде нығайсыздануға әкелетін жергілікті иілмелі жай-күй пайда болуға тиіс емес.
258. Әуе винтін жүктеу мынадай жағдайларда:
олардың қайсысына aq артық болуына қарай Ад немесе А'д; олардың қайсысына |aq| артық болуына қарай Dд, немесе D'д. Жүктеудің осы жағдайларын тек қана қозғалтқыштар гондолаларының сыналануының теріс бұрышы бар ӘК үшін қараған жөн;
Мд;
егер |aq| жүктеудің тиісті маневрлеу жағдайларынан ол үшін артық болса, тынықсыз ауада ұшу;
сырғумен ұшу;
қарышты және бұрышты үдеулердің аралас әрекеті қаралуға тиіс.
Мұндағы а және q - қаралып отырған жағдайларда тиісінше әуе винтінің шабуыл бұрышы мен жылдамдық арыны.
259. Әуе винтінің және оның элементтеріне жүктемелерді есептеген кезде мынаны басшылыққа алу қажет:
әуе винттерді айналу жиілігі мен қозғалтқыш қуатын қаралып отырған жүктеудің жағдайында ықтималдардан неғұрлым үлкендерін алған жөн;
Мд жағдайында қозғалтқыш жұмыс істеген кезде 15 м/с жылдамдығы бар бүйірден соққан желдің әрекетін ескеру қажет.
Егер Ұшуды пайдалану жөніндегі нұсқаулықтың желдің қатты жылдамдығына жол берілсе, онда есептеген кезде оның осы мәні алынуға тиіс. Қозғалтқыш тоқтаған кезде тежеудің барлық режимдерін қарау қажет (тежеу басынан ең жоғары тері тартымға жеткенге дейін).
Әуе винттерді жүктеу жағдайлары маневрді немесе бір реттік үзік ықпал еткен кезде ӘК қозғалысын есептеу нәтижелерінің негізінде нақтылануы мүмкін. Ұшу режимдерінің өлшемдері әуе винтін жүктеудің неғұрлым ауыр жағдайлары жасалатындай таңдалуға тиіс.
260. Әуе винтінің қалағы мен басқа элементтеріне әрекет ететін жүктемелерді айқындауды пайдаланатын әдісі қалақтардың серпімді тербелісін, қисық үрлеудің әсерін және қалыпты және көлденең осьтарға қатысты ӘК айналуымен пайда болған кориолисовы күштерді ескерген жөн.
Әуе винтінің элементтеріндегі қауырттылықтың шамаларын аэродинамикалық трубадағы бұраманың динамикалық ұқсас модель сынақтары нәтижелерінің негізінде фюзеляж бен қанаттың аэродинамикалық әсерін есепке алып айқындаған жөн. Винттің айналу жиілігінің пайдалану диапозонында қалақтың өзіндік иілу және айналу жиіліктері спектрін талдау негізінде беріктікке қатысты қауіпті резонанс құбылыстарының жоқтығы көрсетілуге тиіс.
35. ӘК конструкциясының элементтерін жүктеудің ерекше жағдайлары
261. Приборларды, жабдықты, бактарды және басқа да жүктерді бекітудің сол бір немесе өзге түйініне, сондай-ақ осы жүктердің әрекетінен жүк еденіне келетін жүктемелерді осы ӘК үшін бұл жүктерді орналастыруына және ӘК тиеудің барлық нұсқаларына оларды бекіту тәсілдеріне сәйкес айқындаған жөн.
Жүктер ауырлығының ортасындағы есептік жүктелімдерді қарышты және айналмалы қозғалыстардың инерциялық күштерін ескере отырып ӘК үшін барлық қаралып отырған есептік ұшу және қону жағдайларына сәйкес айқындаған жөн.
Бұдан басқа, фюзеляждағы аспаптардың, бактардың және басқа да жүктердің бекітпесінің беріктігін тексеру үшін авариялық қону жағдайы қаралуға тиіс. Осы жағдайда жүк ауырлығының орталығында жүктелімдердің мынадай диапозонына сәйкес келетін есептік жүктемелер:
бойлық жүктеме үшін - жүктемені алға бағыттаған кезде нөлден 9 дейін және жүктемені артқа қарай бағыттаған кезде нөлден 1,5 дейін;
қалыпты жүктеме үшін - жүктемені төменге бағыттаған кезде нөлден 4-ке дейін жүктемені жоғары бағыттаған кезде нөлден 2 дейін;
бүйірлі жүктеме үшін - +2,25 дейін -2,25.
