3) лауазымы бойынша немесе заң бойынша өкілдік ету жағдайларынан басқа, жолданым субъектісі өкiлiнiң атауы, мекенжайы және оның өкiлеттiгi көрсетілуге тиіс. Өкілі беретін азаматтың жолданымында, егер бар болса, оның ұялы байланысының абоненттік нөмірі және электрондық мекенжайы туралы мәліметтер де көрсетілуге тиіс;
4) егер жолданымда Қазақстан Республикасы Конституциясының 91-бабының 3-тармағында көзделген жағдайда қорытынды беру туралы мәселе қойылса, Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы заң жобасы;
5) егер жолданымда Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының сайлауларын және республикалық референдумды өткізудің дұрыстығы туралы мәселе қойылса, оларды өткізуге байланысты актілерге қол қойған немесе оларды шығарған мемлекеттік органдардың, лауазымды адамдардың атауы, орналасқан жері және мекенжайы;
6) егер жолданымда Қазақстан Республикасы Парламенті қабылдаған заңдардың Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігі туралы мәселе қойылса, заңдардың атауы, қабылданған күні;
7) егер жолданымда Қазақстан Республикасы Парламенті және оның Палаталары қаулыларының Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігі туралы мәселе қойылса, Қазақстан Республикасы Парламенті және оның Палаталары қаулыларының атауы, қабылданған күні;
8) егер жолданымда Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігі туралы мәселе қойылса, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының атауы, қол қойылған күні мен орны, оларға Қазақстан Республикасының немесе оның мемлекеттік органдарының атынан қол қойған лауазымды адамдар;
9) жолданымда ресми түсіндірме беру туралы мәселе қойылып отырған Қазақстан Республикасы Конституциясының нормалары;
10) егер жолданымда күшіне енген заңды немесе өзге де құқықтық актіні Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігі тұрғысынан қарау туралы мәселе қойылса, заңның немесе өзге де құқықтық актінің атауы, нөмірі, қабылданған күні, жариялау көздері және өзге де деректемелері;
11) егер соттың ұсынуында актіні конституциялық емес деп тану туралы мәселе қойылса, егер сот қолданылуға жататын заң немесе өзге де нормативтік құқықтық акт адамның және азаматтың Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіреді деп тапса, актіге қол қойған немесе оны шығарған мемлекеттік органның, лауазымды адамның атауы, орналасқан жері және мекенжайы, заңның немесе өзге де нормативтік құқықтық актінің атауы, нөмірі, қабылданған күні, жариялау көздері және өзге де деректемелері;
12) Қазақстан Республикасы Конституциясының 47-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы Парламенті құратын комиссияның атауы, құрамы және оның қорытындысы; Қазақстан Республикасы Парламентінің Қазақстан Республикасының Президентін лауазымынан мерзімінен бұрын босату туралы мәселені қарауына байланысты актілердің атауы, қабылданған күні және мазмұны;
13) Қазақстан Республикасының Президентін лауазымынан кетіру туралы мәселеге бастамашылық жасаған депутаттардың саны туралы мәліметтер; Қазақстан Республикасы Парламенті Палаталарында дауыс беру нәтижелері туралы мәліметтер; Қазақстан Республикасының Президентіне қарсы тағылған айыпты тергеп-тексеру нәтижелері туралы мәліметтер; Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының тағылған айыптың негізділігі жөніндегі қорытындысы туралы мәліметтер; Қазақстан Республикасы Парламентінің Қазақстан Республикасының Президентін лауазымынан кетіру туралы мәселені қарауымен байланысты актілердің атауы, қабылданған күні және мазмұны;
14) жолданымның мәні, жолданым берген адамның позициясы және оның құқықтық негіздемесі;
15) жүгінуге негіз болатын және оның негізділігін растайтын өзге де фактілер, мән-жайлар және бар болса, дәлелдемелер;
16) Конституциялық Сотқа жүгінуге құқық беретін немесе азамат дау айтып отырған нормативтік құқықтық актіде тікелей қозғалған оның құқықтары мен бостандықтарын бекітетін Қазақстан Республикасы Конституциясының және осы Конституциялық заңның нормалары;
17) қоса берілетін құжаттардың тізбесі көрсетілуге тиіс.
44-баптың 3-тармағы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
3. Жолданымға тиісті субъект қол қоюға тиіс. Электрондық құжат нысанында ресімделген жолданым электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылады.
