Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы
2002 ж. 17 қаңтардағы № 284-ІІ Қазақстан Республикасының Заңы
(2025.13.04. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Осы Заңға өзгерістер енгізу туралы:
ҚР 2021 жылғы 23 ақпандағы № 11-VII Заңын қараңыз (Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі)
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
2-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу туралы заңдар
2-1-бап. Халықаралық теңіз ұйымының (ИМО) қарарларын және ұсынымдарын қолдану
3-бап. Осы Заңның қолданылу аясы
4-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мемлекеттік басқару
4-1-бап. Ұлттық теңіз тасымалдаушысы
5-бап. Каботаж
5-1-бап. Шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемелерді пайдалану
6-бап. Лицензиялау
7-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы сақтандыру
8-бап. Сәйкестікті растау
1-1 тарау. Сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы қауіпсіздіктің жалпы талаптары
8-1-бап. Жалпы талаптар
8-2-бап. Сауда мақсатында теңізде жүзу үшін пайдаланылатын кемелерді, порттарды, жағалаудағы объектілерді және су жолдарындағы құрылыстарды жасау (салу, жөндеу, реконструкциялау) кезіндегі қауіпсіздік талаптары
8-3-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу үшiн пайдаланылатын кемелердi, порттарды, жағалау объектiлері мен су жолдарындағы құрылыстарды пайдалану кезіндегі қауiпсiздiк талаптары
8-4-бап. Кемелер жүрісін басқаруды ұйымдастыру
8-5-бап. Жүзуге тыйым салынған аудандар жəне жүзуге уақытша қауіпті аудандар
8-6-бап. Шағын көлемді кемелерді қарап-тексеру
2-тарау. Кеме
9-бап. Кемеге меншiк құқығы
10-бап. Кеме атауы. Кеменi дараландыру тәртібі
11-бап. Кеменiң ұлттығы. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтерiп жүзу құқығы
12-бап. Кемені шет мемлекеттің туын көтеріп жүруге уақытша ауыстыру
13-бап. Кеменi сенімгерлiк басқаруға беру
14-бап. Кеме құжаттары
15-бап. Кемелерді техникалық байқау, куәландыру және оларды сыныптау
3-тарау. Кемелерді және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу
16-бап. Қазақстан Республикасының кеме тiзiлiмдерi
17-бап. Кеме тiзіліміне енгiзiлетiн мәлiметтердiң өзгертiлуi
18-бап. Мемлекеттік органдар пайдаланатын кемелердi мемлекеттік тiркеу
18-1-бап. Кемелердi қайта тiркеу
18-2-бап. Кеменi Теңiз кемелерінің мемлекеттік кеме тізiлiмiнен немесе кеме кiтабынан шығару
18-3-бап. Кемені бербоут-чартер тізілімінен шығару
18-4-бап. Кемені Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінен шығару
18-5-бап. Хабарсыз жоғалып кеткен кеме
19-бап. Кеменi және оған құқықтарды мемлекеттік тiркеуден бас тарту
20-бап. Кеменi мемлекеттік тiркеу портының өзгертiлуi
21-бап. Кемелердi мемлекеттік тiркеу ережелерiн бұзғандық үшiн жауаптылық
4-тарау. Кеме экипажы
22-бап. Кеме экипажының құрамы
23-бап. Кеме экипажының ең аз құрамы
24-бап. Кеме экипажының мүшелерiне қойылатын талаптар
25-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң азаматтығы
26-бап. Кемедегі еңбек қатынастары
27-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң отанына оралуы
28-бап. Кеме иесiнiң мiндеттерi
28-1-бап. Теңіз көлігі мамандарын даярлау (қайта даярлау)
5-тарау. Кеме капитаны
29-бап. Кеме капитаны
30-бап. Кеме капитанының құқықтары
31-бап. Кеме капитанының міндеттері
6-тарау. Теңіз порты
32-бап. Теңiз порттарының құқықтық мәртебесi мен түрлерi
33-бап. Теңiз порты режимiнiң сақталуы
34-бап. Теңiз порты аумағын пайдалану
35-бап. Теңiз портында көрсетiлетiн қызметтер
36-бап. Теңiз портының (теңiз терминалы операторының) жауапкершiлiгi
37-бап. Мiндеттемелердi қамтамасыз ету
38-бап. Талап қоюды қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолдану кезіндегі шектеулер
7-тарау. Теңіз портындағы және теңіз көлігіндегі мемлекеттік бақылау мен қадағалау
39-бап. Порттың теңiз әкiмшілiгi
40-бап. Теңiз портының капитаны
41-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзетін кемелерді мемлекеттік бақылау мен қадағалау
41-1-бап. Шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемелерді теңіз портында мемлекеттік бақылау мен қадағалау
41-2-бап. Жедел ден қою шаралары жəне оларды қолдану тəртібі
42-бап. Кемелердің теңiз портынан шығуына рұқсат беру
43-бап. Кеменi кiдiрте тұру
43-1-бап. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды жүргізу тәртібі
44-бап. Навигациялық жағдай құралдары қолданылатын аймақтағы құрылыс
7-1-тарау. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру
44-1-бап. Авариялық жағдайларды тергеп-тексерудің жалпы ережелері
44-2-бап. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның құқықтары мен міндеттері
8-тарау. Теңіз лоцмандары
45-бап. Кемелердi лоцмандық алып өту
46-бап. Кемелердi мiндеттi лоцмандық алып өту
47-бап. Кемелердi мiндеттi емес лоцмандық алып өту
48-бап. Кеме лоцманы мен капитанының жауапкершiлiгi
49-бап. Кеменi тиiсiнше лоцмандық алып өтпегендiк үшiн жауапкершiлiк
9-тарау. Суға батқан мүлік
49-1-бап. Суға батқан мүлік туралы хабарлау, суға батқан мүлік жатқан жерді анықтау және оны белгілеу
50-бап. Суға батқан мүлiктi оның меншiк иесiнің аластауы
51-бап. Порттың теңiз әкiмшiлiгiнiң суға батқан мүлiктi аластауы
51-1-бап. Суға батқан мүліктің меншік иесінің жауапкершілігі
52-бап. Келтiрiлген шығындарды порттың теңiз әкiмшiлiгiнің толық өтеттiру құқығы
53-бап. Суға батып, кездейсоқ аласталған мүлiк (олжа)
10-тарау. Жүкті теңіз арқылы тасымалдау шарты
54-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты
54-1-бап. Жүктерді аралас тасымалдау
55-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартының нысаны
56-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы ұзақ мерзiмді шарт
57-бап. Чартердiң мазмұны. Чартер бойынша құқықтар беру
58-бап. Чартер мен коносаменттiң арақатынасы
59-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша кеменiң теңiзде жүзу жағдайын қамтамасыз ету
60-бап. Кеменi ауыстыру
61-бап. Кеменiң жүк тиеуге дайын екендiгi туралы хабарлау
62-бап. Жүк тиеу орны
63-бап. Кеменiң берiлу мерзiмi
64-бап. Сталиялық уақыт
65-бап. Контрсталиялық уақыт
66-бап. Демерредж
67-бап. Диспач
68-бап. Тасымалдаушының кеменi контрсталиялық уақыт бiткеннен кейiн жүзуге жөнелту құқығы
69-бап. Тасымалдау үшiн жүк қабылдауды уақытша тоқтату немесе шектеу
70-бап. Кеменiң кiдiртiлгенi үшiн залалдарды өтеу
71-бап. Кеменi жалдаушының талап етуiмен жүзуге мерзiмiнен бұрын жөнелту
72-бап. Жүктi буып-түю және таңбалау
73-бап. Палубалық жүк
74-бап. Қауiптi жүк
75-бап. Жүктi ауыстыру
76-бап. Бөгде жүктi түсiрiп тастау
77-бап. Жүкке қоса жүретiн құжаттар
78-бап. Теңiз жүкқұжатын беру
79-бап. Коносамент беру
80-бап. Коносаменттiң түрлерi
81-бап. Коносаменттiң мазмұны
82-бап. Коносаменттегi ескертпелер. Коносаменттiң дәлелдеу күшi
83-бап. Коносамент даналарының көп болуы
84-бап. Коносамент беру
85-бап. Жүкке билiк ету құқығы
86-бап. Тасымалдаушының жүкке қатысты мiндеттерi
87-бап. Жүк тасымалдаудың мерзiмi мен маршруты
88-бап. Кеменiң белгiленген портқа кіруiне кедергiлер
89-бап. Тараптардың жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуы
90-бап. Тасымалдаушының жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуы
91-бап. Жөнелтушiнiң немесе кеменi жалдаушының жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуы
92-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша мiндеттемелердi орындау мүмкiн болмағандықтан олардың тоқтатылуы
93-бап. Жүктi алуға құқығы бар тұлға
94-бап. Жүктi сақтауға өткізу
95-бап. Жүктi алушыға берген кездегi төлемдер. Жүктi ұстап қалу құқығы
96-бап. Жүктi қарап шығу немесе оның жай-күйiн тексеру
97-бап. Жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) туралы мәлiмдеме
98-бап. Жүктердi тасымалдау кезіндегі төлемдер
99-бап. Жалдау ақысының мөлшерi
100-бап. Тасымалдау кезiнде жоғалған жүк үшiн жалдау ақысы
101-бап. Тасымалдаушының жауапкершiлiгi
102-бап. Тасымалдаушыны жауапкершiлiктен босату
103-бап. Жүктің жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн тасымалдаушы жауапкершiлiгінiң мөлшерi
104-бап. Тасымалдаушының жауапкершiлiгiн шектеу
105-бап. Жауапкершiлiктi шектеу құқығын жоғалту
106-бап. Нақты тасымалдаушының жауапкершiлiгi
107-бап. Жүкті толассыз тасымалдау
108-бап. Жөнелтушi мен кеменi жалдаушының жауапкершiлiгi
11-тарау. Теңіз арқылы жолаушылар тасымалдау шарты
109-бап. Теңiз арқылы жолаушылар тасымалдау шартының анықтамасы
110-бап. Теңiз арқылы жолаушылар тасымалдау шартының нысаны
111-бап. Багаж және каюталық багаж
112-бап. Жолаушының жол жүргенi үшiн және оның багажды алып жүргенi үшiн төленетiн ақы
113-бап. Жолаушылар мен багажды тасымалдау кезеңдерi
114-бап. Теңiз арқылы жолаушы тасу шартынан бас тарту
115-бап. Теңiз арқылы жолаушы тасымалдау шартының өзгертiлуi
116-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрiлгенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi
117-бап. Тасымалдаушының багаждың жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi) үшiн жауапкершiлiгi
118-бап. Багаждың жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) туралы мәлiмдеме
119-бап. Сақтаудың шектi мерзiмiнiң өтуi бойынша багажға билiк ету
120-бап. Тасымалдаушының кеменi жөнелтудi кiдiрткенi немесе кеменiң кешiгiп келгенi үшiн жауапкершiлiгi
121-бап. Нақты тасымалдаушы
122-бап. Жолаушылар тасу кестесі
123-бап. Мүдделi тұлғалардың ұсыныстары бойынша жолаушылар тасымалдауды ұйымдастыру
12-тарау. Кемені экипажымен жалдау (тайм-чартер) шарты
124-бап. Тайм-чартердiң мазмұны
125-бап. Кеменi қосалқы жалдау (субтайм-чартер) шарты
126-бап. Тайм-чартер бойынша кеменің теңiзде жүзу жағдайын қамтамасыз ету
127-бап. Кеменi жалдаушының кеменi коммерциялық мақсатта пайдалану және оны қайтару жөніндегі мiндеттерi
128-бап. Кеменi жалдаушының жүк иесi алдындағы жауапкершiлiгi
129-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң бағыныстылығы
130-бап. Кеменi құтқарудан, оның опат болуынан немесе зақымдануынан келтiрiлген зияндар үшiн кеменi жалдаушының жауапкершiлiктен босатылуы
131-бап. Жалдау ақысын төлеу
132-бап. Құтқару жөніндегі қызметтер көрсетiлгенi үшiн төленетiн сыйақы
13-тарау. Кемені экипажсыз жалдап алу шарты (бербоут-чартер)
133-бап. Бербоут-чартердiң мазмұны
134-бап. Кеменi қосалқы жалдау шарты (суббербоут-чартер)
135-бап. Бербоут-чартер шарты бойынша кеменiң теңiзде жүзу жағдайын қамтамасыз ету
136-бап. Бербоут-чартер талаптары бойынша кеме экипажын жасақтау
137-бап. Кеменi жалдаушының кеменi пайдалану және оны қайтару жөніндегі мiндеттерi
138-бап. Кеменi жалдаушының үшiншi тұлғалар алдындағы жауапкершiлiгi
139-бап. Кеменi құтқарудан, оның опат болуынан немесе зақымдануынан келтiрiлген зияндар
140-бап. Кемесiмен жалданушыға жалдау ақысын төлеу
141-бап. Кеменi алып қоюға жол бермеу
142-бап. Кеменi сатып алу
143-бап. Сатып алынған кеменің кемшiлiктерi үшiн жауапкершiлiк
14-тарау. Сүйретіп жүзу шарты
144-бап. Сүйретiп жүзу шарты
145-бап. Сүйретiп жүзу шарты тараптарының мiндеттерi
146-бап. Теңiзде сүйретiп жүзу кезіндегі жауапкершiлiк
147-бап. Портта сүйретiп жүзу кезіндегі жауапкершiлiк
148-бап. Мұз қатқан жағдайда сүйретiп жүзу кезіндегі жауапкершiлiк
15-тарау. Көлік экспедициясының, теңіз агенттігін жүргізудің, теңіз делдалдығының шарттары
149-бап. Көлiк экспедициясының шарты
150-бап. Теңiз агенттiгiн жүргiзу шарты
151-бап. Теңiз делдалдығының шарты
16-тарау. Жалпы авария
152-бап. Жалпы авария ұғымы және оны бөлу принциптерi
153-бап. Кеменiң паналайтын орынға кіруi туғызған шығыстар
154-бап. Кеменi уақытша жөндеу туғызған шығыстар
155-бап. Жалпы қауіпсiздiк үшiн кемені кiдiртуден туындаған шығыстар
156-бап. Кеменi жүзуге жарамсыз деп тану немесе кеменiң рейстi жалғастырудан бас тартуы салдарынан туындаған шығыстар
157-бап. Құтқаруға жұмсалған шығыстар
158-бап. Қоршаған ортаға залал келтiрудi болғызбау немесе азайту жөніндегі шаралардан туындаған шығыстар
159-бап. Құтқару жөнiнде шаралар қолданудан туындаған зияндар
160-бап. Жүктiң, отынның не жабдықтау заттарының зақымдануынан немесе жойылуынан, жалдау ақысының ысырабынан келтiрiлген зияндар
161-бап. Кеменiң, оның машиналарының немесе керек-жарақтарының зақымдануынан туындаған зияндар
162-бап. Жалпы авария деп танылмайтын зияндар (жеке авария)
163-бап. «Ескiнің орнына жаңа үшiн» шегерiмдер
164-бап. Диспаша және диспашерлер
165-бап. Диспаша жасағанда негiзге алынатын дәлелдемелер мен материалдар
166-бап. Диспаша жасау үшiн алым
167-бап. Диспашаны түзету және оған дауласу
168-бап. Диспашаның орындалуы
17-тарау. Кемелер соқтығысқан жағдайда зиянды өтеу
169-бап. Кемелердiң соқтығысуынан келтiрген зиян үшiн жауапкершiлiк
170-бап. Жауапкершiлiктi жоққа шығаратын мән-жайлар
18-тарау. Қауіпті жүктерді тасымалдаудан және теңіздің кемелерден аққан мұнаймен ластануынан келтірілген залал үшін жауапкершілік
171-бап. Кеме иесiнiң жауапкершiлiгi
172-бап. Екi немесе одан да көп кеме иелерiнiң ортақ жауапкершiлiгi
173-бап. Кеме иесiнiң толық жауапкершiлiгi
174-бап. Кеме иесiнiң жауапкершiлiгiн шектеу
175-бап. Кеме иесiнiң жауапкершiлiктен босатылуы
176-бап. Жауапкершiлiктi шектеудің мiндеттi қоры
177-бап. Жауапкершiлiктi сақтандыру немесе қаржымен қамтамасыз ету
178-бап. Ластанудан келтiрiлген зиянды өтеу туралы талап қою
19-тарау. Кемелерді және басқа да мүлікті құтқару
179-бап. Құтқару туралы шарттар
180-бап. Шарттардың жарамсыздығы немесе олардың өзгертiлуi
181-бап. Құтқарушының, кеме иесiнiң және кеме капитанының мiндеттерi
182-бап. Сыйақы төлеу шарттары
183-бап. Сыйақы мөлшерiн белгiлеу өлшемдерi
184-бап. Арнаулы өтем
185-бап. Сыйақының құтқарушылар арасында бөлiнуi
186-бап. Сыйақының кеме иесi мен кеме экипажы мүшелерiнiң арасында бөлiнуi
187-бап. Адамдарды құтқару
188-бап. Құтқару шартын орындау кезiнде көрсетiлген қызметтер үшiн төленетiн ақы
189-бап. Құтқару операцияларын тиiсiнше жүзеге асырмаудың салдары
190-бап. Мүдделi тұлғаның құтқару операцияларына тыйым салуының салдары
191-бап. Кемелердiң белгiлi бір иеленушiге тиесiлi болуы
192-бап. Құтқарушының талаптарын қамтамасыз ету
193-бап. Алдын ала төлем
194-бап. Мемлекеттік органдардың құтқару операцияларына қатысуы
20-тарау. Теңіз талаптары бойынша жауапкершілік мөлшерін шектеу
195-бап. Теңiз талаптары бойынша жауапкершiлiк мөлшерiн шектеуге құқығы бар тұлғалар
196-бап. Жауапкершiлiктi шектеу өлшемдерi
197-бап. Жауапкершiлiктi шектеудiң қолданылмауы
198-бап. Жауапкершiлiктiң жалпы мөлшерi
199-бап. Жолаушылардың талаптары бойынша жауапкершiлiктiң мөлшерi
200-бап. Талаптарды бірiктiру
201-бап. Жауапкершiлiктi шектеудiң ерiктi қоры
202-бап. Жауапкершiлiктi шектеу қорын бөлу
21-тарау. Кемеге теңіз кепілі. Кеме немесе жасалып жатқан кеме ипотекасы
203-бап. Орындалуы кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлетiн мiндеттемелер
204-бап. Кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптардың басымдықпен қанағаттандырылуы
205-бап. Кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптарды қанағаттандырудың кезектiлiгi
206-бап. Кемеге теңiз кепiлінiң тоқтатылуы
207-бап. Талап құқығын басқаға беру немесе талап құқығының ауысуы
208-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi ұстап қалуға құқық
209-бап. Кеме ипотекасын белгiлеу
210-бап. Кеме ипотекасының нысанасы
211-бап. Кеме ипотекасын мемлекеттік тiркеу
212-бап. Кеме ипотекасын мемлекеттік тіркеудiң тәртібі
213-бап. Кеме ипотекасымен қамтамасыз етiлген талаптарды басымдықпен қанағаттандыру
214-бап. Кеме ипотекасымен қамтамасыз етiлген талаптардың қанағаттандырылу кезектiлiгi
215-бап. Кеме ипотекасының шарты бойынша құқықтарды басқаға беру
216-бап. Ипотекамен қамтамасыз етiлген кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң сақталуы
217-бап. Кемеге немесе жасалып жатқан кемеге меншiк құқығының ауысуы немесе мемлекеттік тіркеудің өзгертiлуi
218-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сатудың негiздерi
219-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сату тәртібі
220-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сатудың салдары
221-бап. Кеме ипотекасының тоқтатылуы
22-тарау. Кемені тұтқындау
222-бап. Кеменi тұтқындау негiздерi
223-бап. Теңiз талабы
224-бап. Тұтқынға алуға жол берiлмейтiн кеме
225-бап. Тұтқындалған кеменiң иесiн қорғау
23-тарау. Теңіздегі наразылық
226-бап. Теңiздегi наразылық
227-бап. Теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме
228-бап. Жүкке келтiрiлген залалға қатысты теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме
229-бап. Теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме жiберiлген тұлғаға кеме журналының берiлуi
230-бап. Теңiздегi наразылық туралы акт жасау
24-тарау. Актілер, кінә қою және талап қою. Талап қою мерзімі
231-бап. Теңiзде жүк тасымалдауға қатысушылардың жауапкершiлiгi үшiн негiз бола алатын мән-жайларды куәландыру
232-бап. Кiнә қою
233-бап. Кiнә қою мен талап қою құқығын беру
234-бап. Кiнә қоюдың шарттары мен тәртібі
235-бап. Теңiзде жүк тасымалдау шартынан туындайтын кiнә қоюды қараудың тәртібі мен мерзiмдерi
236-бап. Жолаушыны, багаж бен жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартынан туындайтын талаптар бойынша талап қою мерзiмi
237-бап. Өзге талаптар бойынша талап қою мерзiмi
238-бап. Теңiздiң кемеден аққан мұнаймен ластануы келтiрген залалды және теңiзде қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залалды өтеу туралы талаптар бойынша талап қою мерзiмi
238-1-бап. Суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтауға және оны белгілеуге байланысты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметі және суға батқан мүлікті аластауға байланысты келтірілген шығыстарды өтеу туралы талаптар бойынша порттың теңіз әкімшілігі үшін талап қоюдың ескіру мерзімі
239-бап. Жалпы мерзiмдердiң қолданылуы
25-тарау. Қолданылатын құқық
240-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында шетелдiк элемент қиындатқан қатынастарға қолданылуға тиiстi құқықты айқындау
241-бап. Кемеге меншiк құқығы және өзге де заттық құқықтар
242-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң құқықтық жағдайы
243-бап. Суға батқан мүлiкке құқық
244-бап. Жалпы авария
245-бап. Кемелер соқтығысқан жағдайда туындайтын қатынастар
246-бап. Теңiздің кемелерден аққан мұнаймен ластануынан залал келтiрiлуi кезiнде туындайтын қатынастар
247-бап. Теңiзде қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залал келтiрiлуi кезiнде туындайтын қатынастар
248-бап. Кеменi және өзге де мүлiктi құтқарудан туындайтын қатынастар
2005.02.06. № 55-III ҚР (бұр. ред. қара); 2007.15.05. № 253-III (бұр.ред.қара) Заңдарымен мәтін бойынша сөздер ауыстырылды
Осы Заң сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық, ұйымдық, экономикалық және халықаралық негiздерiн белгiлейдi және жүк, жолаушылар мен багаж тасымалдауға, теңiз көлiгiнде қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге және қоршаған ортаны қорғауға байланысты қатынастарды реттейдi.
1-тарау. Жалпы ережелер
22.10.04 ж. № 601-II ҚР Заңымен (01.01.05 ж. бастап қолданысқа енгізілді); 2004.20.12. № 13-III ҚР Заңымен (01.01.05 ж. бастап қолданысқа енгізілді); 2005.02.06. № 55-III ҚР Заңымен 1-бап өзгертілді; 2006.29.12. № 209-III ҚР Заңымен 1-бап жаңа редакцияда (бұр. ред.қара); 2010.19.03. № 258-ІV ҚР Заңымен (бұр. ред.қара); 2010.28.12. № 369-IV ҚР Заңымен (бұр. ред.қара); 2012.10.07. № 34-V ҚР Заңымен (бұр. ред.қара); 2013.04.07. № 132-V ҚР Заңымен (бұр. ред.қара); 2014.29.09. № 239-V ҚР Заңымен (бұр. ред.қара); 2015.13.01. № 276-V ҚР Заңымен (бұр. ред.қара) 1-бап өзгертілді
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 1) тармақша жаңа редакцияда (бұр. ред.қара)
1) авариялық жағдай - кеменің апатқа ұшырауына әкеп соққан және оның теңізде жүзу қасиеттерінен ішінара немесе толық айырылуына (жоғалтуына) алып келген, кеменің басқа кемені (кемелерді), навигациялық жабдық құралдарын, жағалау құрылысжайын зақымдауына, кеменің сүйретіп жүзу объектісін жоғалтуына немесе зақымдауына, адамның қаза болуына немесе денсаулығына зиян келуіне, кемеден адамның жоғалуына, сондай-ақ қоршаған ортаға зиян келуіне алып келген, кемемен болған оқиға;
2019.19.04. № 249-VІ ҚР Заңымен 1-1) тармақшамен толықтырылды
1-1) авариялық жарна - жалпы авария жағдайында шығыстардың орнын толтыру үшін жалпы авариялық шығыстардағы тасымалдаушының үлесін төлеуді қамтамасыз ету ретінде алушы оған жүкті берген кезде енгізуге міндетті болатын ақша сомасы;
2) алушы - жүкті теңіз арқылы тасымалдау шарты бойынша жүк алуға уәкілетті тұлға;
3) арнаулы персонал - экипаж мүшесі болып табылмайтын, кеменің мақсатына байланысты бортта үнемі болатын адам (теңіздің тірі ресурстарын аулаумен және өңдеумен айналысатын, ғылыми, инженер-техник қызметкерлер, зертхана қызметкерлері, жұмысшылар және басқалар);
4) бербоут-чартер - жолаушылар, багаж бен жүк тасымалдауға және сауда мақсатында теңізде жүзудің өзге де мақсаттарына арнап жарақтандырылмаған және экипажбен жасақталмаған кемені немесе бірнеше кемені жалдаушының иеленуіне және пайдалануына кемемен жалданушы келісілген ақы (жалдау ақысын) алып, белгілі бір мерзімге беруге міндеттенетін жалға кеме беру (алу) шартының түрі;
5) дағдылы маршрут - теңіз практикасында жалпы қабылданған кеме жүретін маршрут;
6) демерредж - контрсталиялық уақыт үшін төленетін ақы;
7) диспач - кемені жалдаушыға кемеге жүк тиеуді сталиялық уақыт біткенге дейін аяқтағаны үшін төленетін сыйақы;
8) диспаша - жалпы авария бойынша залалдар мен шығыстарды есептеуді және оларды жалпы теңіз кәсіпорнына қатысушы тараптар арасында бөлуді қамтитын, диспашер жасайтын құжат;
9) диспашерлер - теңіз құқығы саласында білімі мен тәжірибесі, бар, диспашаны анықтау жөнінде есеп жасайтын тұлғалар;
10) есеп айырысу бірлігі - қарызға алудың арнайы құқығының Халықаралық валюта қоры белгілейтін бірлігі;
11) жалдау ақысы - жүкті тасымалдағаны үшін алынатын ақы, сондай-ақ бербоут-чартер мен тайм-чартер шарттары бойынша берілетін сыйақы;
12) жалпы теңіз кәсіпорны - мүлік (кеме, жалдау ақысы және жүк), жалпы авария бойынша шығындар соның есебінен өтелуге тиіс;
13) жолаушы - тасымалдаушымен шарттық қатынастарда тұратын және билетте немесе оның жүру құқығын растайтын өзге де құжатта көрсетілген, не тасымалдаушының келісімімен теңіз арқылы тасымалдау шарты бойынша автокөлік құралдарын, жануарларды және өзге де жүкті ілесе алып жүруді жүзеге асыратын тұлға;
14) жолаушылар тасымалдайтын кеме - жолаушылар тасымалдауға арналған және он екіден астам жолаушы тасымалдайтын кеме;
15) жолаушылық куәлік - жолаушылардың кемеге алуға жол берілетін ең көп саны туралы мәліметтер бар кеме құжаты;
16) жөнелтуші - теңіз тасымалы шартына сәйкес жүк жөнелткен және тасымал құжаттарында көрсетілген тұлға;
17) жүзбелі бұрғылау қондырғысы - теңіз түбіндегі жерасты ресурстарын барлау және (немесе) өндіру жөніндегі бұрғылау жұмыстарын орындауға арналған кеме (жүзбелі құрылыс);
18) жүк таситын кеме - жолаушы кемесі болып табылмайтын, жүктерді тасымалдауға арналған кеме;
19) инцидент - нәтижесінде зиян келтірген немесе сондай зиян келтірудің елеулі және тікелей қаупі төнген оқиға немесе шығу жағдайы белгілі дәрежеде ұқсас бірқатар оқиғалар;
20) каботаж - Қазақстан Республикасының теңіз порттары арасындағы қатынаста, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңды құзырындағы тиеу портынан (пунктінен) түсіру портына (пунктіне) дейін тасымалдау мен сүйретіп жүзу;
21) каюталық багаж - жолаушының белгіленген мөлшер мен көлем шегінде өзімен бірге алып жүретін, жинақы буып-түйілген және каютаға немесе жалпы орындардағы сөрелерге еркін орналастырылатын заттары;
21-1) кәсіби диплом - кеме экипажы мүшесіне берілген және оның біліктілігін растайтын диплом;
22) кеме - сауда мақсатында теңізде жүзуге пайдаланылатын, су ығыстырмайтын кеме мен гидроұшақты қоса алғанда, өздігінен жүретін немесе өздігінен жүрмейтін жүзбелі құрылыс;
23) 2010.28.12. № 369-IV ҚР Заңымен алып тасталды (бұр. ред.қара)
24) кеме иесі - кеменiң меншiк иесі болып табылатынына немесе оны өзге де заңды негiзде пайдалануына қарамастан өз атынан кемені пайдаланатын тұлға;
25) кеме ипотекасы - мемлекеттік тіркелуге жататын теңіз кемесінің, ішкі суда жүзетін кеменің, «өзен-теңізде» жүзетін кеменің, сондай-ақ жасалып жатқан кеменің тиісті тізілімде тіркелген шарт негізінде туындайтын ипотекасы;
25-1) Кеме қатынасының тіркелімі - кемелерді сыныптайтын және олардың техникалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын;
24) кеме иесі - кеменiң меншiк иесі болып табылатынына немесе оны өзге де заңды негiзде пайдалануына қарамастан өз атынан кемені пайдаланатын тұлға;
26) кемелерді лоцмандық алып өту - лоцман жүзеге асыратын кемелерді алып өту;
27) кемемен жалданушы - кемені жалдау шартының жолаушыларды, багаж бен жүкті тасымалдау немесе сауда мақсатында теңізде жүзудің өзге де мақсаттары үшін белгілі бір мерзімге кеме немесе бірнеше кеме беретін тарабы;
28) кемені жалдаушы - кемені жалдау шартының жолаушыларды, багаж бен жүкті тасымалдау немесе сауда мақсатында теңізде жүзудің өзге де мақсаттары үшін белгілі бір мерзімге кеме немесе бірнеше кеме берілетін тарабы;
29) кеменің меншік иесі - Кемелер мен оларға құқықты мемлекеттік тіркеу қағидасына сәйкес кеменің меншік иесі ретінде тіркелген тұлға;
30) кеменiң сыйымдылығы - кеменің текше метрмен не текше футпен есептелетін, оның жүк үй-жайларының көлеміне қарай тасымалдауға жүк мөлшерін қабылдай алатын мүмкіндігі;
31) коносамент - тасымалдаушы жөнелтушіге беретін және жүктің тасымалдауға қабылданғанын куәландыратын құжат;
32) контрсталиялық уақыт - кеме сталиялық уақыттан тыс жүк тиеліп тұратын уақыт кезеңі;
33) қауіпті жүк - өзіне тән қасиеттеріне қарай тасымалдау, тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу және сақтау кезінде техникалық құралдардың, қондырғылардың, ғимараттар мен құрылыстардың жарылысына, өртенуіне немесе зақымдануына, сондай-ақ адамдардың, жануарлардың мерт болуына, жарақаттануына немесе ауруына, қоршаған ортаға зиян келтіруге себеп болуы мүмкін жүк;
