Ауылдық аумақтарды дамытудың мемлекеттік бағдарламасын табысты іске асыруға жәрдемдесу мақсатымен почта байланысы саласында осы заманғы жабдықтарды енгізіп, өндірістік технологияларды жаңарту жоспарланып отыр, бұл қала мен ауыл арасындағы әлеуметтік мәні бар қызмет көрсетулерге қол жетімділік деңгейін қамтамасыз ету жөніндегі алшақтықты қысқартуға мүмкіндік береді.
Банк қызметімен, әсіресе ауылдық жерлерде тұратын халықты қамтуды кеңейтуді қамтамасыз ету мақсатында "Қазпочта" акционерлік қоғамы қаржылық қызметтің түр-түрін кеңейту жөнінде жұмыстар жүргізеді. Одан басқа, өзге банк қызметтеріне, сондай-ақ халықты және шағын бизнес субъектілерін шағын кредиттеу қоры қызметіне қосылу жолымен, агенттік қызмет көрсетулер түрлерін кеңейту саласында Қоғамның қызметін жандандыру жоспарланып отыр.
Алдағы кезеңде банкоматтардың өз тораптары және POS-терминалдар негізінде почталық төлем карточкаларын шығару және қызмет көрсету сияқты жаңа жоғары технологиялық қызметтерді жеделдетуге, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалар үшін бағалы қағаздар бойынша мәмілелер жасауды тіркеу пункттерін құру жолымен трансфер-агенттік қызмет көрсетуді дамытуға назар аударылатын болады.
"Электронды үкімет" құру жөніндегі мемлекеттік жобаны іске асыру үшін осы заманғы телекоммуникациялық және Интернет-технологияларды енгізу жолымен Қоғамның аймақтық тораптарын жетілдіру жоспарланып отыр.
Белгіленген мақсаттар мен қойылған міндеттерді орындау еліміздің барлық аумағында халықаралық стандарттар деңгейінде көрсетілетін почта-жинақтау қызметіне еркін қол жетімділікті қамтамасыз етуге қабілетті дамыған өңірлік инфрақұрылым жасауға мүмкіндік береді.
Ұлттық почта операторының материалдық-техникалық базасын жақсарту және осы заманғы технологияларды енгізу почта-жинақтау қызметін жоғары салалық деңгейде жүргізуге мүмкіндік береді: облыстық ішкі бағыттар бойынша почта тасымалының жиілігі аптасына 5 ретке дейін, ішкі аудандық бағыттар бойынша - аптасына 3 ретке дейін, еліміздің бүкіл аумағында почталық ақша аударымдары бір күн ішінде жүзеге асырылатын болады.
Почта-жинақтау қызметін көрсету түрлерінің қатарында және ауыл мен қала арасындағы қызмет көрсету сапасының арасындағы алшақтықты қысқарту ауылдық аумақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасайтын болады.
Почта бөлімдері арқылы қаржы қызметінің кеңейтілген түр-түрі ұсынылатын болады, смарт-карт технологиялары және терминалдар тораптары негізінде тиімді және өзін-өзі ақтайтын алдыңғы қатарлы өнімдер енгізілетін болады. Почта жинақтауларының арқасында табыс деңгейі төмен және орта адамдарға қаржылық қызмет көрсетулер қол жетімді болады.
«Электрондық Үкіметтің» дамуы
Қазақстанның ақпараттық қоғам құруды қалыптастыру жолындағы жылдамырақ ілгерілеуі үшін, әлемдік тәжірибені ескере отырып, Қазақстан Республикасында 2005 - 2007 жылдары «электронды үкімет» қалыптастырудың Мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жалғасатын болады.
«Электрондық үкіметтің» алдағы кезеңдегі негізгі мақсаты халық пен бизнестің мемлекеттік органдардың қызметіне жылдам және сапалы қол жетімділігін қамтамасыз ету болып табылады.
Осы мақсатты іске асыру үшін "электронды үкіметті" қалыптастыру және тиісті ілкі, оның ішінде халықтың ақпараттық қоғамға даярлық деңгейін арттыруға бағытталған жобаларды енгізуді жеделдету жөніндегі жұмыстар жандандырылатын болады.
Интернеттің бүкілдүниежүзілік торабының қазақстан сегментінің контентін дамыту және халық үшін компьютерлік техниканың қол жетімділігін қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру жоспарланып отыр.
2007 - 2009 жылдары Интернет тарифтерін төмендету және PR науқандарын жүргізіп, жергілікті атқарушы органдардың қатысуымен мектептер, ЖОО-лар, қоғамның қол жетімді пункттері жанында ИТ-оқуларын ұйымдастыру көзделіп отыр. Осыған байланысты "е-әкімдіктерді" құру жөнінде пилоттық жобалар іске асырылатын болады.
§ 3. 2007-2009 жылдары агроөнеркәсіптік кешенді дамыту
Мемлекеттік саясаттың агроөнеркәсіптік кешен саласындағы алдағы кезеңдегі негізгі мақсаты оның салаларының табыстылығын және өнімділігін арттыру негізінде агроөнеркәсіптік кешеннің орнықты дамуын қамтамасыз ету, отандық өнімнің ұлттық бәсекелестік артықшылықтарын дамыту болып табылады.
Қойған мақсатқа қол жеткізу үшін 2005 жылы «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Заңда агроөнеркәсіптік кешен (бұдан әрі - АӨК) мен ауылдық аумақтардың басым дамуының құқықтық негіздері қаланып, ауыл шаруашылығы өнімінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, аграрлық нарықтың тұрақтылығын қамтамасыз етуге және ауыл халқының өмір сүруінің стандартты сапасын арттыруға бағытталған негізгі ережелер, мемлекеттік реттеудің қағидаттары мен тетіктері белгіленді.
Қабылданған Агроөнеркәсіптік кешен орнықты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасы, Іс-шаралар жоспары және 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегі бағдарлама шеңберінде оны іске асыру жөнінде мынадай негізгі міндеттерді шешу көзделіп отыр:
агроөнеркәсіптік кешенін индустрияландыру;
агроөнеркәсіптік кешеннің инфрақұрылымын дамыту;
агроөнеркәсіптік кешеннің ұлттық бәсекелі басымдықтарын дамыту;
агроөнеркәсіптік кешен өнімдерінің нарығын мемлекеттік реттеу және еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Индустрияландыру АӨК салаларын техникалық және технологиялық жаңарту; егіс алқаптарының құрамында рентабелділігі жоғары дақылдардың үлесін арттыру, мал шаруашылығын өнеркәсіптік негізге көшіру, инновациялық әзірлемелердің ғылыми қамтамасыз етілуін күшейту және нығайту, нақты сектордың қажеттіліктеріне сәйкес кадрлармен қамтамасыз ету жүйесін қалыптастыру арқылы қамтамасыз етілетін болады.
Орта мерзімді перспективада азық-түлік тауарларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі жүйені жасау, өнімнің сапасын бақылау және қауіпсіздік тәуекелін бағалау жүйесін жаңарту, қаржы және сақтандыру инфрақұрылымын дамыту, агроөнеркәсіптік кешенді ақпараттық-маркетингілік және консультациялық қамтамасыз етуді жақсарту жүйесін жасау жоспарланып отыр.
Алдағы үш жылда тауарлардың өндірушіден тұтынушыға жылжуының арнайы жабдықталған даярлау-сатып алу кооперативтерінің тармақталған желісін жасау арқылы айқын жүйесі құрылатын болады.
Агроөнеркәсіптік кешеннің өнімділігін және өнімнің сапасын арттыру, технологияны жетілдіру және жабдықтарды жаңарту орта мерзімді кезеңде кластерлік өзара қатынастардың дамуымен қамтамасыз етілетін болады.
Агроөнеркәсіптік кешеннің өнімдерін өндіруді және өткізу нарықтарын дамытудың теңгерімдігін қамтамасыз ету мақсатында 2007 - 2009 жылдары мыналар көзделіп отыр:
сатып алу және баға интервенциясын жүргізу;
ауыл шаруашылығы өнімдерінің дамыған көлік-логистикалық инфрақұрылымдары бар коммуналдық көтерме базарларын құру;
биржалық сауданы дамыту.
Агроөнеркәсіптік кешеннің бәсекелестік артықшылықтарын
дамыту
Республиканың аграрлық секторы бәсекелестік күресте табысты пайдаланылуы мүмкін бірқатар артықшылықтарға ие болып отыр.
