(b) актуарлық тәуекелдік (сыйақы шығындары күтілгеннен көп болғандықтан) және инвестициялық тәуекелдік мәні бойынша ұйымға жүктеледі. Егер актуарлық немесе инвестициялық тәжірибе мәліметтері күтілгеннен нашар болса, ұйым міндеттемесі ұлғаюы мүмкін.

31. Төмендегі 32-49 -тармақтар контекстегі жұмыс берушілер тобының сыйақы жоспарларының, мемлекеттік сыйақы жоспарларының және сақтандырылған сыйақы төлеулерінің белгіленген жарналары бар сыйақы жоспарлары және белгіленген төлемдері бар сыйақы жоспарларының арасындағы айырмашылықты түсіндіреді.

 Жұмыс берушілер тобының сыйақы жоспарлары

32. Ұйым жұмыс берушілер тобының сыйақы жоспарларын жоспарға сәйкес (формальды жағдайлардың шегіне кіретін кез келген жүктеме міндеттемені қосқанда) белгіленген жарналары бар сыйақы жоспары немесе белгіленген төлемдері бар сыйақы жоспары ретінде жіктеуі тиіс.

33. Егер ұйым жұмыс берушілер тобының сыйақы жоспарларына қатысып, 34-тармақ қолданылмаса, онда:

(а) белгіленген сыйақы міндеттемесінің, актив жоспарының және жоспармен байланысты шығындардың опорционалды үлесін басқа белгіленген сыйақы жоспарын есептеу жолымен есептейді; және

(b) 135-148 (148(d) тармағын қоспағанда) тармақтарына сәйкес ақпаратты ашуы тиіс.

34. Егер Жұмыс берушілер тобының сыйақы жоспарларына белгіленген сыйақы есебі үшін тиісті ақпарат жеткілікті болмағанда, ұйым:

(а) арнайы салым жоспары болғандай, 51 және 52 тармаққа сәйкес жоспарды түсіндіру; және

(b) 148-тармақ талап ететін ақпаратты ашып көрсету.

35. Төменде жұмыс берушілер тобының белгіленген төлемдері бар сыйақы жоспарынан бір мысал келтірілген:

(а) жоспар бөлу әдісімен қаржыландырылады, ол мынаны білдіреді: жарна осы кезеңде есептелген сыйақыларды төлеу үшін жеткілікті болып табылатын деңгейде белгіленеді; осы кезеңде істелген жұмысқа есептелетін сыйақы болашақ жарналардан төленеді; және

(b) қызметкерлердің еңбекақысы олардың жұмыс өтілінің ұзақтығымен айқындалады, ал жоспарға қатысатын ұйымды, ұйымның жоспардан шыққан сәтіне дейін қызметкерлердің істеген жұмысына есептелетін сыйақыларды қамтамасыз ету үшін жарналарды төлемейінше, жоспардан шығаратын нақты тәсіл жоқ. Мұндай жоспар ұйым үшін актуарлық тәуекелдік жасайды: есепті кезеңде істеген жұмысына есептелетін сыйақының жиынтық мөлшері күтілетіннен жоғары мөлшерде болса, ұйым оның жарнасын көтеруге немесе төменгі сыйақыға келісу үшін қызметкерді көзін жеткізуге мәжбүр болады. Осылайша, бұл жоспар төлемдері белгіленген сыйақы жоспарын білдіреді.

36. Ұйымда жұмыс берушілер тобының төлемдер белгіленген жоспар болып табылатын жоспарына қатысты жеткілікті ақпарат болған кезде, ол жоспар міндеттемелеріндегі, жоспар активтеріндегі және жоспарға байланысты еңбек қызметін аяқтағанда төлем жасауға арналған шығындарды өзінің теңбе-тең үлесіне төлемдер белгіленген кез келген басқа сыйақы жоспары бойынша жүргізілетін есеп сияқты есеп жүргізеді. Алайда есеп жүргізу мақсаты үшін кейбір жағдайларда ұйым қаржылық жағдайдағы және жоспардың қаржылық көрсеткішіндегі өзінің үлесін бағалауға сенімділігі тиісті дәрежеде қабілетсіз болуы мүмкін. Бұл мынадай жағдайларда болуы мүмкін, егер:

(а) жоспарға қатысушы ұйымдарды жоспарға қатысушы жекелеген ұйымдар арасында міндеттемелерді, активтерді және шығындарды бөлуге арналған жүйесі және сенімді базаның болмауы себепті қазіргі уақытта жұмыспен қамтылған және басқа ұйымдардың бұрынғы қызметкерлеріне байланысты актуарлық тәуекелдіктерге ұшырайды; не

(b) ұйым осы Стандарттың талаптарын қанағаттандыруы ықтимал жоспар туралы ақпаратқа кіре алмайды

Ұйым мұндай жағдайларда жоспар үшін есепті, егер осы жоспар жарналары белгіленген сыйақы жоспары болып табылған жағдайдағы сияқты есеп жүргізеді және 148-тармаққа сәйкес талап етілетін қосымша ақпаратты ашады.

37. Жұмыс берушілер тобы мен оның қатысушыларының сыйақы жоспарының арасында жоспар активтерінің өсімін қатысушылар арасында қандай тәсілмен бөлуді (немесе тапшылықты қаржыландыруды) айқындайтын шарттық келісімдер жасалуы мүмкін. Жұмыс берушілер тобының сыйақы жоспарына осы жоспарды 34-тармаққа сәйкес белгіленген жарналары бар жоспар ретінде ескеретін осындай келісімі бар қатысушы осы шарттық келісімнен туындайтын активтер мен міндеттемелерді және одан туындайтын кірістер мен шығыстарды пайдаға немесе шығынға тануы тиіс.

38. Жұмыс берушілер тобының жоспарлары бірлесіп басқарылатын сыйақы жоспарларынан өзгеше болады. Бірлесіп басқарылатын сыйақы жоспарлары - бұл инвестициялау әкімшілік шығыстар мен инвестицияларды басқаруға арналған шығыстарды азайту мақсаттары үшін активтер пулын құру үшін біріктірілген, бірақ сонымен бірге әр түрлі жұмыс берушілердің талап ету құқықтары өз қызметкерлерін сыйақымен қамсыздандыру мақсатында бөлінген әртүрлі жұмыс берушілердің сыйақы жоспарларының жиынтығы. Бірлесіп басқарылатын сыйақы жоспарлары есепке алу үшін қиындық келтірмейді, өйткені кез келген жеке жұмыс берушіге қолданылатын есепке алу тәртібі сияқты, оларға да осындай есепке алу тәртібін қолдану үшін әдетте олар туралы ақпарат жеткілікті, сондай-ақ көрсетілген бірлесіп басқарылатын жоспарлар қатысушы ұйымдарды жұмыс істеп жүрген және басқа ұйымдардың бұрынғы қызметкерлеріне байланысты актуарлық тәуекелдікке ұшыратпайды. Осы Стандарттағы анықтамалар ұйымның бірлесіп басқарылатын сыйақы жоспарларын жоспардың талаптарына сәйкес (формальды талаптардың шегінен асатын кез келген жүктелген міндеттемелерді қоса алғанда) жарналары белгіленген жоспарлар және төлемдер белгіленген жоспарлар ретінде жіктеуін талап етеді.

39. 37 Міндеттемелер, Шартты Міндеттемелер және Шартты Активтер ХҚЕС (IAS) бойынша, кейбір шартты міндеттемелер жөнінде ақпаратты ашып көрсетуді талап етіледі. Жұмыс берушілер тобының сыйақы жоспарларына байланысты шартты міндеттемелер төмендегілерден туындауы мүмкін, мысалы:

Бірлескен бақылаудың шеңберінде ұйымдар арасындағы тәуекелдіктерді бөлетін белгіленген төлемдері бар белгіленген төлемдер жоспары

40. Жалпы басқаруда тұрған түрлі ұйымдар арасында, мысалы, негізгі және еншілес ұйымдар арасындағы тәуекелдіктерді бөлетін төлемдер белгіленген жоспарлар жұмыс беруші топтардың жоспарлары болып табылмайды.

41. Мұндай жоспарға қатысушы ұйым, осы жоспарға тұтастай алғанда қолданылатын жол берулер негізінде осы жоспар туралы тұтастай, бағаланған ақпарат алуға тиіс. Шарттық келісім немесе төлемдер белгіленген жоспар бойынша тұтастай алғанда бағаланған есептелген таза шығын жөніндегі мәлімделген саясат болған кезде, ұйым өзінің жеке немесе бөлек қаржылық есебінде топ құрамындағы ұйымға есептелген осындай таза шығындарды төлемдер белгіленген жоспар бойынша оған тануға тиісті. Мұндай келісім немесе саясат болмаған кезде төлемдер белгіленген жоспар бойынша таза шығындар жоспарды қаржыландыру бойынша заңды міндет тиесілі топ құрамындағы сол ұйымға танылуы тиіс. Топтың құрамындағы қалған ұйымдар өзінің жеке немесе бөлек қаржылық есебінде есепті кезең ішінде өздері төлеген жарналарға тең мәндегі шығындарды тануға тиісті.

42. Топтың құрамындағы әрбір ұйым үшін осындай жоспарға қатысу байланысты тараппен операцияға теңестіріледі. Тиісінше, ұйым өзінің жеке немесе бөлек қаржылық есебінде 149-тармаққа сәйкес ақпарат ашуларды жүргізуге міндетті.

Мемлекеттік сыйақы жоспарлары

43. Ұйым мемлекеттік сыйақы жоспарын жұмыс берушілер тобының жоспары сияқты тануы тиіс (32 - 39-тармақтарды қараңыз).

44. Мемлекеттік жоспарлар барлық ұйымдарды (немесе белгілі бір санаттағы, мысалы, нақты саладағы барлық ұйымдарды) қамту мақсатында заңнамалық тәртіпте жасалады және ұлттық немесе жергілікті үкімет немесе есеп беретін ұйым бақыламайтын және оның ықпалындағы емес басқа да органдар (мысалы, осы мақсат үшін арнайы құрылған дербес агенттік) жүзеге асырады. Ұйым жасаған кейбір жоспарлар міндетті сыйақы ретінде қамтамасыз етеді, олар керісінше жағдайда мемлекеттік сыйақы жоспарымен жабылады, сондай-ақ ерікті негізде қосымша сыйақымен қамсыздандырылады. Мұндай жоспарлар мемлекеттік болып табылмайды.

45. Мемлекеттік жоспарлар ұйымның жоспарға сәйкес міндеттемелерінің сипаты бойынша төлемдер белгіленген жоспар және жарналар белгіленген жоспар болып бөлінеді. Көптеген мемлекеттік жоспарлар белгіленген болып табылмайды: жарналар осы кезеңге арнап есептелген сыйақыларды төлеу үшін жеткілікті болып болжанатын деңгейде белгіленеді; ағымдағы кезеңде істеген жұмысына есептелген болашақ сыйақылар болашақтағы жарналардан төленеді. Алайда мемлекеттік жоспарлардың көпшілігіне сәйкес ұйымның болашақтағы сыйақы төлемдерін жүзеге асыруға заң жүзіндегі, сол сияқты жүктелген міндеттемелері де жоқ; оның жалғыз міндеттемесі - төлем мерзімінің басталуына орай жарна төлеу міндеттемесі болып табылады және, егер де ұйым мемлекеттік сыйақы жоспарына қатысушыларды жалдауды тоқтатса, өз қызметкерлерінің өткен жылдардағы істеген жұмысына сыйақы төлеу міндеттемесі пайда болады. Осы себепті мемлекеттік сыйақы жоспарлары әдетте жарналары белгіленген жоспар ретінде қаралады. Алайда, сирек жағдайларда, мемлекеттік сыйақы жоспары төлемдер белгіленген жоспар болып табылған кезде, ұйым 32 және 39- тармақтарда нұсқалған есебін жүргізу әдісін қолданады.

Сақтандырылған сыйақылар

46. Ұйым еңбек қызметінің аяқталуы бойынша төлемдер жоспарын қаржыландыру үшін сақтандыру жарналарын төлеуі мүмкін. Ұйым өзінде мынадай заң жүзіндегі және жүктелген міндеттемелер (тікелей немесе жоспар арқылы жанама) туындаған жағдайдан басқа кездері жарналары белгіленген жоспар сияқты жоспарды қарауға тиіс:

(а) сыйақыны төлеу мерзімдері басталған кезде қызметкерлерге тікелей сыйақы төлеу; не

(b) қызметкердің ағымдағы және алдыңғы кезеңдердегі қызметіне қатысты қызметкерге есептелген болашақтағы сыйақыны сақтандырушы төлемеген жағдайда қосымша жарналар төлеуге.

 Егер ұйым осы сияқты заң жүзіндегі және жүктелген міндеттемелерді сақтайтын болса, төлемдер белгіленген жоспарға ұқсас жоспардың есебін жүргізуге тиіс.

47. Сақтандыру келісімшартын жасау арқылы сақтандырылған сыйақы ұйымның сыйақы міндеттемелерімен тікелей немесе автоматты түрде байланысты болуы керек емес. Сақтандыру шарттарын көздейтін еңбек қызметінің аяқталуына байланысты төлемдер жоспарына қатысты өзге де белгіленген сыйақы жоспарларына қатысты сияқты белгілеу және есепке алу жүйелері арасындағыдай айырма қолданылады.

48. Ұйым, сол арқылы заң жүзіндегі және жүктелген міндеттемелерді сақтайтын сақтандыру полисі бойынша (не тікелей, не жоспар немесе болашақтағы сақтандыру сыйлықақыларын белгілеу тетіктері арқылы немесе сақтандырушымен байланыстырушы тарап ретінде) жарналарды төлеу арқылы еңбек қызметі аяқталуы бойынша сыйақы төлемдері бойынша міндеттемелерді қаржыландырған кезде сақтандыру жарналарының төлемдері жарналары белгіленген сыйақы жоспары бойынша төлемдерге бара-бар емес. Осыдан келіп, ұйым:

(а) жоспар активі ретінде белгілі бір талаптарды қанағаттандыратын сақтандыру полисін таниды (8-тармақты қараңыз); және

(b) өтемақы алу құқығы ретінде басқа да сақтандыру полистерін таниды (егер олар 116-тармағында жазылған талаптарды қанағаттандырған жағдайда).

49. Сақтандыру полисі белгілі бір жоспарға қатысушының атына немесе жоспарға қатысушылар тобына жазылған кезде және ұйымның полис бойынша қандай да болмасын шығынның орнын жабуға қандай да болмасын заңды немесе жүктелген міндеттемесі болмаса, ол қызметкерлерге сыйақы төлеу жөнінде міндеттеме атқармайды, сақтандырушы сыйақы төлеу бойынша жауапкершілікті жалғыз атқарады. Мұндай шарттар бойынша белгіленген сақтандыру шарттарын төлеу негізінде осы міндеттемені орындау мақсатында капитал салу ретінде емес, қызметкерлерге сыйақы төлеу бойынша міндеттемені орындау ретінде қаралуға тиіс. Нәтижесінде ұйымда бұдан былай активтер де, міндеттеме де болмайды. Осылайша, ұйым мұндай төлемдерді белгіленген жарналары бар жоспар ретінде есепке алады.

Еңбек қызметінің аяқталуына байланысты төленетін сыйақы: белгіленген жарналары бар жоспарлар

50. Белгіленген жарналары бар жоспарды есепке алу өте қарапайым, өйткені есеп беретін ұйымның міндеттемесі әрбір кезең үшін осы кезеңдегі жарналардың мөлшерінде айқындалады. Осыған орай міндеттемелерді немесе шығыстарды бағалау үшін актуарлық жол берулер талап етілмейді және ұйымның ешқандай актуарлық пайда немесе шығынды алу мүмкіндігі болмайды. Оған қоса міндеттемелер, қызметкерлер тиісті қызмет көрсеткен кезең аяқталғаннан кейін 12 айдың ішінде толық көлемде орындауға жатпайтын жағдайларды қоспағанда, дисконтталмаған негізде бағаланады.

