7-тарау. ПРОКУРОРДЫҢ МӘРТЕБЕСІ, ӨКІЛЕТТІКТЕРІ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТІНІҢ КЕПІЛДІГІ
43-бап. Прокурор
1. Прокурор - прокуратура функцияларын іске асыру мақсатында осы Заңда белгіленген өкілеттіктерді жүзеге асыратын прокуратура органдарының қызметкері.
Мыналар прокурор болып табылады: Бас Прокурор, оның бірінші орынбасары және орынбасарлары, аға көмекшілер мен көмекшілер, ерекше тапсырмалар жөніндегі аға көмекшілер, прокуратура органдары қызметтерінің, департаменттерінің, басқармаларының және бөлімдерінің басшылары, олардың орынбасарлары, бас әскери прокурор, бас көлік прокуроры, облыстар, аудандар прокурорлары және оларға теңестірілген прокурорлар, олардың орынбасарлары, басқармалар мен бөлімдердің аға прокурорлары мен прокурорлары, облыстар прокурорлары мен оларға теңестірілген прокурорлардың аға көмекшілері мен көмекшілері, аудандар прокуратуралары мен оларға теңестірілген прокуратуралардың аға прокурорлары мен прокурорлары, сондай-ақ әскери, уәкілетті және арнайы прокурорлар.
2. Сыныптық шендер немесе әскери атақтар берілетін прокуратура органдары жүйесі лауазымдарының тізбесін, сондай-ақ оларға сәйкес келетін шекті сыныптық шендерді немесе әскери атақтарды Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.
3. Прокуратураның әскери міндетті қызметкерлері прокуратура органдарында арнайы есепте тұрады.
44-бап. Прокурордың өкiлеттiктері
1. Прокурор өз құзыретіне сәйкес:
1) қылмыстық-процестік заңда белгіленген негіздерде және тәртіппен әрекеттерді жүзеге асыруға және процестік шешімдер қабылдауға;
2) заңнамада көзделген жағдайларда және тәртіппен жедел-іздестіру қызметінің материалдарын, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді талап етуге, басшылардан және басқа да лауазымды адамдардан заңдылықтың жай-күйі және оны қамтамасыз ету бойынша қабылданып жатқан шаралар туралы қажетті құжаттарды, материалдарды, статистикалық ақпаратты және өзге де мәліметтерді алуға;
3) заңда көзделген негіздерде және тәртіппен сот отырысына қатысуға және іс бойынша қорытынды беруге, соттан сот істерін сұратуға, сот актілерін қайта қарау туралы өтінішхат және наразылықтар келтіруге;
4) заңда көзделген тәртіппен тексерістер жүргізуге, оларға қатысу және қорытындылар беру үшін мамандарды тартуға, сондай-ақ қауіпсіздікті және қадағалау қызметін қамтамасыз ету үшін басқа да құқық қорғау органдарының қызметкерлерін тексеруді жүзеге асыруға тартуға;
5) сараптамалар тағайындауға, прокуратураға келіп түскен материалдар, өтініштер бойынша уәкілетті органдардан тексерістер жүргізуді талап етуге және олардың нәтижелері туралы хабарлауды міндеттеуге;
6) құқық қорғау органдарының, арнаулы мемлекеттік және өзге де органдардың ақпарат алмасу жүйесімен интеграцияланған ақпараттық жүйелер мен ресурстарда қамтылған мәліметтерге заңнамада белгіленген негіздерде және тәртіппен қол жеткізуге;
2021.02.07. № 62-VII ҚР Заңымен 7) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
7) жүргізілетін тексеріс, заңдылықтың жай-күйін талдау, күшіне енген актілерді бағалау және қаралатын жолданым мәселелері бойынша лауазымды адамдарды, жеке тұлғаларды және заңды тұлғалардың өкілдерін түсініктемелер алу үшін шақыртуға;
2021.02.07. № 62-VII ҚР Заңымен 8) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
8) негіздер болған кезде және заңда көзделген тәртіппен, лауазымды адамдар қолданған тыйым салу немесе шектеу сипатындағы шаралардың дереу күшін жоюды, заңсыз актінің қолданысын толығымен немесе ішінара тоқтата тұруды талап етуге;
9) әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамада көзделген тәртіппен әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді қозғауға және тоқтатуға;
2021.02.07. № 62-VII ҚР Заңымен 10) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
10) тексерістер жүргізуге, заңдылықтың жай-күйін талдауға, күшіне енген актілерді бағалауға, жолданымдар мен прокурорлық қадағалау актілерін қарауға байланысты ақпарат пен материалдарға заңнамада белгіленген тәртіппен қол жеткізуге;
11) нормативтік құқықтық актілер жобаларын әзірлеуге және қарауға қатысуға;
12) басқа мемлекеттердің мекемелерімен және халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жасауға;
13) заңдылықты және құқық тәртібін, қылмысқа қарсы күресті қамтамасыз ету мақсатында құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы ақпараттық жүйелерді құруға және жетілдіруге қатысуға;
14) заңда көзделген өзге де әрекеттерді орындауға құқылы.
2. Прокурор:
1) Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңнамасын сақтауға;
2) мінез-құлықтың әдептілік нормаларын сақтауға;
3) өз құзыретіне сәйкес адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын, қоғам мен мемлекеттің заңды мүдделерін қорғауға;
4) жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қараумен байланысты құжаттар мен материалдарды заңнамада көзделген шекте оларға танысуға ұсынуға;
5) заңдылықты бұзушылықтардың, оларға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың алдын алу және анықтау, сондай-ақ кінәлі адамдарды жауаптылыққа тарту үшін заңда белгіленген тәртіппен прокурорлық ден қою актілерін және прокурорлық қадағалау актілерін қабылдауға;
6) тексерілетін субъектілердің қалыпты жұмыс істеуіне кедергі келтіретін әрекеттерге (әрекетсіздікке) және актілердің қабылдануына жол бермеуге;
7) тексеріс барысында алынған құжаттар мен мәліметтердің сақталуын, мемлекеттік құпиялар және заңмен қорғалатын өзге де құпия туралы заңнама талаптарының сақталуын қамтамасыз етуге;
8) заңсыз ұстап алынған және бас бостандығынан айыру орындарында, арнайы мекемелерде, мәжбүрлеу сипатындағы шараларды орындайтын мекемелерде, қызметтік үй-жайларда заңсыз ұсталатын адамдарды дереу босатуға;
9) өзінің қызметін халықтың сенімін арттыру басымдығымен жетілдіруге;
10) заңда көзделген өзге де өкілеттіктерді орындауға міндетті.
45-бап. Прокурор қызметiнiң құқықтық кепiлдiктерi
1. Прокурорға өз өкiлеттiктерiн жүзеге асыруына кедергi келтiру немесе заңсыз шешiм қабылдату мақсатында қандай да болсын нысанда ықпал ету заңда белгiленген жауаптылыққа алып келеді.
2021.02.07. № 62-VII ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
2. Прокурордың талап етуi бойынша органдар, ұйымдар және лауазымды адамдар:
2021.02.07. № 62-VII ҚР Заңымен 1) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)
1) мемлекеттік құпияларды, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге заңда белгіленген талаптар мен шектеулерді сақтай отырып, жүргізілетін тексеріс, заңдылықтың жай-күйін талдау, күшіне енген актілерді бағалау және осы Заңның 21-бабына сәйкес қаралатын жолданымдар мәселелері бойынша қажетті ақпаратты, құжаттар мен өзге де материалдарды прокурор белгілеген, бірақ үш жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде беруге міндетті.
Прокурор мемлекеттік құпияларды, коммерциялық, банктiк және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария еткені үшін заңда белгіленген жауаптылықта болады;
2) тексерiске қатысу және қорытынды беру үшiн мамандар бөлуге мiндетті.
Қажет болған жағдайларда адамдардың өмірі, денсаулығы не Қазақстан Республикасының қауіпсіздігі үшін орны толмас зардаптарды болғызбау мақсатында сұратылатын ақпарат, құжаттар және өзге де материалдар дереу беріледі.
Мемлекеттік емес ұйымдардың қызметкерлері және өзге де адамдар тексеріске мамандар ретінде шарттық негізде тартылады.
2021.02.07. № 62-VII ҚР Заңымен 3-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
3. Жүргізілетін тексеріс, заңдылықтың жай-күйін талдау, күшіне енген актілерді бағалау немесе қаралатын жолданым мәселелері бойынша прокурордың осы баптың 2-тармағында көзделген талаптары органдардың, ұйымдардың және лауазымды адамдардың орындауы үшін міндетті.
2021.02.07. № 62-VII ҚР Заңымен 4-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
4. Сұратылатын ақпарат, құжаттар мен өзге де материалдар прокуратура органдарына заңнамада белгіленген нысанда және тәртіппен беріледі.
5. Лауазымды адамдар мен азаматтар жүргізілетін тексеріс немесе қаралатын өтініш мәселелері бойынша түсініктер беру үшiн прокурордың шақыруы бойынша ол белгiлеген уақытта келуге мiндеттi.
Лауазымды адамдар мен азаматтарды прокуратура органдарына шақырту, төтенше жағдайлар немесе бұл кезде алдын алу мүмкін болмайтын мән-жайлар туындаған жағдайларды қоспағанда, прокурордың мәртебесі мен құзыретін сақтай отырып, шақырылатын адамның уақтылы келуі және түсініктеме беруге дайындалуы үшін жеткілікті мерзім болатындай есеппен жүргізіледі.
Шақыру бойынша тағайындалған мерзiмде келуге кедергi келтiретiн себептер туралы шақырылған адам шақырған прокурорды хабардар етуге мiндеттi.
Дәлелді себептерсіз келмеген жағдайда лауазымды адамдар мен азаматтар Бас Прокурордың, оның орынбасарларының, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлардың, олардың орынбасарларының, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлардың уәжді қаулысы бойынша күштеп әкелуге (мәжбүрлі түрде жеткізілуге) ұшырауы мүмкін.
Прокурордың күштеп әкелу туралы қаулысын iшкi iстер органы орындайды.
Күштеп әкелу түнгi уақытта жүргiзiлмейдi.
