(БҰРЫНҒЫ РЕДАКЦИЯ) «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯ КОДЕКСІ» ҚАЗАҚСТ...

3.1.4. балқыту қуаттылығы тәулігіне 20 тоннадан кем болатын, шыны талшығын қоса алғанда, шыны және шыныдан жасалған бұйымдар;

3.1.5. балқыту қуаттылығы тәулігіне 20 тоннадан кем болатын, минералдық талшықтар өндіруді қоса алғанда, минералдық заттарды балқытуға арналған жабдықты пайдалана отырып, бейметалл минералдық өнім;

3.1.6. жобалық қуаттылығы жылына 1 млн. данадан кем болатын отқа төзімді қыш бұйымдар және құрылыс қыш материалдар;

3.1.7. өндірістік қуаттылығы тәулігіне 75 тоннадан аспайтын және (немесе) бір пешке салу тығыздығы 300 кг/м³ аспайтын, күйдіру пештерін пайдалана отырып, отқа төзімді қыш бұйымдар мен құрылыс қыш материалдарынан басқа, қыш немесе фарфор бұйымдар.

4. Тамақ өнеркәсібі:

4.1. мыналарды өндіру:

4.1.1. өндірістік қуаттылығы тәулігіне 75 тоннадан аз дайын өнім болатын ет және ет өнімдері;

4.1.2. өсімдік және жануарлар майлары мен тоңмайлар (жобалық өнімділігі осы қосымшаның 1-бөлімінің 5.2-тармағының 5.2.2. және 5.2.3-тармақшаларында белгіленгеннен кем);

4.1.3. картоптан, жемістер мен көкөністерден жасалған өнімдер (жобалық өнімділігі тәулігіне кемінде 300 тонна дайын өнім (орташа тоқсандық көрсеткіш);

4.1.4. сүт өнімдері (жобалық қуаттылығы тәулігіне 200 тонна қайта өңделетін сүттен кем (орташа жылдық көрсеткіш).

5. Көлік және инфрақұрылым объектілері:

5.1. ішкі су жолдарында орналасқан порттар (суығыстырымдығы 1350 тонна және одан көп болатын кемелердің өтуіне жол берілетін);

5.2. теңіз порттары;

5.3. әуе кемелерін қабылдауға, жөнелтуге және әуе тасымалдарына қызмет көрсетуге арналған объектілер (ұзындығы 2100 метр және одан көп ұшу-қону жолағы болған кезде);

5.4. теміржол көлігі инфрақұрылымы объектілері.

6. Қалдықтарды басқару:

6.1. қауіпті қалдықтарды көму жөніндегі объектілер;

6.2. өнімділігі жылына 250 тонна және одан көп болатын қауіпті қалдықтарды жою немесе қалпына келтіру жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

6.3. қауіпті қалдықтарды залалсыздандыру жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

6.4. биологиялық және медициналық қалдықтарды зарарсыздандыру, залалсыздандыру және (немесе) жою жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

6.5. өнімділігі сағатына 3 тоннадан аспайтын коммуналдық қалдықтарды өртеуге арналған қондырғылар;

6.6. өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан аспайтын, қауіпті емес қалдықтарды жою жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

6.7. өнімділігі жылына 2500 тоннадан асатын, қауіпті емес қалдықтарды жою немесе қалпына келтіру жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

6.8. жылу электр станцияларының қалдықтарынан құрылыс материалдарын өндіру;

6.9. өндірістік қуаттылығы жылына 10 мың тоннадан жоғары қоқыс сұрыптау кәсіпорындары;

6.10. 1 мың м² асатын аумақта немесе 1 мың тоннадан жоғары көлемде темір сынықтарын және (немесе) кәдеге жаратуға жататын көлік құралдарын сақтау алаңдары;

6.11. пайдалы қатты қазбаларды (кең таралған пайдалы қазбалардан басқа немесе шымтезек өндіру, кен іздеушілік кезіндегі) өндіру кезінде түзілетін үйінділер;

6.12. жинау күтілетін жинақтауды қоспағанда, қалдықтар түзілетін алаңда массасы 5 тоннадан асатын қауіпті қалдықтарды жинақтау;

6.13. сақтау қоймасының алаңы 100 м² астам болатын, құрамында жойылуы қиын органикалық ластағыштар, қатты әсер ететін улы заттар бар қауіпті қалдықтардың ашық және жабық қоймалары.

