5. Шетелдiк жұмыс күшiн тартуға және Қазақстан Республикасынан шетелге жұмыс күшiн шығаруға байланысты қызметке лицензия берудiң шарты мен тәртібін Қазақстан Республикасының Yкіметі белгiлейдi.
12-бап. Халықты жұмыспен қамтудың республикалық және аймақтық
бағдарламалары
1. Қазақстан Республикасының Yкіметі мен жергiлiктi атқарушы органдар қызметкерлер мен жұмыс берушiлер өкілдерiнiң қатысуымен әлеуметтiк-экономикалық дамудың индикативтiк жоспарлары негiзiнде халықты жұмыспен қамтудың:
1) халықты жұмыспен қамту деңгейiн өсiруге ынталандыратын шараларды;
2) жұмыс күшiне сұраныс пен ұсынысты теңдестiру жөніндегі шараларды;
3) халықтың әлеуметтiк қолдауға мұқтаж нысаналы топтарының жұмыспен қамтылуын ұйымдастыруды;
4) қосымша жұмыс орындарын ашатын шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытуды;
5) еңбек рыногындағы қажеттiлiктi ескере отырып, жұмыссыздарды кәсiби даярлау мен қайта даярлаудың икемдi жүйесiн ұйымдастыруды;
6) қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру мен жетiлдiрудi;
7) жұмыспен қамтудың аймақтық проблемаларын шешуде жергілiктi атқарушы органдардың рөлiн арттыру жөніндегі шараларды;
8) жұмыспен қамтуды реттеу және еңбек рыногы мәселелерінде уәкiлеттi органның қызметiн жұмыс берушiлермен, қоғамдық бiрлестiктермен, еңбек делдалдығымен айналысатын жеке жұмыспен қамту агенттiктерiмен ұштастыруды;
9) жұмыспен қамту мәселелерi жөніндегі деректердiң ақпараттық базасын жетiлдiрудi;
10) инвестициялық бағдарламаларды әзiрлеген кезде еңбек рыногындағы ахуалды ескере отырып, қосымша жұмыс орындарын ашуды көздейтiн бағдарламаларын әзiрлейдi және бекiтедi.
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
2. Халықты жұмыспен қамту бағдарламаларын қаржыландыру бюджет қаражаты және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.
3-тарау. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТАН МЕМЛЕКЕТТIК ӘЛЕУМЕТТIК ҚОРҒАУ
13-бап. 2007.15.05. № 253-III ҚР Заңымен алып тасталды (бұр.ред.қара)
14-бап. Жұмыссыздықтан мемлекеттік әлеуметтiк қорғау
Мемлекет жұмыссыздықтан әлеуметтiк қорғаудың мынадай түрлерiн көрсетедi:
1) жұмысқа орналасуға жәрдемдесу;
2) жұмыссыздар үшiн кәсiби даярлау, біліктiлiктi арттыру, қайта даярлау және қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру;
3) қоғамдық жұмыстарда iстейтiн жұмыссыздардың еңбегіне ақы төлеу;
4) табысы аз азаматтарға жататын жұмыссыздарға заң актілеріне сәйкес мемлекеттік атаулы әлеуметтiк көмек көрсету.
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 15-бап жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
15-бап. Жұмыссыздарды тiркеу
1. Жұмыс тапқысы келетiн адамдар тұрғылықты жерi бойынша уәкiлеттi органға жұмысқа орналасуына жәрдемдесу туралы өтiнiш жасай алады.
2. Жұмыс iздеп жүрген адамды жұмыссыз деп тану туралы шешiмдi уәкiлеттi орган мынадай құжаттарды:
жеке куәлiгін (паспортын);
еңбек қызметiн растайтын құжаттарды;
әлеуметтiк жеке код берiлгенi туралы куәлiктi (ӘЖК);
салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрiн (СТН) ұсынған кезде қабылдайды.
