2. Сотталған адам оған сәйкес күзетілуден босатылуға жататын үкім, қаулы, егер сотталған адам апелляциялық сатыдағы соттың отырысына қатысып отырған болса, осы бөлігінде дереу орындалады. Өзге жағдайларда апелляциялық үкімнің, қаулының көшірмесі немесе олардың қарар бөлімінен үзінді-көшірме сотталған адамды күзетілуден босату туралы шешімді орындау үшін қамау орнының әкімшілігіне дереу жіберіледі.
446-бап. Істі апелляциялық сатыда қайтадан қарау
1. Егер:
1) белгіленген мерзімде берілген, кейбір сотталғандарға қатысты апелляциялық шағымдар, наразылық, үкімге, қаулыға апелляциялық шағым жасау құқығы берілген процестің басқа қатысушыларының шағымдары апелляциялық сатыдағы сотқа істі процестің басқа қатысушыларының шағымдары бойынша қарағаннан кейін келіп түссе;
2) шағым жасаудың, наразылық білдірудің өткізіп алынған мерзімін сот істі апелляциялық сатыда процестің басқа қатысушыларының шағымдары бойынша қарағаннан кейін осы Кодексте көзделген тәртіппен қалпына келтірсе, бірінші сатыдағы сот үкімінің заңдылығын тексеру кезінде шығарылған бірінші апелляциялық үкімнің, қаулының күші жойылмастан, істі апелляциялық сатыда қайтадан қарауға жол беріледі.
2. Апелляциялық сатыдағы сот сотталған адамның, оның қорғаушысының немесе өкілінің шағымдарын осы адамға қатысты іс процестің басқа қатысушыларының апелляциялық шағымдары, наразылығы бойынша қаралған жағдайларда да қарауға міндетті.
3. Егер жаңадан шығарылған үкім, қаулы апелляциялық сатының бұрын шығарылған үкіміне, қаулысына қайшы келсе, алқа төрағасы облыстық және оған теңестірілген соттың кассациялық сатысына туындаған қайшылықтарды жою туралы ұсыну енгізеді.
447-бап. Алқабилердің қатысуымен шығарылған бастапқы үкiмнiң күшi жойылғаннан кейiн iстi бiрiншi саты бойынша қарау
Бастапқы үкiмнiң күшi жойылғаннан кейiн iс осы Кодекстің 65-тарауында көзделген тәртiппен қаралуға жатады.
Егер алқабилердің қатысуымен қаралған іс бойынша шығарылған үкімінің күші басты сот талқылауын тағайындау сатысында істі жаңадан қарауға жолдай отырып, жойылған болса, сот істі жаңадан қараған кезде істі алдын ала тыңдауды жүргізеді және сотталушының ерік білдіруіне қарай істі алқабилердің қатысуымен не олардың қатысуынсыз жаңадан қарау туралы шешім қабылдайды. Егер бастапқы үкімнің күші істі басты сот талқылауын жүргізу сатысында соттың жаңадан қарауына жолдай отырып, жойылған болса, сот басты сот талқылауын тағайындайды, алқабилердің жаңа қатарын қалыптастыруды жүргізеді және істі осы Кодекстің 65-тарауының ережелеріне сәйкес қарайды.
Бұл ретте сот сотталған адамның жағдайын осы Кодекстің 48-тарауы мен 658-бабының талаптарын төрағалық етушінің бұзуына байланысты күші жойылған алдыңғы үкіммен салыстырғанда нашарлатуға құқылы емес.
50-тарау. ІСТЕРДІ КАССАЦИЯЛЫҚ ШАҒЫМДАР, НАРАЗЫЛЫҚТАР БОЙЫНША ҚАРАУ
448-бап. Соттың үкімдеріне, қаулыларына кассациялық тәртіппен шағым жасаудың, наразылық білдірудің жалпы шарттары
1. Осы тараудың қағидалары бойынша аудандық және оларға теңестірілген соттардың (оның ішінде мамандандырылған, ауданаралық соттардың) үкімдері, қаулылары апелляциялық сатыда қарағаннан кейін ғана оларға берілген шағымдар, наразылықтар бойынша, сондай-ақ апелляциялық сатының үкімдері мен қаулылары қайта қаралуға жатады.
