1998 ж. | 1999-1-жарты жылдық |
млн. долл. | ҚР бойынша жалпы көлемге %-бен | млн. долл. | ҚР бойынша жалпы көлемге %-бен |
4256.6 | 100 | 1624.8 | 100 |
1498.5 | 35.2 | 672.7 | 41.4 |
504.9 | 11.9 | 274.0 | 16.9 |
993.6 | 23.3 | 398.7 | 24.5 |
1020.1 | 24.0 | 390.3 | 24.0 |
231.1 | | 84.6 | |
789.0 | | 305.7 | |
385.0 | 9.0 | 236.0 | 14.5 |
257.7 | | 184.2 | |
127.3 | | 51.8 | |
91.6 | 2.2 | 45.9 | 2.8 |
14.8 | | 4.9 | |
76.8 | | 41.0 | |
1.8 | 0.04 | 0.5 | 0.03 |
1.3 | | 0.3 | |
0.5 | | 2 | |
Өндiру мен тұтынудың балансын талдау (8-кесте) қазiргi уақытта
машина жасау өнiмдерiнiң қазақстандық рыногының 80%-ы шетелдiк
берушiлердiң тауарларымен толықтырылатындығын көрсетiп отыр.
Қазақстандық машина жасау өнiмдерiн тұтынудың төмен үлесi
жеткiлiксiз көлемдермен ғана емес оны шығарушылардың номенклатурасымен
түсiндiрiледi. Жоғарыда қажет болған кезде, егер бұған бiрқатар кедергi
жасайтын факторлар болмаса, қолдануға енгiзілуi мүмкiн пайдаланылмаған
қуаттардың үлкен резервi бары атап өтiлдi.
Ең алдымен, бұл ұқсас шетел тауарларымен салыстырғанда қазақстандық
бұйымдар сапасының анағұрлым төмендiгi мен құнының жоғарылығы және
солардың салдарынан олардың бәсекелiк қабiлетiнiң төмендiгi.
8-кесте
1998 жылы машина жасау өнiмдерiн өндiру мен тұтынудың теңгерiмi.
| Көрсеткiштер
| млн. АҚШ
долларымен | Жалпы көлемге
қарағанда %-пен |
| ҚР-дағы өндiру және жеткiзiлiм
көлемi, барлығы
соның iшiнде i өндiрiсiнiң
өнiмдерi
импортталатын өнiмдер, барлығы
соның iшiнде ТМД елдерiнен
Тұтыну көлемi, барлығы
соның iшiнде өз өндiрiсiнiң
өнiмдерi
iшкi рынокта
Экспорт, барлығы
соның iшiнде ТМД елдерiне | 1703
372
1331
489
1703
252
1583
120
97 | 100
21.8
78.2
28.7
100
14.8
93
7
5.7 |
Мәселен, республикалық кәсiпорындардың 9-кестеде көрсетiлген
бұйымдарының басым көпшiлiгi Ресейден және басқа елдерден, тек қана,
жақын емес, тiптi алыс шетелдерден де импортталатын ұқсас бұйымдарынан
қымбат
Бiр қатар жағдайларда бағадағы айырмашылық 40%-ға дейiн жетедi.
Мұның негiзгi себебi - республикада машина жасаудың өз өндiрiсiнiң нашар
дамуы: ол бүтiндей дерлiк Ресейден және басқа ТМД елдерiнен жеткiзiлетiн
жинақтаушы материалдар және басқа да ресурстарға негiзделген, бұл жағдай
жоғары көлiк шығындарын ескергенде, олардың неғұрлым жоғары құнын
айқындайды.
Егер қазақстандық өнiмдердi ТМД-дан тысқары елдердегi
бәсекелестіктердің бұйымдарымен салыстырсақ, олар қазақстандықтардан
едәуiр қымбат болса да, олардың өнiмдерiне деген үлкен сұраныс анағұрлым
жоғары сапалық сипаттамаларымен және сенiмдiлiгiмен түсiндiрiледi. Бұдан
басқа, шетел инвесторлары дәстүрлi серiктестерiмен көп жылғы жолға
қойылған байланыстарын сақтауды артық көредi.
9-кесте
ҚР-ның ішкі рыногында машина жасау өнімдерінің салыстырмалы бағалары
мен тұтыну құрылымдары
| Қазақстандық өнім | Ұқсас бұйымдарды
дайындаушылар
|
| Дайындаушы
| Бұйымның атауы
мен тұрпаты
| Бұйым
бірлігінің
бағасы,
доллар.