7. Өзге де қызмет түрлері:

7.1. қағаз және картон өндіру (өнімділігі тәулігіне 20 тоннадан аспайтын);

7.2. тоқыма талшықтарын жууға, ағартуға, мерсерлеуге, бояуға және (немесе) тоқыма өнімдерін ағартуға, бояуға арналған жабдықтарды пайдалана отырып тоқыма бұйымдарын өндіру (өнімділігі тәулігіне 10 тонна өңделген шикізаттан аспайтын);

7.3. тері мен былғарыны илеуге, бояуға, өңдеуге арналған жабдықтарды пайдалана отырып былғары мен былғарыдан жасалған бұйымдарды өндіру (жобалық өңдеу қуаттылығы тәулігіне 12 тонна дайын өнімнен көп емес);

7.4. ауыл шаруашылығы құсын өсіру (5000 бас және одан көп);

7.5. шошқа (500 бас және одан көп), мегежін (100 бас және одан көп) асырау және өсіру;

7.6. ірі қара мал өсіру (1500 бас және одан көп);

7.7. қой өсіру (15 мың бас және одан көп);

7.8. жобалық тұтынуы жылына 200 тоннадан аспайтын органикалық еріткіштерді пайдалана отырып, заттардың немесе өнімдердің беттерін өңдеу;

7.9. жағу мен графиттеуді болғызбайтын тәсілдермен жасанды графит өндіру;

7.10. сарқынды су көлемі тәулігіне 20 мың м³ кем болатын орталықтандырылған су бұру (кәріздеу) жүйелерінің сарқынды суын тазарту;

7.11. жылына 10 мың тоннадан жоғары кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру және қайта өңдеу;

7.12. пайдалы қатты қазбалар ресурстарын бағалау мақсатында тау-кен массасын алу және топырақты жылжыту арқылы пайдалы қатты қазбаларды барлау;

7.13. газды, газды қайта өңдеу өнімдерін, мұнайды және мұнай өнімдерін магистральдық құбырмен тасымалдау;

7.14. жанғыш (битумдық) тақтатастар мен құмнан шикі мұнайды өндіру;

7.15. мыналарды жинап қою және сақтау (жерүсті немесе жерасты):

7.15.1. мұнай және оның қайта өңдеу өнімдері (жобалық сыйымдылығы 200 мың тонна және одан көп);

7.15.2. пестицидтер мен агрохимикаттар (жобалық сыйымдылығы 50 тонна және одан көп);

7.16. автоклавтарды пайдалана отырып, силикат кірпіш өндіруді қоса алғанда, құрылыста пайдалану үшін бетоннан жасалған бұйымдар өндіру (жобалық қуаттылығы жылына 1 млн. дана және одан асатын);

7.17. құрылыс, түбін тереңдету және жару жұмыстарын жүргізу, пайдалы қазбаларды өндіру, кәбілдер, құбырлар және басқа да коммуникациялар тарту, Каспий теңізі деңгейінің көтерілу-қайту ауытқуының ықпал ету аймағы шегінде бұрғылау, ауыл шаруашылығы және өзге де жұмыстарды орындау;

7.18. қоршаған ортаға ластағыш заттардың төгілуі жүзеге асырылатын кез келген қызмет түрі;

8. Мыналар:

8.1. ішкі су жолдарында орналасқан порт (суығыстырымдығы 1350 тонна және одан көп болатын кемелердің өтуіне жол беретін);

8.2. теңіз порты;

8.3. әуе кемелерін қабылдауға, жөнелтуге және әуе тасымалдарына қызмет көрсетуге арналған объект (ұзындығы 2100 метр және одан көп болатын ұшу-қону жолағы болған кезде);

8.4. теміржол көлігі инфрақұрылымының объектісі болып табылатын объектінің қызметі.

