Қазақстан Республикасының азаматтары шекараны күзету жөніндегі ерiктi жасақтардың құрамында, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң штаттан тыс қызметкерлерi ретiнде және басқа түрлерде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетуге ерiктiлiк негiзiнде қатыса алады. Азаматтарды Қазақстан Республикасының шекарасын күзетуге тартуды Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі белгiлейдi.
Шекаралық аймақ пен өңiрде және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерiнде азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын шектейтiн нормалар мiндеттi түрде жариялануға тиiс.
ҚР 10.07.02 ж. № 338-II Заңымен 28-бап өзгерді
28-бап. Қазақстан Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң, кеден және басқа органдарының, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетудегi өзара iс-қимылы
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы мәселелерi бойынша бақылауды жүзеге асырушы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Шекара қызметi, кеден және басқа органдары шет мемлекеттердiң тиiстi органдарымен мемлекеттік органдар деңгейiнде жасалған және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында негiзделген келісімдерiнде белгiленетiн тәртiп бойынша өзара iс-қимылды ұйымдастырып, жүзеге асырады.
7. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетуге қатысушы әскери қызметшілер мен басқа
да азаматтардың құқылық жағынан қорғалуы
ҚР 10.07.02 ж. № 338-II Заңымен 29-бап өзгерді
29-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетуге қатысушы әскери қызметшiлердiң құқылық жағынан қорғалуы
Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Шекара қызметi мен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң, басқа да әскерлер мен әскери құрамалардың әскери қызметшiлерi Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзету жөнiнде өздерiне жүктелген мiндеттердi орындау кезiнде мемлекеттік өкiмет өкiлдерi болып табылады. Олардың талаптарын азаматтар мен лауазымды адамдар орындауға мiндеттi.
Әскери қызметшiнiң талаптарына бағынбау, оған тiл тигiзу, қарсылық көрсету, әскери қызметшiге қоқан-лоққы жасау, оған күш қолдану немесе оның өмiрiне, денсаулығына, мүлкiне қол сұғу, сондай-ақ әскери қызметшiнiң өзiне жүктелген мiндеттердi орындауына бөгет жасайтын басқа да әрекеттер заңда белгiленген жауапқа тартылады.
Қазақстан Республикасының заңдарында әскери қызметшi қызмет борышын атқаруына байланысты жасалған қылмысты қол сұғулардан әскери қызметшiлердiң отбасы мүшелерiнiң өмiрiн, денсаулығын, намысын, қадiр-қасиетiн және мүлкiн құқылық жағынан қорғау белгiленедi.
30-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетуге қатысушы азаматтардың құқылық жағынан қорғалуы
Мемлекеттік шекараны күзетуде азаматтардың Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Шекара қызметiне жәрдемдесуiне байланысты азаматтар мен олардың отбасы мүшелерi жөнiнде құқыққа қарсы әрекеттер жасау Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауапқа тартылады.
8. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзету кезінде қаруды, ұрыс техникасын және
арнаулы құралдарды қолдану
ҚР 10.07.02 ж. № 338-II Заңымен; 2007.19.12 № 11-IV ҚР Заңымен (бұр. ред. қара ) 31-бап өзгертілді
31-бап. Қару мен ұрыс техникасын қолдану
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетудi жүзеге асырушы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Шекара қызметi мен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Әуе қорғанысы күштерi қару мен ұрыс техникасын:
Қазақстан Республикасының аумағына қарулы шабуыл жасауға және қарулы басуға тойтарыс беру, Мемлекеттік шекарада қарулы арандатуға тыйым салу үшiн;
Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң бөлiмшелерiне, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Әуе қорғанысы күштерiне қарулы шабуыл жасауға тойтарыс беру үшiн;
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасынан заңсыз өткен және қарулы қарсылық көрсеткен адамдарға, теңiз (өзен) кемелерiне, әуеде ұшу аппараттарына қарсы;
әуе және теңiз (өзен) кемелерiн айдап әкетуге жол бермеу үшiн;
Мемлекеттік шекараны күзету жөніндегі қызмет мiндеттерiн немесе қоғамдық борышын орындап жүрген әскери қызметшiлерге, басқа да адмдарға жасалған шабуылға, олардың өмiрiне тiкелей қатер төнген кезде оған тойтарыс беру үшiн;
азаматтарды олардың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн шабуылдан қорғау, сондай-ақ кепiлге алынғандарды босату үшiн;
тоқтату не бағытты өзгерту жөніндегі талаптарды орындамаған жағдайда көлік құралдарын зақымдау арқылы оларды тоқтату үшін қолданады.
Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көрсетiлген басқа реттерде қару қолданардың алдында оны қолдану ниетi туралы ескерту жасалуға және ескерту мақсатында оқ атылуға тиiс.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзету кезiнде қажет болған жағдайларда Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң қаруы мен ұрыс техникасы қолданылуы мүмкiн.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң әскери қызметшiлерi Мемлекеттік шекараны күзету жөнiнде қызмет атқарған кезде дабыл белгiсiн беру немесе көмек шақыру үшiн қару қолдануға құқылы.
32-бап. Арнаулы құралдарды қолдану
Мемлекеттік шекараны күзету жөніндегі мiндеттерiн орындаған кезде әскери қызметшiлер қол кiсендерiн, резина таяқтар, көзден жас ағызатын және пайдалануға рұқсат етiлген басқа да заттарды (газдарды), алаңдатушы әсер ететiн жарық-дыбыс құрылғыларын, көлiктi зорлап тоқтатуға арналған құрылғыларды қолдануға, сондай-ақ күрестiң жауынгерлiк тәсiлдерiн және қызмет иттерiн пайдалануға құқылы. Арнаулы құралдарды қолдану мен пайдалану белгiленген тәртiп бойынша жүзеге асырылады.
9. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы Қазақстан Республикасы заңдарын бұзғаны үшін жауаптылық
ҚР 15.07.96 ж. № 31-1; 10.07.02 ж. № 338-II Заңдарымен 33-бап өзгердi
33-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы Қазақстан Республикасының заңдарын бұзғаны үшiн жауаптылық
1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы заңдардың бұзылуына кiнәлi тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.
2. Қазақстан Республикасының азаматы, шетелдiк және азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң және Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi Әуе қорғанысы күштерiнiң, басқа да әскерлер мен әскери құрамалардың әскери қызметшiлерiнен өз құқықтары мен бостандықтарын шектеу жөнiнде түсiндiрме алуға құқығы бар. Қазақстан Республикасы азаматының, шетелдiктiң және азаматтығы жоқ адамның заңды құқықтары мен бостандықтары бұзылған жағдайда тиiстi лауазымды адам Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен бұл құқықтарды қалпына келтiруге, келтiрiлген залалды өтеуге мiндеттi.
10. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетуді ресурспен қамтамасыз ету
22.12.98 ж. № 327-1; 10.07.02 ж. № 338-II ҚР Заңдарымен 34-бап өзгерді; 2004.20.12. № 13-III (2005.01.01. бастап қолданысқа енгiзiлдi) ҚР Заңымен 34-бап жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
34-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғауды қаржылық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғауды қаржылық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.
ҚР 10.07.02 ж. № 338-II Заңымен 35-бап жаңа редакцияда
35-бап. 2007.19.12 № 11-IV ҚР Заңымен алып тасталды (бұр. ред. қара )
ҚР 10.07.02 ж. № 338-II Заңымен 36-бап жаңа редакцияда
36-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы
Қазақстан Республикасы заңдарының сақталуын қадағалау
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы Қазақстан Республикасы заңдарының дәл және бiрыңғай қолданылуын қадағалауды Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры мен ол уәкiлеттiк берген прокурорлар жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының
