Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы 1999 ж.
13 шілдедегі № 422-1 Қазақстан Республикасының Заңы
(2005.22.11. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Осы редакция 2007 ж. 2 наурызда енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды
1-тарау. Жалпы ережелер (1 - 3 баптар)
2-тарау. Селекциялық жетістіктің патентке қабілеттілігі (4 - 7 баптар)
3-тарау. Селекциялық жетістікке патент беруге жасалған (8 - 10 баптар)
өтінімнің сараптамасы
4-тарау. Автор және патент иесі (11 - 17 баптар)
5-тарау. Селекциялық жетістікті пайдалану (18 - 20 баптар)
6-тарау. Патенттің қолданылуын тоқтату (21 - 22 баптар)
7-тарау. Қорытынды ережелер (23 - 29 баптар)
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Осы Заң реттейтін қатынастар
Осы Заң селекциялық жетістіктерді қорғау саласындағы қызметтің құқықтық, экономикалық және ұйымдық негіздерін белгілейді, селекциялық жетістіктерді жасауға, ашуға, шығаруға, құқықтық қорғауға және пайдалануға байланысты туындайтын мүліктік, сондай-ақ олармен байланысты мүліктік емес жеке қатынастарды реттейді.
2-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңның мақсаттары үшін мынадай ұғымдар мен терминдер пайдаланылады:
1) Селекциялық жетістік авторы (селекционер) (бұдан әрі - автор) сортты, тұқымды жасаған, ашқан немесе өсіріп шығарған жеке адам;
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 2) тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
2) шағым кеңесі - уәкiлеттi органның дауларды сотқа дейін қарау жөніндегі бөлімшесі;
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 3) тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
3) бюллетень - селекциялық жетістіктерді қорғау мәселелері жөніндегі ресми мерзімді басылымы;
4) мемлекеттік комиссиялар - Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы Республикалық мемлекеттік басқару органының Ауыл шаруашылық дақылдарының сортын сынақтан өткізу жөніндегі мемлекеттік комиссиясы мен Тұқымдарды сынақтан өткізу және сапасын анықтау жөніндегі мемлекеттік комиссиясы;
5) Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмi - Қазақстан Республикасының қорғалатын өсiмдiк сорттарының мемлекеттік тiзiлiмi мен Қазақстан Республикасының патенттер берiлген сорттарды, тұқымдарды қамтитын қорғалатын жануарлар тұқымдарының мемлекеттік тiзiлiмi;
6) пайдалануға рұқсат етiлген Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмi - Қазақстан Республикасының өндiрiсте шаруашылыққа пайдалану үшiн рұқсат етiлген сортты, тұқымды қамтитын, пайдалануға рұқсат етiлген Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмi;
7) өтiнiш берушi - селекциялық жетiстiкке патент беруге өтiнiм жасаған заңды және жеке тұлға;
8) айрықша құқық - патент иесiнiң селекциялық жетiстiктi өз қалауы бойынша кез келген әдіспен пайдалануға мүліктік құқығы;
9) лицензиялық шарт - патент иесi (лицензиар) басқа тарапқа (лицензиатқа) селекциялық жетістікті белгілі бір түрде уақытша пайдалану құқығын беретiн шарт;
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 10) тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
10) патенттiк сенім бiлдiрiлген өкiлдер - уәкiлеттi орган және сараптама жасау ұйымы алдында жеке және заңды тұлғалардың өкiлдiгiне заңдарға сәйкес құқық берiлген Қазақстан Республикасының азаматтары;
11) патент иеленушi - патенттiң иесi;
12) асыл тұқымды мал - тұқым тұрпатына, бағытына және өнімділік деңгейіне, стандартына сай келетін, құжатпен расталған шығу тегi бар таза тұқымды, жоғары сыныпты, өнiмдiлiгi жоғары мал;
13) асыл тұқымдық өнiм (материал) - асыл тұқымды мал, оның ұрығы, эмбриондары;
