Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы
2001 ж. 17 шілдедегі N 246-II
Қазақстан Республикасының Заңы
Осы редакция 2004 ж. 20 желтоқсанда енгізілген өзгерістеріне дейін қолданылды
Осы заң халыққа мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек көрсетуге байланысты құқықтық қатынастарды реттейді.
1-бап. Негізгі ұғымдар
Осы заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек (бұдан әрі - атаулы әлеуметтік көмек) - жан басына шаққандағы орташа айлық табысы облыстарда, Астана және Алматы қалаларында белгіленген кедейлік шегінен төмен адамдарға (отбасыларына) мемлекет ақшалай нысанда берілетін төлем;
2) жиынтық табыс - атаулы әлеуметтік көмек тағайындау кезінде ескерілетін табыс түрлерінің сомасы;
3) жан басына шаққандағы орташа табыс - отбасының жиынтық табысының айына отбасының әрбір мүшесіне келетін үлесі;
4) уәкілетті орган - атаулы әлеуметтік көмек тағайындауды жүзеге асыратын жергілікті (аудандық, қалалардағы аудандық, қалалық) атқарушы органның құрылымдық бөлімшесі;
5) учаскелік комиссия - атаулы әлеуметтік көмек сұраған адамдардың (отбасылардың материалдық жағдайына тексеру жүргізу үшін тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік әкімдерінің шешімімен құрылатын арнаулы комиссия);
6) орталық атқарушы орган - халықты әлеуметтік қорғау саласында мемлекеттік саясатты жүзеге асыруды қамтамасыз ететін мемлекеттік орган.
2-бап. Атаулы әлеуметтік көмек алу құқығы
1. Жан басына шаққандағы орташа табысы кедейлік шегінен аспайтын Қазақстан Республикасы азаматтарының, оралмандардың, босқын статусына ие адамдардың, шетелдіктердің, Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар және тұрақты тұратын азаматтығы жоқ адамдардың атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар.
Мүгедектерді және стационарлық емделуде бір айдан астам уақыт кезеңінде болатын адамдарды, магистратура мен аспирантураны қоса алғанда, күндізгі оқыту нысанында оқитын оқушылар мен студенттерді, тыңдаушылар мен курсанттарды, сондай-ақ I және II топтағы мүгедектерді, сексен жастан асқан адамдарды, жеті жасқа дейінгі балаларды бағып-күтумен айналысатын азаматтарды қоспағанда, жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органдарда тіркелмеген жұмыссыздарға атаулы әлеуметтік көмек тағайындалмайды.
2. Ұсынылған жұмыстан немесе жұмысқа орналастырудан дәлелсіз себептермен бас тартқан, қоғамдық жұмыстарға қатысуды, оқуын немесе қайта оқуын өз бетімен тоқтатқан жұмыссыздар алты айға атаулы әлеуметтік көмек алу құқығынан айрылады.
3-бап. Атаулы әлеуметтік көмек тағайындауға өтініш беру
1. Адам (бұдан әрі - өтініш беруші) атаулы әлеуметтік көмек тағайындауы үшін өз атынан немесе отбасы атынан әлеуметтік жеке кодының нөмірін көрсетіп, тұрғылықты жері бойынша уәкілетті органға белгіленген үлгіде өтініш жолдайды.
Өтінішке мынадай құжаттар қоса тіркеледі:
1) отбасы құрамы туралы мәліметтер;
2) өтініш берушінің отбасы мүшелерінің тапқан табысы туралы мәліметтер;
3) Жеке қосалқы шаруашылығының бар-жоғы туралы мәліметтер.
2. Өтініш беруші тұрғылықты жері бойынша қажетті құжаттарды қалада қалалық (қаладағы аудандық), аудандық уәкілетті органға, селолық жерде кент, ауыл (село) әкіміне табыс етеді.
3. Өтініш беруші өтініште көрсетілген мәліметтердің толықтығы мен дұрыстығы үшін Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес жауап береді.
4. Атаулы әлеуметтік көмек алу құқығы тоқсан сайын табыстар туралы құжаттардың табыс етілуі арқылы расталады.
4-бап. Атаулы әлеуметтік көмек тағайындау тәртібі
1. Атаулы әлеуметтік көмек тағайындауды атаулы әлеуметтік көмек көрсетуге арналған тиісті бюджетте көзделген сома шегінде уәкілетті орган жүзеге асырады.
2. Кент, ауыл (село) әкімі өтініш берушілерден құжаттарды қабылдап, оларды тіркейді және учаскелік комиссияның қорытындысымен қоса уәкілетті органға жібереді.
3. Уәкілетті орган өтініш берушілерден және әкімдерден қоса тіркелген құжаттарымен және учаскелік комиссиялардың қорытындыларымен бірге өтініштер қабылдайды, оларды қабылдаған күннен бастап он күн ішінде қарайды және атаулы әлеуметтік көмек тағайындау немесе одан бас тарту туралы шешім қабылдайды.
4. Қажет болған жағдайда уәкілетті орган және кент, ауыл (село) әкімі өтініш беруші мен оның отбасының материалдық жағдайын учаскелік комиссияның тексеруі туралы шешім қабылдауға құқылы.
Жүргізілген тексеру нәтижесі бойынша учаскелік комиссия адамның (отбасының) материалдық жағдайы туралы қорытынды жасап, оны уәкілетті органға табыс етеді.
