4. Саяси партияның орын алған тәртiп бұзушылықты жойғандығы фактiсiн саяси партияның қызметiн тоқтата тұру туралы шешiм шығарған сот анықтайды.
14-бап. Саяси партияны қайта ұйымдастыру және тарату
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 1-тармақ жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
1. Саяси партияны қайта ұйымдастыру (қосылу, бірігу, бөліну, бөлініп шығу, қайта құрылу) оның жоғары органының шешімі бойынша Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде және саяси партияның жарғысында көзделген тәртіппен жүргізіледі.
Өз қызметін тоқтатқан саяси партияның құрылымдық бөлімшелері (филиалдары мен өкілдіктері) саяси партияның жоғары органының қайта ұйымдастыру (тарату) туралы шешімінің негізінде тіркеуші органда есептік тіркеуден шығарылуға жатады.
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
2. Қайта ұйымдастырылғаннан кейiн жаңадан құрылған саяси партияны тiркеу саяси партияны қайта ұйымдастыру туралы шешім қабылданған күннен бастап екі ай мерзім өткеннен кейін Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 2-1-тармақпен толықтырылды
2-1. Саяси партия бөлінген немесе саяси партияның құрамынан бөліп шығарылған кезде қайта ұйымдастырылған саяси партия мен жаңадан құрылған саяси партиялар мүшелерінің жалпы саны осы Заңның 10-бабы 6-тармағының талаптарына сәйкес болуға тиіс
3. Саяси партия:
1) өзiнiң жоғары органының шешiмi бойынша;
2) аймақтардың кемiнде жартысының өкiлi болып табылатын мүшелерiнiң кемiнде елу бiр процентiнiң ұсынысы бойынша;
3) соттың шешiмi бойынша таратылады.
4. Саяси партияны таратуды саяси партияның жоғары органы тағайындайтын тарату комиссиясы немесе Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген тәртiппен сот жүргiзедi.
5. Соттың шешiмi бойынша саяси партия:
1) осы Заңның талаптарын орындамаған;
2) саяси партияның қызметiн тоқтата тұру үшiн негiз болған тәртiп бұзушылықты сот белгiлеген мерзiмде жоймаған;
3) саяси партияның жарғысына қайшы келетiн қызметтi үнемi жүзеге асырған;
4) Қазақстан Республикасының заң актілерінде тыйым салынған қызметтi жүзеге асырған не қызметiн Қазақстан Республикасының заңдарын бiрнеше рет (кемiнде екi рет) немесе өрескел бұза отырып жүзеге асырған;
5) мемлекеттік тiркеу үшiн табыс етiлген құжаттардағы мәлiметтердiң дұрыс еместiгi анықталған кезде саяси партияны мемлекеттік тiркеудiң заңсыздығы танылған не саяси партияны мемлекеттік тiркеудiң күшi жойылған;
6) саяси партия Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжілісi депутаттарының сайлауына қатарынан екi рет қатыспаған;
2005.08.07 № 67-III ҚР Заңымен 7-тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
7) шетелдiк заңды тұлғалар мен азаматтар, шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдар қаржыландырған, саяси партия осы Заңда тыйым салынған қайырмалдықтарды қабылдаған
2005.08.07 № 67-III ҚР Заңымен 7-1-тармақшамен толықтырылды
7-1) саяси партия, оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң (филиалдары мен өкiлдiктерiнiң) қызметiн Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда қайта тiркеусiз жүзеге асырған;
8) Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген өзге де жағдайларда таратылуы мүмкiн.
3-тарау. Саяси партияның қызметі
15-бап. Саяси партияның құқықтары мен мiндеттерi
1. Саяси партия жарғысы мен бағдарламасында анықталған мақсаттар мен мiндеттердi жүзеге асыру үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен:
1) өзiнiң қызметi туралы ақпарат таратуға және өз мақсаттары мен мiндеттерiн насихаттауға;
2) ерiктi негiзде қауымдастықтарға (одақтарға), сайлау блоктарына бiрiгуге;
2021.24.05. № 42-VII ҚР Заңымен 3) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)
3) Қазақстан Республикасының Президенттiгiне, Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжілісiнiң және мәслихаттарының депутаттығына, аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкіміне кандидаттар ұсынуға; мәслихаттардағы өз өкiлдерi арқылы Қазақстан Республикасы Парламентi Сенатының депутаттығына кандидатуралар жөнiнде ұсыныс жасауға;
4) өздерiнiң бұқаралық ақпарат құралдарын құруға;
2020.25.05. № 334-VI ҚР Заңымен 5) тармақша жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
5) бейбіт жиналыстарды ұйымдастыруға және өткізуге;
6) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заң актерлерiнде көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.
2. Саяси партия:
1) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарының талаптарын сақтауға;
2) әрбiр азаматтың өз құқықтары мен мүдделерiне қатысты құжаттармен, шешiмдермен және ақпарат көздерiмен танысу мүмкiндiгін қамтамасыз етуге;
2012.24.12. № 60-V ҚР Заңымен 3) тармақша жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
3) тiркеушi органға Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне енгiзiлетiн мәлiметтер көлемiнде тұрақты жұмыс iстейтiн орган орналасқан жердің және оның басшылары туралы деректердiң өзгергені жөнінде хабарлауға;
2014.07.11. № 248-V ҚР Заңымен 4) тармақша жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
4) мемлекеттік кіріс органдарына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мерзiмдер мен көлемде өзiнiң қаржылық қызметi туралы есепті табыс етуге мiндеттi.
2020.25.05. № 336-VI ҚР Заңымен 15-1-баппен толықтырылды; 2022.07.02. № 106-VII ҚР Заңымен 15-1-бап жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
15-1-бап. Саяси партиядан Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі, мәслихат депутаттығына кандидаттар ұсыну ерекшеліктері
1. Саяси партия Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін бекіткен кезде оларға кандидаттардың жалпы санының кемінде отыз пайызы көлемінде үш санат өкілдерін: әйелдерді, жиырма тоғыз жасқа толмаған адамдарды, мүгедектігі бар адамдарды енгізеді.
2. Саяси партия мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін бекіткен кезде оларға кандидаттардың жалпы санының кемінде отыз пайызы көлемінде әйелдерді және жиырма тоғыз жасқа толмаған адамдарды енгізеді.
16-бап. Саяси партияның және оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң (филиалдары мен өкiлдiктерiнiң) органдары
1. Саяси партияның төрт жыл iшiнде кемiнде бiр рет шақырылатын съезi (конференциясы) саяси партияның жоғары басшы органы болып табылады.
2. Саяси партияның съезiнде (конференциясында):
1) саяси партияның жарғысы мен бағдарламасына өзгерістер мен толықтырулар енгiзiледi;
2) саяси партияның мүшелері Қазақстан Республикасының Президенттiгiне, Парламент Мәжілісiнiң депутаттығына кандидаттар ретiнде ұсынылады, депутаттыққа кандидаттардың Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясына тiркеу үшін ұсынылатын партиялық тiзiмi бекітіледi;
3) саяси партияның басшы органдары сайланады;
4) партияның мүшелiк жарналарының мөлшерi бекітіледi.
3. Саяси партияның филиалы мен өкiлдiгiнiң конференциясы (жалпы жиналысы) саяси партия филиалы мен өкiлдiгiнiң жоғары басшы органы болып табылады.
4. Саяси партияның филиалы мен өкiлдiгiнiң конференциясында (жалпы жиналысында):
1) олардың басшы органдары сайланады;
2018.29.06. № 163-VІ ҚР Заңымен 2) тармақша жаңа редакцияда (2019 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара); 2021.24.05. № 42-VII ҚР Заңымен 2) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)
2) тиісті мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкіміне кандидаттардың партиялық тізімдері ұсынылады.
2018.28.12. № 210-VІ ҚР Заңымен 5-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
5. Саяси партия съезiнiң (конференциясының) шешiмi саяси партияның съезiне (конференциясына)саяси партияның барлық облыстық, республикалық маңызы бар қалалардағы және астанадағы филиалдары мен өкiлдiктерiнiң өкiлдерi қатысқан кезде көпшiлiк дауыспен қабылданады.
17-бап. Саяси партияның меншiгi
Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынған объектiлердi қоспағанда, саяси партияның меншiгiнде оның жарғысында көзделген қызметтi материалдық жағынан қамтамасыз ету үшiн қажеттi объектiлер, сондай-ақ оның қаражаты есебiнен құрылатын ұйымдар болуы мүмкiн.
Саяси партия тұтас алғанда, саяси партия мүлкiнiң, соның iшiнде оның құрылымдық бөлiмшелерi (филиалдары мен өкiлдiктерi) мүлкiнiң меншiк иесi болып табылады. Саяси партия мүшелерiнiң саяси партияның мүлкiне қатысты құқықтары болмайды.
Саяси партияның мүлкi саяси партияның жарғысы мен бағдарламасында көзделген мақсаттарды жүзеге асыру және мiндеттердi шешу үшiн пайдаланылады.
Саяси партияның мүлкi ол таратылған жағдайда оның жарғысына сәйкес пайдаланылуға тиiс. Егер саяси партияның жарғысында мұндай тәртiп көзделмесе, онда бұл мәселенi шешудi саяси партияны тарату туралы шешiм қабылдаған орган жүзеге асырады.
18-бап. Саяси партияны қаржыландырудың көздерi және оның қаражатын пайдалану
1. Саяси партияның қаражаты:
1) мүшелiкке кiру және мүшелiк жарналардан;
2) қайырмалдықтар құжатпен расталып, олардың шығу көздерi көрсетiлген жағдайда мемлекет алдындағы салықтық мiндеттемелерiнiң орындалуына салықтық бақылауды қамтамасыз ететiн орталық атқарушы орган белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылатын Қазақстан Республикасының азаматтары мен мемлекеттік емес ұйымдарының қайырмалдықтарынан;
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 3) тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
3) кәсiпкерлiк қызметтен түскен кірістерден;
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 4) тармақшамен толықтырылды
4) бюджет қаражатынан құралады.
2005.08.07 № 67-III ҚР Заңымен 2-тармақ толықтырылды
2. Саяси партияға және оның құрылымдық бөлiмшелерiне (филиалдары мен өкiлдiктерiне):
1) шет мемлекеттерден, шетелдiк заңды тұлғалардан және халықаралық ұйымдардан;
2) шетелдiктерден және азаматтығы жоқ адамдардан;
3) шетел қатысатын заңды тұлғалардан;
4) мемлекеттік органдардан және мемлекеттік ұйымдардан;
5) дiни бiрлестiктерден және қайырымдылық ұйымдарынан;
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 6) тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
6) иесi көрсетiлмеген қайырмалдық жасаушылардан;
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 7) тармақшамен толықтырылды
7) халықаралық немесе шетелдік үкіметтік емес ұйымдардан гранттар және өзге де қаражаттар алатын Қазақстан Республикасының азаматтарынан немесе мемлекеттік емес ұйымдарынан қайырмалдық алуға жол берілмейді.
Осы тармақта көрсетiлген адамдардан келiп түскен қайырмалдықтар соттың шешiмi бойынша мемлекеттің кiрiсiне аударылады.
3. Саяси партиялардың ақшасы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тiркелген банктердiң шоттарына орналастырылады.
2015.16.11. № 403-V ҚР Заңымен 4-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
4. Саяси партияның ақшасы мен өзге де мүлкi оның мүшелерi арасында бөлiнбейдi және жарғылық мақсаттарға сәйкес жұмсалуға тиiс. Саяси партияның өз қаражатын қайырымдылық көмекке пайдалануына жол берiледi.
2005.08.07 № 67-III ҚР Заңымен 5-тармақ жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)
5. Саяси партияның жылдық қаржылық есебi жыл сайын республикалық баспасөз басылымдарында жарияланады.
2009.06.02. № 122-IV ҚР Заңымен 18-1- баппен толықтырылды
18-1-бап. Саяси партияларға бөлінетін бюджет қаражаты
1. Соңғы сайлау қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде өкілдік ететін саяси партияларға бюджет қаражаты жыл сайын бөлінеді.
2. Саяси партиялардың қызметін қаржыландыруға бөлінетін бюджет қаражатының мөлшері республикалық бюджет туралы заңда айқындалады.
3. Саяси партияларды қаржыландыру тәртібін Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы айқындайды.
4. Бюджет қаражатының жұмсалуын бақылау Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
4-тарау. Қорытынды ережелер
19-бап. Қазақстан Республикасының саяси партиялар туралы заңдарын бұзғаны үшiн жауаптылық
Қазақстан Республикасының саяси партиялар туралы заңдарын бұзғаны үшiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес оған кiнәлi жеке және заңды тұлғалар, оның iшiнде мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары және саяси партияның басшы органдарының құрамына кiретiн адамдар жауаптылықта болады.
20-бап. Саяси партиялардың халықаралық байланыстары
Қазақстан Республикасының саяси партиялары халықаралық байланыстар орнатып, жасай алады, тиiстi келісімдер жасасып, дiни бiрлестiктердi қоспағанда, халықаралық коммерциялық емес үкiметтiк емес бiрлестiктерге ұжымдық мүшелер ретiнде кiре алады.
21-бап. Өтпелi ережелер
Осы Заң қолданысқа енгiзiлгенге дейiн құрылған саяси партиялар алты ай iшiнде осы Заңның талаптарына сәйкес мемлекеттік қайта тiркеуден өтуге мiндеттi.
22-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі
1. Осы Заң ресми жарияланған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.
2018.29.06. № 163-VІ ҚР Заңымен 1-1-тармақпен толықтырылды
1-1. Мыналардың:
9-баптың 1-тармағының 9) тармақшасы тоқтатыла тұрған кезеңде:
«9) бірыңғай жалпыұлттық сайлау округінің аумағы бойынша Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің саяси партиядан сайланған депутаттарын кері шақырып алу немесе ротациялау негіздері;» деген редакцияда қолданылады деп белгіленіп, 9-баптың 1-тармағы 9) тармақшасының;
16-баптың 4-тармағының 2) тармақшасы тоқтатыла тұрған кезеңде:
«2) тиісті мәслихаттардың депутаттығына кандидаттар ұсынылады.» деген редакцияда қолданылады деп белгіленіп, 16-баптың 4-тармағы 2) тармақшасының қолданысы 2019 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын.
2. «Саяси партиялар туралы» 1996 жылғы 2 шiлдедегi Қазақстан Республикасы Заңының күшi жойылды деп танылсын (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., № 11-12, 260-құжат; 1997 ж., № 13-14, 205-құжат).
Қазақстан Республикасының
