бақылау акцияларының пакеті (қатысу үлесі) мемлекеттің иелігіндегі мемлекеттік кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың мүлкін түгендеу жұмыстарын жүргізу;
осы ұйымдарға оларға жүктелген міндетті іске асыру үшін қажетті мүлік құрамын анықтау (зияткерлік меншікті және жылжымайтын нысандарды есепке алып);
мемлекет меншігіндегі акциялар пакеті (қатысу үлесі) бәсекелес ортаға берілуге тиісті мемлекеттік заңды тұлғаларға, ұйымдарға бекітілген мемлекеттік кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелер мен мүліктің тізбесін анықтау;
мемлекеттік басқару деңгейлері арасында мемлекеттік меншіктің аражігін айқын ажырату;
жергілікті атқарушы органдардың ұсыныстары бойынша жарғылық капиталында мемлекет қатысатын Мемлекеттік кәсіпорындар мен мекемелер, заңды тұлғалар тізілімін (одан әрі - Тізілімін) қол жетімді жұмыстарды жергілікті бюджеттен қаржыландыру және оған "оn-line" режимінде қолдау көрсету;
есепке алу нысандары бойынша Тізілім деректерін өзекті ету мақсатымен жасалып жатқан "электрондық үкіметтің" "Заңды тұлғалар" мемлекеттік базасының деректерінен Тізілімді ұстаушыға электронды нысанда ақпарат беру.
Оңалту немесе банкроттық жөнінде шешім қабылдағанда, сондай-ақ конкурстық басқарушыларды тарту тетігін жетілдіруге бірыңғай өлшемдерді қолдану үшін Қазақстан Республикасының Yкіметі оңалту және қайта құрылымдау рәсімі, мониторинг жүргізу тетіктері және олардың төлем қабілеттілігінің жағдайын талдау қолданылуы мүмкін рентабельді емес мемлекеттік кәсіпорындардың тізілімі айқындалатын болады. Оларда жаңа технологияларды қолданып жаңа өндірістер ұйымдастырылуы мүмкін рентабельді емес мемлекеттік кәсіпорындардың дерекқоры қалыптастырылады, басқарудың дағдарысқа қарсы әлемдік тәжірибесі, оның осы заманғы Қазақстанның жағдайына бейімделуі зерделенеді.
Қабылданатын шаралардың нәтижесінде мемлекет активтерін басқарудың айқын жүйесі, мемлекеттік меншік деректерінің бірыңғай базасы жасалып, рентабельді емес кәсіпорындарды оңалту немесе банкроттығы туралы шешім қабылдау тетігі әзірленеді.
Мемлекеттік активтерді басқару бойынша, корпоративті басқарудың әлемдік тәжірибесін енгізудің, мемлекеттік-жеке әріптестіктің жаңа институттарының құрылуы мемлекеттік активтерді басқарудың, Қазақстан Республикасы Индустриялық-инновациялық дамуының 2003 - 2015 жылдарға арналған стратегиясының іске асырылуының және қор нарығы дамуының тиімділігін арттыруға ықпалын тигізеді.
Қоғамдық мәні бар нысандарды жақсарту мен құрылысын салу үдерістерін қаржыландыруға жеке сектордың қаражатын тартуға мүмкіндік беретін мемлекеттік және жеке серіктестік тетіктерін енгізу және жетілдіру жөніндегі жұмыстар белсенді жүргізілетін болады.
Мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі бірыңғай мемлекеттік саясаттың құрылымдық элементі ретінде жекешелендіру саласындағы саясат белгілі бір салалар мен нақты кәсіпорындарға қатысы бойынша мемлекет мүдделеріне сәйкес жүзеге асырылады.
§ 5. Кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған мемлекеттік саясатты
жетілдіру
Бәсекелестікті дамыту және монополияға қарсы саясат
Бәсекелі және монополияға қарсы саясаттың дамуы халықаралық бәсекелі құқық пен бәсеке бостандығының дамуы, табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтері деңгейлерінің болжамдылығы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету және олар әрекет ететін экономика салаларының инвестициялық тартымдылығын арттыру, олардың инфрақұрылымдық желілерін, институционалдық қайта құруларды жаңарту және кеңейту талаптарына сәйкес заңнаманы жетілдіру негізінде жүзеге асырылатын болады.
Қазіргі уақытта бәсекелі нарықта бәсекелестікті шектеуге, аса ірі емес компанияларға бақылау орнату жолымен ірі холдингтер ұстанымдарын күшейтуге әкеп соғатын баға келісімі, артықшылық (монополиялық) жағдайын асыра пайдалану, теріс пиғылды бәсеке және экономикалық жағынан тым шоғырлану фактілері байқалады.
2007 - 2009 жылдары теріс пиғылды бәсекенің алдын алу, шектеу және жолын кесудің ұйымдық және құқықтық негіздерін жетілдіру, тауар нарықтарында бәсекелі қатынастарды дамыту, монополистік (артықшылық) жағдайын теріс пайдалану жағдайларында монополияға қарсы ден қою шараларын тиімді және жедел қолдану үшін қолайлы жағдайлар жасау жөніндегі шаралар кешенін өткізу қажет. Сондай-ақ, Қазақстанның ДСҰ-ға кіруі жағдайында монополияға қарсы заңнаманы әлемдік стандарттарға сәйкес келтіру жөніндегі шараларды қабылдау қажет.
Ішкі тауар нарықтарында бәсекелестіктің дамуы үшін шамадан тыс экономикалық шоғырлануды бақылауды жүзеге асыру, "жасырын монополияларды" монополиясыздандыру, монополияға қарсы органның бақылау функцияларын күшейту жөніндегі шараларды қабылдау қажет.
Бәсекелі, монополияға қарсы және тариф саясатының негізгі мақсаттары табиғи монополиялар салаларында мемлекеттік реттеудің тиімділігін арттыру, еркін бәсекелестікті, кәсіпкерлікті дамыту және нарықтардың серпінді жұмыс істеуі үшін жағдай жасау болып табылады.
Көрсетілген мақсаттарға қол жеткізу үшін мыналар жоспарланып отыр:
жаңа редакциядағы «Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңын және осы Заңды іске асыруға тиісті нормативтік құқықтық кесімдерді қабылдау;
нарық субъектілерінің үстем жағдайды асыра пайдалануының, субъектілер арасындағы сыбайласудың, монополист субъектілермен шарттар жасасудан негізсіз бас тартуының, өндірісті, монополиялы тауарлар мен қызметтерді негізсіз қысқартуының жолын кесу, басқа субъектілерді рыноктан шеттету және оған қол жетімдігін және жосықсыз бәсекелестікті шектеу мәселелері бойынша мемлекеттік бақылауды күшейту;
монополияға қарсы заңнаманы бұзғаны үшін қылмыстық және әкімшілік жазаны қатаңдату;
қаржы ұйымдарының өздерінің үстем жағдайын асыра пайдалануының, олардың арасындағы сыбайласудың және теріс пиғылды бәсекелестіктің жолын кесу бөлігінде нормативтік құқықтық кесімдер қабылдау жолымен экономиканың басқа секторларындағы бәсекелестікті шектеуге арналған қаржы құрылымдарының ықпалын жою;
Қазақстанның ДСҰ-ға кіруін ескере отырып, мемлекет тарапынан шаруашылық субъектілеріне жеңілдіктер беру практикасын жою, сондай-ақ доминант субъектілердің тарифтерді, тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) бағаларын келісуінен кезең-кезеңімен бас тарту;
әлемдік монополияға қарсы заңнаманы зерделеу, бәсекелестікті қорғау жөніндегі заңнамаға салыстырма талдауды жүргізу және дамыған елдерден және Қазақстанның табиғи монополияларын реттеу;
шектен тыс экономикалық шоғырлануды бақылауды, экономиканың әртүрлі салаларындағы "жасырын" монополиялардың мониторингі, оларды монополиясыздандыру жөніндегі шараларды қабылдау, кәсіпкерлік бостандығын қорғаудың қоғамдық жүйесін нығайту, монополистер қызметінің мониторингі жөніндегі электрондық дерекқорды дамыту жөніндегі іс-шараларды көздейтін Бәсекелестікті қорғау мен дамытудың орта мерзімге арналған бағдарламасын іске асыру;
Жоспарланып отырған шаралар кешенін іске асыру нәтижесінде нарықтағы барлық қатысушылар үшін тең жағдайды қамтамасыз ету және монополияға қарсы ден қою шараларын бір мезгілде қатаңдата отырып, бәсекелі нарықтағы тарифтерді қатаң мемлекеттік реттеуден кезең-кезеңімен бас тарту күтілуде.
Тариф саясаты
Тариф саясатын дамыту табиғи монополиялар саласындағы тарифтік реттеудің нормативтік құқықтық және әдіснамалық базасын жетілдіру арқылы жүзеге асырылатын болады.
Осы бағытта жүргізілетін негізгі іс-шаралар «Табиғи монополиялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу; орта мерзімді және ұзақ мерзімді тарифтерді бекіту тәртібін белгілеу; табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеу тәртібін ырықтандыру және төрешілдіктен арылту болады.
Қазақстан экономикасы дамуының жай-күйі мен перспективаларының деңгейіне барабар әдіснамалық базаның болуы мемлекеттік тарифтік реттеудің маңызды құрауышы болып табылады. Бұл үшін тарифтерді, экономиканың секторлары тарифтерінің серпініне әсерін бағалау модельдерін есептеудің тұтас бірқатар әдістерін әзірлеу, олардың бағалау көрсеткіштерінің теңгерімді кешені негізінде субъектілер қызметінің мониторинг жүйесін құру көзделіп отыр.
2007 жылы Табиғи монополиялар саласындағы тариф саясатын жетілдірудің 2008 - 2010 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу жоспарланып отыр.
Жоспарланған шаралар кешенін іске асыру нәтижесінде орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңге арналған табиғи монополиялар субъектілері тарифтерінің болжамды және тұрақты деңгейі қамтамасыз етіледі және табиғи монополиялар субъектілері тартылған салалардың инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін жағдай жасалатын болады.
Техникалық реттеу және патенттер жүйесін дамыту
Техникалық регламенттер мен стандарттар әзірлеу кезінде халықаралық танылған стандарттарды негізге алу отандық өнімнің сыртқы нарықтарға шығуына ықпал етуге тартылған.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының ДСҰ-ға кіруі алдындағы қабылданатын іс-шараларға сәйкес техникалық реттеу саласындағы ұлттық заңнаманы халықаралық тәжірибеге сәйкес келтіруге бағытталған нормативтік құқықтық кесімдердің жобалары әзірленуде.
2006 жылы 5 заң қабылданады және Қазақстан Республикасының қолданыстағы 33 Заңына техникалық реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болады.
2007 - 2009 жылдары ұлттық стандарттарды халықаралық стандарттармен үйлестіруді жалғастыру және отандық өндіріс тауарларының бәсекеге қабілеттілігін арттыру жөніндегі мемлекет саясатының негізгі бағыттарын ескере отырып, стандарттарды үйлестіру жөніндегі қолданыстағы жоспарды қайта қарауды жүзеге асыру, сондай-ақ Қазақстан Республикасында өндіріске халықаралық стандарттарды енгізуді жалғастыру қажет.
Бұдан басқа, мақсаты техникалық реттеудің мемлекеттік жүйесін одан әрі дамыту және жетілдіру, өнімнің және тіршілік пен денсаулыққа және қоршаған орта үшін процестердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, өнімнің қауіпсіздігіне қатысты тұтынушыларды адастыратын іс-қимылдардың алдын алу, сондай-ақ саудадағы техникалық кедергілерді жою болып табылатын Техникалық реттеудің мемлекеттік жүйесін дамытудың 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу қажет.
Отандық өндірушілерді экспорттық қызметке бағдарлау мақсатында өндірушілерді Қазақстанда шығарылатын тауарлар экспортталатын мемлекеттердегі өнімге қойылатын қолданыстағы талаптар туралы хабардар етіп отыру қажет.
Сәйкестендіруді растау саласында жұмыстарды оңтайландыру мақсатында халықаралық практикаға сәйкестендіруді растау рәсімдерін үйлестіру жөніндегі жұмыстарды жүзеге асыру қажет.
Қазақстан Республикасының азаматтарын және экономикасын өлшемдердің дұрыс емес нәтижелерден қорғау мақсатында Өлшемдер бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесін дамытудың 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу қажет.
Ішкі және сыртқы нарықтарда қазақстандық өнімнің бәсекеге қабылеттілігін арттыру, сондай-ақ қазақстандық кәсіпорындардың халықаралық стандарттарға көшуін ынталандыру мақсатында:
қазақстандық кәсіпорындардың халықаралық стандарттарға көшуін ынталандыру жөніндегі, оның ішінде шағын және орта бизнес үшін шаралар әзірлеу;
халықаралық деңгейдегі менеджмент жүйелерінің сәйкестігін растау жөніндегі сарапшы аудиторлар даярлауды қамтамасыз ету;
ИСО 9001, 14001, 22000 және OHSAS 18001, SА 8000 халықаралық стандарттарға сәйкес менеджмент жүйелерін енгізу және сертификаттау мәселелері бойынша баспасөзде үнемі жарияланымдар мен айдарлар, радио мен теледидарда сөз сөйлеуді ұйымдастыру жолымен халықаралық стандарттарды енгізуді насихаттау жөніндегі жұмысты жандандыру;
«Сапа саласындағы жетістіктері үшін» Қазақстан Республикасы Yкіметінің сыйлығын алуға конкурстар және «Қазақстанның үздік тауарлары» конкурс-көрме өткізуді ұйымдастыру;
ИСО 9001, 14001, 22000 және OHSAS 18001, SА 8000 халықаралық стандарттарға сәйкес менеджмент жүйелерін енгізу жөнінде салалық және өңірлік семинарлар (конференциялар) өткізу;
ИСО 9001, 14001, 22000 және OHSAS 18001, SА 8000 халықаралық стандарттарға жауап беретін менеджмент жүйелерін әзірлеу мониторингін және енгізуді жүзеге асыру жоспарланып отыр.
Сыртқы экономикалық қызмет және ДСҰ-ға кіру
Экспорт-импорт секторының артықшылықтарын қолдау
Шикізат емес сектордың қазақстандық тауарларын әлемдік нарықтарға экспорттық жылжытуға жәрдемдесy мақсатында мынадай жұмыс жүргізіледі:
экспортты дамытуды ынталандыру бойынша шетелдік оң тәжірибені зерттеу;
бірқатар елдердің, атап айтқанда, Ауғанстан, Пәкістан, Үндістан, Моңғолия, Иран, Ирак, Египет, Оңтүстік Африка Республикасы, Сауд Арабиясы, Америка Құрама Штаттары, Бразилия, Еуропалық Одақ және Орталық Азия елдері, Ресей Федерациясы, Беларусь Республикасы, Украина, Қытай Халық Республикасы тауарлар нарықтарына тиісті шетелдік ұйымдарды тарта отырып, талдамалық зерттеулер жүргізу;
өз өндірісін құру бойынша ұсыныстарды әзірлеу мақсатында дайын өнімді өндіру үшін тиісті шетелдік зерттеу ұйымдарын отандық кәсіпорындардың құрамдауыштар (жинақтауыштар, құрамдауыштар, шала өнімдер) түрлерін пайдалану тұрғысынан тартуды жүргізу;
Экспортты дамытудың 2008 - 2012 жылдарға арналған ұлттық бағдарламасын әзірлеу мақсатында әлемдік нарықтарға тауарларды жылжыту тәжірибесі бар консалтингілік отандық және халықаралық ұйымдарды, оған сараптама мен бағалау жүргізу үшін тәуелсіз сарапшылар тарту;
шикізаттық мақсаттағы перспективалы қазақстандық тауарлар мен брендтерді, оларды әлемдік нарықтарға одан әрі жылжыту үшін олардың тізбесін қалыптастыру;
Қазақстанның шикізаттық тауарлардың ауқымды ассортимент өндіруші ретінде халықаралық имиджін нығайту мақсатында отандық тауарларды әлеуетті өткізу нарықтарында - шетелде таныстыру іс-шараларын өткізу;
отандық тауарларды сыртқы сауданы жүзеге асыру кезінде туындайтын сыртқы сауда дауларды реттеу арқылы сыртқы нарықтарға жылжытуға жәрдемдесу;
«Қазақстанның дайын отандық өнімді үздік экспорттаушысы» конкурсын өткізуді ұйымдастыру;
республиканың өңірлерінде отандық іскер ортада және сыртқы нарықтарға, оның ішінде шетелдік экспорттаушыларды тарта отырып, отандық дайын өнімді экспорттық жылжыту мәселелері бойынша өндірушілер арасында ақпараттық-түсіндіру іс-шараларын өткізу.
Қазақстанның ДСҰ-ға кіруi
Қазақстанның бәсекеге қабілетті экономикасын құру әлемдік экономикаға тығыз ықпалдасуына байланысты. Осыған орай, республиканың бүкіл әлемдік сауданың 95 % келетін Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі өзекті болып тұр.
ДСҰ-ға кіру импортты тауарлар мен қызметтер үшін Қазақстанның нарығын ашуға ғана әкеп соқпайды, сондай-ақ республика экономикасындағы реформаларды одан әрі тереңдетуді талап етеді.
Келіссөздер барысында: тауарлар мен қызметтерге баға белгілеу процесіндегі мемлекеттің рөлін азайту, сауда-экономикалық саясаттың транспаренттігін және кедендік рәсімдердің ашықтығын қамтамасыз ету, зияткерлік меншікті қорғау, лицензиялар мен ветеринарлық сертификаттар беру жөніндегі мәселелердің кең ауқымы бойынша республиканың міндеттемелері қабылданады.
ДСҰ-ға кіру экономиканың қаржы, телекоммуникация, энергетика және көлік секторларын одан әрі ырықтандыруды көздейді. Осы секторлардағы бәсекелестікті дамыту халықты және шаруашылық субъектілерін қоса алғанда, тұтынушылар үшін қызметтердің сапасын жақсартуға және құнын төмендетуге әкеп соғуы тиіс, түпкі нәтижесінде қазақстандық тауарлар мен қызметтердің бәсекеге қабілеттілігіне оң әсер етеді.
Сыртқы сауда режимін ДСҰ-дың нормаларына сәйкес келтіру рәсімдер ашықтығын күшейтуге және сыбайластыққа мүмкіндіктерді қысқартуға тиіс. Лицензияланатын тауарлар мен қызметтер сапасын қысқартумен қатар лицензиялық және кедендік рәсімдерді оңайлату тұтастай экономиканың болжамдылығын қамтамасыз етеді және Қазақстандағы кәсіпкерлікті дамытуға оң әсерін білдіреді.
Ауыл шаруашылығы өндірушілеріне берілетін субсидиялардың нақты көлемі туралы мәселе Қазақстанның ДСҰ-ға кіруі жөніндегі келіссөздерде ең маңызды болып табылады, өйткені Қазақстан халқының 40-дан астамы ауылдық жерлерде тұрады.
Халықаралық сауда мен құқық салаларында біліктілігі жоғары қазақстандық кадрларды даярлау қажеттігі маңызды міндет болып табылады.
Шағын және орта бизнесті дамыту
2007 - 2009 жылдары шағын және орта бизнесті дамытудың басты мақсаты кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды қамтамасыз ету негізінде шағын және орта бизнес ұстанымдарын кеңейту және нығайту болып табылады.
Қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу қажет:
бизнес пен мемлекеттің әріптестігін нығайту;
шағын және орта кәсіпкерлікті жедел дамыту үшін жағдайлар жасау;
жеке кәсіпкерлік пен мемлекеттің тиімді өзара іс-қимылы;
жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды қалыптастыруға жаңа ұстанымдар әзірлеу.
Кәсіпкерлікке қысымды қысқарту және әкімшілік тосқауылдарды жою үшін ұйымдық, құрылымдық және кешенді ұстаным қажет, ол мынаны көздейді:
орталық мемлекеттік және "жергілікті атқарушы органдар жанынан құрылатын кәсіпкерлік мәселелері бойынша сараптамалық кеңес құру;
кредиттер беру рәсімдерін оңайлату, кредит беру мерзімдерін және пайыздық ставкаларды төмендету мәселелеріне қатысты өндірістік және инновациялық бейіндегі шағын және орта кәсіпорындарды одан әрі ынталандыруға бағытталған, шағын кәсіпкерлікті қаржылық қолдау шараларын әзірлеу;
"Жеке кәсіпкерлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңын қабылдауға байланысты кесімдердің күшін жоюды негіздеу мақсатында кәсіпкерлер бірлестіктерінің міндетті қатысуымен нормативтік құқықтық кесімдерге тексеру жүргізу;
кәсіпкерлік пен мемлекеттік органдар арасындағы өзара іс-қимыл тетігін оңайлату, мемлекеттік әкімшілендіру тетіктерінің тиімділігін, ақпараттық ашықтығын қамтамасыз ету;
лицензиялау жүйесін жетілдіру шеңберінде Қазақстанның бірыңғай лицензиялық палатасын құру орындылығын қарау;
барлық өңірлерде кәсіпкерлік пен инновациялық қызмет инфрақұрылым объектілерін құру;
"Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамның өкілдік желісін құру және өңірлерде ақпараттық-талдамалық, консалтингілік және оқу-әдістемелік қызметтерді ұсыну мәселелері бойынша жұмысты күшейту;
"көлеңкелі" өндіріс және "қапшықтық" импортпен бірге заңды тауар өндірушілер үшін ішкі нарықта тең жағдай жасау.
Республикадағы әлеуметтік-экономикалық жағдайды тұрақтандыру шағын бизнесті дамытуға оң ықпал көрсетеді.
Кәсіби Үкімет
2007 - 2009 жылдары кәсіби Үкімет саласындағы басым міндеттер мыналар болады:
мемлекеттік қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнаманы сақтауын бақылау;
сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарға қарсы күресті нығайту;
облыстарда, Астана және Алматы қалаларында мемлекеттік қызмет істері агенттігінің тәртіптік кеңестер тиімділігін арттыру, Агенттіктің аумақтық басқармалары бастықтарының мәртебесін нығайту;
саны мен құрамы бойынша тиімді әрі оңтайлы мемлекеттік аппарат құру;
уәкілетті мемлекеттік органдар және мекемелер ұсынатын мемлекеттік қызметтер стандарттарын, сондай-ақ олардың сапасын есептеу мен бақылау жүйесін әзірлеу және енгізу;
"электрондық үкіметті" дамыту;
еңбекақы төлеу жүйесін жетілдіру, мемлекеттік қызметшілердің жалақысын арттыру;
мемлекеттік органдар мен қоғамның сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды болдырмау мен және мемлекеттік қызметті жетілдірудегі өзара іс-қимылдарын өрістету;
мемлекеттік қызметшілерді оқыту жүйесін дамыту мемлекеттік қызмет кадрларын даярлау орталықтарының ғылыми, кадрлық және материалдық-техникалық базасын нығайту, шетелдегі беделді оқу орталықтарында мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру.
Мемлекеттік басқару академиясының базасында осы заманғы мемлекеттік менеджерлер даярлау үшін шетелдік әріптестіктерінің қатысуымен халықаралық стандарттарға жауап беретін ұлттық басқару мектебі құрылады.
6. Аумақтық даму
Өңірлік саясат 2007 - 2009 жылдары Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі аумақтық даму стратегиясына сәйкес айқындалады және басымдық өңірлік және әлемдік экономикада бәсекеге қабілетті маманданудың, экономикалық әлеуеттің ұтымды кеңістік ұйымының қалыптасуына негізделген экономиканың теңгерімді дамуының қажеттіліктеріне сәйкес келетін аумақтық даму болып табылады.
Біркелкі дамыту тұжырымдамасының орнына поляризациялық дамыту тұжырымдамасы келуге тиіс, мұнда неғұрлым серпінді дамып келе жатқан қалалар немесе өңірлік және жаhандық нарықтарға кіріктірілген әрі елдің қалған барлық өңірлері, ал перспективада бүкіл Орталық Азия өңірі үшін локомотивтер рөлін атқаратын өңірлер "өсу полюстеріне" айналуы мүмкін.
Алдағы жылдары өңірлік саясатының мақсаты экономикалық перспективалы аудандарда және өмір сүруге қолайлы табиғи-климаттық аймақтарда экономикалық және еңбек ресурстарының шоғырлануы, өңірлік және әлемдік экономикада ел мен оның өңірлерінің бәсекеге қабілетті мамандануының қалыптасуы болады.
Осы мақсаттарда мынадай міндеттерді шешу қажет:
дамыған өңірлік орталықтарда экономикалық қызметті жандандыруға бағытталған аумақтық дамудың жаңа саясатын әзірлеу;
өңірлердің бәсекеге қабілетті мамандануын қалыптастыру;
проблемалы аумақтарды дамыту.
Қойылған мақсаттарға қол жеткізу және міндеттерді шешу үшін кластерлерді құрумен үйлестіре отырып, өңірлердің бәсекеге қабілетті өңірлерді және аумақтардың инфрақұрылымын дамыту, өңірлік әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды құру, сондай-ақ ауылдық және проблемалық аумақтарды, шағын қалаларды одан әрі дамыту көзделеді.
Өңірлердің бәсекеге қабілетті мамандануын дамыту
Дамыған өңірлік орталықтарда экономикалық қызметті жандандыруға бағытталған жаңа өңірлік даму саясатын әзірлеу, өңірлердің бәсекеге қабілетті мамандануын қалыптастыру үшін 2007 жылы:
мемлекеттік органдар, жеке меншік кәсіпорындар, бизнес-қауымдастықтар, ғылыми зерттеу институттары мен басқа да мүдделі құрылымдар өкілдерінің қатысуымен өңірлердің әкімдіктері жанынан консультативтік-кеңесші органдар ретінде Бәсекеге қабілеттілік жөніндегі кеңестер құру;
өңірлерді дамытудың бәсекелі стратегияларын қабылдау көзделіп отыр.
Кластерлерді құрумен үйлестіре отырып, аумақтардың
инфрақұрылымын дамыту
Аумақтық дамуды инфрақұрылымдық қамтамасыз ету экономикалық өсу үшін жағдай, халықтың тұрмыс-тіршілігінің қолайлы ортасын жасауға және өндірістік, энергетикалық, тыныс-тіршілік, көлік, телекоммуникация, су шарyашылығы, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымды қамтамасыз етуге бағытталады.
Мемлекеттік реттеудің тұтас объектісі ретінде қаралатын оның әр түрлі магистралдық және тораптық элементтерінің тұжырымдамалық және технологиялық жағынан өзара байланысты жүйе ретінде Ұлттық инновациялық инфрақұрылымды қалыптастырудың және перспективалық дамытудың жаңа идеологиясын әзірлеу қажет.
Қазіргі бар және қалыптастырылатын коммуникациялық дәліздер:
Солтүстік Қазақстан, Орталық (тіректік) және Оңтүстік Қазақстан сауда-экономикалық дәліздерінің (ел дамуының стратегиялық осьтері шеңберінде қалыптастырылатын) негізгі инфрақұрылымдық құрамдас бөлігін құрауы;
елдің өңірлік және жаhандық нарықтарға (транзит әлеуетін сатуды қоса алғанда) ықпалдасуына сияқты, тиімді дамушы экономикалық белсенділіктің аймақтарын қалыптастыру базасы ретінде сауда-логистикалық жүйелердің (тораптардың), перспективалы жаңа кластерлердің ел кеңістігінде орналасу процесіне де ықпал етуі тиіс.
Өңірлік әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды құру
Шағын кәсіпкерліктің шаруашылық субъектілерінің рентабельді емес проблемаларын шешу үшін шағын және орта бизнестің ірі әртараптандырылған және қаржы жағынан тұрақты кәсіпорындармен өзара ынтымақтастыққа алғышарттар жасау көзделеді, олар бизнесті ұйымдастырудың айқын жағдайында кәсіпкерлікті дамыту үшін тапсырысшы және "локомотив" рөлінде шыға алады.
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды дамыту үшін қоғам мүддесі мен табыста қызметті үндестірген бірнеше ірі аумақтық холдингтер қалыптастыру қажет.
Неғұрлым дамыған өңірлік орталықтарда өзара байланысты бірнеше өңірлерде кәсіпкерлік факторын жандандыруға бағдарланған әлеуметтік кәсіпкерлік корпорацияларды құру ресурстарды жұмылдыру тетіктерінің бірі болады.