5. Уәкілетті орган қажет болған жағдайда тиісті органдардан өтініш берушінің атаулы әлеуметтік көмек тағайындауға құқығын растайтын мәліметтер сұратады.
6. Атаулы әлеуметтік көмек отбасының оны алуға құқығы бар әрбір мүшесіне тағайындалады.
Отбасының құрамына:
1) толық мемлекеттік қамсыздандырудағы балалар;
2) интернат-үйлерде тұрақты тұратын қарттар мен мүгедектер;
3) мерзімді әскери қызметтегі адамдар;
4) бас бостандығынан айыру орындарындағы, мәжбүрлеп емдеудегі адамдар кірмейді.
Атаулы әлеуметтік көмек ағымдағы тоқсанға тағайындалып, ай сайын төленеді.
7. Өтініш беруші мен алушы уәкілетті органның және оның қызметкерлерінің іс-әрекеттері мен шешімдеріне жоғары тұрған уәкілетті органдарға, сондай-ақ сот тәртібімен шағымдануға құқылы.
8. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес атаулы әлеуметтік көмектің тағайындалуы мен оны төлеуді ұйымдастырудың дұрыстығы үшін жауапты болады.
9. Уәкілетті орган халыққа атаулы әлеуметтік көмек көрсету тәртібімен шарттары туралы бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабарлап отыруға міндетті.
5-бап. Учаскелік комиссиялар
1. Учаскелік комиссиялар уәкілетті органдарға және кент, ауыл (село) әкімдеріне атаулы әлеуметтік көмек көрсету жөніндегі қызметте жәрдемдеседі.
Учаскелік комиссиялар атаулы әлеуметтік көмек берудің қажеттігі туралы қорытындылар әзірлейді.
2. Учаскелік комиссиялар жергілікті өкілді органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, қоғамдық бірлестіктердің, үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелері кооперативтерінің, халықтың, ұйымдардың және білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау саласы уәкілетті органдарының өкілдерінен, құқық қорғау органдарының қызметкерлерінен құрылуы мүмкін.
3. Учаскелік комиссиялар өз қызметін жергілікті өкілді органдармен келісілген және облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері бекітетін учаскелік комиссиялар туралы ережелерге сәйкес жүзеге асырады.
4. Қажет болған жағдайда учаскелік комиссиялар уәкілетті орган немесе кент, ауыл (село) әкімі тапсырма берген күннен бастап бес күн мерзімде адамдардың (отбасылардың) материалдық жағдайына тексеру жүргізеді, қорытындылар әзірлейді, оларға қол қойып, уәкілетті органға (кент, ауыл (село) әкіміне) табыс етеді.
Учаскелік комиссиялар уәкілетті органның (кент, ауыл (село) әкімінің) тапсырмасы бойынша табыс етілген құжаттарды іріктеп қайта тексеруі мүмкін.
5. Учаскелік комиссиялардың тексеру жүргізу үшін тиісті органдардан қажетті мәліметтерді сұратуға құқығы бар.
6-бап. Жан басына шаққандағы орташа табысты есептеп шығару
1. Атаулы әлеуметтік көмек алуға үміткер адамның (отбасының) жиынтық табысын анықтау орталық атқарушы орган белгілейтін тәртіппен, атаулы әлеуметтік көмек үшін өтініш жасаған кезде табыс етілетін құжаттар негізінде жүргізіледі.
Отбасының жиынтық табысына, тұрғын үй және атаулы әлеуметтік көмекті қоспағанда, белгіленген уақыт кезеңінде ақшалай және заттай нысанда нақты алынған табыстардың барлық түрі енгізіледі.
2. Жан басына шаққандағы орташа табыс атаулы әлеуметтік көмек тағайындауға өтініш жасаған тоқсанның алдындағы тоқсанда алынған жиынтық табысты отбасы мүшелерінің санына және үш айға бөлу арқылы есептеп шығарылады.
7-бап. Атаулы әлеуметтік көмектің мөлшерін анықтау
1. Адамға (отбасына) атаулы әлеуметтік көмектің мөлшерін уәкілетті орган жан басына шаққандағы орташа табыс пен облыстарда, Астана және Алматы қалаларында отбасының әрбір мүшесіне есептелген кедейлік шегінің белгіленген айырмасы түрінде есептейді.
2. Атаулы әлеуметтік көмекті алушы аудандық, қалалық уәкілетті органды, ал селолық жерлерде - кент, ауыл (село) әкімін атаулы әлеуметтік көмектің мөлшерін өзгерту үшін негіз болатын немесе оны алуға құқық беретін мән-жайлар туралы он бес күн мерзімде хабардар етуге міндетті.
3. Отбасы құрамы және табыс мөлшері өзгерген жағдайда тағайындалған атаулы әлеуметтік көмек қайтадан есептеледі. Артық төленген сомалар - өз еркімен, ал бас тартқан жағдайда сот тәртібімен қайтарылуға тиіс.
4. Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау мен төлеу осы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.
8-бап. Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау мен төлеудің дұрыстығын бақылау
Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау мен төлеудің дұрыстығын бақылау тиісті бюджеттің атқарылуын бақылау шегінде жүзеге асырылады.
9-бап. Атаулы әлеуметтік көмекті қаржыландыру көздері
Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек Қазақстан Республикасының Заңдарына сәйкес жергілікті бюджеттердің қаражаты есебінен көрсетіледі.
10-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі
Осы Заң 2002 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының
