Қазақстан Республикасының машина жасау кешенін дамытудың 2000-2003
жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 5 қыркүйектегі N 1347 қаулысы
(ҚР Үкіметінің 16.03.01 ж. N 353 қаулысымен
енгізілген өзгерістерімен)
Осы редакция ҚР Үкіметінің 20.05.03 ж. N 462 қаулысымен енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды
"Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000-2003 жылдарға арналған іс-қимыл Бағдарламаларын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 7 наурыздағы N 367 қаулысына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының машина жасау кешенін дамытудың 2000-2003 жылдарға арналған бағдарламасы бекітілсін.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2000 жылғы 5 қыркүйектегі
N 1347 қаулысымен
бекітілген
Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия
және сауда министрлігі
Қазақстан Республикасы Экономика министрлігінің
"Экономикалық зерттеулер институты" РМК
Қазақстан Республикасының машина жасау кешенін
дамытудың 2000-2003 жылдарға арналған
Бағдарламасы
Ескерту. Бағдарлама өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.03.16. N 353
қаулысымен.
Паспорты
Атауы Қазақстан Республикасының машина жасау
кешенін дамытудың 2000-2003 жылдарға
арналған бағдарламасы
Бағдарламаны "Қазақстан Республикасы Президентінің
әзірлеу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы
9 ақпандағы кеңейтілген мәжілісінде
айтылған тапсырмаларын орындау жөніндегі
іс-шаралардың жоспарын бекіту туралы"
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы
6 наурыздағы N 367 қаулысы
Негізгі Қазақстан Республикасының Энергетика,
әзірлеушілер индустрия және сауда министрлігі,
Қазақстан Республикасы Экономика министрлігінің
"Экономикалық зерттеулер институты" РМК,
"Машина жасау" салааралық ғылыми-технологиялық
орталығы" РМКК, Қазақстан Республикасы
Энергетика, индустрия және сауда
министрлігінің "Машина жасауды болжау
жөніндегі ғылыми-зерттеу орталығы" РМКК
және Қазақстан Республикасы Білім және
ғылым министрлігінің "Қазақстан
Республикасының Аграрлық зерттеулер ұлттық
академиялық орталығы" РМКК
Бағдарламаның Ішкі өндірісті кеңейту және өндірістік-
мақсаты техникалық мақсаттағы бәсекеге қабілетті
өнімдер шығару, ел экономикасын қажетті
машиналармен, жабдықтармен және қосалқы
бөлшектермен, кепілдендірілген және
кепілденгеннен кейінгі сервистік қызмет
көрсетумен қамтамасыз ету, импортты
алмастыру және экспорттың мүмкіндіктерін
арттыру
Бағдарламаның Бағдарламаның мақсатына сәйкес мынадай
міндеттері міндеттерді:
- өндірістің базалық салаларының қажетіне,
оларға қажетті өнімдердің номенклатурасын
игерудің техникалық экономикалық
орындылығына талдау жасаудың негізінде
республикада машина жасаудың дамуын
болжауды;
- басымдықты салалар үшін машина жасау
өнімдерін шығару жөніндегі технологиялық
тізбектердің кешенін құруды;
- машина жасау ұйымдарын (бұдан әрі - машина
жасау кәсіпорындары) диверсификациялауды
және қайта бейіндеуді;
- Бағдарламаны ғылыми, ғылыми-техникалық
және кадрмен қамтамасыз етуді;
- машина жасау жөніндегі ақпараттық орта
қалыптастыруды;
- машина жасау өнімдерін тұтыну мен
өткізудің маркетингін;
- отандық тауар өндірушілерді қорғауды
қамтамасыз ететін нормативтік құқықтық
базаны жетілдіруді;
- шетелдік және отындық инвесторларды
тартуды шешу көзделіп отыр.
Бағдарламаның - машина жасауды дамытудың қаржы-несиелік
негізгі және инвестициялық қолдау;
іс-шаралары - машина жасауды дамытуды инновациялық
қолдау;
- мақсатты республикалық, аймақтық,
салааралық, салалық, ғылыми-техникалық
бағдарламалар мен жобаларды әзірлеу;
- машина жасауды нормативтік-құқықтық
қамтамасыз ету;
- машина жасау кешенінің инфрақұрылымын
дамыту;
- ұлттық машина жасаудың ТМД елдері
экономикасына және әлемдік шаруашылық
байланыстар жүйесіне ықпалдасуы.
Қаржыландыру Несиелік ресурстар, кәсіпорындардың өз
көздері қаражаттары, шетелдік капитал
Іске асыру Бағдарламаны іске асыру 2000-2003 жылдар
кезеңіне белгіленген
Кiрiспе
Қазақстан Республикасының машина жасау кешенiн дамытудың 2000-2003 жылдарға арналған бағдарламасы Қазақстан Республикасы Президентiнiң Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2000 жылғы 9 ақпандағы кеңейтiлген мәжілісінде айтылған тапсырмаларын орындау жөнiндегi iс-шаралардың жоспарын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2000 жылғы наурыздағы N 367 қаулысына сәйкес әзiрлендi.
Республиканың машина жасау кәсiпорындарының жұмысы үшiн қолайлы жағдай жасау бөлiгiнде Жаңа өнеркәсiптiк саясатты iс жүзiнде iске асыру Бағдарламаны әзiрлеу үшiн уәждеме болды.
Бағдарламаны әзiрлеу кезiнде Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейiнгi кезеңге арналған даму стратегиясында белгiленген елдiң экономикалық дамуының ұзақ мерзiмдiк басымдылықтары, сондай-ақ "1999-2003 жылдарға арналған мемлекеттiк өнеркәсiптiк саясаттың негiзгi бағыттары" мен "Ауыл шаруашылығы өндiрiсi мен онымен аралас салаларды дамыту саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарында белгiленген өнеркәсiптiк саясаттың негiзгi мiндеттерi ескерiлдi.
Бағдарлама машина жасау кешенiн республиканың өзiнiң техникалық және пайдалану көрсетілімдерi бойынша ең үздiк шетелдiк баламдардан қалыспайтын жоғары технологиялық техникаға қажетiнiң кемiнде 60-70%-ын қамтамасыз ететiн өнеркәсiптiң жетекшi көп салалы секторына айналдырудың және қатаң нарықтық жағдайда бәсекелестiк қабiлеттi өнiмдердi басымдықпен шығару арқылы Қазақстанның машина жасауын сауда-экономикалық байланыстардың әлемдiк шаруашылықтық жүйесiне ықпалдастырудың ұзақ мерзiмдi стратегиясының (15-20 жыл) бiрiншi кезеңi ретiнде әзiрлендi.
Бағдарламаны, бiрiншiден, құлдырауды жеңудiң, өндiрiс көлемдерi мен өнiмдердi сатуды арттырудың, оның сапалық деңгейi мен бәсекелестiк қабiлеттілігiн көтерудiң есебiнен жұмыс iстеп тұрған машина жасау кәсiпорындарының жұмысын тұрақтандыру және жеделдетiлген дамыту Бағдарламасы ретiнде, екiншiден, машиналар мен жабдықтардың кейбiр принциптi жаңа түрлерiн республикада әзiрленген, өнеркәсiптiк игеруi аталған Бағдарлама мерзiмдерiнiң аяқталуынан тыс шамаланып отырған басқа да өнiмдердi игерудiң (жобалау-конструкторлық әзiрлеу мен тәжiрибелiк шығару сатысындағы) бастапқы кезеңiнiң Бағдарламасы ретiнде қарастырған жөн.
1. Қазақстанның машина жасау кешенiнiң жалпы
сипаттамасы мен қазiргi жағдайы
КСРО халық шаруашылығы кешенiнiң құрамында Қазақстанға негiзiнен iрi өнеркәсiптiк және ауыл шаруашылығы шикiзатын өндiрушi рөлi бөлiнген болатын. Машина жасауды дамытуға тиiстi көңiл бөлiнбедi - республиканың машина жасау өнiмдерiне қажеттi негiзiнен Ресейден, Украинадан, Белоруссиядан және Одақтың басқа да аймақтарынан әкелудiң есебiнен қамтамасыз етiлiп отырды. Сонымен бiрге, қазақстандық заводтардың өнiмдерi, ең алдымен металл өңдеу, жинақтаушы және т.б. бұйымдар түпкiлiктi өнiмдi шығаратын және республикадан тысқары жерлердегі заводтарға берiлдi.
Одақ ыдырағаннан кейiн шаруашылық байланыстардың бұзылуы және дағдарыстық құбылыстардың артуы жағдайында Қазақстанның машина жасау кешенiнiң дамуы толық тоқтады.
Машина жасау өндiрiсi қуаттарының қысқаруы, оның жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткiштерiнiң нашарлауы (1-кесте) басталды және әлi күнге дейiн жалғасуда.
1-кесте
Машина жасау саласындағы өндiрiстiң нақты көлемiнiң индекстерi
(1985 жыл = 100%)
_____________________________________________________________________
Жылдар !1990 ! 1991 ! 1992 ! 1993 ! 1994 ! 1995 ! 1996 ! 1997 ! 1998!1999
_____________________________________________________________________
Машина 110,7 113,4 94,9 81,0 50,9 36,8 34,4 25,7 19,8 18,9
жасау
______________________________________________________________________
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
Өнеркәсіптің салалық құрылымындағы машина жасау үлесі айтарлықтай өзгерді (2-кесте.).
2-кесте
Базалық салалар бойынша өнеркәсіптің құрылымы:
_____________________________________________________________________
Жылдар ! Отын- ! Тау-кен ! Машина ! Химия !Жеңіл !Тамақ
!энерге.!металлур.! жасау, !өнеркәсібі!өнеркәсібі!өнеркәсібі,
!тикалық!гиялық ! % ! % ! % ! %
!кешен, !кешені, %! ! ! !
! % ! ! ! ! !
_____________________________________________________________________
1990 20,5 16,5 15,9 6,5 18,3 22,3
1995 28,4 26,9 7,3 23,8 2,4 11,2
1996 46,5 22,5 7,1 3,6 3,3 17,0
1997 47,7 25,7 5,0 2,1 2,1 17,4
1998 48,3 26,3 3,7 1,4 1,5 18,8
1998 50,8 28,1 2,7 1,3 1,7 15,4
_____________________________________________________________________
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
Салада жұмыс істейтіндердің саны, олардың республика өнеркәсібіндегі өнеркәсіптік өндірістік қызметшілердің жалпы санындағы үлесі айтарлықтай қысқарды (3-кесте).
3-кесте
Машина жасау кәсіпорындарындағы өнеркәсіптік өндірістік
қызметшілердің саны
_____________________________________________________________________
Көрсеткіштер ! 1990 ! 1991 ! 1992 ! 1993 ! 1994 ! 1995
атауы
_____________________________________________________________________
Өнеркәсіптік ! 387.2 ! 342.8 ! 326.2 ! 272 ! 234 ! 202.3
өндірістік
қызметшілердің
саны, мың адам
_____________________________________________________________________
өткен жылға - 88.5 95.2 83.4 86.0 86.5
қарағанда
%-бен
_____________________________________________________________________
1990 жылға 100 88.5 84.2 70.2 60.4 52.2
қарағанда %-бен
_____________________________________________________________________
ҚР өнеркәсібі 28.5 24.8 24.1 22.8 20.9 19.7
ӨӨЖ-ің
жалпы санына
%-бен
_____________________________________________________________________
таблицаның жалғасы
___________________________________
1996 ! 1997 ! 1998 ! 1999
___________________________________
176.1 139.7 90.2 67.0
87.0 73.9 64.6 74.2
45.5 36.1 23.3 17.3
19.2 17.4 11.9 10.9
___________________________________
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
1990 жылғы 3902-ге қарағанда 1999 жылдың ортасына қарай республикада 1862 машина жасау бейiнiндегi кәсiпорын қалды. Қазiргi уақытта барлық машина жасау кәсiпорындарының тек 5,4% - түпкiлiктi өнiмдердi өндiрушiлер, қалғандарының мамандандырылуы - жинақтаушылық бұйымдар, қосалқы бөлшектер, жөндеу қызметтерiн көрсету және т.б. Сала үшiн өндiрiстiң, әсiресе түпкiлiктi өнiмдер бойынша жоғары дәрежеде монополизациялануы тән.
1992-1995 жылдары машина жасау басымдықты салалардың қатарынан шығарылып тасталған едi, бұл кәсiпорындардың негiзгi капиталын инвестициялау проблемасын шиеленiстiре түстi, iс жүзiнде олардың көпшiлiгiн кеңейтiлген ұдайы өндiрiстi, өндiрiстiк қорларды қайта жаңғыртуды және жаңартуды жүзеге асыру мүмкiндiгiнен айырды (4-кесте)
4-кесте
Инвестицияларды негiзгi капиталға ұдайы айналдырудың көлемi мен
көрсеткiштерi
_____________________________________________________________________
! 1993 ! 1994 ! 1995 ! 1996 ! 1997 ! 1998
Машина жасау мен металл
өңдеу, барлығы
Млн. теңге 64 445 928 597 389 849
Млн. АҚШ доллары 13.76 12.44 15.23 8.87 5.16 10.84
_____________________________________________________________________
өнеркәсіптегі инвести. 3.0 1.0 1.1 0.9 0.5 0.6
циялардың жалпы көлеміне
%-бен
_____________________________________________________________________
Инвестициялардың ұдайы
өндіру құрылымы:
_____________________________________________________________________
Жұмыс істеп тұрған
кәсіпорындардың техникалық
қайта жарақтануы мен
қайта құрылуы, % 75.9 83.4 85.2 94.1 97.3
_____________________________________________________________________
Жұмыс істеп тұрған 18.1 14.1 10.1 0.7 0.7
кәсіпорындарды
кеңейту %
_____________________________________________________________________
Жаңа құрылыстар, % 3.0 0.4 0.4 - 0.7
_____________________________________________________________________
Бірлескен кәсіпорындар мен
шетелдік формалардың негізгі
капиталына инвестициялар
_____________________________________________________________________
Млн. теңге 1.0 99.0 15.0 12.0 340.0
_____________________________________________________________________
Млн.АҚШ дол. 0.027 1.62 0.223 0.15 4.34
_____________________________________________________________________
Өнеркәсіптегі инвестиция.
лардың жалпы көлеміне %-бен 0.00 0.12 0.02 0.01 0.25
_____________________________________________________________________
Негізгі қорларды қолданысқа
енгізу
_____________________________________________________________________
Млн. теңге 830 363 499 830
_____________________________________________________________________
Млн.АҚШ дол. 13.6 5.4 6.6 10.6
_____________________________________________________________________
барлық өнеркәсіпке %-бен 1.37 0.55 0.7 0.86
_____________________________________________________________________
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
(Қазақстанның Статистикалық жылнамасы, 1998-1999 жылдар, "ҚР құрылысы",
1998-1999 жылдар)
Машина жасау кешенiнiң негiзгi капиталына инвестициялардың өткiр жетiспеушiлiгi оларды ұдайы өндiрудiң құрылымдық ерекшелiктерiн айқындады. Соңғы 5 жылда салада iс жүзiнде жаңа құрылыс жүргізiлмей отыр. Осы жылдары капитал жұмсаудың барлық көлемi дерлiк жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарды техникалық қайта жарақтауға және қайта жаңғыртуға бағытталды. Алайда, пайдаланылған инвестициялардың болмашы мөлшерiнен салыстырмалы түрдегi бұл тұтас алғанда машина жасаудың өндiрiстiк қуаттарының техникалық жағдайы мен техникалық деңгейiне айтарлықтай әсер еткен жоқ.
Сала өнеркәсiпте өнеркәсiптiк-өндiрiстiк негiзгi қорларды iске қосудың және жаңартудың көрсеткiштерi бойынша соңғы орындардың бiрiне ие болып отыр (4,5-кестелердi қараңыз).
5-кесте
Қазақстанның машина жасау саласы өнеркәсiптiк-өндiрiстiк
негiзгi қорларының (ӨӨНҚ) жай-күйі
(1997 жылдың аяғына)
_____________________________________________________________________
Өндірістің ! ӨӨНҚ құрылымы, % ! ! !
бейіні ! !ӨӨНҚ-дың !Жаңарту !Істен шығу
!________________________ !ескіруі, %!коэффи. !коэффи-
!ғима-!бері-!маши.!көлік!басқа! !циенті, !циенті, %
!рат. !летін!налар!құрал!да ! ! % !
!тар !қон. !мен !дары !негіз! ! !
!мен !дыр. !жаб. ! !гі ! ! !
!құры.!ғылар!дық. ! !қор. ! ! !
!лыс. ! !тар ! !лар ! ! !
!тар ! ! ! ! ! ! !
____________!_____!_____!_____!_____!_____!____________________________
Машиналар ! 43.7! 5,6 ! 44.9! 4.0 ! 1,8 ! 46.1 ! 2.0 ! 9.6
мен жабдық.
тарды өндіру
_______________________________________________________________________
Электр 32.6 4,1 55.6 5,3 2,4 54.3 3,1 2,3
машинасы мен
жабдықтарды
шығару
_______________________________________________________________________
Радио, теле. 45.7 2,2 50,0 2.0 0.1 29,3 10,1 0.1
видения және
байланыс
үшін жабдық.
тар мен
аппаратуралар
шығару
_______________________________________________________________________
Медициналық 44.4 7.0 42.4 2,7 3,5 44,7 1,2 2,5
аспаптар,
прецизиондық
және оптика.
лық сайманды
сағаттар
шығару
_______________________________________________________________________
Автомобиль 45.0 10,1 38.7 4,8 1,4 54.4 1.0 0.4
өнеркәсібі
_______________________________________________________________________
Басқа да 37.1 5,2 48.0 6.2 3,5 51.6 2,1 2,1
көлік
құралдарды
шығару
_______________________________________________________________________
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
(Қазақстанның Статистикалық жылнамасы, 1998-1999 жылдар, "ҚР құрылысы"
1998-1999 жылдар)
ӨӨНҚ-ның белсендi бөлiгiн (машиналар, жабдықтар, беру қондырғылары, көлiк
құралдары) пайдаланудың нормативтiк мерзiмдерiнiң бәсең бөлiгiне
(ғимараттар, құрылыстар) қарағанда анағұрлым қысқалығы жағдайды
күрделендiрiп отыр.
Құрылымындағы машина жасау саласы ӨӨНҚ-ның бәсең бөлiгiнiң үлесiне (басқа негізгi қорлармен бiрге) барлық қордың 40-45%-ы келетiн болғандықтан, ӨӨНҚ-ның 44-45%-ға тозуы iс жүзiнде саланың өндiрiстiк аппаратының барлық белсендi бөліктерiнің тозудың шектi-жол берiлетiн жағдайында екендігін бiлдiредi.
1997 жылдан бастап машина жасау саласы тұтастай алғанда шығынды болып табылады. 1998 жылы шығынның сомасы 5.275 млн. теңгенi (67,3 млн. АҚШ долл.) құрады, шығындылық деңгейi - 27,7%.
Саладағы дағдарысы машина жасау өнiмдерi экспортының қысқаруымен ұштасып отыр (6-кесте).
6-кесте
Машина жасау өнiмдерiнiң экспорты
_______________________________________________________________________
! 1995 ж. ! 1996 ж. ! 1997 ж.
!____________________!_________________!_______________
!млн. !ҚР бойынша !млн. ! ҚР бойынша!млн. !ҚР бойынша
!долл.!жалпы көлемге !долл.!жалпы !долл.!жалпы
! !%-бен ! !көлемге ! !көлемге
! ! ! !%-бен ! !%-бен
________________________________________________________________________
ҚР экспорты, 5250.2 100 5911 100 6497.0 100
барлығы
_______________________________________________________________________
Машина жасау 236.0 4.5 331.1 5.6 249.6 3.8
өнімдерінің
экспорты
_______________________________________________________________________
ТМД елдеріне 196.0 3.7 292.5 4.9 223.0 3.4
_______________________________________________________________________
ТМД-ң тысқары 40.0 0.8 38.6 0.7 26.6 0.4
жерлерге
_______________________________________________________________________
Оның ішінде:
_______________________________________________________________________
Машиналар, 143.1 2.7 207.2 3.5 160.1 2.5
жабдықтар мен
тетіктер,
электр, радио-,
телеаппаратура,
олардың
бөлшектері мен
керек-жарақтары
_______________________________________________________________________
ТМД елдеріне 132.2 2.5 197.3 3.3 149.1 2.3
_______________________________________________________________________
ТМД-дан 10.9 0.2 9.9 0.2 11.0 0,2
тысқары
жерлерге
_______________________________________________________________________
Жер беті, әуе, 59.4 1.1 92.1 1.5 70.0 1.1
су көлік
құралдары,
олардың
бөлшектері
мен
керек-
жарақтары
_______________________________________________________________________
ТМД елдеріне 54.6 1.0 84.3 1.4 66.1 1.0
_______________________________________________________________________
ТМД-дан 4.8 0.1 7.8 0.1 3.9 0.1
тысқары
жерлерге
_______________________________________________________________________
Оптикалық, 10.0 0.2 17.7 0.3 9.3 0.14
фото- және
кинемато.