4. Жолданымға:
44-баптың 4-тармағының 1) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
1) тексерілуге жататын актілер мәтіндерінің көшірмелері;
44-баптың 4-тармағының 2) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
2) өкілдік ету лауазымы бойынша немесе заң бойынша жүзеге асырылатын жағдайлардан басқа, өкілдің өкілеттігі туралы құжаттар;
44-баптың 4-тармағының 3) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
3) соттың іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру туралы шешімінің көшірмесі;
44-баптың 4-тармағының 4) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
4) нақты істе заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілердің қолданылуын растайтын сот шешімі;
44-баптың 4-тармағының 5) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
5) егер жолданымды азаматтың атынан уәкілетті адамдар берсе, азаматтың жазбаша келісімі;
44-баптың 4-тармағының 6) тармақшасы 2024 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
6) адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарының бұзылуына азаматтардың жолданымдары жіберілген кезде мемлекеттік баждың төленгенін растайтын құжат немесе одан босатылу құқығын растайтын құжат;
44-баптың 4-тармағының 7) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
7) Конституциялық Сотқа жүгінуші адамның позициясын растайтын өзге де материалдар қоса беріледі.
44-баптың 5-тармағы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
5. Конституциялық іс жүргізу тілдерінде жазылмаған құжаттарға олардың қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасы қоса берілуге тиіс.
45-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
45-бап. Адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарының бұзылуына азаматтардың жолданымдары
1. Конституциялық Сот азаматтардың жолданымдары бойынша Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген олардың құқықтары мен бостандықтарын тікелей қозғайтын Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігін қарайды.
2. Егер:
1) сот дау айтылып отырған заңды немесе өзге де нормативтік құқықтық актіні қолданса не ол азамат қатысатын нақты істе құқықтар мен бостандықтарды тікелей қозғаса және іс бойынша заңды күшіне енген сот актісі шығарылса;
2) жолданым осы тармақтың 1) тармақшасында көзделген сот актісі қабылданғаннан кейін бір жылдан кешіктірілмейтін мерзімде берілсе, азаматтың жүгінуіне жол беріледі.
3. Конституциялық Сот, егер дау айтылып отырған нормативтік құқықтық актіге Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының нормативтік қаулыларында берілген ресми түсіндірме нормативтік құқықтық актіні өзгеше қолдану болжанбайтынын және бұл құралдар азаматтың құқықтарының бұзылуының алдын ала алмайтынын куәландырса, азаматтың жолданымын сот актісіне апелляциялық шағым жасамай өзінің іс жүргізуіне қабылдауға құқылы.
4. Егер азаматтың сотқа алдын ала жүгінуі заңның тиісті ережелерінің императивтілігіне байланысты нақты жағдайда оның Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген құқықтары мен бостандықтарын тікелей қозғайтын заңды өзгеше қолдануға алып келмесе, азаматтың жүгінуіне жол беріледі.
46-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
46-бап. Конституциялық Сотқа жүгінудің салдары
Конституциялық Сотқа:
1) Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мәселелер бойынша жүгінген жағдайда, Қазақстан Республикасы Президентінің лауазымына кірісуі, Қазақстан Республикасы Парламентінің сайланған депутаттарын тіркеу не республикалық референдумның қорытындысын шығару тоқтатыла тұрады;
2) Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген мәселелер бойынша жүгінген жағдайда, тиісті актілерге қол қою не оларды ратификациялау мерзімдерінің өтуі тоқтатыла тұрады;
3) Қазақстан Республикасы Конституциясының 78-бабында көрсетілген мәселелер бойынша жүгінген жағдайда, сотта іс бойынша іс жүргізу толық немесе тиісті бөлігінде тоқтатыла тұрады.
9-тарау. КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ СОТТЫҢ ЖОЛДАНЫМДАРДЫ ҚАРАУЫ
47-бап. Конституциялық Сот Аппаратының жолданымдарды алдын ала қарауы
47-баптың 1-тармағы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
1. Берілген жолданым Конституциялық Сот Аппаратында тіркеледі.
2. Конституциялық Соттың Аппараты, егер:
47-баптың 2-тармағының 2) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
1) жолданымның нысанасы Конституциялық Соттың құзыретіне анық кірмейтін болса;
2) жолданым нысаны мен мазмұны бойынша осы Конституциялық заңда белгіленген талаптарға анық сәйкес келмесе;
47-баптың 2-тармағының 3) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
3) жолданым анық тиісті субъектіден туындамаса;
47-баптың 2-тармағының 4) тармақшасы 2024 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі
4) адам мемлекеттік бажды төлеуден босатылу құқығын растайтын құжатты ұсынған жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік баж төленбеген болса;
47-баптың 2-тармағының 5) тармақшасы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
5) адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарының бұзылуына азаматтардың жолданымдарын беру шарттары анық сақталмаған болса, жолданымның Қазақстан Республикасы Конституциясының және осы Конституциялық заңның талаптарына сәйкес келмейтіні туралы хабарлама жібереді және оны жүгінген адамға қайтарады.
47-баптың 3-тармағы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
3. Жолданым жіберген адам Конституциялық Соттың осы мәселе бойынша шешім қабылдауын талап етуге құқылы.
47-баптың 4-тармағы 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
4. Осы баптың 2-тармағының 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген кемшіліктер жойылғаннан кейін азамат Конституциялық Сотқа жолданымды қайта жіберуге құқылы. Бұл ретте Конституциялық Сотқа түзетілген жолданым Конституциялық Сот Аппаратының хабарламасын алғаннан кейін бір ай ішінде берілген жағдайда, осы Конституциялық заңның 45-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген мерзімді есептеу мақсатында жолданым бастапқы жолданым берілген күні берілді деп есептеледі.
47-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
48-бап. Жолданымды конституциялық iс жүргiзуге қабылдау немесе қабылдаудан бас тарту
1. Конституциялық Соттың Төрағасы тіркелген жолданымды алдын ала зерделеу үшін бір немесе бірнеше судьяға береді, оның нәтижелері Конституциялық Соттың отырысында баяндалады.
Жолданымды конституциялық іс жүргізуге қабылдау туралы мәселе жөніндегі шешім Конституциялық Соттың отырысында қабылданады.
2. Жолданым конституциялық іс жүргізуге қабылданған жағдайда, құқықтық ақпараттың бірыңғай жүйесінде заңның немесе өзге де нормативтік құқықтық актінің не олардың жекелеген ережелерінің конституциялылығын тексеру жөнінде басталған іс жүргізу туралы тиісті белгі жасалады.
3. Егер:
1) жолданым осы Конституциялық заңда белгіленген жолданым нысаны мен мазмұнына, оларға жол берілу шарттарына сәйкес келмесе немесе тиісті субъектіден туындамаса;
2) жолданымның нысанасы Конституциялық Соттың құзыретіне кірмесе;
3) жолданымда көрсетілген мәселенің конституциялылығын осыған дейін Конституциялық Сот тексеріп қойған болса және кейіннен шешім қабылдауға негіз болған Қазақстан Республикасы Конституциясының немесе өзге де құқықтық актілердің нормалары өзгертілмеген жағдайда, заңды күшін сақтайтын Конституциялық Соттың шешімі болса;
4) жолданымда көрсетілген мәселе Қазақстан Республикасының Конституциясында шешімін таппаса;
5) тиісті құқықтық қатынастарға қолданылуы жалғастырылатын жағдайларды қоспағанда, конституциялылығына дау айтылып жатқан акт тоқтатылса немесе күші жойылса, жолданымды конституциялық іс жүргізуге қабылдаудан бас тартылады.
4. Конституциялық Сот қабылдаған шешім туралы конституциялық іс жүргізуге қатысушылар бес жұмыс күнінен кешіктірілмей хабардар етіледі.
5. Конституциялық Сот жолданымның іс жүргізуге қабылданғаны туралы уәкілетті органдар мен тұлғаларды хабардар етеді, олар, егер тексерілетін нормативтік құқықтық актінің, оның негізінде қабылданған құқықтық актілердің қолданылуы немесе орындалуы адамның құқықтары мен бостандықтарын қалпына келтірудің мүмкін болмауына немесе Қазақстан Республикасының қауіпсіздігі үшін орны толмас зардаптарға алып келуі ықтимал болса, Конституциялық Сот қорытынды шешім қабылдағанға дейін олардың қолданылуын, орындалуын тоқтата тұру туралы мәселені қарауға тиіс.
49-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
49-бап. Конституциялық іс жүргізуге қабылданған жолданымды Конституциялық Соттың отырысында қарау үшін материалдарды дайындау тәртібі
1. Конституциялық Соттың Төрағасы өз өкімімен Конституциялық Соттың отырысына материалдар дайындауды жүзеге асыратын Конституциялық Соттың судьясын айқындайды. Келіп түскен жолданымның ерекше маңыздылығына немесе шұғыл болуына байланысты материалдарды дайындау Конституциялық Соттың бірнеше судьясына тапсырылуы мүмкін.
2. Өзара байланысты бірнеше жолданым келіп түскен кезде Конституциялық Сот оларды бір конституциялық іс жүргізуге біріктіру туралы шешім қабылдауға құқылы.
3. Конституциялық іс жүргізуге қабылданған жолданым бойынша Конституциялық Соттың судьясы Төраға белгілеген мерзімдерде Конституциялық Сот отырысының қарауына материалдарды дайындайды, бұл үшін ол:
1) конституциялық іс жүргізуге қатысушыларды, жолданымды қарау үшін тартылатын өзге де тұлғалар мен органдарды айқындайды, оларға осы Конституциялық заңда көзделген құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді;
2) жолданым нысанасына қатысты қажетті құжаттар мен өзге де ақпаратты талап етіп алдырады;
3) қажет болған кезде тиісті лауазымды адамдарға сауал қойып жауап алады, ғалымдарды, сарапшыларды (мамандарды), аудармашыларды тартады және тексерулер, сараптамалар, зерттеулер жүргізуді тапсырады, бұл жөнінде ұйғарым шығарады;
4) отырыс басталғанға дейін он күннен кешіктірмей Конституциялық Соттың судьяларын жолданым материалдарымен қамтамасыз етеді;
5) Конституциялық Сот шешімінің жобасын дайындайды;
6) жолданымның тиісінше қаралуын қамтамасыз ету жөнінде өзге де әрекеттерді жүргізеді.
4. Келіп түскен жолданымның ерекше маңыздылығына және шұғыл болуына байланысты Конституциялық Сот оны жеделдетілген тәртіппен қарау туралы шешім қабылдай алады. Бұл жағдайда Конституциялық Соттың отырысына материалдар дайындауды Конституциялық Соттың регламентінде айқындалған тәртіппен Конституциялық Соттың судьясы-баяндамашы жүзеге асырады.
5. Дайындық жұмысы аяқталғаннан кейін Конституциялық Соттың Төрағасы өз өкімімен Конституциялық Сот отырысының күнін айқындайды, онда жолданымда қойылған мәселелер мәні бойынша қаралатын болады.
6. Конституциялық Сот жолданымды конституциялық іс жүргізуге қатысушыларды және өзге де тұлғаларды шақырмай және тыңдаулар өткізбей қарауға құқылы.
50-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
50-бап. Тексеру өлшемшарттары мен шектері
1. Конституциялық Сот тексерілетін нормативтік құқықтық және өзге де актілердің Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігін:
1) нормалардың мазмұны бойынша;
2) құқықтық актінің нысаны бойынша;
3) Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген қол қою, жасау, қабылдау, жариялау немесе қолданысқа енгізу тәртібі бойынша;
4) Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген мемлекеттік биліктің заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөлінуі тұрғысынан;
5) Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген мемлекеттік билік органдары арасындағы құзыреттің аражігін ажырату тұрғысынан;
6) уәкілетті мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар берген ресми түсіндірмесін, сондай-ақ қалыптасқан құқық қолдану практикасын назарға ала отырып анықтайды.
2. Конституциялық Сот нормативтік құқықтық және өзге де актілердің конституциялылығын жолданымда көрсетілген бөлігінде ғана тексереді.
51-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
51-бап. Конституциялық іс жүргiзуге қабылданған жолданымды қарау бойынша Конституциялық Сот отырысын жүргізу тәртiбi
1. Конституциялық Сот жолданымдарды қарауды өзінің отырысында жүргізеді.
2. Белгiленген уақытта төрағалық етуші:
1) отырысты жүргiзу үшiн Конституциялық Сот судьялары санының жеткiлiктi екендігіне және хаттама жасаумен қамтамасыз етiлгендiгiне көз жеткiзедi;
2) Конституциялық Соттың отырысын ашық деп жариялайды;
3) қаралуға жататын мәселелердi оқып шығады;
4) мәселенің мәнін баяндау, отырысқа шақырылған қатысушылардың бар екендiгi туралы және қатыспағандардың келмеу себептерiн хабарлау үшiн Конституциялық Соттың судьясы-баяндамашыға сөз бередi;
5) отырысқа қатысушылардан оларда өтінішхаттардың бар-жоғы туралы сұрайды, оларды Конституциялық Соттың шешуiне қояды;
6) қаралуға жататын мәселелердi қараудың басталғаны туралы жариялайды.