мен |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| "Востокмаш
зауыты" АҚ,
Өскемен
қаласы
| Экскаваторлар,
ұсақтағыштар,
диірмендер үшін
қосалқы бөлшектер | 1150-1300
| Ресей зауыттары
|
| Д-105, 110, 130
бұрғы қаптамалары | 40-50
| Қыштым маш- зауыты, Ресей
|
| d244, 50, КІІВ
1)244, 5 КІІ қашауы | 450
450 | Ресей, Украина
|
| Жерасты жұмыстарына
арналған бір шөміш-
ті фронталды жүк
тиегіштер | 120000
| "Тамрок", Финляндия
"Вагнер", АҚШ, "Атлас-Копко",
Швеция
|
| Өздігінен жүретін
бұрғылау машиналары | 78000
| -//-
|
| Жер асты
автосамосвалдары | 63700
| -//-
|
| "Тыныс" АҚ,
Көкшетау
қаласы
| ОУ2
ОУ5
өртсөндіргіштері |
17.4
27.5 | Ресей зауыттары
|
| Газсығымдағыш
арматура | 1.69
| Ресей және Беларусь
зауыттары |
| Тыныс" ААҚ,
Көкшетау
қаласы | Суық және ыстық су
есептегіштер
| 12.0
| Ресей
|
| "Мұнайгаз.
маш" АҚ,
Өскемен
қаласы
| Ду150(Ру-25)
Ду100(Ру-25) сыналы
сырмалары
|
125.0
131.0 |
"Благовещенск арматура
зауыты" ААҚ-мы
"Югокаменск машзауыты" ААҚ |
| Фонтанды арматура:
АФК 1-65х21
АФК 3-65х21 |
3150.0
4100.0 |
"Станомаш"
Челябинск қаласы |
| Таған жабдықтары:
ОКК1-21-146х245
ОКК1-21-268х245 |
1700
1700 | -//-
|
| ПАЖМЗ" ААҚ,
Петропавл
қаласы
| Балалар, жасөспі.
рімдер велосипед.
тері |
30.77
46.16 |
Ресей зауыттары
|
| Мұнай өндіруге
арналған жабдықтар:
көтергіш қондырғы
бу қондырғысы |
125000
55000 |
Ресей зауыттары
|
| Темір жол жабдықта.
ры: рельс бұрғылау
станогы
Рельс кескіш
станок
Рельс көтергіш
Таркөз рихталағыш
темір жол домкраты |
220.0
467.0
319.23
138.47
169.23 |
"Калугатрансмаш" ААҚ
"Ремпутьмаш" АҚ, Калуга қ.
|
| "Киров
атындағы
ОБ" ААҚ,
Алматы
| Электр тетікші
есептеуіштер:
Бір тарифті
үш фазалы бір және
екі тарифті |
22.7
40.9
|
Ресей зауыттары
|
| "Электроап.
парат" ААҚ,
Шымкент
қ-сы | Майлы сөндіргіштер
| 1488-1710
| "Уралэлектротяжмаш" АҚ,
Ресей, "АВВРЗВА", БК
Украина
|
| "Астана-
технопарк",
Астана
қаласы | Дестелегіштер
Сепкіштер
Фронтальды шалғылар
Бүріккіштер | 4610.0
1540.0
138.0
2740.0 | Ресей зауыттары
|
|
| Аспалы жабдықты
шағын тракторлар | 3850.0
| Ресей зауыттары
|
| "Қазақстан.
трактор"
ААҚ
Павлодар
қаласы
| 3-те сыныпты шын.
жыр табан трактор.
лар
| 10500.0
| Волгоград және
Алтай трактор зауыттары
|
| Ұнтақтағыш шарлар | 285.0 | Ресей зауыттары |
| "Мұнайшы",
АҮАҚ
Петропавл
қ-сы
| Штангілі малынған
мұнай насостары
|
616-1200
|
Ресей, Әзірбайжан
|
| СВТ үлгісіндегі жылу
энергиясын есептеу
приборлары |
1750 |
Ресей, Германия |
| СВА тұрпатты шығын
есептегіштер |
808 |
Ресей, Германия |
таблицаның жалғасы