 Тану және бағалау

51. Егер қызметкер кезең ішінде ұйымға қызмет көрсетсе, ұйым осы қызметтердің орнына жарналары белгіленген сыйақы жоспарына төленуге тиісті жарналарды тануға тиіс:

(а) бұрын төленген барлық жарналарды шегере отырып, міндеттеме ретінде (есептелген шығыс). Егер бұрын төленген жарналардың сомасы есепті күнге дейін көрсетілген қызметтер үшін есептелетін жарналардың шамасынан асып кетсе, ұйым мұндай асып кетуді аванстық төлем, мысалы, болашақта жасалатын төлемдерді қысқартуға немесе ақша қаражатын қайтаруға соқтыратындай шамада актив (аванстық шығыс) ретінде тануға тиіс; және

(b) басқа Халықаралық қаржылық есептіліктің стандарты талап ететін немесе активтердің өзіндік құнына қосуға рұқсат ететін сыйақы сомасын қоспағанда, шығыс ретінде (қараңыз: мысалы, 2 ХҚЕС (IAS) және 16 ХҚЕС (IAS)).

52. Жарналары белгіленген жоспарға қызметкер тиісті қызмет көрсеткен кезең аяқталғаннан кейін 12 айдың ішінде толық көлемде жарна төлеуге жатпаса, олар 83-тармақта көрсетілген дисконт мөлшерлемесін қолдана отырып, дисконтталуға тиіс.

Ақпаратты ашу

53. Ұйым жарналары белгіленген сыйақы жоспарларына қатысты шығыстар ретінде танылған сомалар туралы ақпаратты ашуға тиіс.

54. Ұйым 24 Байланысты тараптар туралы ақпаратты ашып көрсету ХҚЕС (IAS) талап еткен кезде негізгі басқару қызметкерінің пайдасына жарналары белгіленген сыйақы жоспарына жарналар туралы ақпаратты ашады.

Еңбек қызметінің аяқталуына байланысты төленетін сыйақы: төлемдері белгіленген жоспарлар

55. Төлемдер белгіленген жоспарларды есепке алу барынша күрделі, себебі міндеттемелер мен шығыстарды бағалау үшін актуарлық жол берулер талап етіледі, және актуарлық пайдалар немесе шығындар алу мүмкіндігі болады. Бұған қоса, қызметкер тиісті қызметті көрсеткен кезең аяқталғаннан кейін көп жылдар өткен соң орындалуы мүмкін болғандықтан, міндеттемелер дисконтталған негізде бағаланады.

 Тану және бағалау

56. Төлемдер белгіленген сыйақы жоспары қаржыландырылмаған немесе жартылай не толық қаржыландырылған болуы мүмкін, бұл ретте жарналарды ұйым да, сонымен қатар қызметкерлер де ұйымнан заңды түрде тәуелсіз, қызметкерлерге сыйақы төленетін ұйымға немесе қорға толық көлемде немесе сол сияқты ішінара төлеуі мүмкін. Олардың мерзімі басталған кезде қаржыландырылған сыйақы төлемдерін жүзеге асыру қордың инвестициялық қызметінің қаржылық жағдай және нәтижелеріне ғана емес, ұйымның қор активтеріндегі кез келген тапшылықтың оның толтыру қабілетіне (қалауына) да байланысты болады. Осылайша, ұйым іс жүзінде жоспарға байланысты актуарлық немесе инвестициялық тәуекелдіктерді өзіне қабылдайды. Соның салдарынан төлемдері белгіленген сыйақы жоспарына қатысты танылған шығыстардың көлемі осы кезеңдегі жарналардың сомасына бара-бар болмауы мүмкін.

57. Ұйымның төлемдері белгіленген сыйақы жоспарының есебін жүргізу мынадай кезектілікпен жүзеге асырылуы мүмкін:

(а) дефицит немесе артылуды анықтау. Бұған келесілер кіреді:

(і) актуарлық есептеулер әдісін пайдалана отырып, ағымдағы және өткен кезеңдерде қызметкерлер көрсеткен қызметтер үшін қызметкерлерге есептелетін төлем сомасын сенімді бағалау қажет (67-79-тармақтарды қараңыз). Бұл үшін ұйым ағымдағы және өткен кезеңдер үшін есептелген төлемдердің мөлшерін айқындауы тиіс (70-74-тармақтарды қараңыз) және сыйақы төлеуге арналған шығындар шамасына ықпал ететін демографиялық тұрақсыздық (қызметкерлердің тұрақсыздығы және қайтыс болу сияқты) және қаржы тұрақсыздығына (болашақтағы жалақының көтерілуі, медициналық қызмет көрсету шығындары) қатысты бағалаулар жүргізу (актуарлық жол берулер) (75-98 -тармақтарды қараңыз);

(іі) белгіленген сыйақы міндеттемесін(актив) және ағымдағы көрсетілген қызметтің құнын анықтау үшін сыйақыны дисконттау (67-69 және 83-86 тармақтарын қараңыз);

(ііі) белгіленген сыйақы жоспарының ағымдағы құнынан кез келген актив жоспарының әділ құнын (113-115 тармақтарын қараңыз) шегеру.