Пайдалы жерлердің орасан зор ауданының, біліктілігі жоғары кадрлардың болуы, өнімнің экологиялық тазалығы, шикізат өндірісі орындарында қайта өңдеу қуаттарын шоғырландыру өндіріс көлемін арттыруға және салыстырмалы түрдегі өзіндік құны төмен өнім алу үшін экстенсивті факторларды және климаттық жағдайларды барынша молынан пайдалануға мүмкіндік береді.
Осы артықшылықтарды іске асыру үшін шикізатты сапалы қайта өңдеу жүйесін тәртіпке келтіру, елдің ішінде тәрізді транзиттік мемлекеттердің аумақтары бойынша өнімді тасымалдау үшін жеңілдік жағдайларын туғызу, импортқа алушы елдерде жарнамалауды ұйымдастыру, тарифтік реттеу мен отандық өнімнің экспортын субсидиялау болжамдалып отыр.
Агроөнеркәсіптік кешеннің бәсекелестік артықшылықтарының одан әрі дамуы үшін мыналар қажет:
АӨК мемлекеттік қолдауын арттырудың бар резервтерін қажетті тауар-материалдық ресурстарды арзандату бағдарламаларына жіберу, агробизнестің ауыл шаруашылығы инфрақұрылымын дамыту;
материалдық-техникалық жарақтандыруды арттыру мақсатында агроөнеркәсіптік кешеннің субъектілерін кредиттеу кезінде пайыздық ставкаларды субсидиялау;
Қазақстанның азық-түліктің әлемдік нарықтарына отандық өнімді маңызды жеткізуші ретіндегі ұстанымдылығын тікелей қолдау шараларын бағыттау;
агроөнеркәсіптік кешен саласында техникалық реттеу саласында халықаралық талаптарға, оның ішінде ТБТ және СФС шаралары бойынша Келісімдерге сәйкес нормативтік-құқықтық базаны әзірлеу және құру;
агроөнеркәсіптік кешеннің өніміне халықаралық стандарттардың талаптарына сай жаңаларын әзірлеу және қолданыстағы стандарттарды үйлестіру;
агроөнеркәсіптік кешен кәсіпорындарының ИСО және ХАССП талаптарына сәйкес сапаның халықаралық стандарттарына жедел өтуі бойынша шараларды әзірлеу және іске асыру;
ауыл шаруашылығы өнімдерін ұқсату және тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарында ИСО және ХАССП халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес сапа менеджменті жүйесін енгізу;
ИСО және ХАССП базасында тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарының сапа менеджменті жүйесін әзірлеу, енгізу және сертификаттау шығындарын субсидиялау;
халықаралық нормаларға сәйкес және ХЛП мен ХАССП қағидаттарын ескере отырып, АӨК-нің қайта өңдеу салаларына өнімдер мен мал шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу қауіпсіздігін бақылаудың технологиялық тізбегін енгізу;
ТМД-ның қолданыстағы мемлекетаралық стандарттарын (мемлекеттік стандарттарды) және халықаралық баламалармен бірге сынақтардың әдістерін көкейкесті ету және үйлестіру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау;
агроөнеркәсіптік кешеннің кәсіпорындарына техникалық регламенттер мен стандарттарды, сапаның осы заманғы жүйелерін енгізу жөніндегі ұсынымдарды және нұсқаулықтарды әзірлеуді қаржыландыру;
ауыл шаруашылығы шикізаты мен өнімдерді экспорттаушы кәсіпорындардың салалық бірлестіктерін (қауымдастықтарын) құруға және оның терең қайта өңдеуге жәрдемдесу;
«Тамақ өнімінің қауіпсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Заңын әзірлеу және оның негізінде азық-түліктің жеке түрлеріне техникалық регламенттерді қабылдау.
Техникалық және технологиялық жаңғырту
Ауыл шаруашылығы машинасын жасауды дамытудың негізгі мақсаты қолданыстағы машиналар паркінің жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз ету және сақтау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және енгізу және жоғары тиімді және бәсекеге қабілетті ауыл шаруашылығы техникасының өндірісін дамыту, оңтайлы мерзімдерде негізгі ауыл шаруашылығы жұмыстарын атқаруды қамтамасыз ететін жабдық пен қосалқы бөлшектер арқылы ауыл шаруашылығы өндірісін техникалық жарақтандыру деңгейінің артуы, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімін сақтау мен қайта өңдеу болып табылады.
