Табиғи монополиялар тарифтерi деңгейлерiнің салалардың жай-күйiне өзара әсерiн макроэкономикалық талдау әдiстемесiн әзiрлеу қажет. Бұл әдiстеменiң шұғыл талдау үшiн қолданудың ай сайынғы немесе тоқсан сайынғы аралық мерзiмi болуы тиiс.
Индикаторлар арасындағы өзара байланыстарды зерттеу салалардың тарифтiк жүйесiнiң басқа салалардың қаржы-экономикалық мүмкiндiктерiне өзара әсерi туралы жорамалдауға мүмкiндiк бередi. Бұл peтте индикаторлардың бiр-бiрiне әсер етуiн зерделеудiң тиiстi әдiстерiн әзiрлеу қажет.
Сондай-ақ тарифтердiң өзгеруiнiң халықтың жағдайына әсер ету салдарларын бағалау қажет. Бұл үшiн аймақтар бойынша халық табысының деңгейi мен тұтыну шығыстарының құрылымын талдау қажет. Табиғи монополиялардың қызметтерiне жұмсалатын шығыстардың халықтың жалпы тұтыну шығыстарындағы үлесiн бағалау керек. Одан ары осы шаманың тариф шамасы өзгерген кезде қалай өзгеретiнiн байқау қажет. Сонымен қатар халықтың тарифтiң өзгергенiне қалай қарайтынын (ұсынылатын қызметтердi тұтыну көлемдерiнiң өзгеруi мағынасында) бағалауға, яғни табиғи монополиялардың қызметтерiне сұраным икемдiлiгiнiң коэффициенттерiн бағалауға болады. Осы коэффициенттердi ескере отырып, тарифтiк саясатты айқындау қажет.
Көрсетiлген мақсаттарды iске асыру үшiн реттеушi орган Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгiмен, Қазақстан Республикасының Статистика жөнiндегi агенттiгiмен және басқа да құзыреттi (салалық) министрлiктермен бiрлесiп, ғылыми-зерттеу институттарын тарта отырып, табиғи монополиялар субъектiлерi мен олардың қызметтерiн тұтынушылардың жай-күйi индикаторларының жүйесiн (2003 жылдан бастап) әзiрлеу қажет.
6. ҚАЖЕТТI РЕСУРСТАР МЕН ҚАРЖЫЛАНДЫРУ
КӨЗДЕРI
2002-2004 жылдарға арналған Бағдарламаның құны 1 041,524 млн. теңге мөлшерiнде бағаланады. Қаржыландыру тек республикалық бюджет қаражатынан жүргiзiлетiн болады.
2002 жылы нормативтiк құқықтық базаны әзiрлеуге және жетiлдiруге консультанттар тартуға республикалық бюджеттен 17,1 млн. теңге сомасында қаражат бөлiндi.
Бағдарлама 2003-2004 жылдары 1 024,424 млн. теңге мөлшерiндегi, оның iшiнде 2003 жылы 435,362 млн. теңге мөлшерiндегi, ал 2004 жылы - 589,062 млн. теңге шығындарды талап етедi.
3-кесте
Табиғи монополиялар субъектілерінің 2003-2004 жылдарға
арналған тарифтік саясатын жетілдіру бағдарламасының мақсаттары
мен міндеттеріне жету үшін қажетті ресурстар
(млн.теңге)
Іс-шаралар | 2003 ж. | 2004 ж. | Жиыны: |
Нормативтік құқықтық базаны әзірлеуге және жетілдіруге консультанттар тарту | 85,362 | 85,362 | 170,724 |
Табиғи монополиялар субъектілеріне қаржы және техникалық сараптама жүргізу | 350 | 350 | 700 |
Табиғи монополиялар қызметінің саласын мониторингілеу үшін ақпараттық дерекқор құру | 0 | 153,7 | 153,7 |
Барлығы: | 435,362 | 589,062 | 1024,424 |
"Бюджет жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес
көзделген сома жыл сайын заңнамада белгіленген тәртіппен Республикалық
бюджет комиссиясында нақтыланатын болады.
7. Күтілетін нәтижелер
Тарифтік саясатты жетілдірудің 2002-2004 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру нәтижесінде:
табиғи монополист кәсіпорындар қызметтеріне тарифтерді өзгертудің 2002-2004 жылдарға арналған индикативтік болжамы кестеге сай келеді.
4-кесте
Табиғи монополист кәсіпорындардың өнімі мен қызметтеріне
тарифтерді өзгертудің 2002-2004 жылдарға арналған индикативтік болжамы
Мемлекеттік реттеуіштер | 2002 ж- желтоқсан 2001 ж- желтоқсанға қарағанда, %, болжам | 2003 ж- желтоқсан 2002 ж- желтоқсанға қарағанда, %, болжам | 2004 ж- желтоқсан 2003 ж- желтоқсанға қарағанда, % болжам |
Бөлуші электр желісі компа- 108,6 103,1 103,6 ниялары беретін электр энергиясы |
Магистральды желілер арқылы 103,0 106,0 107,0 электр энергиясын тасымалдау |
Табиғи газды тасымалдау: Магистральды құбыр желілері арқылы 100,0 100,0 100,0 Бөлуші құбыр желілері арқылы 110,4 105,4 101,8 Мұнайды магистральды құбыр желілері арқылы тасымалдау** 100 100,0 100,0 |
Жылу энергиясы 11,3 103,8 103,5 |
Ауыз суды беру және 113,1 107,1 107,1 ағынды суды бұру 102 106,9 108,8 |
Шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін жүктерді республика ішінде темір жол көлігімен тасымалдау 104,1 105,9 105,8 |
Темір жол көлігімен жолаушыларды тасымалдау 105,8 105,7 105,4 |
Байланыс қызметтері: Шаруашылық жүргізуші субъектілер 104 103 103 үшін халық үшін 105 105,9 105,8 |
Почта қызметтері 105,5 102 102 |
Ескерту: ** "ҚазТрансОйл" ЖАҚ үшін тасымалдау тарифін есептеу
әдістемесінің өзгеруіне байланысты
тұтынушылардың құқықтарын қорғауды күшейтуге және табиғи
монополиялар субъектілерi қызметiнiң ашықтығын арттыруға мүмкiндiк
беретiн нормативтiк құқықтық актiлердi қабылдау;
табиғи монополиялар саласындағы экономиканы мемлекеттiк реттеу
тетiгiн жетiлдіретiн әдіснамалық жолдарды әзiрлеу;
табиғи монополиялар субъектiлерiнің өндiрiсiн жаңартуды
инвестициялау үшiн жағдайлармен қамтамасыз ету;
өндiрiстi жаңғырту және нормативтен жоғары ысырапты азайту есебiнен
ұсынылатын қызметтердiң сапасын арттыру;
табиғи монополиялар субъектiлерiнің тарифтерi өзгеруiнiң олардың
тұтынушыларына әсерiн талдауға мүмкiндiк беретiн әдiстемелер мен
бағдарламалық өнiмдердi әзiрлеу;
табиғи монополиялар қызметiнiң саласының мониторингi жүйесiн құру;
табиғи монополиялар субъектiлерiнің қызметтерiне тарифтердi
тұтынушылардың топтары бойынша негiзсiз саралауды жою.
8. Бағдарламаның іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары
Р/с N | Іс-шара | Аяқталу нысаны | Орындалуына (іске асыры- луына) жауаптылар | Орындалу (іске асырылу) мерзім- дері | Бол- жанып отыр- ған шығ- ыстар | |
1 2 3 4 5 6 7 |
2002 жыл |
1 Активтердің реттелетін ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 1,5 Респуб- базасына пайда ставкасын бұйрығы ЭМРМ, ККМ 4-тоқсан бюджет есептеу жөніндегі әдістеме- ні және оларды табиғи моно- полиялар субъектілері үшін белгілеу тәртібін әзірлеу |
2 Орташа мерзімді негіздегі ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 1,5 Респуб- тарифтердің шекті деңгей- бұйрығы ЭМРМ, ККМ 4-тоқсан бюджет лерін есептеу тәртібін әзірлеу |
3 Шығыстарды тасымалдаудың ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 4 Респуб- түрлеріне бөлу және жүктер- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет ді темір жолмен тасымалдау- дың өзіндік құнын айқындау әдістемесін әзірлеу |
4 Жолаушыларды темір жолмен ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 1,5 Респуб- тасымалдаудың өзіндік бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет құнын есептеу әдістемесін әзірлеу |
5 Қазақстан Республикасы ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 2,0 Респуб- әуежайларындағы жерде бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет көрсетілетін қызметтер үшін әуежайлық алымдар мен тариф- терді есептеу әдістемесін әзірлеу |
6 Жылуэлектр станцияларында ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 2,0 Респуб- жылу мен электр энергиясын бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет өндіру арасындағы шығындарды бөлу жөнінде әдістеме әзірлеу |
7 Телекоммуникациялар қыз- ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 1,5 Респуб- меттерінің негізгі шығын- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет дарын бөлу және өзіндік құнын айқындау жөнінде әдістеме әзірлеу |
8 Өндірістік мұқтаждар үшін ТМРБҚА ТМРБҚА, 2002 ж. 1,2 Респуб- тендерлік негізде Табиғи бұйрығы Сатып алу 4-тоқсан бюджет монополиялар субъектілері- жөніндегі нің материалдық және қаржы- агенттік лық ресурстар, жабдықтар сатып алуын жүргізу ережесін әзірлеу |
9 Қазақстан Республикасының ТМРБҚА ТМРБҚА 2002 ж. 1,9 Респуб- монополияға қарсы заңнаманы бұйрығы 4-тоқсан бюджет бұзғаны үшін Монополияға ден қою шараларын қолдану ережесін әзірлеу |
10 Табиғи монополиялар субъек- ТМРБҚА ТМРБҚА 2002 ж. жоқ жоқ тілерінің инвестициялық бұйрығы 4-тоқсан бағдарламаларын қарау және келісу ережесін әзірлеу |
2003 жыл |
11 Халықаралық темір жолмен Норматив- ККМ 2003 ж. жоқ жоқ жолаушылар қатынасы туралы тік 1-тоқсан келісімге (ХЖҚК) қосылу құқықтық жөнінде құжаттар дайындау кесімнің жобасы |
12 Халықаралық темір жолмен Норматив- ККМ 2003 ж. жоқ жоқ жүк қатынасы туралы келі- тік 1-тоқсан сімге (ХЖҚК) қосылу құқықтық жөнінде құжаттар дайындау кесімнің жобасы |
13 Республикалық және халық- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 5 Респуб- аралық қатынастардағы бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет жүктерді темір жолмен тасымалдау тарифтерін есептеу әдістемесін әзірлеу және Прейскурантын жасау (1-кезең) |
14 Жүктерді темір жол көлігі ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 7 Респуб- мен тасымалдауға байланысты бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет шығындарды бөлу және қосым- ша операциялардың өзіндік құнын айқындау әдістемесін әзірлеу |
15 Кірме жолдар қызметтерінің ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 3 Респуб- өзіндік құнын айқындау бұйрығы ККМ 2-тоқсан бюджет әдістемесін әзірлеу |
16 Аэронавигация қызметтерінің ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 4 Респуб- шығындарын бөлу және өзін- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет дік құнын айқындау әдістемесін әзірлеу |
17 Теңіз порты орындайтын жұ- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 9,1 Респуб- мыстар мен қызметтер үшін бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет алымдар мен төлемдер ставкаларын есептеу жөнінде әдістеме әзірлеу |
18 Жерде көрсетілетін қызмет ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 2 Респуб- үшін әуежайлық алымдар мен бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет тарифтерге төмендету коэффициентінің деңгейін айқындау жөнінде әдістеме әзірлеу |
19 Теңіз порттары орындайтын ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 3 Респуб- қызметтерге алымдар став- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет каларына төмендету коэффи- циентінің деңгейін айқындау жөнінде әдістеме әзірлеу |
20 Почта байланысы саласындағы ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 8 Респуб- шығындарды бөлу, қызмет- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет тердің өзіндік құнын айқындау және тарифтер есептеу жөнінде әдістеме әзірлеу |
21 Жылу таратушы өлшемдер ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 6,1 Респуб- бойынша жылу энергиясын бұйрығы ЭМРМ 4-тоқсан бюджет өндіру кезіндегі шығындарды бөлу әдістемесін әзірлеу |
22 Кернеу сыныптары бойынша ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 13,1 Респуб- аймақтық деңгей желілері бұйрығы ЭМРМ 4-тоқсан бюджет арқылы электр энергиясын беру жөніндегі қызметтерге тарифтер есептеу әдістемесін әзірлеу |
23 Бөлуші құбыр желілері арқы- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 11 Респуб- лы табиғи газды тасымалдау бұйрығы ЭМРМ 4-тоқсан бюджет жөніндегі қызметтерге тарифтер есептеу әдістемесін әзірлеу |
24 Бөлуші құбыр желілері арқы- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 11 Респуб- лы суды тасымалдау жөнін- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет дегі қызметтерге тарифтер есептеу әдістемесін әзірлеу |
25 Монополияға қарсы заңна- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. 3 Респуб- маны жүйелендіруді жүргізу бұйрығы ҚарМ 4-тоқсан бюджет |
26 Табиғи монополиялар субъек- Қазақстан ТМБРҚА, 2003 ж. 350 Респуб- тілеріне қаржылық және Республи- ККМ, ЭМРМ 4-тоқсан бюджет техникалық сараптама касының жүргізу Үкіметіне есеп |
27 Табиғи монополиялар субъек- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. жоқ жоқ тілерінің мүлкін иеліктен бұйрығы ҚарМ 4-тоқсан шығаруды келісу ережесін әзірлеу |
28 Табиғи монополиялар субъек- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. жоқ жоқ тілерін қайта ұйымдастыру бұйрығы ҚарМ 4-тоқсан мен таратуды монополияға қарсы органмен келісу нұсқаулығын әзірлеу |
29 Уақытша өтемдік тариф ТМРБҚА ТМБРҚА 2003 ж. жоқ жоқ белгілеу ережесін бұйрығы 4-тоқсан әзірлеу |
30 Табиғи монополиялар субъек- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2003 ж. жоқ жоқ тілерінің қаржы-шаруашылық бұйрығы ҚарМ 4-тоқсан қызметінің аудиторлық есеп- теріне қойылатын талаптар- дың тізбесін әзірлеу |
31 Тарифтерді бекіту кезінде Норматив- ТМБРҚА, 2003 ж. жоқ жоқ жария тыңдалымдар өткізу тік облыстар- 4-тоқсан тәртібін әзірлеу құқықтық дың, Астана кесімнің және Алматы жобасы қалаларының әкімдері |
32 Табиғи монополиялар субъек- Норматив- ТМБРҚА 2003 ж. жоқ жоқ тілерінің қызметтер көр- тік 3-тоқсан сетуі туралы үлгі жария құқықтық шарт әзірлеу кесімнің жобасы |
2004 жыл |
33 Темір жол көлігімен жүк- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 2 Респуб- терді тасымалдауға байла- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет нысты қосымша операциялар үшін алымдар есептеу әдістемесін әзірлеу |
34 Республикалық және халық- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 45 Респуб- аралық қатынастардағы бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет жүктерді темір жолмен тасы- малдау тарифтерін есептеу әдістемесін әзірлеу және Прейскурантын жасау (2-кезең) |
35 Темір жолмен жолаушыларды ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 5,9 Респуб- тасымалдау тарифтерін есеп- бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет теу әдістемесін әзірлеу және Прейскурантын жасау |
36 Темір жолмен жүк тасымал- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 3 Респуб- дау тарифтеріне төмендету бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет коэффициентінің деңгейін айқындау жөнінде әдістеме әзірлеу |
37 Кірме темір жолдарының ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 2 Респуб- қызметтеріне тарифтер бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет есептеу әдістемесін әзірлеу |
38 Аэронавигациялық қызмет ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 2 Респуб- көрсету үшін тарифтер бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет есептеу әдістемесін әзірлеу |
39 Аэронавигация қызметтеріне ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 2 Респуб- төмендету коэффициентінің бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет деңгейін айқындау жөнінде әдістеме әзірлеу |
40 Телекоммуникациялардың ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 5,3 Респуб- негізгі қызметтеріне бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет тарифтер есептеудің әдістемесін әзірлеу |
41 Телеграф байланысының ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 2,1 Респуб- қызметтеріне тарифтер бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет есептеудің әдістемесін әзірлеу |
42 Почта байланысы саласын- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 3 Респуб- дағы қызметтерге тарифтер бұйрығы ККМ 4-тоқсан бюджет есептеудің әдістемесін әзірлеу |
43 Табиғи газ бен газ кон- ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 3 Респуб- денсатын сақтау жөніндегі бұйрығы ЭМРМ 4-тоқсан бюджет қызметтерге тарифтер есептеудің әдістемесін әзірлеу |
44 Реактивтік қуат үшін төлем ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 2 Респуб- есептеудің әдістемесін бұйрығы ЭМРМ 4-тоқсан бюджет әзірлеу |
45 Электр қуатын реттеу үшін ТМРБҚА ТМБРҚА, 2004 ж. 3 Респуб- төлем есептеудің бұйрығы ЭМРМ 4-тоқсан бюджет әдістемесін әзірлеу |
46 Табиғи монополиялар Қазақстан ТМБРҚА, 2004 ж. 350 Респуб- субъектілеріне қаржылық Республи- ККМ, ЭМРМ 4-тоқсан бюджет және техникалық сараптама касының жүргізу Үкіметіне есеп |
47 Табиғи монополиялардың Норматив- ТМБРҚА, 2004 ж. 153,7 Респуб- қызмет саласының мони- тік ЭҚЖМ, 4-тоқсан (2- бюджет торингі үшін ақпараттық құқықтық ҚарМ, СА, кезең- дерекқор жасау (1-кезең) кесімнің ЭМРМ, ККМ ге жобасы 2005 жылы 100 млн- теңге көздеу қажет) |
48 Табиғи монополиялар субъек- ТМРБҚА ТМБРҚА 2004 ж. 5 Респуб- тілері мен олардың тұтыну- бұйрығы 4-тоқсан бюджет шылары индикаторларының жүйесі бойынша табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін талдау жөнінде әдістеме әзірлеу |