Жүктемелердің олардың әрқайсысы нөлден жоғарыда келтірілген мәндерге дейін көрсетілген бағыттарға және шамаға ие әртүрлі комбинациялары қаралуға тиіс, бірақ нәтиже беретін жүктеме 9 жиынтық жүктелімге сәйкес келетін мәннен аспауға тиіс. ӘК жолаушыларсыз тасымалданатын жүктерді бекіту үшін дайындаушы және дайындаушы мемлекеттің құзыретті органы арасындағы келісім бойынша жүктелімдердің төмендетілген мәндері алынуы мүмкін.
Осылай орналасқан жүктер үшін олар көтерілген кезде жолаушылар мен экипажға зақым әкелмейді немесе ӘК шығуға кедергі жасамайтын (мысалы, жолаушылар мен экипажға арналған үй-жайлардан төмен немесе олардың алдында орналасқан бөліктерде) кезде авариялық қону жағдайы қаралмайды.
262. Тұрақта қызмет көрсету кезінде адамдар болуы мүмкін ӘК конструкциясының беріктігі 1760 Н (180 кгс) тең есептік жергілікті жүктемеге тексерілуге тиіс.
263. Орынтақтар, ұйықтайтын орындар, байлау белдіктері мен олардың бекітпелері үшін, сондай-ақ оларда ұшу немесе қону уақытында экипаж мүшелері мен жолаушылар болуы мүмкін кабиналар мен өту жолдарының сол бір бөліктері үшін пайдалану жүктемелерді осы жағдайлар үшін алынған қауіпсіздік коэффициенттері кезінде қарышты және айналмалы қозғалыстарының инерциялық күштерін ескере отырып ӘК үшін барлық қаралып отырған ұшу және қону жағдайларына сәйкес анықтаған жөн.
Бұдан басқа, орынтақтардың, ұйықтайтын орындардың, байлау белдіктерінің және олардың бекітпелерінің беріктігі авариялық қону жағдайына тексерілуге тиіс.
264. Негізгі жіктік және айырмалы түзілімдер мен ушколар үшін қосымша қауіпсіздік коэффициентін fдоп = 1,25 қарау қажет.
Жауапты құймаларға, яғни олардың бұзылуы ӘК қауіпсіз ұшуына немесе қонуына кедергі жасайтын сол бір бөлшектердің құймаларына қосымша қауіпсіздік коэффициенттерін қолданған жөн:
1) егер құймалардың 100%:
көзбен көру бақылауға;
магниттік немесе капиллярлық бақылауға немесе бақылауды бұзбайтын басқа баламалы әдіске;
радиациялық бақылауға тартылса f доп= 1,50.
2) егер «а» бойынша тексерістерден басқа құйма бөлшектердің 3 үлгісі f доп = 1,25 жеткілікті беріктікті және пайдалану жүктеме кезінде жеткілікті қаттылықты көрсетсе, f доп= 1,25.
Қалған құймаларға қосымша қауіпсіздік коэффициенттерін қолданған жөн:
1) егер құймалардың 100% тек көзбен шолу бақылауға тартылса
f доп = 2,00;
2) егер құймалардың 100%:
көзбен шолу бақылауға;
магниттік немесе капиллярлық бақылауға немесе бақылауды бұзбайтын басқа баламалы әдіске тартылса f доп = 1,50;
3) егер құймалардың 100%:
көзбен шолу бақылауға;
магниттік немесе капиллярлық бақылауға немесе бақылауды бұзбайтын басқа баламалы әдіске;
радиациялық бақылауға тартылса f доп = 1,25.
265. ӘК үстіндегі (люктардың қақпақтары мен жармалары, ағымпаздар және т.б.) алынбалы элементтер (учаскелер).
Жергілікті жүктемелердің шамалары ӘК қаралып отырған элементтің орналасуына қарай М саны мен А', В, С, В' жағдайларына, «тынымсыз ауада» ұшу жағдайларына сәйкес келетін әсер ету бұрыштарында аэродинамикалық трубадағы, сондай-ақ сатылас қауырсындануға жүктемелерді анықтау кезінде табылған сырғу бұрыштары кезінде сырғумен ұшу режимінде үлгінің сынақтарымен анықталуға тиіс.
Қауіпсіздік коэффициенті f=2,00.
Бұдан басқа, ұшуда ашылатын барлық люктардың қақпақтары мен жармаларының беріктігін люктар толық ашық тұрған кезде тексерілуге тиіс. Жүктемелердің шамалары М саны мен ашық люкпен ұшу жүргізілуі мүмкін режимдерге сәйкес келетін әсер ету және сырғу бұрыштары кезінде аэродинамикалық құбырлардағы сынақтар бойынша анықталады.
Қауіпсіздік коэффициенті f=2,00.
266. Тежеу парашютінің бекітпе түзілімдері.
Тежеу парашютінің бекітпе түзілімдерінің беріктігін
P э = Рmaxm.n
жүктемеге тексерген жөн, мұндағы э = Рmaxm.n - оның қолданудың ең жоғары рұқсат етілген жылдамдықта тежеу парашюті ашылған кезде пайда болатын максимальді динамикалық күш. Күштің бағыты ағыстың бағытымен 1500 бұрышты құрастыратын пайда болатын конуста алынады.
267. Басқару органдары кронштейндерінің және өздері басқару органдарының беріктігі айналу ось бойына бағытталған және мынадай жүктелімдерден шыға отырып анықталатын:
nэ = 24 - сатылас орналасқан басқару органдары үшін;
nэ = 12 - деңгейлес орналасқан басқару органдары үшін инерциялық күштердің әрекетіне тексерілуге тиіс.
Флаттерлерге қарсы теңгеріштер.
Флаттерлерге қарсы теңгеріштердің және олардың бекітпелерінің беріктігі тынымсыз ауада ол ұшқан және қону кезінде ӘК серпімді тербелістерінде туындайтын инерциялық жүктемелерге тексерілуге тиіс.
Инерциялық жүктемелерді анықтау кезінде теңгеріштерге пайдалану жүктелім:
1) сатылас жазықтықта +3,0 nэу;
2) деңгейлес жазықтықта +6,0 кем болмауға тиіс.
Мұндағы nэу - nэу maх(а) және nэу maх(a)- дан көптеген мәні.
36. Жүктеудің ерекше жағдайы, ӘК көтеру
268. ӘК немесе оның агрегаттарын ілмектермен көтеру, есептік жүктелім 4,0; ӘК домкраттармен көтеру, есептік жүктелім 2,0 болады.
Соңғы жағдайда көрсетілген жүктелімге сәйкес келетін жүктемелер, сондай-ақ кез келген бағытта әрекет ететін және 0,25 есептік жүктелімге сәйкес келетін деңгейлес жүктемелермен бірлесіп қаралуға тиіс; бұл ретте, домкраттар тіректерінің нүктелерінде жүктемелердің деңгейлес құрамалары тіктемелерге пропорционал үлестіріледі және сатылас жүктемелер өзгерілмейтіндей инерциялық күштермен теңестіріледі.
ӘК есептік салмағына ӘК көтерудің сол бір немесе басқа тәсіліне рұқсат етілген максимальді салмақ алынуға тиіс. Осы шамалары Ұшуды пайдаланушы басқармасына енгізілуге тиіс.
37. Жүктеудің ерекше жағдайы, тұрақта желден болатын жүктемелер
269. Тұрақта ӘК жүктеудің барлық келтірілген жағдайларында ӘК қалыпты тұру жағдайында және деңгейлес жазықтықта кез келген жағынан, ал тік жазықтықта - деңгейлес жазықтыққа қатысты 150 бұрыштардың диапозонында үрленуі мүмкін деп санаған жөн.
ӘК қонды және оның басқару органдары тоқтатылған деп алған жөн. Желдің 40м/с тең VB жылдамдығымен әрекеті қаралуға тиіс.
Желдің жылдамдығы 15м/с болған кезде тоқтатылмаған (еркін) рульдер мен элерондарды жүктеуді қараған жөн.
Қосымша желдің жылдамдығы 15м/с болған кезде басқару органы бейтарап жағдайынан жылжыған және Ұшуды пайдалану жөніндегі нұсқаулықта ұшқышқа осындай әрекеттің қажеттілігі туралы нұсқаулар болмаса, ұшқыштың қарсы әрекет жасайтын күші болмаған кезде шеткі жағдайдың шектеушісіне соғылғанда динамикалық нәтижесі қаралуға тиіс. Егер осындай нұсқаулар болса, онда рульдердің (элерондардың) қозғалысын қараған кезде ұшқыштың қарсы әрекетін (гидрокүшейткіштер ажыратылған кезде) есепке алуға рұқсат етіледі, ұшқыштың күші 0,5 Рэ тең алынады, мұндағы Рэ - элеронға тапсырылған күш.
Көрсетілген жағдайларға рульдер мен элерондарды тоқтатуға арналған бейімдегіштер де, сондай-ақ ӘК арқандап бекіту элементтерінің бекітпе түзілімдері есептелуге тиіс.
Ескертпе. Егер басқару органдары бейтарап жағдайда тоқтатылмаса, онда басқару органдары мен топсалы сәттерге жүктемелерді анықтаған кезде тапсырылған емес, ал аэродинамикалық трубалардағы эксперименттен немесе басқару органдары ауытқуының тиісті бұрыштары кезіндегі есептен алынған мәндер су және xy.o
мәндерін алған жөн
хч. d
----- Мұндағы хц.д - басқару органының алдыңғы жиегінен қысым
b
орталығына дейінгі қашықтық, b - басқару органының х ордасы.
270. Қанатты жүктеу жағдайлары.
Элерондар - бейтарап жағдайда
Симметриялық жүктеу.
Желдің бағыты - алдынан, Vв= 40 м/с, су = су maх
Қысым орталығының жағдайы А жағдайындағыдай.
Симметриялық емес жүктеу.
Жүктемені симметриялық жүктеу жағдайындағыдай айқындаған жөн, бірақ, бұл ретте, қанаттың бір бөлігі жүктелмеуін алу қажет.
271. Элерондарды, жалғасқанатшаларды жүктеу жағдайлары.
Симметриялық жүктеу.
Элерондар - бейтарап, жалғасқанатшалар - жиналған жағдайда.
Желдің бағыты - арттан, Vв = 40 м/с
Өзіндік элерондардың және жалғасқанатшалардың қалыпты күшінің
коэффициентін сn = 1,5 және қысым орталығының жағдайын
хч. d
----- = 0,55. алған жөн.
b
Симметриялық емес жүктеу. Жүктемені симметриялық жүктеу жағдайындағыдай анықтаған жөн, бірақ, бұл ретте, элерон мен жалғас қанатша қанаттың тек бір жағына жүктелуін алу қажет.
Еркін элерондарды тірелгенге дейін кез келген жаққа ауытқыған жағдайда қараған жөн.
Желдің бағыты - арттан; Vв = 15 м/с.
Қалыпты күштің коэффициенті сn = 1,5; қысым орталығының жағдайы
хч. d
----- = 0,55;
b
272. Деңгейлес қауырсындануды жүктеу жағдайлары:
рульдер бейтарап жағдайында;
желдің бағыты - алдынан; Vв = 40 м/с.
Деңгейлес қауырсындануды қараған жөн, ол үшін қалыпты күштің
коэффициентін сn = 1,5, және қысым орталығының жағдайын
хч. d
----- = 0,25.
b
алу керек.
Желдің бағыты - арттан; Vв = 40,0 м/с. Биіктік рульдерін жүктеуді қараған жөн, олар үшін қалыпты күштің коэффициентін сn = 1,5
және қысым орталығының жағдайын xy.o= 0,55 алу керек.
b
Еркін рульдерді тірелгенге дейін кез келген жаққа ауытқыған жағдайда қараған жөн.
Желдің бағыты - арттан; Vв = 15 м/с.
Қалыпты күштің коэффициенті сn = 1,5; қысым орталығының жағдайы xy.o= 0,55
b
Сатылас қауырсындануды жүктеу жағдайлары.
Бағыт рулі бейтарап жағдайында.
Желдің бағыты - бүйірден. Vв = 40 м/с.
Сатылас қауырсындануды қараған жөн, ол үшін қалыпты күштің
коэффициентін сn = 2,0 және қысым орталығының жағдайын xy.o= 0,40
b
алу керек.
Желдің бағыты - арттан; Vв = 40 м/с.
Бағыт рульдерін жүктеуді қараған жөн, олар үшін қалыпты күштің коэффициентін сn = 1,7 және қысым орталығының жағдайын алу керек.
b.
Бағыт еркін рульдерін тірелгенге дейін кез келген жаққа ауытқыған жағдайда қараған жөн.
Желдің бағыты - арттан; Vв=15 м/с.
Қалыпты күштің коэффициенті сn = 1,7; қысым орталығының жағдайы xy.o= 0,55
b
273. Арқандап бекіту жүйесін жүктеу жағдайлары.
Арқандап бекіту элементтеріндегі күштердің шамаларын ӘК әрекет ететін мынадай күштердің тепе-тең жағдайларынан:
желден пайдалану ауалық жүктемелерден;
ӘК ауырлығының күшінен;
тірек нүктелерінде жердің реакциясынан;
арқандап бекіту элементтеріндегі күштерден анықтаған жөн.
38. Жүктеудің ерекше жағдайы, әуеайлақ бойынша ӘК тіркеп сүйреу
274. Келтірілген талаптар ӘК беріктігін әуеайлақ бойынша оны тіркеп сүйреткен жағдайда мынадай жағдайларда қамтамасыз етеді:
топырақты ұшу-қону жолағында (ӘК ұшуы мен қонуы үшін белгіленген топырақтың беріктігі кезінде) тіркеп сүйреу жылдамдығы 10 км/сағ және бетондалған ұшу-қону жолағында 20 км/сағ аспауға тиіс;
олар бойынша ӘК тіркеп сүйретілетін кез келген әуеайлақ рульдеу жолдарының еңіс бұрышы ±30 аспауға тиіс;
жоспарда ӘК симметрия жазықтығынан тіркеп сүйреу ауытқуынан бұрышы ӘК бұрыалыстарында ±300 аспауға тиіс;
тіркеп сүйреу иілмелі де, қатты да тартымда жүргізілуі мүмкін.
Егер Ұшуды пайдалану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілген айырмашылығы бар тіркеп сүйреу жағдайлары көзделген жағдайда беріктікке қойылатын талаптарды Дайындаушы нақтылауға тиіс.
275. Жүктеудің мынадай жағдайлары қаралады:
1) Сүйреу үшін жұмыс жағдайындағы сүйреткіш құралға оның осін бойлай әуеайлақтың үстіңгі жағына параллель Рэ күш әсер етеді, оның шамасы басқаша ой болмаса, Рэ күш үшін үлкен мән қабылдатқызатын А берілген жұмысты сүйреткіш құрал амортизациясын сіңіру шартымен айқындалады. А жұмысын мына формула бойынша анықтаған жөн:
Қатты тартқышы бар сүйреткіш құралмен тартқанда жұмыс А созылғанда да, ауырлықты қысқанда да сіңірілуі тиіс және тиісінше, сүйреткіш құрал күштің Рэ екі бағыты үшін де есептелуге тиіс.
Шасси мен ӘК конструкциясының беріктігін тексеру үшін тірекке әсер ететін тұрған кездегі жүктемені және сүйреу тәсіліне байланысты сүйреткіш құралдан тірекке түсетін салмақты ескеру қажет.
Ескертпе: Егер сүйрету бір мезгілде шассидің тұмсықтық және негізгі тіректері үшін жүргізілсе, шассидің әрбір тірегінің беріктігі жеке-жеке осы тармақта көрсетілген 70 % салмаққа тең оқшауланған әрекетпен тексерілуге тиіс.
2) Алдыңғы тірекке сүйрету үшін жұмыс жағдайындағы сүйреткіш құралға оның сүйреткішпен жанасатын нүктеде құралдың ұзына бойы осіне тік бұрышпен көлденең жазықта ұштасатын бүйірлік күш Fэ әсер етеді. Бұл жағдайды қатты тартқышпен сүйреткен кезде ғана қараған жөн. Fэ күш шамасын:
Fэ= Fэ =±0,05 Рэ (Рэ 1 тармақшаны қарасын), осы норманың 275 тармағының формуласы бойынша анықтау керек.
Алайда:
егер басқару механизмі немесе шимми демпфері сақтандырғыш клапанмен жабдықталса, Fэ сүйреткіш құралдың ұзындығына Му mах, сәт туғызатын салмақ аз болады;
егер ӘК сүйрету еркін бағдарлау режимінде алдыңғы тіректі басқару жүйесімен жұмыс кезінде ғана жүргізілсе және бұл туралы Ұшуды пайдалану басқармасында тиісті жазба болса, онда Fэ күш шамасы жерде алдыңғы қ тіректі бұру үшін қажет сәттің негізінде таңдап алынады.
Бүйірлік күштің әсерінен шасси мен ӘК беріктігін тексеру үшін жүк тиеудің екі нұсқасы қарастырылады:
Fэ' бүйірлік күш және тіректегі тұрғызу жүктемесі әсер етеді;
бүйірлік күшпен және тіректегі тұрғызылған жүктемеге бір мезгілде Рэ күш әсер етеді.
276. Сүйреткіш құралдың конструкциясында сақтандырғыш құрылғы көзделуге тиіс. Сақтандырғыш құрылғылар үшін қирататын жүктемелердің шамасын пайдалану жүктемесінен асырмай қабылдау керек. Қатты тартқышы бар сүйреткіш құралмен жұмыс істегенде сақтандырғыш құрылғы созылғанда да, қысылғанда да жұмыс істеуі тиіс.