(b) таза анықталған сыйақы міндеттемесінің (актив) сомасын (а)-анықталған белгіленген таза сыйақы активін активтің жоғары деңгейіне шектеу әсеріне үйлестірілген дефицит немесе артылу сомасы ретінде анықтау (64-тармақты қараңыз).

(c) пайда немесе залал арқылы танылу үшін сомаларды анықтау:

(і) ағымдағы қызмет көрсету құны (70-74 тармақтарын қараңыз);

(іі) бұрынғы көрсетілген кез келген қызметтің құны мен реттеудегі пайда немесе залал (99-112 тармақтарын қараңыз);

(ііі) белгіленген таза сыйақы міндеттемесінің таза пайызы (123-126 тармақтарын қараңыз).

(d) басқа жиынтық табыста танылу үшін белгіленген таза сыйақы міндеттемелерінің (актив) қайта бағалау келесіден тұрады:

(і) актуарлық пайдалар мен шығындар (128 және 129 - тармақтарды қараңыз);

(іі) белгіленген таза сыйақы міндеттемелеріне (актив)қосылған таза пайыздың сомасын алғандағы активтер жоспарының қайтарылымы; және

(ііі) белгіленген таза сыйақы міндеттемелеріне (актив)қосылған таза пайыздың сомасын алғандағы активтердің жоғары деңгейінің әсеріндегі кез келген өзгерістер.

Ұйымның төлемдері белгіленген бірнеше сыйақы жоспары болған кезде ол әрбір қолданылатын жоспар үшін осы рәсімді бөлек пайдаланады.

58. Ұйым қаржылық есептілікте танылған қажетті жиіліктегі белгіленген таза сыйақы міндеттемесінің (актив) есептік кезеңнің соңындағы мерзімде анықталатын сомадан маңызды түрде ажыратылмайтынын анықтау қажет.

59. Бұл Стандарт ұйымды еңбек қызметін аяқтағаннан кейін берілетін сыйақы міндеттемелерін өлшеуде сапалы актуариді өолдануды қажет етеді, бірақ талап етпейді. Тәжірибелік мақсат үшін, кәсіпорын құзіретті актуариден есептік кезең аяқталудан бұрын толық бағалау жүргізуді талап етуі мүмкін. Дегенмен, бағалау нәтижелері есептік кезеңнің соңына дейін жағдайға байланысты жаңарады (нарық бағалары мен пайыз мөлшерлемесіндегі өзгерістерді қосқанда).

60. Кейбір жағдайларда бағалаулар, орташа көрсеткіштер және қысқартылған есептеулер осы Стандартта келтірілген нақты есептеулердің нәтижелеріне жақындатылған сенімді деректерді жеткілікті түрде қамтамасыз етеді.

Жүктелген міндеттемелердің есебі

61. Ұйым өзінің төлемдері белгіленген қалыптастыру жоспарының көрсетілген талаптарына сәйкес заңды міндеттемелерін ғана емес, сонымен қатар қалыптасқан тәжірибесінен туындайтын кез келген жүктелген міндеттемелерді де есепке алуы тиіс. Егер ұйымның қызметкерлерге төлемді жүзеге асыру үшін нақты баламалары болмаса қалыптасқан тәжірибе жүктелген міндеттемелердің туындауына әкеліп соқтырады. Жүктелген міндеттемеге мысал ретінде ұйымның қалыптасқан тәжірибесіндегі өзгерістердің оның қызметкерлерімен қарым-қатынасқа жол берілмейтін қиындықтарға әкеліп соқтыруды келтіруге болады.

62. Төлемдері белгіленген жоспардың белгіленген талаптары ұйымның осы талаптар бойынша міндеттемесін тоқтатуға жол беруі мүмкін. Алайда көптеген жағдайларда ұйым үшін, егер ол өз қызметкерлерін сақтағысы келсе, бұл міндеттемелерді тоқтату оңай емес. Сондықтан ұйым еңбек қызметінің аяқталуы бойынша төлемдерді есепке алу мақсатында сыйақы жоспары бойынша өз міндеттемелерін тоқтату туралы куәлігі болмаған жағдайда, қазіргі уақытта өз қызметкерлеріне осындай төлем жасауға уәде берген ұйым қызметкерлердің еңбек қызметінің қалған барлық кезеңінде осындай әрекеттер жасайтыны болжанады.

Қаржылық жағдай туралы есеп

63. Ұйым қаржылық жағдай туралы есептілігінде белгіденген таза сыйақы міндеттемелерін (актив) анықтауы тиіс.

64. Төлемдері белгіленген жоспар бойынша міндеттемелер ретінде танылатын шама мынадай әрекеттердің таза нәтижесін білдіруі тиіс:

(а) белгіленген сыйақы жоспарындағы артылу; және

(b) 83-тармақта белгіленген дисконттау құнын пайдалана отырып анықталған активтің жоғары деңгейі.

65. Белгіленген таза сыйақы активі белгіленген сыйақы активі шамадан тыс қаржыландырылса немесе актуарлық пайда жоғарылаған жағдайда туындайды. Ұйым белгіленген таза сыйақы активін осындай жағдайда анықтайды, себебі:

(а) ұйым болашақ пайданы алу үшін артылуды қолдану мүмкіндігі болып табылатын ресурсты басқарады;

(b) бұл бақылау бұрынғы көрсетілген қызметтің нәтижесі болып табылады(кәсіпорынның салымдары мен қызметкер көрсеткен қызмет); және

(c) болашақ экономикалық пайда болашақ жарналардың мөлшерін қысқарту нысанында немесе ақша қаражатын қайтару нысанында, немесе басқа жоспар бойынша тапшылықты жабуға ұйымға тікелей немесе жанама түрде түседі.

Тану және бағалау: белгіленген сыйақы міндеттемелері мен ағымдағы қызмет бағасының ағымдағы құны

66. Төлемдері белгіленген сыйақы жоспары бойынша түпкілікті шығындар зейнет демалысына шыққан кездегі жалақы шамасы, кадр тұрақсыздығы және қайтыс болу, медициналық қамтамасыз етудегі үрдістер сияқты көптеген ауыспалыларға және фундирленген жоспарға, жоспардың активтеріне арналған инвестициялық кіріске тәуелді болуы мүмкін. Жоспардың түпкілікті шығындары белгіленбеген және бұл белгісіздік әдетте ұзақ уақыт кезеңі бойы сақталады. Еңбек қызметі аяқталғаннан кейін төлемдер міндеттемесінің дисконтталған құнын және ағымдағы активтердің тиісті құнын бағалау үшін:

(а) актуарлық бағалау әдісін қолдану (67-69-тармақтарды қараңыз);

(b) қызмет кезеңдері бойынша сыйақы бөлу (70-74 -тармақтарды қараңыз); және

(c) актуарлық жорамалдар жүргізу қажет (75-98 -тармақтарды қараңыз).

Актуарлық бағалау әдісі

67. Ұйым төлемдері белгіленген сыйақы жоспары бойынша өз міндеттемелерінің дисконтталған құнын және ағымдағы қызметтердің тиісті құнын және ол қолданылатын жердегі бұрынғы көрсетілген қызмет құнын айқындау үшін болжанатын шартты бірліктер әдісін пайдалануы тиіс.

68. Болжанатын шартты бірліктер әдісі (кейде қызмет кезеңіне теңбе-тең бөлінген жинақталған сыйақы әдісі немесе сыйақы әдісі/қызмет ұзақтығы әдісі деп аталатын) сыйақыға қосымша құқық үшін негіз ретінде әрбір қызмет кезеңін қарайды (70-74-тармақтарды қараңыз) және сыйақының әрбір шартты бірлігін кезеңнің аяғындағы міндеттемелерді қалыптастыру мақсатында жеке бағалайды (75-98-тармақтарды қараңыз).