Мақсатқа жету үшін мынадай міндеттерді шешу қажет:
ауыл шаруашылығы машинасын жасау саласында қолданыстағы нормативтік құқықтық кесімдерді жетілдіру;
ішкі және сыртқы нарықтарда әлеуетті сұраныстың қажеттіліктері мен перспективаларын есепке ала отырып, ауыл шаруашылығы өндірісі үшін ауыл шаруашылық техникасы мен жабдығы өндірісі дамуының перспективалық бағыттарын айқындау;
машина жасау кәсіпорындары мүмкіндіктерінің мониторингі және ауыл шаруашылық машинасын жасау өніміне АӨК қажеттілігінің маркетингі;
олардың техникалық, технологиялық және өндірістік қуаты мен мүмкіндіктерін ескере отырып, жаңа ауыл шаруашылығы машинасы мен жабдығын игеруге ауыл шаруашылық машинасын жасау кәсіпорындарын үйлестіру;
бәсекеге қабілетті өнімді шығаруға бағытталған инновациялық жобаларды қалыптастыру;
негізгі өндірістік қорларды жаңарту және жаңа технологияларды енгізу үшін инвестицияларды тарту, өндірісті әртараптандыру, өнімнің сапасын жақсарту;
ауыл шаруашылық техникасы лизингінің нарығын кеңейту және лизингтің әр түрлілігін арттыру;
сапаны басқарудың халықаралық стандарттарын өндіріске енгізу;
ТМД және алыс шетелдердің кәсіпорындарымен бірге отандық ауыл шаруашылық машина жасаудың бірлескен байланыстарын қалыптастыру;
машина жасау кәсіпорындарында сервистік қызмет көрсетуді ұйымдастыру;
басты жобалық-конструкторлық бюроларды құру;
ғылыми және инновациялық инфрақұрылымның қазіргі элементтерін дамыту - салааралық технологиялық парктерді құру;
республиканың негізгі ауа райы - топырағы климатында машина-сынау станцияларын (МСС) құру және олардың тиімді қызмет етуін қамтамасыз ету;
машина-трактор станцияларын дамыту (сервис-орталықтарды);
ауыл шаруашылығы машинасын жасау үшін жоғары, орта техникалық және кәсіптік білімі бар білікті кадрлар даярлау.
Ауыл кооперацияларын және ірі фермерлік шаруашылықтарды құру
және дамыту
Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегі шаралар бағдарламасының негізгі бағыты ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді орта және ірі құрылымдарға біріктіруді ынталандыру болып табылады.
Осы бағытта мынадай іс-шаралар көзделіп отыр:
көктемгі-егіс және жинау жұмыстарын жүргізуге қажетті жанар-жағар май материалдарын, минералды тыңайытқыштарды және суару суларын жеткізу құнын субсидиялау;
арнайы технологиялық жабдықтарды (сауатын және тоңазытатын жабдықтар, азықтандыруға және жемшөп беруге арналған жабдықтар), көлік құралдарын, мал шаруашылығы өнімі мен шикізатын алғашқы қайта өңдейтін ықшам цехтарды сатып алуға осындай кооперативтерге жұмсақ кредиттерді беру жолымен ұсақ тауар өндірушілерді кооперативке біріктіруге ықпал ету;
құрама жемнің құнын субсидиялау, техникалық және технологиялық жарақтандыру үшін лизингтік бағдарлама үшін мал шаруашылығы саласын тарту.
Ауыл шаруашылығы өнімін жасау жүйесінде мыналар көзделеді:
ауыл шаруашылығы өнімдерінің шикізатын дайындау, қайта өңдеу және өткізу жөніндегі кооперативтерге жеңілдікпен кредит беру жолымен ауыл шаруашылығы құрылымдарын біріктіруді ынталандыру, сондай-ақ арнайы техникамен, тоңазытқыш және арнайы құрал-жабдықтармен жарақталған басқа да қызметтер көрсету;
өнімдердің тауарлық партиясын құру, сорттау және сатуды тиімді жағдайлармен қамтамасыз ету, өнімді өсіру және өткізу мәселелері бойынша кооператив мүшелеріне кеңес беру, маркетингтік ақпарат беру;
коммерциялық емес негізде сату, сақтау және қайта өңдеудегі қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін шикізатты өндірушілер мен қайта өңдеушілер мүддесін ортақтастыру;
мал сою, дайындау, мал шаруашылығы өнімдерін алғашқы қайта өңдеу және сақтау үшін арнайы құрал-жабдықтары бар өндірістік базалар желісін дамыту;
жеміс-көкөніс өнімдерін өндіретін аудандарда қолдағы жеміс-көкөніс сақтау қоймаларын және баздарын барынша іске қосу және оларды салу.
Қаржы және сақтандыру инфрақұрылымының дамуы
Қазіргі таңда ауыл шаруашылығы тауар өндірушілердің қажеттіліктеріне бағдарланған қаржы құралдарының көпсалалық жүйесі қалыптасты және қызмет етеді: көктемгі және жинау жұмыстарын жүргізуге жеңілдікпен кредит беру, қайта өңдеуші кәсіпорындар үшін ауыл шаруашылығы техникасы жабдығының лизингі, ауылдық кредиттік серіктестіктер жүйесі, форвардтық дәнді дақылдарды сатып алу, дәнді дақылдарды сатып алу және кепіл ретінде оларды пайдалану, ауыл халқын микрокредиттеу.
АӨК қаржы және сақтандыру инфрақұрылымын дамыту саласында орта мерзімді перспективада ауылдық кредиттік серіктестіктердің қазіргі жүйесін, көрсетілетін қаржы қызметінің тізбесін кеңейту және кредиттеу көлемін ұлғайту болжануда. Сонымен қатар ауыл халқын шағын кредиттеу көлемі, астық қолхаттарына кепілдік беру жүйесін, ауыл шаруашылығында міндетті сақтандыруды қолдауды ұлғайту арта түсетін болады.
Осы бағыттарды іске асыруда мынадай шараларды өткізу көзделіп отыр:
"Аграрлық кредит корпорациясы" акционерлік қоғамы ауылдық кредиттік серіктестіктердің тораптарын және оларды кредиттеу тораптарын кеңейту үшін кредиттік ресурстарын арттыру;
ауыл шаруашылығы ұсақ құрылымдарын орта және ірі кәсіпорындарға бірігуін және жеңілдікті кредит ресурстарын берумен ынталандыру арқылы өндірістің тиімділігін арттыру;
ауылдық кредиттік серіктестіктердің қаржы жағдайын жедел және тұрақты бақылауын жүзеге асыру;
ауыл халқы мен агроөнеркәсіптік кешен субъектілерін мемлекеттік ипотекалық және тұтынушылық кредиттеуді енгізу;
ауылдық кредиттік серіктестіктердің кредит саясатын және басқару қызметін жүргізу жөніндегі ақпараттық жүйені әзірлеу және енгізу;
ауыл халқының тұрмыс деңгейін көтеру және жұмыспен қамтылуын кредиттеу арқылы қамтамасыз ету үшін ауыл шаруашылығы емес бизнесті дамытуға жағдай жасау;
"Астық қолхаттары бойынша міндеттемелердің орындалуына кепілдік қоры" акционерлік қоғамының жарғылық капиталын, астық қолхаттары бойынша кепілдік көлемдерін көбейту және осы схеманы ауыл шаруашылығының басқа да түрлеріне қолдану;
астық қолхаттарын он-лайн режимінде есепке алудың электронды жүйесін енгізу;
ауыл халқын шағын кредиттеуді ұйымдастыруға мемлекеттік қаражат бөлу;
ауылда шағын кредиттік ұйымдардың торабын дамыту;
экономикалық белсенді ауыл халқының қаржы-кредит ресурстарына қол жетімділігін жеңілдету;
ауыл халқын кәсіпкерлік негіздеріне үйрету семинарларын өткізу;
өсімдік шаруашылығында міндетті сақтандыру жүйесін жетілдіру және өзара сақтандыру қоғамдарын дамыту.
Күтілетін нәтижелер:
ауылдық кредиттік серіктестіктерді одан әрі дамыту;
ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерді жеңілдетілген кредиттермен қамтуды арттыру;
ауылдық инфрақұрылымды дамыту (сервис орталықтары, дайындау бекеттері, ауыл шаруашылығы өнімдерін бастапқы өңдеу, кәсіпшілікті дамыту, ауылдық сауда бекеттерін кеңейту және т.б.);
қосымша жұмыс орындарын жасау есебінен ауыл халқының еңбекпен қамтылуын қамтамасыз ету;
ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерді кредиттеу көлемін астық қолхаттары кепілдігі бойынша астық өндіруді жеке инвестиция есебінен қаржыландыру үшін қажетті деңгейге дейін арттыру;
қазақстандық банктердің және астық қолхаттары кепілдігі есебінен шет елдік қаржы институттары желісі бойынша ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілердің "арзан" қаржыландыруға қол жетімділігі;
шағын кредиттеудің тұрақты және тиімді қызмет жасайтын жүйесін қалыптастыру;
ауыл халқының кәсіпкерлік белсенділігін арттыру және ауылда экономикалық қызметтің саласын кеңейту есебінен ауылшаруашылығы өнімдерін өндіру мен ұқсату көлемін арттыру;
қолайсыз табиғи құбылыстардан сақтау жағдайларында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің мүліктік мүдделерін қорғау жөніндегі кепілдікті арттыру.
Ақпараттық-маркетинг және консультациялық қамтамасыз
етуді кеңейту
Ақпараттық-маркетингтік қызмет көрсетулерге қол жетімділікті кеңейту және агроөнеркәсіптік кешен субъектілерінің ақпараттық деңгейін көтеру жолымен агробизнес қызметінің тиімділігін қамтамасыз ету көзделіп отыр:
ауылдық ақпараттық-консультациялық орталықтар базасында агробизнесті жүргізу негіздері бойынша оқыту семинарларын үнемі жүргізуді қамтамасыз ету;
агроөнеркәсіп кешені субъектілеріне өтеусіз негізде, агроөнеркәсіп кешенін ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз етуді мемлекеттік қолдау шеңберінде ауылдық ақпараттық-консультациялық орталықтардың негізінде агробизнес негіздерін жүргізу бойынша үйрету семинарларының тұрақты өткізілуін қамтамасыз ету;
агроөнеркәсіп кешенінің ақпараттық маркетингтік жүйесінде агроөнеркәсіптік кешеннің "Е-Agriculture" салаларын басқарудың бірыңғай автоматтандырылған жүйесін жасау, он-лайн режимінде ауыл шаруашылығы өнімдері электрондық коммерциясының жүйесін қалыптастыру;
ақпараттық-маркетинг жүйесін ілкі жобалар шеңберінде ауылдық округтар деңгейіне дейін дамыту;
аймақтық көрме-жәрмеңке іс-шараларын ұйымдастыру және өткізу.
Күтілетін нәтижелер
Алдағы жылдарда орындалуы жоспарланып отырған іс-шаралардың нәтижесінде, 2009 жылға қарай республикада астық өндіру болжамдық деректер бойынша 15,0 млн. тоннаны, оның ішінде бидай 11,7 миллион тоннаны құрайды. Дәнді дақылдар сапасының арттырылуы күтілуде, соның нәтижесінде бидай дәнін экспорттау 6 млн. тоннаға дейін артады.
2009 жылы 2006 жылмен салыстырғанда мал өнімдерін өндіру: мал және құс еті (сойыс салмағымен) - 15,8 %, сүт - 17,4 %, жұмыртқа - 19,2 %, жүн - 14,4 % артады.
2009 жылы ауыл шаруашылығы шикізатын ұқсату өнімдерін өндіру 2006 жылмен салыстырғанда: қоюлатылған сүт өндіру - 14 %, қант - 6,1 %, жармалар - 12,5 %, ет және ет-өсімдік консервілері - 40,5 %, шұжық өнімдері - 7,2 %, ұн - 9%, сары май - 15%, ірімшік пен сүзбе - 9 % артады.
2009 жылға қарай агроөнеркәсіптік кешеннің техникалық және технологиялық жарақтандырылуы елеулі түрде артады.
Осы жылдар ішінде халықаралық стандарттарға сәйкес ауыл шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі мен сапасын бағалау жүйесі қалыптасатын болады.
Институционалдық инфрақұрылым аграрлық нарықтың қажеттеріне бейімделетін болады.
Ішкі азық-түлік нарығын реттеудің тиімді тетігі қалыптастырылатын болады.
Орта мерзімді кезеңде қабылданған кешенді шаралар ірі және орта шаруашылықтардың ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірудің жалпы өндіріс көлеміндегі үлесін 60 %-ға дейін жеткізуге мүмкіндік береді деп күтілуде.
§ 4. 2007-2009 жылдардағы сауда саясаты
2007 - 2009 жылдары сауда саясаты саласында мыналар бойынша кешенді шаралар әзірленеді:
тұтынушылардың құқығын қорғау;
сауда қызметі саласында қолданыстағы заңнаманы сақтау жөніндегі, әсіресе ішкі нарықта сатылатын тауарлардың қауіпсіздігі мен сапасына бақылау мен жауапкершілікті күшейтуді қамтамасыз ету;
электронды сауданы одан әрі дамыту жолымен саудаға инновациялар енгізу, оның ішінде сауда торабы мен қызмет көрсету саласына қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды енгізу;
осы заманғы халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес қызмет көрсету және сервис деңгейін көтеру мақсатымен сауда және қоғамдық тамақтандыру саласында мамандарды даярлау және қайта даярлау жүйесін қайта қарау және енгізу;
сауда инфрақұрылымын дамыту.
Сыртқы сауда саясатында орта мерзімді перспективада келесі міндеттерді шешу негізгі назарда болады:
экспортты әртараптандыру және экспорттың жалпы көлемінде қосымша құны жоғары өнімнің үлесін арттыру;
қазақстандық тауарларға қатысты шетелдік мемлекеттер бастамашылық жасаған демпингке қарсы талқылауды реттеу жөнінде уәкілетті органдармен және мүдделі кәсіпорындармен консультациялар жүргізу жолымен іс-шаралар өткізу;
ойластырылған тариф саясаты мен қорғаныстық, демпингке қарсы және өтем шараларын жүргізу жолымен отандық өндірушілердің арта түсіп отырған тауар импортынан мүдделерін қорғауға бағытталған қажетті жұмыс жүргізу;
сыртқы, шекара маңындағы және ішкі сауда саласында нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру;
сауданың әр түрінің дамуын ынталандыру (биржалық, көтерме);
тұтынушылардың мүдделерін қорғауға, отандық өндірісті дамытуға және қолдауға бағытталған икемді кеден-тариф саясатын жүргізу;
қосылған құны жоғары өнімдер экспортының кредиттеу және сақтандыру тетіктерін әзірлеу;
ТМД елдеріне экспорттық шығаруларды молайту.
5. 2007-2009 жылдары Қазақстан экономикасының жедел өсуін
қамтамасыз ету үшін экономиканы мемлекеттік басқаруды
жетілдіру
§ 1. 2007-2009 жылдары макроэкономикалық орнықтылықты
қамтамасыз ету
Орнықты экономикалық өсу
Экономиканың серпінді дамуын жалғастыру мақсатымен ІЖӨ жылдық орташа нақты өсімінің 8,8 % болуына қол жеткізіледі. Экономиканың үш жылдағы жалпы өсімі 28,7 % құрайды. Бұл ЖІӨ-ні 2008 жылы 2000 жылға қарағанда екі есе өсіру жөніндегі стратегиялық міндетті шешуге мүмкіндік береді.
Экономикалық жедел дамуға еңбек өнімділігінің жыл сайын 8,8 % өсуі есебінен қол жеткізіледі. 2009 жылға қарай еңбек өнімділігінің өсуі нақты еңбек ақының өсу қарқынының алдына шығады.
2007 - 2009 жылдары қызмет көрсету өндірісінің тауар өндірісінің өсуімен салыстырғанда өсу қарқынының алда болу үрдісі сақталады. Тауар өндірісі жыл сайын орташа алғанда 6,7 %, ал қызмет көрсету өндірісі 10,7 % өседі.
Қазақстан халқының тіршілік сапасы мен стандарттарын арттыру мақсатымен жан басына шаққандағы ЖІӨ 2009 жылы 6543 АҚШ долларына жеткізіледі.
Мұнай бағасының күтпеген жерден өзгеруі түрінде көрініс беруі мүмкін орнықсыздық факторларының әсерін ескеріп, мұнайдың әлемдік бағасы 1 баррель үшін 50-54 доллар аралығында болады деп болжанып отыр. Мұнайдың экспорттық бағасы бір баррель үшін 40-43,2 АҚШ доллары аралығында болады.