3. Қажет болған кезде конституциялық іс жүргізуге қатысушылардың және басқа да шақырылған адамдардың түсініктемелері мен сөздері тыңдалуы мүмкін.
4. Отырысқа қатысушылар сөз сөйлегеннен кейін өтінішхат келіп түскен кезде конституциялық іс жүргізуге қатысушылардың қорытынды сөздері тыңдалады. Конституциялық Сот оларға қорытынды сөз сөйлеуге дайындалу үшін уақыт бере алады.
5. Егер мәселе жеткілікті түрде анықталған болса, төрағалық етуші қорытынды шешімді тұжырымдау үшін Конституциялық Соттың судьялары құрамының кеңесу бөлмесіне кететінін және кеңесінің ашылғаны туралы хабарлайды. Кеңесу кезінде бөгде адамдардың қатысуына жол берілмейді. Кеңесу кезінде болған пайымдауларды, дауыс беру барысы мен нәтижелерін жария етуге тыйым салынады. Кеңесу барысында Конституциялық Соттың судьялары қаралып отырған мәселе бойынша өз позициясын еркін білдіре алады және Конституциялық Соттың басқа судьяларынан өздерінің позицияларын нақтылауды сұрай алады.
52-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
52-бап. Конституциялық Сот отырысының үзілісі
1. Конституциялық Сот отырысында мынадай:
1) кворум болмаған;
2) конституциялық іс жүргізуге қатысушылар және келуі міндетті деп танылған өзге де адамдар келмеген;
3) егер қосымша материалдардың жолданымды шешу үшін елеулі мәні болса, оларды талап етіп алдыру қажет болған;
4) отырыс барысында жою мүмкін болмайтын басқа да мән-жайлар болған жағдайларда үзіліс болуы мүмкін.
2. Конституциялық Соттың отырысында үзіліс болған жағдайда, бұл туралы қатысушылар хабардар етіледі.
53-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
53-бап. Конституциялық Соттың жолданымдарды қарау мерзімдері
Конституциялық Сот жолданым конституциялық іс жүргізуге қабылданған күннен бастап бір ай ішінде жолданымды қарайды және ол бойынша қорытынды шешім шығарады. Бұл ретте азаматтардың жолданымдары бойынша қорытынды шешім жолданым конституциялық іс жүргізуге қабылданған күннен бастап үш ай ішінде шығарылады. Жолданымның күрделілігін және барлық мән-жайларды неғұрлым толық зерттеу қажеттілігін ескере отырып, көрсетілген мерзімдерді Конституциялық Сот ақылға қонымды мерзімге ұзартуы мүмкін, бұл жөнінде мүдделі тұлғалар хабардар етіледі.
Қазақстан Республикасы Президентінің жазбаша немесе электрондық нысанда жазған талабымен ол жіберген жолданым бойынша қорытынды шешім қабылдау үшін мерзім, егер мәселе кейінге қалдыруға болмайтын болса, күнтізбелік он күнге дейін қысқартылуы мүмкін.
Конституциялық Сот өзара байланысты жолданымдарды бір конституциялық іс жүргізуге біріктірген жағдайда қорытынды шешім шығару үшін осы Конституциялық заңда көзделген мерзім соңғы жолданым келіп түскен күннен бастап есептеледі.
54-бап 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
54-бап. Конституциялық Соттың отырысын өткізу тәртібін қамтамасыз ету шаралары
1. Конституциялық Соттың отырысын өткізу тәртібін қамтамасыз ету мақсатында процестік қорғау немесе жауаптылық шаралары қолданылуы мүмкін.
2. Отырысқа қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін Конституциялық Соттың Төрағасы жолданымды қарау кезінде қатысуға ниет білдірген адамдарға, олардың жеке басын куәландыратын құжаттарын тексеруді, жеке тексеріп қарауды және олар алып өтетін заттарды тексеріп қарауды қоса алғанда, тексеру жүргізу туралы өкім бере алады.