2. Соттардың: осы Кодекстің 10-бабының екінші бөлігінде көрсетілген мәселелер бойынша; процеске қатысушылардың дәлелдемелерін, өтінішхаттарын зерттеу тәртібі мен тәсіліне, сот отырысы залында тәртіптің сақталуына қатысты; мемлекеттік және жекеше айыптаушының айыптаудан бас тартуына байланысты; тергеу судьясының құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша шығарылған қаулылары кассациялық тәртіппен қайта қаралуға жатпайды.
3. Кассациялық шағымдар келтіру құқығына ие адамдар тобы және шағым келтіру тәртібі осы Кодекстің 414 және 417-баптарында көрсетілген қағидалар бойынша айқындалады.
Осы істе тараптар болып табылмайтын адамдар да өздерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне қатысты бөлікте қаулыға кассациялық шағым беруге құқылы.
4. Сот актісін кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы наразылықты облыс прокуроры және оған теңестірілген прокурор, сондай-ақ осы Кодекстің 417-бабында көрсетілген қағидалар бойынша Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры мен оның орынбасарлары келтіре алады.
Сот актісіне кассациялық тәртіппен наразылық білдіру туралы мәселені шешу кезінде Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры мен оның орынбасарлары, облыстың прокуроры және оған теңестірілген прокурор соттан қылмыстық істі талап етіп алдыруға құқылы, ол сотқа қайтарылуға жатады не наразылықпен бірге кассациялық сатыға жіберіледі.
5. Сотталған адамның кінәсіздігі себептері бойынша, сондай-ақ жазаның қаталдығы үшін немесе сотталған адамның жағдайын жақсартуға әкеп соғатын өзге де негіздер бойынша неғұрлым жеңіл қылмыстық құқық бұзушылық туралы заң қолдану қажеттігіне байланысты апелляциялық қаулыны, үкімді қайта қарау туралы кассациялық шағым, наразылық беру мерзімдермен шектелмейді.
Апелляциялық қаулыны, үкімді сотталған (ақталған) адамның жағдайын нашарлату себептері бойынша қайта қарау туралы кассациялық шағым, наразылық беруге ол жария етілген күннен бастап алты ай ішінде жол беріледі.
Көрсетілген мерзім, ол өткізіп алынған жағдайда, қалпына келтірілуге жатпайды. Кассациялық сатыдағы соттың алты ай мерзім ішінде берілген кассациялық шағым, наразылық негізінде істі сот отырысында қарауға дайындау жөніндегі әрекеттері және сотталған адамның жағдайын нашарлататын шешімнің өзін қабылдауы алты айлық мерзімге кірмейді және ол аяқталғаннан кейін де, бірақ істі кассациялық сатыда қарау үшін белгіленген мерзімдер сақтала отырып, олар жүзеге асырылуы мүмкін.
6. Осы Кодекстің 446-бабының үшінші бөлігінде көзделген жағдайда енгізілген апелляциялық алқа төрағасының ұсынуы істі кассациялық сатыда қарауға себеп болуы мүмкін.
449-бап. Кассациялық қараудың нысанасы
Кассациялық сатыдағы сот үкімді, қаулыны шығарған соттың қылмыстық және қылмыстық-процестік заңның нормаларын сақтағанын тексереді және соның негізінде үкімнің, қаулының заңдылығын, негізділігін және әділдігін тексереді.
450-бап. Кассациялық шағым немесе наразылық
1. Кассациялық шағым немесе наразылық тікелей кассациялық сатыдағы сотқа беріледі және оларда:
1) шағым немесе наразылық жолданған соттың атауы;
2) шағым берген немесе наразылық келтірген адамның процестік жағдайы, тұрғылықты жері немесе тұрған жері, онымен хабарласу байланысы құралдарының нөмірі көрсетіле отырып, ол туралы деректер;
3) шағым жасалған немесе наразылық білдірілген үкім немесе өзге де шешім және осы шешімді шығарған соттың атауы;
4) шағым немесе наразылық берген адамның қылмыстық немесе қылмыстық-процестік заңды дұрыс қолданбаудың неден тұратыны және ол сот шешімінің мәніне қалай әсер еткені, өтінуінің неден тұратыны көрсетілген дәлелдері;
5) шағымға немесе наразылыққа қоса берілген материалдардың тізбесі;
6) шағым немесе наразылық авторының қолы болуға тиіс.
Шағымда автор істі кассациялық сатыда өзінің қатысуымен немесе өзінің қатысуынсыз қарау туралы көрсетеді.
2. Егер келтірілген шағым, наразылық осы баптың бірінші бөлігінде белгіленген талаптарға сәйкес келмесе, олар берілген деп есептеледі, бірақ кассациялық саты судьясының қаулысымен толық ресімдеу үшін мерзімі көрсетіліп қайтарылады. Егер кассациялық шағым, наразылық қайта жасалғаннан кейін осы мерзім ішінде сотқа берілмесе, олар берілмеген болып есептеледі.
3. Соттың істі апелляциялық тәртіппен қараған кезде шығарған үкіміне, қаулысына шағым жасалған жағдайда, кассациялық шағымда, наразылықта бірінші сатының үкімімен, қаулысымен келісетіні немесе келіспейтіні туралы негіздер көрсетілуге тиіс.
4. Кассациялық шағым не наразылық берген адам сот отырысы басталғанға дейін өз шағымын, наразылығын өзгертуге не жаңа дәлелдермен толықтыруға құқылы. Бұл ретте, егер бастапқы наразылықта немесе шағымда сотталған адамның жағдайын нашарлату туралы талап болмаса, прокурордың қосымша наразылығында немесе оның наразылықты өзгерту туралы арызында, сол сияқты жәбірленушінің, жекеше айыптаушының немесе өкілдердің осы Кодекстің 448-бабының бесінші бөлігінде белгіленген мерзім өткен соң берген қосымша шағымында осындай мәселенің қойылуы мүмкін емес не сотталған адамның жағдайын берілген шағымда, наразылықта көрсетілмеген басқа да негіздер бойынша нашарлату туралы мәселе қоюға болмайды.
451-бап. Істі кассациялық сатыда қарау мерзімдері
Іс кассациялық сатыға келіп түскен күннен бастап бір айдан кешіктірілмей қаралуға тиіс. Бұл мерзім істің күрделі немесе көлемі үлкен болуына байланысты, сондай-ақ өзге де дәлелді себептер болған кезде істі қарайтын соттың қаулысымен, бірақ әр ретте бір айдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.
452-бап. Кассациялық сатыдағы сот отырысын тағайындау
1. Шағым, наразылық келіп түскен кезде кассациялық сатының судьясы істі талап етіп алдырып, ол келіп түскеннен кейін оны қарау күнін белгілейді.
2. Тараптарға істің кассациялық сатыда қаралатын уақыты мен орны туралы хабарланады. Күзетпен ұсталып отырған сотталған адамды шақырту туралы мәселені кассациялық сатыдағы сот шешеді. Күзетпен ұсталып отырған сотталған адамнан оның жағдайын нашарлатуға бағытталған шағымды немесе прокурордың наразылығын қарау кезінде кассациялық сатыдағы сот отырысына қатысу туралы өтінішхат келіп түскен кезде кассациялық сатыдағы сот істі сотталған адамның тікелей қатысуымен не аталған адамның қашықтықтан қатысуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін ғылыми-техникалық құралдарды пайдалана отырып қарау туралы қаулы шығарады, оны орындау үшін тиісті органдарға жібереді.
3. Кассациялық отырыстың орны мен уақыты туралы уақтылы хабардар етілген адамдардың келмеуі істі қарауға кедергі болмайды. Жекеше айыптау істерін қоспағанда, кассациялық сатыдағы соттың отырысына прокурордың және қорғаушының қатысуы міндетті. Осы Кодекстің 428-бабының төртінші бөлігінде көзделген жағдайларда қорғаушының қатысуы міндетті.
4. Кассациялық шағымдар, наразылықтар келтіру құқығы бар адамдар, сондай-ақ үкім, қаулы шығарылғаннан кейін тапсырма алған сотталған адамның, ақталған адамның қорғаушысы немесе жәбірленушінің өкілі кассациялық сатыдағы соттың отырысына барлық жағдайда да жіберіледі. Берілген шағымдарды немесе наразылықтарды не оларға қарсылықтарды негіздеп сөйлеу үшін өздерінің өтінуі бойынша оларға сөз беріледі.
5. Егер барлық қатысушылар шағым жолдаған кезде не сот отырысы туралы хабарлама алған соң іс жүргізуді өздерінің қатысуынсыз жүзеге асыру туралы мәлімдесе, сот істі тараптардың қатысуынсыз қарау туралы шешім қабылдауға құқылы. Егер сот олардың келуін міндетті деп таныса, істі қарау кейінге қалдырылады және тиісті адамдарды шақырта отырып, сот отырысының жаңа күні тағайындалады.
453-бап. Кассациялық сатыдағы соттың өкілеттіктері
Судья істі тыңдауға дайындау кезінде немесе сот кассациялық шағыммен немесе наразылықпен бірге келіп түскен істі қарау кезінде өз бастамасы немесе тараптардың өтінішхаты бойынша:
1) сотталған адамның денсаулық жағдайына, отбасылық жағдайына және бұрынғы сотталғандықтары туралы деректерге байланысты құжаттарды;
2) заңның уақыт, кеңістік тұрғысынан қолданысын айқындау үшін және бірінші және апелляциялық сатылардағы соттың істі шешкен кезде қылмыстық және қылмыстық-процестік заңдардың нормаларын дұрыс қолданғанын айқындау үшін қажетті мәліметтерді талап етіп алдыруға құқылы.
454-бап. Істерді кассациялық сатының қарау тәртібі
1. Осы Кодекстің 29-бабында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, кассациялық саты істерді ашық сот отырысында қарайды.
2. Төрағалық етуші сот отырысын ашады, қандай істің қаралатынын және кімнің кассациялық шағымы немесе наразылығы бойынша екенін хабарлайды. Содан кейін төрағалық етуші соттың құрамын, іс бойынша тараптар болып табылатын және сот отырысына қатысып отырған адамдардың тегін, сондай-ақ аудармашылардың тегін хабарлайды және отырысқа қатысып отырған адамдарға істі кассациялық сатыда қарау кезіндегі құқықтарын түсіндіреді.
3. Төрағалық етуші іс бойынша келген процеске қатысушылардан олардың қарсылық білдірулері мен өтінішхаттары туралы сұрайды және сот оларды қарау нәтижелері бойынша осы Кодекстің 344-бабында көзделген тәртіппен қаулы шығарады. Егер процеске қатысушы кассациялық шағым, наразылық беру кезінде шағым жасау мерзімінің өткізіп алынғаны туралы өтінішхат мәлімдесе, онда осы өтінішхат бірінші болып қаралуға жатады. Өтінішхат негізді деп танылған кезде сот оны қанағаттандыру туралы және мерзімін өткізіп алып берілген шағым, наразылық бойынша кассациялық іс жүргізуді тоқтату туралы қаулы шығарады және істі кассациялық сатыға уақтылы берілген шағым, наразылық бойынша қарауды жалғастырады.
4. Істі қарау кассациялық шағым немесе наразылық берген процеске қатысушының сөзінен басталады. Егер мұндай қатысушылар бірнешеу болса, төрағалық етуші тараптардың пікірін ескере отырып, олардың сөйлеу кезектілігін белгілейді. Процеске қатысушылар сөйлеген сөздерінде сотқа дейінгі іс жүргізу барысында не бірінші сатыдағы немесе апелляциялық сатыдағы сот кассациялық қарау нысанасына жататын, заңды қолданудағы бұзушылықтармен байланысты қандай мән-жайларға жол бергенін, оның неден көрінгенін және іс бойынша қабылданған шешімнің мәніне қалай әсер еткенін көрсетеді.
5. Кассациялық сатыдағы сотқа қатысатын прокурор қарастырылып жатқан кассациялық шағымдар бойынша пікірін айтады, наразылықта көрсетілген дәлелдерді баяндайды, іс бойынша жасалған сот актілерінің заңдылығы туралы қорытынды береді.
6. Сөз сөйлеушілер кассациялық шағымда немесе наразылықта келтірілген дәлелдерді растау немесе теріске шығару ретінде кассациялық сатыға қосымша материалдар ұсынуға, бұл ретте сотқа олардың қандай жолмен алынғанын және оларды ұсыну қажеттігі неге байланысты туындағанын хабарлауға құқылы. Қосымша материалдарды тергеу әрекеттерін жүргізу жолымен алуға болмайды. Сот тараптардың пікірін тыңдап, қосымша материалдарды қабылдау немесе қабылдамау туралы қаулы шығарады. Қосымша материалдар, егер олардың істі шешу үшін маңызы бар болса, егер мұндай материалдарда қамтылған деректер немесе мәліметтер қосымша тексеруді талап етпесе, үкімнің күшін жою немесе оны өзгерту үшін негіз бола алады. Өзге де жағдайларда қосымша материалдар сот үкімінің, қаулысының күшін жою және істі апелляциялық сатыдағы сотқа жаңадан қарауға жіберу үшін негіз бола алады.
7. Сот отырысының тәртіптемесі және оны бұзушыларға қатысты қолданылатын шаралар осы Кодекстің 345 және 346-баптарының қағидаларында айқындалады. Судьялардың кеңесу және шешімдер қабылдау тәртібі осы Кодекстің 389-бабының қағидаларында айқындалады. Қаулыны қабылдаудан бұрын судьялардың кеңесуі болады.
455-бап. Кассациялық саты қабылдайтын шешімдер
Істі кассациялық тәртіппен қарау нәтижесінде сот өз қаулысымен мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:
1) бірінші сатының үкімін және апелляциялық сатының қаулысын - өзгеріссіз, ал шағымды немесе наразылықты қанағаттандырусыз қалдырады;
2) сот актілерінің күшін жояды және істі тоқтатады;
3) апелляциялық сатыдағы сот актілерінің күшін жояды және бірінші сатының үкімін өзгеріссіз қалдырады;
4) апелляциялық сатыдағы сот актілерінің күшін жояды және істі апелляциялық сатыдағы сотқа жаңадан қарауға жібереді;
5) бірінші және апелляциялық сатыдағы сот актілерінің күшін жояды және, егер іс бірінші сатыдағы сотта алқабилердің қатысуымен қаралған болса, істі бірінші сатыдағы сотқа жаңадан қарауға жібереді;
6) бірінші сатының үкімін және апелляциялық сатының қаулысын өзгертеді;
7) осы Кодекстің 405-бабында көрсетілген мән-жайлар анықталған кезде жекеше қаулы шығарады;
8) осы Кодекстің 446-бабының үшінші бөлігінде көзделген жағдайда енгізілген апелляциялық алқа төрағасының ұсынуы бойынша апелляциялық алқаның басқа қаулысын қалдыра отырып, оның қаулыларының бірінің күшін жояды не екі қаулының да күшін жояды және істі жаңадан апелляциялық қарауға жібереді.
456-бап. Апелляциялық саты үкімінің, қаулысының күшін жою немесе оларды өзгерту негіздері
Апелляциялық саты үкімінің, қаулысының күшін жоюға немесе оларды өзгертуге:
1) қылмыстық заңның дұрыс қолданылмауы;
2) қылмыстық-процестік заңды елеулі түрде бұзу;
3) үкімнің әділетсіздігі негіз болып табылады.
457-бап. Қылмыстық заңның дұрыс қолданылмауы
Мыналар:
1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексi Жалпы бөлiгiнің талаптарын бұзу;
2) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексi Ерекше бөлiгiнiң қолданылуға жататынынан басқа бабын немесе бабының бөлiгiн (тармағын) қолдану;
3) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнің осы бабындағы санкцияда көзделгеннен неғұрлым қатаң жаза тағайындау қылмыстық заңды дұрыс қолданбау болып табылады.
458-бап. Қылмыстық-процестік заңды елеулі түрде бұзу
1. Сотқа дейінгі іс жүргізу барысында және (немесе) істі сотта қарау кезінде осы Кодекстің қағидаттары мен өзге де жалпы ережелерін іске қатысатын адамдарды заңда кепілдік берілген құқықтарынан айыру немесе құқықтарына қысым көрсету, сот ісін жүргізу рәсімдерін сақтамау жолымен немесе өзгедей жолмен бұзу істің мән-жайларын жан-жақты және объективті зерттеуге кедергі келтірсе, сот төрелігінің үкімін шығаруға ықпал етсе немесе ықпал етуі мүмкін болса, қылмыстық-процестік заңды елеулі түрде бұзу болып танылады.
2. Егер іс бойынша іс жүргізу кезінде осы Кодекстің 436-бабының үшінші бөлігінде көрсетілген қылмыстық-процестік заңды бұзуға жол берілсе, кез келген жағдайда да үкімнің, апелляциялық қаулының күші жойылуға жатады.
459-бап. Үкімнің әділетсіздігі
1. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексі 52-бабының талаптарына сәйкес келмейтін және өзінің түрі мен мөлшері бойынша шектен тыс қатаңдығы немесе шектен тыс жеңілдігі салдарынан қылмыстық құқық бұзушылықтың ауырлығына және сотталған адамның жеке басына сәйкес келмейтін жаза тағайындалған үкім әділетсіз деп танылады.
2. Кассациялық сатыдағы сот үкімнің әділетсіздігіне байланысты үкімді және осы бұзушылықты жоймаған апелляциялық сатының қаулысын осы Кодекстің 463-бабының қағидалары бойынша өзгертуге құқылы.
3. Егер үкім неғұрлым жеңіл қылмыстық құқық бұзушылық туралы қылмыстық заңды қолдану салдарынан немесе жазаның шектен тыс жеңілдігіне байланысты әділетсіз деп танылса, кассациялық сатыдағы сот осы негіздер бойынша келтірілген прокурордың наразылығы немесе жәбірленушінің, оның өкілінің шағымы болған кезде жазаны күшейтуге не неғұрлым ауыр құқық бұзушылық туралы заңды қолдануға құқылы.
Егер үкімнің әділетсіздігі апелляциялық сатыда үкімді жазаны тағайындау бөлігінде заңсыз және негізсіз өзгерту (күшін жою) салдарынан болса, кассациялық сатыдағы сот бірінші сатыдағы соттың үкімін өзгеріссіз қалдырып, апелляциялық саты қаулысының (үкімінің) күшін жоюға құқылы.
460-бап. Істі тоқтата отырып, айыптау үкімінің күшін жою
Сот істі кассациялық тәртіппен қарай отырып, осы Кодекстің 35-бабының бірінші бөлігінде және 36-бабының бірінші бөлігінде көзделген негіздер болған кезде айыптау үкімінің күшін жояды және істі тоқтатады.
461-бап. Соттың ақтау үкімінің, істі тоқтату туралы қаулының күшін жоюы
1. Кассациялық сатыда ақтау үкімінің, істі тоқтату туралы қаулының немесе сотталушының пайдасына шығарылған өзге шешімнің күші тек прокурордың наразылығы бойынша не жәбірленушінің немесе оның өкілінің шағымы бойынша, сондай-ақ сот арқылы ақталған адамның ақталу негіздерімен келіспеген шағымы бойынша ғана жойылуы мүмкін.
2. Егер кассациялық шағымда, наразылықта ақталған адамның кінәсіздігі немесе сотталушының пайдасына шығарылған өзге де шешімнің мәні күмән туғызбаса, ақтау үкімінің, істі тоқтату туралы қаулының немесе сотталушының пайдасына шығарылған өзге де шешімнің күшін қылмыстық-процестік заң елеулі түрде бұзылды деген уәжбен жоюға болмайды.
462-бап. Істі жаңадан апелляциялық қарауға жібере отырып, үкімнің, апелляциялық қаулының күшін жою
1. Кассациялық саты апелляциялық сатыда жойылмаған, үкімнің, қаулының заңдылығына ықпал еткен немесе ықпал етуі мүмкін қылмыстық-процестік заңның елеулі түрде бұзылғанын анықтаған жағдайда ғана іс жаңадан апелляциялық қарауға жіберіле отырып, үкімнің, апелляциялық қаулының күші жойылуға жатады.
2. Осы Кодекстің 455-бабының 5) тармағында көзделген негіз бойынша да істі жаңадан сот қарауына жібере отырып, үкімнің, апелляциялық қаулының күші жойылуы мүмкін.
3. Кассациялық сатыдағы сот істі жаңадан қарауға жібере отырып, қаулыда іс бойынша іс жүргізген кезде жол берілген қандай заң бұзушылықты бірінші сатыдағы соттың не апелляциялық сатының бағаламағанын немесе оған осы сатының өзі жол бергенін және олардың іс бойынша қабылданған сот актілерінің мәніне қалай ықпал еткенін немесе қалай ықпал етуі мүмкін екендігін көрсетеді.
Бұл ретте кассациялық сатыдағы сот айыптаудың дәлелденгені немесе дәлелденбегені туралы, қандай да бір дәлелдемелердің анықтығы немесе анық еместігі туралы, бір дәлелдемелердің басқаларынан артықшылығы туралы, бірінші сатыдағы соттың қандай да бір қылмыстық заңды қолдануы және жазалау шарасы туралы мәселелерді алдын ала шешуге, сондай-ақ соттың жасауы мүмкін түйіндерін алдын ала шешуге құқылы емес.
463-бап. Yкімді өзгерту
1. Бірінші немесе апелляциялық сатыдағы сот қылмыстық заңды дұрыс қолданбаған жағдайда, кассациялық сатыдағы сот сотталған адамға неғұрлым жеңіл қылмыстық құқық бұзушылық туралы заңды қолдануға және жасалған іс-әрекеттің өзгертілген саралануына сәйкес жазаны төмендетуге құқылы, сондай-ақ ол неғұрлым ауыр қылмыс туралы заңды қолдануға және тағайындалған жазаны күшейтуге де құқылы.
2. Кассациялық сатыдағы сот, егер жазаны шектен тыс қатаңдығы салдарынан әділетсіз деп таныса, сотталған адамға тағайындалған жазаның саралануын өзгертпестен төмендетуге құқылы.
3. Кассациялық сатыдағы сот, егер жаза мөлшерін ұлғайту неғұрлым ауыр қылмыстық құқық бұзушылық туралы заңды қолдануға, алдын ала күзетпен ұстау мерзімін есептеу, үкімдер мен қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау кезіндегі арифметикалық қателерді немесе қателерді жоюға байланысты болса, сондай-ақ жазаның шектен тыс жеңілдігі салдарынан оның әділетсіздігі тұрғысынан жаза мөлшерін ұлғайтуға құқылы.
Кассациялық сатыдағы сот, егер қылмыстық-атқару жүйесінің режимі қылмыстық заң талаптары сақталмастан айқындалса және бұл ретте сот актілерінде осы мәселе бойынша қабылдаған шешімнің тиісті уәждері келтірілмесе, үкімді және апелляциялық қаулыны осы бөлікте өзгертуге құқылы.
4. Кассациялық сатыдағы сот осы бапта көзделген сотталған адамның жағдайын нашарлататын өзгерістерді, егер осы негіздер бойынша прокурордың наразылығы енгізілген болса немесе жәбірленушінің, жекеше айыптаушының немесе олардың өкілдерінің шағымдары берілсе ғана енгізуге құқылы.
5. Сот үкімінің заңдылығын, негізділігін және әділдігін істі қарайтын сот толық көлемде тексереді. Сот актісіне кассациялық шағымда, наразылықта көрсетілмеген негіздер бойынша, сондай-ақ өздеріне қатысты кассациялық шағым, наразылық келтірілмеген басқа да сотталған адамдарға қатысты өзгерістер енгізуге өзіне қатысты кассациялық шағым берілген сотталған адаммен сыбайласып жасалған қылмысты саралауды өзгерту кезінде ғана, егер бұл ретте олардың жағдайы нашарламайтын болса, жол беріледі. Сот прокурордың наразылығында немесе кассациялық шағымда көрсетілген сотталған адамдарға ғана қатысты олардың жағдайын нашарлату туралы шешім қабылдауға құқылы. Сот сотталған адамның жағдайын оның өзінің немесе қорғаушысының не өкілінің кассациялық шағымы бойынша нашарлатуға құқылы емес.