Он төрт жасқа дейiнгi кәмелетке толмағандар және он сегiз жасқа толмаған адамдар олардың заңды өкiлдерiне хабарланбастан, жүктi әйелдер, сондай-ақ дәрiгердiң куәландыруына жататын денсаулық жағдайы бойынша өзiнiң тұрып жатқан орнын тастап кете алмайтын немесе тастап кетпеуге тиiсті адамдар күштеп әкелуге жатпайды.
6. Прокурордың заңды талаптарын орындамау не прокурордың талап етуі бойынша дәлелді себептерсіз келмей қалу заңда белгіленген жауаптылыққа алып келеді.
Прокурорлардың тексеріс жүргізу барысында заңдарда көзделмеген талаптарды қоюы заңда белгіленген жауаптылыққа алып келеді.
7. Прокурор заңда көзделген жағдайлар мен тәртiптен басқа кезде, өзiнің іс жүргiзуіндегі iстер мен материалдардың мәнi бойынша қандай да бiр түсiнiктемелер беруге, сондай-ақ оларды кiмге де болсын танысу үшiн беруге мiндеттi емес. Іс жүргізіп жатқан прокурордың рұқсатынсыз тексерістер мен iстердiң материалдарын жария етуге ешкімнің құқығы жоқ.
46-бап. Прокуратура органдарының жауаптылығы
1. Прокуратура қызметкерлері өз қызметін жүзеге асыру кезінде заңда белгіленген жауаптылықта болады.
2. Прокуратура органдарының әрекеттерімен келтірілген залал заңнамада көзделген тәртіппен өтеледі.
47-бап. Прокуратура органдарында еңбекті құқықтық реттеу
Мыналардың:
1) прокуратура қызметкерлерінің еңбек қатынастары «Құқық қорғау қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген ерекшеліктерімен, Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде және «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында реттеледі;
2) прокуратураның әскери қызметшілерінің еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде және «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында реттеледі;
3) прокуратураның өзге жұмыскерлерінің еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде, «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында реттеледі.
48-бап. Прокуратура органдарындағы қызмет
Прокуратура органдарындағы қызмет - Конституцияға, осы Заңға және өзге де заңнамаға сәйкес прокурорлар жүзеге асыратын құқық қорғау қызметінің бір түрі.
Прокуратура органдарында қызмет өткеру тәртібі мен ерекшеліктері «Құқық қорғау қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында айқындалады.
49-бап. Қызметтік куәліктер және мөр
1. Бас Прокурорға, Бас Прокурордың орынбасарларына белгіленген үлгідегі қызметтік куәліктерді Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі береді.
2. Бас Прокурор, прокуратура ведомстволарының, мекемелерінің және білім беру ұйымының басшылары, облыстардың прокурорлары және оларға теңестірілген прокурорлар бағынысты қызметкерлеріне белгіленген үлгідегі қызметтік куәліктер береді.
3. Бас прокуратураның, оған бағынысты прокуратуралардың және прокуратура ведомстволарының, мекемелері мен білім беру ұйымының Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген және қазақ және орыс тілдерінде өз атауы жазылған мөрлері болады.
50-бап. Прокуратура органдарын қаржылық қамтамасыз ету
Прокуратура органдарының жүйесін қаржылық қамтамасыз ету бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Прокуратура органдарының қазынашылық органдарда тиісті шоттары болуы мүмкін.
51-бап. Прокуратура органдарының қызметкерлерін материалдық және әлеуметтік қамтамасыз ету
1. Прокуратура органдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу Қазақстан Республикасы Конституциясының 66-бабының 9-1) тармақшасында белгіленген тәртіппен бекітілетін мемлекеттік бюджет есебінен қамтылатын органдар жұмыскерлерінің еңбегіне ақы төлеудің бірыңғай жүйесі негізінде белгіленеді.
2. Прокуратура органдарының қызметкерлерін зейнетақымен қамсыздандыру, мүгедектігіне байланысты және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар төлеу заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады.
8-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР
52-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі
1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
2. «Прокуратура туралы» 1995 жылғы 21 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., № 24, 156-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 12, 184-құжат; 1998 ж., № 15, 208-құжат; 1999 ж., № 8, 247-құжат; № 21, 774-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; № 6, 142-құжат; 2001 ж., № 20, 257-құжат; 2002 ж., № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 15, 139-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; № 20, 152-құжат; 2008 ж., № 15-16, 63-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 18, 84-құжат; № 24, 121-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 28-құжат; № 24, 151-құжат; 2011 ж., № 1, 3-құжат; № 16, 128-құжат; № 19, 145-құжат; 2012 ж., № 8, 64-құжат; № 13, 91-құжат; № 15, 97-құжат; 2014 ж., № 16, 90-құжат; 2015 ж., № 20-I, 111-құжат; № 20-VII, 115-құжат; № 22-V, 156-құжат; 2016 ж., № 7-I, 47-құжат; № 24, 126-құжат) күші жойылды деп танылсын.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Н. НАЗАРБАЕВ
Астана, Ақорда, 2017 жылғы маусымның 30-ы.
№ 81-VІ