3. Отырыстың қалыпты өту барысын қамтамасыз ету мақсатында Конституциялық Сот құқық бұзушыға ескерту жасауды немесе оны отырыс залынан шығарып жіберуді қолдануы мүмкін.
4. Отырыста төрағалық етуші Конституциялық Сотқа құрмет көрсетпеу фактісінің анықталғаны туралы құқық бұзушыға дереу жариялайды.
5. Конституциялық Сотқа құрмет көрсетпегені үшін бұған кінәлі адамдар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген тәртіппен әкімшілік жауаптылыққа тартылады.
6. Егер отырыста тәртіп бұзушының әрекеттерінде қылмыстық құқық бұзушылық белгілері болса, Конституциялық Сот үш жұмыс күні ішінде прокурорға сотқа дейінгі іс жүргізуді ұйымдастыру үшін материалдарды жібереді.
10-тарау 2023 ж. 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді
10-тарау. КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ СОТТЫҢ ШЕШІМДЕРІ
55-бап. Конституциялық Сот шешімдерінің түрлері
1. Конституциялық Соттың отырысында қабылданатын акт оның шешiмi болып табылады.
2. Конституциялық Соттың шешiмдерi Конституциялық Соттың конституциялық өкiлеттiктерi жүзеге асырылатын қорытынды шешiмдерге және Конституциялық Соттың өзге де өкiлеттiктерi жүзеге асырылатын басқа да шешiмдерге бөлiнедi.
56-бап. Конституциялық Сот шешiмдерiнiң нысандары
1. Конституциялық Соттың шешімдері:
1) Қазақстан Республикасының қолданыстағы құқығының құрамдас бөлігі болып табылатын нормативтік қаулылар;
2) жолдаулар;
3) қорытындылар;
4) қаулылар нысанында қабылданады.
Нормативтік қаулылар, қорытындылар мен жолдаулар Конституциялық Соттың қорытынды шешімдеріне жатады.
2. Конституциялық Соттың нормативтік қаулылары мен қорытындылары Қазақстан Республикасының атынан шығарылады.
57-бап. Конституциялық Соттың нормативтік қаулысы мен қорытындысының мазмұны
1. Конституциялық Соттың нормативтік қаулысы мен қорытындысында:
1) оның атауы, шығарылған күнi мен орны;
2) оны шығарған Конституциялық Соттың құрамы;
3) конституциялық іс жүргізуге қатысушылар мен олардың өкiлдерi;
4) жолданымның нысанасы;
5) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен осы Конституциялық заңның Конституциялық Соттың конституциялық iс жүргiзуге қабылданған жолданымды қарау құқығын белгiлейтiн нормалары;
6) Конституциялық Сот анықтаған мән-жайлар;
7) конституциялылығы тексерілген құқықтық актінің атауы мен деректемелері;
8) лауазымды адамның конституциялылығы тексерiлген шешiмi;
9) Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының сайлауларын немесе республикалық референдумды өткiзудiң дұрыстығы тексерiлген учаскелер, округтер, әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер;
10) Қазақстан Республикасы Конституциясының ресми түсiндiрме беруге ұшыраған нормасының (нормаларының) мазмұны;
11) Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабының 10-1) тармақшасында көзделген тәртіппен жүгінуге байланысты Конституциялық Сот қараған Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулардың мазмұны;
12) Қазақстан Республикасы Конституциясының 47-бабының 1 және 2-тармақтарында белгiленген, сақталуы тексерiлген рәсiмдер;
13) Конституциялық Сот ұйғарған шешiмнің пайдасына келтiрiлген дәлелдер;
14) Конституциялық Сот басшылыққа алған Қазақстан Республикасы Конституциясының нормалары;
15) шешімнiң тұжырымы;
16) егер осы баптың 2-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген нормативтік қаулылар қабылданса, мемлекеттік органдардың шешімдерін қайта қарау қажеттігі;
17) шешімді қолданысқа енгізу, орындау және жариялау тәртібі мен мерзімі;
18) шешiмнiң түпкiлiктiлiгi және міндеттілігі көрсетiлуге тиiс.
2. Заңдардың және өзге де құқықтық актілердің конституциялылығын тексеру туралы жолданымдарды қараудың қорытындысы бойынша Конституциялық Сот мынадай:
1) заңды немесе өзге де құқықтық актіні не олардың жекелеген ережелерін Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес келеді деп тану туралы;