14) тұқым - белгiлi бiр шаруашылық және табиғи жағдайларда адамның шығармашылық қызметiнiң әсерiмен қалыптасқан, "өз iшiнде" ұзақ уақыт өсiп-өнуi үшiн саны жеткiлiктi және iрiктеу, таңдау олардың генотипiне сай келетiн технологиялық жағдайлар жасау арқылы қалыпты күйi сақталып отыратын шаруашылық және асыл тұқымдық құндылығы, сондай-ақ оны бір түрдегi басқа тұқымнан ерекшелейтiн морфологиялық, физиологиялық және шаруашылық жағынан пайдалы қасиеттерде белгiлi бiр ерекшелiгi бар, жалпы шығу тегi ортақ бiр түрдегi ауыл шаруашылық жануарларының тобы. Тұқымның қорғалатын санаттары: тип, кросс, топ болып табылады;
15) отырғызылатын материал - репродукциялық және вегетациялық түрде көбейетiн материалды қоса алғанда, кез келген түрдегi отырғызылатын материал (тұқым, көшет, өсiмдiктер және өсiмдiктердiң оларды көбейтуге арналған бөлiктерi);
16) селекциялық жетiстiк - адамның шығармашылық қызметiнiң нәтижесi болып табылатын, патент берiлген өсiмдiктiң жаңа сорты, жануарлардың жаңа тұқымы;
17) ұрық - ұрықтық материалдың барлық ботаникалық нысандары: ұрықтың өзi, дәндер, дән шоғыры, күрделi дәндердiң бөлiктерi, баданалар мен түйнектер;
18) сорт - шаруашылық және биологиялық жағынан қасиеттерi мен морфологиялық белгiлерi ұқсас, шығу тегi жағынан туыстас, өз белгiлерiн тұқым қуалау арқылы келесi ұрпақтарға беретiн және белгiлi бiр ботаникалық таксондағы өсiмдiктердiң басқа топтарынан ең болмағанда бiр белгiсi бойынша ерекшеленетiн бiр дақылдың өсiмдiктер тобы. Сорттың қорғалатын санаттары: өскен, сабақ, бiрiншi ұрпақ буданы, жеке түр болып табылады;
19) тауарлы жануар - тауарлы өнiм өндiру үшiн пайдаланылатын жануар.
3-бап. Селекциялық жетiстiктi құқықтық қорғау
1. Селекциялық жетiстiкке құқық Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалады және патентпен расталады. Патент селекциялық жетiстiктi пайдалануға патент иесiнiң айрықша құқығын, оның басымдығын және селекционердiң авторлығын куәландырады.
2. 09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен алып тасталды (бұр. ред. қара)
3. Патент қабiлеттілігi мен шаруашылыққа пайдалылығы жөнiнен селекциялық жетiстiктерге сараптама жасауды және оларды сынақтан өткізудi мемлекеттік комиссиялар жүзеге асырады, олар өндiрiсте пайдалануға жiберiлген тиiстi Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмдерiн жүргiзедi.
4. Патентпен селекциялық жетiстiкке берiлген құқықтық қорғау көлемi сорттың, тұқымның сипаттамасына енгiзiлген белгiлердiң жиынтығымен анықталады.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 5-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
5. Өсiмдiктер сортына патенттiң қолданылу мерзiмi сараптама жасау ұйымына өтiнiм берiлген күннен бастап - 25 жыл, мал тұқымдарына - 30 жыл, жүзiм, сәндiк ағаш, жемiс және орман дақылдары сорттарына, оның iшiнде олардың қалемшелерiне - 35 жыл болады.
Патенттiң қолданылу мерзiмiн патент иесiнiң өтiнiшi бойынша уәкiлеттi орган ұзартады, бiрақ ол 10 жылдан аспауы керек.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 3-1-баппен толықтырылды
3-1-бап. Селекциялық жетiстiктердi қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттік орган
1. Селекциялық жетiстiктердi қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттік орган (бұдан әрi - уәкiлеттi орган) - Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын және селекциялық жетiстiктердi қорғау саласындағы мемлекеттік реттеудi жүзеге асыратын мемлекеттік орган.
2. Уәкілеттi органның құзыретiне:
1) селекциялық жетiстiктердi құқықтық қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыруға қатысу;
2) селекциялық жетiстiктерге патенттер беру;
3) селекциялық жетiстiктердi пайдаланушы жеке және заңды тұлғалардың қызметiне бақылау;
4) хаттамаларды жазу және әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi қарау, әкiмшiлiк жазалар қолдану;
5) осы Заңда көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 3-2-баппен толықтырылды
3-2-бап. Сараптама жасау ұйымы
1. Сараптама жасау ұйымы - мемлекеттік монополияға (селекциялық жетiстiктердi қорғау саласында қызметтер көрсету) жатқызылған салалардағы қызметтi жүзеге асыратын, уәкiлеттi органға ведомстволық бағынысты ұйым.
2. Сараптама жасау ұйымының құзыретiне:
1) селекциялық жетiстiктерге өтiнiмдер қабылдау;
2) селекциялық жетiстiктерге алдын ала сараптама жүргiзу;
3) селекциялық жетiстiктердiң Мемлекеттік тiзiлiмiн жүргiзу;
4) селекциялық жетiстiктер туралы мәлiметтер жариялау;
5) өзiне Қазақстан Республикасының заңдарымен жүктелген өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.
2-тарау. Селекциялық жетістіктің патентке
қабілеттілігі
4-бап. Селекциялық жетiстiктiң патентке қабiлеттілік шарттары
1. Патент жаңалығы, ерекшелiгi, бiртектілігi және тұрақтылығы бар селекциялық жетiстiкке берiледi.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
2. Егер өтiнiм жасалған күнге дейiн белгiлi бiр селекциялық жетiстiктiң ұрығы немесе басқа да отырғызылатын материалы, асыл тұқымдық материалы мына аумақта:
1) Қазақстан Республикасында - өтiнiм берiлген күнге дейiн бiр жыл бұрын;
2) кез келген басқа мемлекетте - өтiнiм берiлген күнге дейiн бiр жылдық дақылдар бойынша төрт жыл бұрын және көп жылдық дақылдар, тұқымдар бойынша алты жыл бұрын сатылмаса және автор немесе оның құқықтық мирасқоры сортты, тұқымды пайдалану үшiн басқа адамдарға бермесе, сорт, тұқым жаңа деп есептеледi.
Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмiне тиiстi тек пен түр енгiзiлген күнге дейiн пайдалануға рұқсат етiлген Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмiнде тiркелген сорт, тұқым сортқа, тұқымға жаңа болуы жөнiнде талап қойылмай-ақ патентке қабiлеттi деп танылуы мүмкiн.
Мұндай селекциялық жетiстiктерге осы Заңның 3-бабында аталған патенттiң қолданылу мерзiмi пайдалануға рұқсат етiлген жылдан бастап патент берiлген жыл аралығындағы мерзiмге қысқартылады. Осы Заңның 9-бабында көзделген уақытша құқықтық қорғау мұндай селекциялық жетiстiктерге қатысты қолданылмайды.
3. Егер сорттың, тұқымның өтiнiм берiлген кезде бар екенi жалпыға мәлiм кез келген басқа сорттан, тұқымнан анық өзгешелiгi болса, олар ерекшелiк өлшемдерiне сай келедi. Патент алуға өтiнiм беру немесе сорттың, тұқымның жаңа сорттардың, тұқымдардың ресми тiзiлiмiне енгiзiлуi, осы өтiнiм беру нәтижесiнде патент берiлген немесе сорт, тұқым аталған тiзiлiмге енгiзiлген жағдайда, сортты, тұқымды өтiнiм берiлген күннен бастап кез келген елде жалпыға мәлiм етедi.
Сорттардың, тұқымдардың жалпыға мәлiмдiгi өсiру, пайдалану және жариялау фактілері бойынша да белгiленуi мүмкiн. Сорттың, тұқымның сипатталу және айырықша ерекшелiктерiн анықтауға мүмкiндiк беретiн белгiлер қалпына келтiрiлетiн және дәл сипаттауға ыңғайлы болуға тиiс.
4. Егер сорттың, тұқымның көбею ерекшелiктерiн есепке алғанда осы сорт өсiмдiктерi немесе тұқым селекцияланатын белгiлерi бойынша бiртектi болса, сол сорт пен тұқым бiртектi деп есептеледi.
5. Егер сорттың, тұқымның негiзгi белгiлерi - әрбiр көбеюден кейiн, ал көбеюдiң ерекше циклы жағдайында көбеюдiң әр циклының соңында өзгерiссiз қалса, олар тұрақтылық өлшемiне сай келедi.
5-бап. Селекциялық жетiстiкке патент алуға өтiнiм
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
1. Патент алуға өтiнiм сараптама жасау ұйымына берiледi.
Автордың немесе оның құқықтық мирасқорының патент алуға өтiнiм беруге құқығы бар.
Селекциялық жетiстiк қызмет тапсырмасын немесе қызметтiк мiндеттердi орындау кезiнде жасалған, ашылған немесе шығарылған жағдайда, егер автор мен жұмыс берушiнiң арасындағы шартта өзгеше көзделмесе, патент алуға өтiнiм беру құқығы жұмыс берушiге тиесiлi болады.
Егер селекциялық жетiстiктi бiрнеше адам жасаса, ашса немесе шығарса немесе олар авторлардың құқықтық мирасқорлары болса, өтiнiмдi сол өтiнiш жасаушылар беруi мүмкiн.
Өтiнiм сенімхатқа негiзделген өкiлеттiкке сүйенiп, патент алуға байланысты iстi жүргiзетiн өкiл арқылы берiлуi мүмкiн.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
2. Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұратын жеке тұлғалар немесе шетелдiк заңды тұлғалар патент алу және олардың күшiнде болуы жөніндегі істердi жүргiзедi, шағым кеңесiне қарсылықтар бередi және уәкiлеттi органда тiркелген патенттiк сенім бiлдiрiлген өкiлдер арқылы оларды қарауға қатысады.
Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын, бiрақ уақытша одан тысқары жерлерде жүрген жеке тұлғалар Қазақстан Республикасының шегіндегі хат жазысу мекен-жайын көрсеткен жағдайда, патенттiк сенім бiлдiрiлген өкiлсiз патенттермен байланысты iстердi жүргiзе алады.
Патенттiк сенім бiлдiрiлген өкiлдiң өкiлеттiгi оған өтiнiм берушi немесе патент иесi берген сенімхатпен куәландырылады.
3. Селекциялық жетiстiкке патент алуға өтiнiм өсiмдiктiң әрбiр сортына, жануарлардың тұқымына ресiмделедi және онда:
1) патент беру туралы өтiнiш;
2) селекциялық жетiстiк сауалнамасы;
3) iс өкiл арқылы жүргiзiлген жағдайда, сенімхат болуға тиiс.
Селекциялық жетiстiкке патент беруге жасалған өтiнiмге белгiленген мөлшерде өтiнiм беруге ақы төленгенiн растайтын құжат және оның мөлшерiн азайту үшiн негiздеменi растайтын құжат қоса тiркеледi, олар өтiнiммен бiрге немесе өтiнiм түскен күннен бастап екi ай iшiнде табыс етiлуi мүмкiн. Тиiстi ақы төленген жағдайда бұл мерзiм ұзартылуы мүмкiн, бiрақ екi айдан аспауы керек.
Белгiленген мерзiмде ақы төленгенi туралы құжаттар табыс етiлмеген жағдайда өтiнiм берiлмеген деп танылады.
4. Патент алуға арналған өтiнiм мемлекеттік тiлде немесе орыс тілінде берiледi.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 5-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
5. Өтiнiм құжаттарына қойылатын талаптарды және оларды қарау тәртібін уәкiлеттi орган белгiлейдi. Мәлiмделген сортқа, тұқымға сараптама жасауға қажеттi басқа құжаттар мен материалдар мемлекеттік комиссияның сауал салуы бойынша берiледi.
6-бап. Селекциялық жетiстiктiң атауы
1. Селекциялық жетiстiктiң атауы селекциялық жетiстiктi бiр ізге түсiруге мүмкіндік беруге, қысқа болуға, сол немесе соған жақын ботаникалық немесе зоологиялық түрдiң бар селекциялық жетiстiктерiнiң атауларынан өзгеше болуға тиiс. Ол тек цифрлардан ғана тұрмауға, қасиеттерiне, шығу тегiне, селекциялық жетiстiктiң маңызына, селекционердiң жеке басына қатысты жаңылыстырмауға тиiс, адамгершiлiк пен мораль принциптерiне қайшы келмеуге тиiс.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
2. Егер бiрдей сорт, тұқым үшiн селекциялық жетiстiкке берiлген өтiнiм Қазақстан Республикасына немесе басқа елдерге берiлсе, сорттың, тұқымның атауы осы баптың 1-тармағының талаптарына сай келмейтiн жағдайларды қоспағанда, бiрдей сорттың, тұқымның атауы да бiрдей болуға тиiс.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 3-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
3. Егер сорттың, тұқымның атауы осы баптың 1 және 2-тармақтарында белгiленген талаптарға сай келмесе, өтiнiш берушi сараптама жасау ұйымының сауал салуы бойынша екi ай мерзімде жаңа атау ұсынуға мiндеттi.
4. Селекциялық жетiстiктi пайдаланушы кез келген адам, тiптi патенттiң қолданылу мерзiмi өтiп кеткен соң да, сорттың, тұқымның Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмiнде тiркелген атауын көрсетуге мiндеттi.
7-бап. Селекциялық жетiстiктiң басымдығы
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 1-тармақ жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
1. Сорттың, тұқымның басымдығы сараптама жасау ұйымына өтiнiм берiлген күн бойынша белгiленеді.
2. Басымдық Селекциялық жетiстiктердi қорғау жөніндегі халықаралық конвенцияға қатысушы елде бiрiншi өтiнiмнiң берiлген күнi бойынша белгiленуi мүмкiн (конвенциялық басымдық). Өтiнiш берушi бiрiншi өтiнiмнiң конвенциялық басымдық құқығын ол берiлген күннен бастап 12 ай iшiнде пайдаланады.
Конвенциялық басымдық құқығын пайдаланғысы келген өтiнiш берушi Қазпатентке жiберiлетiн өтiнiмде бiрiншi өтiнiмнiң басымдық күнiн және келесi өтiнiм берiлген күннен бастап үш ай iшiнде бiрiншi өтiнiмнiң осы өтiнiм берiлген орган куәландырған көшiрмесiн табыс етуге тиiс.
Осы шарттар орындалған жағдайда өтiнiш берушi бiрiншi өтiнiм берiлген күннен бастап үш жыл iшiнде қосымша құжаттама мен сынақ өткізуге қажеттi материал бермеуге құқылы.
3-тарау. Селекциялық жетістікке патент беруге
жасалған өтінімнің сараптамасы
8-бап. Алдын ала жүргізілетін сараптама
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
1. Өтiнiм берiлген күннен бастап екi ай мерзiм өткен соң сараптама жасау ұйымы ол бойынша алдын ала сараптама жүргiзедi. Алдын ала сараптама жүргiзу барысында өтiнiмге басымдық берiлген күн белгiленедi, қажеттi құжаттардың бар-жоғы және оларға белгiленген талаптардың орындалуы тексерiледi. Патент беруге жасалған өтiнiмге алдын ала сараптама екi ай мерзiмде жүргiзiледi.
Қажет болған жағдайда өтiнiш берушi өтiнiм берiлген күннен бастап екi ай ішінде оған нақтылау, енгізе алады.
2. Сортқа, тұқымға жасалған өтiнiмге келiп түскен, өтiнiмнiң алғашқы материалдарында келтірілмеген белгілері бар және өтінім берiлген сорттың, тұқымның мәнiн өзгертетiн қосымша материалдар өтінiм қаралған кезде назарға алынбайды.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 3-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
3. Уәкiлеттi органның алдын ала жүргiзген сараптамасынан оң нәтиже алынған жағдайда өтінімді одан әрі қарау туралы шешім қабылданады. Өтiнiмнiң және селекциялық жетiстiк сауал-сұрақтарының көшiрмелерi мемлекеттік комиссияға жiберiледi.
4. Егер алдын ала жүргiзiлген сараптамада өтiнiмнiң белгiленген талаптарға сай келмейтiндiгi анықталса, оны одан әрi қараудан бас тарту туралы шешім қабылданады, ол туралы өтiнiш берушiге бiр ай мерзiмде хабарланады.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 5-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
5. Өтiнiмдi одан әрi қараудан бас тарту туралы шешiмге өтiнiш берушi шешiмдi алған күннен бастап екi ай iшiнде уәкiлеттi органға қарсылық бере алады. Шағым кеңесi қарсылықты ол келiп түскен күннен бастап екi ай мерзiмде қарауға тиiс.
Шағым кеңесi шешiмiне өтiнiш берушi ол шешiмдi алған күннен бастап алты ай iшiнде сотқа шағымдануы мүмкiн.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 6-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
6. Алдын ала жүргiзiлген сараптама нәтижесiнде оң шешiм шығарылған өтiнiмдер туралы мәлiметтер өтiнiм түскен күннен бастап 18 ай өткеннен кейiн бюллетеньде жарияланады. Өтiнiш берушiнiң өтiнуi бойынша сараптама жасау ұйымы өтiнiм материалдарын аталған мерзiмнен бұрын да жариялай алады.
7. Сорттың, тұқымның авторы өтінім материалдарында өз есiмiнiң жариялануынан бас тартуға құқылы.
9-бап. Селекциялық жетiстiктiң уақытша құқықтық қорғалуы
1. Қорғауға өтiнiм жасалған селекциялық жетiстiкке өтiнiм туралы мәлiметтер жарияланған күннен бастап патент берiлген күнге дейін уақытша құқықтық қорғау белгiленеді.
2. Патент иесi патент алғаннан кейiн селекциялық жетiстiктi уақытша құқықтық қорғау кезеңiнде осы Заңның 14-бабының 1-тармағында аталған әрекеттерді өтініш берушінің рұқсатынсыз жасаған адамнан өтем алуға құқығы бар.
3. Селекциялық жетiстiктi уақытша құқықтық қорғау кезеңiнде өтiнiш берушiге тек ғылыми мақсаттарда және сату мен өзгедей беру селекциялық жетiстiкке құқықты өзгедей беруге немесе ұрықты, асыл тұқымдық материалды олардың қорын құру мақсатымен өтiнiш берушiнiң тапсырысы бойынша өндiруге байланысты болған жағдайларда ғана ұрықты, асыл тұқымдық материалды сатуға және өзгедей беруге рұқсат етiлген.
Аталған талаптарды өтiнiш берушi немесе оның келісімiмен басқа адам бұзған жағдайда уақытша құқықтық қорғау болған жоқ деп есептеледi.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 10-бап өзгертілді (бұр. ред. қара)
10-бап. Селекциялық жетiстiктiң патент қабiлетiне жасалған өтiнiмдер сараптамасы
1. Кез келген мүдделi адам өтiнiм туралы мәлiметтер жарияланған күннен күннен бастап алты ай ішінде мемлекеттік комиссияға мәлiмделген селекциялық жетiстiкке қатысты талабын жiбере алады.
Негiзделген талаптың түскенi туралы мемлекеттік комиссия өтiнiш берушiге талаптың мәнiн баяндай отырып хабарлайды.
Талаппен келiспеген жағдайда өтiнiш берушiнiң хабарламаны алған күннен бастап үш ай мерзiмде мемлекеттік комиссияға дәлелдi қарсылық жiберуге құқығы бар.
Уәкiлеттi орган мемлекеттік комиссияның қорытындысы негiзiнде шешiм қабылдайды және ол туралы мүдделi адамға хабарлайды.
Егер сорт, тұқым жаңалық өлшемiне сәйкес келмесе, патент беруден бас тарту туралы шешiм қабылданады.
2. Сорттың, тұқымның ерекшелiгiн, бiртектілігiн және тұрақтылығын сынақтан өткізудi қабылданған әдiстемелер бойынша мемлекеттік комиссиялар белгiленген мерзiмде жүргiзедi.
Өтiнiш берушi ұрықтың немесе асыл тұқымдық материалдың сараптама үшiн қажеттi мөлшерiн табыс етуге мiндеттi.
3. Мемлекеттік комиссиялар Қазақстан Республикасының, сондай-ақ тиiстi шарттар жасасылған басқа мемлекеттердiң басқа да ұйымдары жүргiзген сынақтардың нәтижелерiн және өтiнiш берушi табыс еткен деректердi пайдалануға құқылы.
4. Сорт, тұқым патент қабiлетi талаптарына сай келген жағдайда, мемлекеттік комиссия сорттың, тұқымның ресми сипаттамасын жасайды, соның негiзiнде уәкiлеттi орган патент беру туралы шешiм қабылдайды.
5. Егер сараптама жүргiзiлген кезде сорттың, тұқымның патент қабiлетi талаптарына сай келмейтiндiгi анықталса, уәкiлеттi орган мемлекеттік комиссияның қорытындысы негiзiнде патент беруден бас тарту туралы шешiм қабылдайды, ол туралы өтiнiш берушiге бiр ай мерзiмде жазбаша түрде хабарлама жiбередi.
Өтiнiш берушi патент беруден бас тарту туралы шешiмге оны алған күннен бастап үш ай мерзімде уәкiлеттi органға қарсылық бере алады. Қарсылықты шағым кеңесi ол түскен күннен бастап үш ай мерзiмде қарауға тиiс.
Шағым кеңесiнiң шешiмiне өтiнiш берушi ол шешiмдi алған күннен бастап алты ай iшiнде сотқа шағымдана алады.
6. Өтiнiш берушi сараптама қарсы қойған барлық материалдармен таныса алады. Өтініш берушi сұраған материалдардың көшiрмелерiн уәкiлеттi орган оған сауал салудан алған күннен бастап бiр ай мерзiмде жiбередi.
4-тарау. Автор және патент иесі
11-бап. Селекциялық жетiстiктiң авторы
1. Селекциялық жетiстiктi шығармашылық еңбегiмен жасаған, ашқан немесе өсiрiп шығарған жеке тұлға автор болып танылады.
2. Егер селекциялық жетiстiк бiрнеше адамның ұжымдық шығармашылық еңбегiмен жасалса, олардың бәрi де оның авторлары (Қосымша авторлары) болып есептеледi. Авторларға тиесiлi құқықтарды пайдалану тәртібі олардың арасындағы келісіммен белгiленедi.
3. Авторға (авторларға) тек техникалық, ұйымдық көмек көрсеткен немесе сортқа, тұқымға берiлетiн құқықтарды әзiрлеуге және ресiмдеуге жәрдемдескен адамдар авторлар болып танылмайды.
12-бап. Селекциялық жетiстiк авторының құқықтары
1. Автордың құқығы иелiктен алуға болмайтын жеке құқық болып табылады және мерзiмсiз қорғалады.
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
2. Селекциялық жетiстiктердiң мемлекеттік тiзiлiмiне енгiзiлген селекциялық жетiстiктiң патент иеленушi болып табылмайтын авторына уәкiлеттi орган оның авторлығын растайтын ресми куәлiк бередi.
3. Өзiнiң селекциялық жетiстiгiне өз есiмiн беруге автордың құқығы бар.
4. Автордың өзi жасаған, ашқан немесе өсiрiп шығарған селекциялық жетiстiктi патенттiң қолданылу мерзiмi iшiнде пайдаланғаны үшiн патент иесiнен сыйақы алуға құқығы бар. Сыйақы төлемiнiң мөлшерi мен шарты патент иеленушi мен автор арасында жасасылған шартта белгiленедi.
Бұл орайда автор сыйақысының мөлшерi патент иеленушiнiң селекциялық жетiстiктердi пайдаланғаны үшiн алатын жыл сайынғы түсiмдерi, оның iшiнде лицензия сатудан алатын түсiмдерi сомасының бес процентiнен кем болмауға тиiс.
Егер автордың патент иеленушiмен шартында өзгеше көзделмесе, авторға сыйақы селекциялық жетiстiк пайдаланылған әрбiр жыл бiткеннен кейiн алты ай iшiнде төленедi.
Егер сортты, тұқымды бiрнеше автор жасаса, ашса немесе өсiрiп шығарса, сыйақы олардың арасындағы келісімге сәйкес бөлiнедi.
13-бап. Селекциялық жетiстiктiң патент иесi
Патент:
1) селекциялық жетiстiк авторына (авторларына);
2) оның мұрагерiне (мұрагерлерiне);
09.07.04 ж. № 586-II ҚР Заңымен 3) тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
3) автор (авторлар) немесе оның (олардың) құқықтық мирасқорлары Селекциялық жетiстiкке патент беру туралы шешiм қабылданған кезге дейiн селекциялық жетiстiкке жасаған өтiнiмiнде не уәкiлеттi органға берген өтiнiшiнде көрсетiлген жеке және (немесе) заңды тұлғаларға (олардың келісімi болған кезде);