графиялық,
өлшеу
медициналық
және басқа да
аспаптар мен
аппараттар,
сағаттармен,
муз. аспаптар,
олардың
бөлшектері,
_______________________________________________________________________
ТМД елдеріне 5.3 0.1 7.0 0.1 5.2 0.08
_______________________________________________________________________
ТМД-дан 4.7 0.1 10.7 0.2 4.1 0.06
тысқары
жерлерге
_______________________________________________________________________
Қару-жарақтар, 23.5 0.5 14.1 0.23 10.3 0.16
оқ-дәрілер
және олардың
бөлшектері
_______________________________________________________________________
ТМД елдеріне 3.9 0.1 3.9 0.06 2.6 0.05
_______________________________________________________________________
ТМД-дан 19.6 0.4 10.2 0.17 7.7 0.11
тысқары
жерлерге
_______________________________________________________________________
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі.
таблицаның жалғасы
__________________________________________________
1998 ж. ! 1999-1-жарты жылдық
__________________________________________________
млн. !ҚР бойынша !млн. ! ҚР бойынша
долл. !жалпы көлемге!долл. ! жалпы көлемге
! %-бен ! ! %-бен
__________________________________________________
5403.8 100 2026.5
__________________________________________________
135.8 2.5 54.6
__________________________________________________
103.9 1.9 28.6
__________________________________________________
31.9 0.6 26.0
__________________________________________________
81.7 1.5 29.0
__________________________________________________
65.1 1.2 21.8 1.1
__________________________________________________
16.6 0.3 7.2 0.3
__________________________________________________
39.2 0.7 6.8 0.33
__________________________________________________
31.9 0,6 5.6 0.28
__________________________________________________
7.3 0.1 1.2 0.05
__________________________________________________
6.7 0.12 3.0 0.14
__________________________________________________
5.7 0.10 1.2 0.06
__________________________________________________
1.0 0.02 1.8 0.08
__________________________________________________
8.2 0.15 15.8 0.8
__________________________________________________
1.2 0.02 - -
__________________________________________________
7.0 0.13 15.8 0.8
__________________________________________________
Қазақстанда өз өндірісінің есебінен машина жасау өнімдеріне ішкі қажетті 50% қанағаттандыруға мүмкіндік беретін өнеркәсіптік база бар. Алайда, 1993-94 жылдары өз айналымдық қаражатының толығымен ысырап болуынан және негізгі қорларды жаңарту процесін жүзеге асыру үшін негізгі капиталға инвестицияның жоқтығынан КСРО кезінен дәстүрлі түрде өндірілетін өнімдердің бәсекелестік қабілеті аз. Осыған байланысты республикада тұтынушылар машина жасау өнімдерін шетелдерден импорттайды (7-кесте). Әрі Қазақстанда өндірілетін және сапасы бойынша ығыспайтын, бірақ бағасы едәуір жоғары өнімдер де импортталады.
7-кесте
Машина жасау өнiмдерiнiң импорты
_______________________________________________________________________
! 1995 ж. ! 1996 ж. ! 1997 ж.
!____________________!_________________!_______________
!млн. !ҚР бойынша !млн. ! ҚР бойынша!млн. !ҚР бойынша
!долл.!жалпы көлемге !долл.!жалпы !долл.!жалпы
! !%-бен ! !көлемге ! !көлемге
! ! ! !%-бен ! !%-бен
________________________________________________________________________
ҚР экспорты, 3806.7 100 4241.1 100 4300.8 100
барлығы
_______________________________________________________________________
Машина жасау 1093.5 28.7 1243.9 29.3 1462.4 34.0
өнімдерінің
импорты
_______________________________________________________________________
ТМД елдерінен 585.3 15.3 707.8 16.7 568.1 13.2
_______________________________________________________________________
ТМД-ң тысқары 508.2 13.4 536.1 12.6 894.3 20.8
жерлерден
_______________________________________________________________________
Оның ішінде:
_______________________________________________________________________
Машиналар, 754.2 19.8 813.9 19.2 1003.1 23.3
жабдықтар мен
тетіктер,
электр, радио-,
телеаппаратура,
олардың
бөлшектері мен
керек-жарақтары
_______________________________________________________________________
ТМД елдерінен 370.1 438.1 337.9