Ескертпе. Осы қосымшаның 1 және 2-бөлімдеріндегі қызмет түрлері немесе объектілері сәйкес келген кезде осы қосымшаның 1-бөлімінде көрсетілген шекті мәндерден төмен сипатталатын сандық көрсеткіштері бар қызмет түрлері мен объектілері 2-бөлімге жатады.

3-бөлім. Қоршаған ортаға жағымсыз әсер ететін объектілерді ІІІ санаттағы
объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын белгіленіп
отырған қызмет түрлері мен өзге де өлшемшарттар

1. Қызмет түрлері және объектілер:

1) қоспатыңайтқыштар өндіру;

2) фторопластарды қайта өңдеу жөніндегі өндіріс;

3) дайын целлюлоза мен шүберектен қағаз өндіру;

4) глицерин өндіру;

5) галалит және басқа ақуызды пластиктер (аминопластар және басқаларын) өндіру;

6) конденсаттық шайырларда эмальдар өндіру;

7) сабын өндіру;

8) тұз қайнату және тұз ұнтақтау өндірісі;

9) фармацевтикалық калий тұздарын (хлорлы, күкірт қышқылды, сақар) өндіру;

10) табиғи минералдық бояуларды (борды, жосаны және басқаларын) өндіру;

11) илеу сығындысын өндіру;

12) полиграфиялық бояулар өндіру;

13) фотохимиялық (фотоқағаздар, фотопластинкалар, фото және кинотаспалар) өндіру;

14) дайын бастапқы өнімдерден тұрмыстық химия тауарларын өндіру және олар сақталатын қоймалар;

15) сырмай өндіру;

16) медициналық шыны өндіру (сынапты қолданбай);

17) пластмассаларды қайта өңдеу жөніндегі өндіріс (құю, сығып шығару, престеу, вакуум-қалыптау);

18) полиуретандар өндіру;

19) дайын дәрілік нысандар өндіру (құрауыштарын дайындамай);

20) макулатурадан қағаз өндіру;

21) қуаттылығы тәулігіне 160 кг жоғары киімді химиялық тазалау фабрикалары;

22) пластмассалар мен синтетикалық шайырлардан бұйымдар өндіру (механикалық өңдеу);

23) көмір қышқылын және құрғақ мұз өндіру;

24) жасанды інжу өндіру;

25) сіріңкелер өндіру;

26) қорғасындалған немесе резеңке оқшаулағышы бар кәбіл өндіру;

27) жол машиналарын, автомобильдерді, шанақтарды, теміржол көлігі мен метрополитеннің жылжымалы құрамын жөндеу жөніндегі цехтар;

28) металл электродтар өндіру;

29) шрифт құю өндірісі (қорғасын шығарындыларынсыз);

30) полиграфиялық өндіріс;

31) офсеттік баспа фабрикалары;

32) өндірісте қорғасын қолданылатын баспаханалар;

33) локомотивтер мен электровоздарды құрастыру жөніндегі өндіріс;

34) балшық бұйымдарын өндіру;

35) шыны үрлеу өндірісі, айна өндірісі, шыны тегістеу және бедерлеу;

36) мәрмәрді механикалық өңдеу;

37) бетон және бетон бұйымдарын өндіру;

38) дайын тойтармадан бөшке жасау бұйымдарын өндіру;

39) жөке-тоқыма өндірісі;

40) сүректі тұз және су ерітінділерімен (күшәла тұздарынсыз), супержақпамен консервациялау жөніндегі өндіріс;

41) ағаш кемелерді (катерлерді, қайықтарды) дайындауға арналған кеме жасау верфтері;

42) ағаш ұсталық-балташылық, жиһаздық, паркеттік, жәшіктік объектілер;

43) котонин өндірісі;

44) піллә пісіру және жібек орау өндірісі;

45) меланж өндірісі;

46) кендір-кенеп иіру, арқан, кендіржіп, бау және ұштарын өңдеу жөніндегі өндіріс;

47) жасанды қаракөл өндірісі;

48) аяқ киім өндірісі;

49) бояу және ағарту цехтары болмаған кезде мақтадан, зығырдан, жүннен иірімжіп пен мата өндіру;

50) трикотаж және шілтер өндірісі;

51) кілем өндірісі;

52) еріткіштерді қолданбай былғары және былғары-целлюлоза талшықтарында аяқ киім картондарын өндіру;

53) шөлнек-ұршық өндірісі;

54) тұсқағаздар өндірісі;

55) иленген былғарыдан бұйымдар өндіру;

56) қыл мен түктен қылшақ өндіру;

57) киіз басу өндірісі;

58) өнімділігі тәулігіне 3 тоннадан көп болатын кондитерлік өндіріс;

59) шақпақ қант өндіру;

60) макарон өнімдерін өндіру (өнімділігі тәулігіне 1 тоннадан көп);

61) нан зауыттары мен нан пісіру өндірістері (өнімділігі тәулігіне 3 тоннадан көп);

62) сыйымдылығы 600 тоннадан көп болатын, тамақ өнімдерін төмен температурада сақтауға арналған өнеркәсіптік қондырғылар;

63) жүзім шырыны зауыттары;

64) жеміс және көкөніс шырындары және алкогольсіз сусындар зауыттары;

65) өнімділігі сағатына 0,5-ден 2 тоннаға дейінгі диірмендер;

66) қуаттылығы аз: тәулігіне 3 тоннаға дейін етті, сүтті, тәулігіне 3 тоннаға дейін балықты қайта өңдеу жөніндегі объектілер (шағын өндіріс);

67) мал шаруашылығы ағындарын пайдаланатын мелиорациялық объектілер;

68) мыналарды:

100 бас және одан көп шошқа (мегежін 10 бас және одан көп) асырау және өсіру жөніндегі;

150 бастан бастап және одан көп ірі қара мал өсіру жөніндегі;

500 бастан бастап және одан көп ауыл шаруашылығы құсын өсіру жөніндегі;

150 бастан бастап және одан көп жылқы өсіру жөніндегі;

150 бастан бастап және одан көп түйе өсіру жөніндегі;

600 бастан бастап және одан көп қой мен ешкі өсіру жөніндегі мал шаруашылықтары;

100 бастан бастап және одан көп аң фермалары;

69) автомобильдерге қызмет көрсету жөніндегі объектілер (азаматтарға тиесілісінен басқа, жеңіл автомобильдер, қалалық көлік автобустарынан басқа, автобустар);

70) троллейбус және трамвай парктері;

71) жануарларды ұстайтын ветеринариялық емдеу орындары, виварийлер, питомниктер, кинологиялық орталықтар, жануарларды ұзақ ұстау пункттері;

72) көлік құралдарына сұйық және газды мотор отынын құю жөніндегі автожанармай құю станциялары;

73) бұрылатын су көлемі тәулігіне 5 мың м³ көп болатын сарқынды суды сүзу алаңдарына, жергілікті жер бедеріне, жерасты белдеулеріне бұру жөніндегі объектілер;

74) нөсер ағынын тазарту жөніндегі құрылысжайлар;

75) астық түсіретін қоймалар және ашық орындар;

76) ас тұзын түсіретін қоймалар мен ашық орындар;

77) шаңның сыртқы ортаға шығуын болғызбайтын қойма элеваторлары мен пневмокөлік немесе басқа да қондырғылар мен сақтау қоймаларын қолдана отырып үйіп тасымалданатын фосфорит ұнының апатит концентратын, цементті және басқа шаңданатын жүктерді қайта тиеу мен сақтаудың көліктік-техникалық схемалары;

78) ылғалданған минералдық-құрылыс материалдарын (құм, қиыршық тас, шағыл тас, тастар және басқалар) қайта тиеуге арналған ашық қоймалар мен орындар;

79) престелген күнжараны, шөпті, сабанды, темекі-қара темекі бұйымдарын және басқаларды сақтау учаскелері және оларды қайта тиеуге арналған орындар.

2. Өзге де өлшемшарттар.

мынадай өлшемшарттардың біріне немесе бірнешеуіне сәйкес келетін кез келген қызмет түрін жүзеге асыру:

1) объектіде атмосфералық ауаға шығарылатын ластағыш заттардың массасы жылына 10 тонна және одан астам көп болатын эмиссиялардың стационарлық көздерінің болуы;

2) объектіде жобалық жылу қуаттылығы сағатына 2 Гкал және одан көп болатын жабдықты пайдалана отырып, электр энергиясымен, газбен және бумен қамтамасыз ету жөніндегі қондырғыларды пайдалану;

3) объектіде 10 тонна және одан көп болатын қауіпті емес қалдықтардың және (немесе) 1 тонна және одан көп болатын қауіпті қалдықтардың жинақталуы.

Ескертпелер:

1. Осы бөлімде өндіріс деп тауарларды, жұмыстарды сериялық өндіру және (немесе) қызметтерді көрсету жөніндегі кәсіпкерлік қызмет түсініледі. Осы бөлімнің ережелері жеке тұлғалардың жеке тұрмыстық мақсаттар үшін тауарларды, жұмыстарды өндіруіне және (немесе) қызметтерді көрсетуіне және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне, оның ішінде қол еңбегінің үлесі басым жеке тапсырыстар бойынша бір реттік немесе шағын көлемде тауарларды, жұмыстарды өндіруді және (немесе) қызметтер көрсетуді жүзеге асыратын микрокәсіпкерлік субъектілеріне қолданылмайды.

2. Осы қосымшаның 2 және 3-бөлімдеріндегі қызмет түрлері немесе объектілер сәйкес келген кезде осы қосымшаның 2-бөлімінде көрсетілген шекті мәндерден төмен сипаттайтын сандық көрсеткіштері бар қызмет түрлері мен объектілері 3-бөлімге жатады.

2021 жылғы 2 қаңтардағы

№ 400-VI ҚРЗ Қазақстан

Республикасының

Экология кодексіне

3-қосымша

Ең үздік қолжетімді техникаларды қолдану салаларының тізбесі

1. Қызмет түрлері:

1) темір кендерін өндіру және байыту, шойын, болат және ферроқорытпа өндіру, қара металдарды одан әрі қайта құю бұйымдарын өндіру;

2) түсті метал кендерін өндіру және байыту, түсті металдарды өндіру;

3) мұнай мен табиғи газды өндіру;

4) кокс пен мұнай өнімдерін өндіру, табиғи газды қайта өңдеу;

5) көмір мен антрацитті өндіру және байыту;

6) отынды жағу арқылы электр және жылу энергиясын өндіру;

7) қалдықтарды, оның ішінде термиялық тәсілдермен залалсыздандыру;

8) қалдықтарды көму;

9) целлюлоза, ағаш массасын, қағаз, картон өндіру;

10) негізгі органикалық химиялық заттарды өндіру;

11) жұқа органикалық синтез өнімін өндіру;

12) полимерлерді өндіру;

13) негізгі органикалық емес химиялық заттарды (аммиакты) өндіру;

14) органикалық емес қышқылдарды, минералдық тыңайтқыштарды өндіру;

15) қатты және басқа да органикалық емес химиялық заттарды (оксидтерді, гидрооксидтерді, тұздарды) өндіру;

16) арнайы органикалық емес химикаттарды өндіру;

17) өзге де негізгі органикалық емес химиялық заттарды өндіру;

18) органикалық еріткіштерді пайдалана отырып беттерді, заттарды немесе өнімдерді өңдеу;

19) электролиттік немесе химиялық процестерді пайдалана отырып, металдар мен пластмассаларға жабындар жағу;

20) шыны, қыш бұйымдар өндіру;

21) цемент, әк, магний оксидін өндіру;

22) тоқыма бұйымдарын өндіру (жуу, ағарту, мерсерлеу);

23) тоқыма талшықтарын бояу, тоқыма өнімдерін ағарту, бояу;

24) былғары мен тері илеу, бояу, өңдеу;

25) шошқа, ауыл шаруашылығы құсын қарқынды өсіру;

26) ет комбинаттарында, ет-тоңазыту қасапханаларында мал сою;

27) тамақ өнімдерін, сусындарды, сүт және сүт өнімдерін өндіру;

28) елді мекендердің орталықтандырылған су бұру жүйелерінің сарқынды суын тазарту.

2. Алуан қызмет түрлерін жүзеге асыру кезінде қолданылатын технологиялық процестер, жабдықтар, техникалық тәсілдер мен әдістер:

1) тауарларды (жүктерді) сақтау және жинап қою кезінде ластағыш заттардың шығарындыларын, ластағыш заттардың төгілу көлемдерін азайту;

2) химия өнеркәсібіндегі сарқынды су мен шығарылатын газдарды өңдеу (айналым) жүйелері;

3) өнеркәсіптік салқындату жүйелері;

4) аршылған және жанасқан тау жыныстарымен жұмыс істеу;

5) кәсіпорындарда өнім (тауарларды) өндіру, жұмыстар жүргізу және қызметтер көрсету кезінде сарқынды суды және ластағыш заттар шығарындыларын тазарту.

2021 жылғы 2 қаңтардағы

№ 400-VI ҚРЗ Қазақстан

Республикасының

Экология кодексіне

4-қосымша

Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралардың үлгілік тізбесі

1. Атмосфералық ауаны қорғау:

1) технологиялық жабдықтар мен аспирациялық жүйелерден атмосфераға шығатын зиянды заттарды тұтуға, залалсыздандыруға (кәдеге жаратуға) арналған шаң-газ тазартқыш қондырғыларды пайдалануға беру, жөндеу және реконструкциялау;

2) жылу жүйелерін ұтымды етуге, оның ішінде жылу энергиясын рекуперациялауға, жанарғыға жіберу арқылы түтін газдарын рециркуляциялауға, пайдалы әсер коэффициенті жоғары энергетикалық жабдықтың отандық өндірісіне және баламалы, экологиялық таза энергия көздерін пайдалануға байланысты монтаждау жұмыстары;

3) стационарлық және жылжымалы көздерден ластағыш заттардың шығарылуын болғызбау және азайту жөніндегі іс-шараларды орындау;

4) коммуналдық жылу электр станциялары мен жылу электр орталықтарында ең үздік қолжетімді техникаларды енгізу;

5) ілеспе газдарды кәдеге жарату, пайдаланылған газдарды бейтараптандыру, ластағыш заттар мен олардың қосылыстарының стационарлық және жылжымалы ластау көздерінен атмосфераға шығарылуын тежеу және залалсыздандыру жөніндегі жабдықтарды, қондырғылар мен құрылғыларды ендіру;

6) пайдаланылған газдардың уыттылығы мен түтіндеуін төмендететін отынға арналған қоспаларды енгізе отырып, этилдендірілмеген бензинді отын ретінде пайдаланатын автомашиналарда пайдаланылған газдарды тазарту үшін катализаторлық конверторларды орнату, дизель отынымен жұмыс істейтін көлік құралдарын, пайдаланылған газдарды бейтараптандырғыштармен жабдықтау, автокөлікті ауыстыру, электрлік тартқышты пайдалануды кеңейту;

7) өсімдіктерді қорғаудың химиялық құралдарын, минералдық тыңайтқыштарды және басқа да препараттарды тасымалдау, сақтау және пайдалану кезінде қоршаған ортаның ластануын болғызбауға бағытталған шараларды қабылдау;

8) пайдалы қазбаларды өндіру, жару жұмыстарын жүргізу, террикондарды, үйінділер мен қоқыстарды орналастыру және пайдалану кезінде ластағыш заттардың шығарылуын азайтуды қамтамасыз ететін технологиялық процесті оңтайландыру;

9) тау-кен және жылу энергетикалық кәсіпорындарда, жер қойнауын пайдалану объектілерінде және құрылыс алаңдарында, оның ішінде қалдық қоймаларда, шлам жинағыштарда, карьерлер мен ішкі кәсіпшілік жолдарында шаң басу жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

10) қоршаған ортаға жағымсыз әсер етуді төмендетуге мүмкіндік беретін техникалық және технологиялық шешімдерді (отынның, шикізаттың, материалдардың басқа (балама) түрлеріне көшуді қоса алғанда) енгізу және жетілдіру;

11) қазіргі заманғы жабдықтарды сатып алу, шығарындылар көздерінен шығатын газдардағы ластағыш заттарды тиімді тазартуды, кәдеге жаратуды, бейтараптандыруды, басуды және залалсыздандыруды қамтамасыз ететін негізгі жабдықтарды ауыстыру және реконструкциялау, түтін газдарындағы зиянды заттардың жоғары концентрациясы бар ескірген қазандықтарды бөлшектеу;

12) отынның жану режимдерін оңтайландыруды қамтамасыз ететін технологиялық шешімдерді енгізу (пайдаланылатын отын сапасының, отын балансы құрылымының өзгеруі), атмосфераға ластағыш заттардың шығарындыларындағы, оның ішінде жылжымалы көздер үшін уытты заттарды (қорғасынның қосындыларын, азот тотықтарын қоса алғанда) азайту;

13) парниктік газдардың шығарылу көлемін қысқартуға және (немесе) парниктік газдар сіңірілуін арттырылуға бағытталған іс-шараларды енгізу;

14) озонға қауіпсіз заттарды пайдалану жолымен озон қабатын бұзатын заттарды пайдалануды азайту;

15) көздердегі зиянды заттардың шығарылуын автоматты мониторингтеу және тұрғын санитариялық-қорғаныш аймағы шекарасындағы атмосфералық ауа сапасын жүйесін енгізу;

16) қолданыстағы шаң-газ тұтқыш қондырғылар жұмысының тиімділігін арттыру (оларды жаңғыртуды, реконструкциялауды қоса алғанда) және оларды автоматты басқару жүйесін енгізе отырып, бақылау-өлшеу аспаптарымен жарақтандыру;

17) қазіргі заманғы жабдықтарды сатып алу және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және оның аумақтық бөлімшелеріне ақпарат берудің жергілікті желісін енгізу есебінен бақыланатын ластағыш заттардың тізбесін кеңейте отырып, атмосфералық ауаның жай-күйін бақылау бекеттерін салу, жаңғырту.

2. Су объектілерін қорғау:

1) бұрылатын судың сапалық құрамын жақсартуды қамтамасыз ететін іс-шаралар ұйымдастыру және тазарту құрылғыларын салу, жергілікті тазарту құрылысжайларының құрамындағы шағын резервтік сыйымдылықтардың (жинақтайтын сыйымдылықтар, тұндырғыштар, суды аэрациялауға арналған құрылысжайлар мен құрылғылар, пестицидтерді ұстауға арналған экрандар) жұмыс тиімділігін арттыру жөніндегі бағдарламаларды іске асыру;

2) тазарту құрылыстарында ең үздік қолжетімді техникаларды енгізу;

3) шағын өзендердің ағынын реттеу, олардың арналарын немесе су қоймасының қалағын тазалау, шағын өзендер мен көлдердің бассейндерінде экожүйелердің оңтайлы тіршілік етуін қамтамасыз ету үшін тұрақты су өткізуді жүзеге асыру, сондай-ақ кіші өзендер мен көлдердің батпақтануын болғызбау, оңтайлы гидрологиялық режимді және санитариялық жай-күйін қолдап отыру жөніндегі өзге де іс-шаралар;

4) ластанудың алдын алуға және жағымсыз әсер етуді азайтуға бағытталған табиғи су объектілеріне сарқынды суды ағызу көлемін азайту мақсатында өндірістік процестерді жаңғырту;

5) су ресурстарының қоқыстануын, ластануын және сарқылуын болғызбауға бағытталған технологиялық, гидротехникалық, санитариялық және өзге де іс-шаралар кешенін жүзеге асыру;

6) мыналарды салу, реконструкциялау, жаңғырту:

сарқынды суды тазарту және толық тазарту, сұйық қалдықтар мен кубты қалдықтарды қайта өңдеу жөніндегі қондырғылар;

су қоймаларының су жинау алаңында, сондай-ақ ұлттық парктер, курорттар мәртебесі бар аумақтарда орналасқан кәсіпорындар үшін тазарту қондырғылары мен кәріз жүйелері;

шламдарды гидрокірне жою және гидрожою жүйелерін, өндірістік мақсаттағы айналым жүйелерін және суды, оның ішінде басқа кәсіпорындардан түсетін суда қайта пайдалануды қоса алғанда, тұйық циклді сумен жабдықтау жүйелері;

гидротехникалық және өзге де өндірістік мақсаттарға арналған су қоймаларын қоспағанда, арнайы реттеуші су қоймалары;

техногендік ластануға ұшыраған ызасуды және жерасты суын тазарту жөніндегі қондырғылар;

жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін жол берілетін төгіндінің белгіленген нормативтеріне дейін тасымалдау және тазарту жүйесі бар шаруашылық-тұрмыстық және өнеркәсіптік сарқынды суды тазарту жөніндегі қондырғылар;

тазартудың механикалық, биологиялық және физикалық-химиялық әдістерін, сарқынды суды толық тазарту құрылысжайларын, сарқынды суды қабылдағыштар мен шығарғыштарды пайдалануға негізделген тазарту құрылысжайлары;

дренаждық, шахталық және нөсерлік суды, шаруашылық-тұрмыстық, өндірістік және ауыл шаруашылығы сарқынды суын және гидрошлам қалдықтарын, флотация қалдықтарын (шлам жинағыштар, тұндырғыштар, күл үйінділері, буландырғыш тоғандар) тасымалдауға арналған желілер;

7) қараусыз қалған және жұмыс істемей тұрған ұңғымаларды жою, тампонаж немесе өздігінен төгілетін артезиан ұңғымаларының крандық реттелетін режиміне ауыстыру;

8) авариялық су шаруашылығы құрылысжайлары мен гидромелиорациялық жүйелерді қалпына келтіру және реконструкциялау, нормативтік сапаға дейін тазарту және сумен жабдықтаудың айналым жүйелерін және жергілікті тазарту құрылысжайларын салу жолымен дренаждық және нөсер суын, шаруашылық-тұрмыстық және өндірістік сарқынды суды технологиялық мақсаттар үшін қайта пайдалану, техникалық мұқтаждыққа ауызсу мақсатындағы суды пайдалануды қысқарту жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру;

9) сарқынды су жинағыштарды, жерасты суының ластану ошақтарын, тарихи ластануды және су ресурстарына жағымсыз ықпал ету көздерін жою, олардың су объектілеріне жағымсыз салдарларын төмендету үшін ластану саласын демеркуризациялау;

10) трансшекаралық өзендер бассейндерінде сандық-сапалық сипаттамаларды мониторингтеу желісін кеңейту;

11) тұтынылатын және ағызылатын су сапасының автоматты мониторингтеу жүйесін енгізу;

12) қалдық қоймаларынан, шахталар мен штольналардан жерүсті және жерасты суының ластануын болғызбау жөніндегі іс-шараларды орындау;

13) қазіргі заманғы жабдықтарды сатып алу және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және оның аумақтық бөлімшелеріне ақпарат берудің жергілікті желісін енгізу есебінен бақыланатын ластағыш заттардың тізбесін кеңейте отырып, жерүсті суының жай-күйін байқау бекеттерін салу, жаңғырту.