3. Жұмыс iздеп жүрген адам, осы баптың 2-тармағында санамаланған құжаттардан басқа, алған табыстары туралы (мәлiмдеу сипатындағы) мәлiметтердi қоса бередi.
4. Шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар бұдан басқа, шетелдiктiң Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхатын және азаматтығы жоқ адамның iшкi iстер органдарында тiркелгенi туралы белгiсi бар куәлiгін ұсынады.
2007 ж. 6 шілдедегі № 276-ІІI ҚР Заңымен 5-тармақ өзгертілді (бұр.ред. қара)
5. Оралмандар халықтың көшi-қоны мәселелерi жөніндегі уәкiлеттi органның аумақтық органдары берген оралман куәлiгiн ұсынады.
6. Уәкiлеттi орган осы баптың 2, 3, 4 және 5-тармақтарында көрсетiлген құжаттар ұсынылған күннен бастап күнтiзбелiк он күннен кешiктiрмей, нысанын орталық атқарушы орган бекiтетiн дербес есепке алу карточкасына (компьютерлiк деректер базасы) мәлiметтердi енгізу арқылы өтiнiш жасаған адамдарды тұрғылықты жерi бойынша жұмыссыздар ретiнде тiркейдi.
7. Уәкiлеттi органда тiркелген жұмыссыздар - күнтiзбелiк он күн iшiнде кемiнде бiр рет уәкiлеттi органда, ал ауылдық елдi мекендерде тұратын жұмыссыздар айына кемiнде бiр рет кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкімінде белгiленiп тұруға тиiс.
16-бап. Жұмыссызды есептен шығару
1. Уәкiлеттi орган жұмыссызды мынадай жағдайларда:
1) лайықты жұмыстың ұсынылған екi түрiнен жазбаша түрде бас тартқанда;
2) уәкiлеттi орган жолдама берген күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде дәлелсiз себептермен ұсынылған жұмысқа орналасу немесе оқу орнына келмегенде;
3) шақыру бойынша жұмысқа, оқуға жолдама алу үшiн екi жұмыс күнi ішінде дәлелсiз себептермен уәкiлеттi органға келмегенде;
4) жұмыссыз уәкілетті органның жолдамасы бойынша қоғамдық жұмысқа қатысуды немесе оқуды дәлелсiз себептермен өз бетiнше тоқтатқанда;
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 5) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)
5) жұмыссыздар осы Заңның 15-бабының 7-тармағында көзделген уәкiлеттi органға келiп тұру мерзiмдерiн дәлелсiз себептермен бұзғанда;
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 6) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
6) тұрғылықты жерi өзгергенде;
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 7) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
7) осы Заңның 2-бабына сәйкес жұмыспен қамтылғандар санатына жатқызылғанда;
8) жұмыссыз бас бостандығынан айыру түріндегі жазамен сотталғанда не сот шешiмi бойынша мәжбүрлеп емдеуге жiберiлгенде;
9) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес зейнетақы тағайындалғанда, есептен шығарады.
2. Осы баптың 1-тармағының 1)-6) тармақшаларына сәйкес есептен шығарылған жұмыссыздар есептен шыққан күннен бастап отыз күнтiзбелiк күн өткен соң ғана уәкiлеттi органда қайтадан тiркеле алады.
17-бап. Тiркелген жұмыссыздардың мiндеттерi
1. Жұмыссыздар:
1) осы Заңды сақтауға;
2) уәкiлеттi органдарға келiп тұрудың тәртібін, шарттарын және мерзiмдерiн сақтауға;
3) уәкiлеттi орган берген жұмысқа жолдаманы алған күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде жұмысқа орналасу мәселесi бойынша жұмыс берушiге өтiнiш жасауға;
4) уәкiлеттi органға:
тұрғылықты жерiн ауыстыруды;
тұрақты, уақытша, маусымдық жұмысқа, азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша жұмысқа орналасуды;
кәсiпкерлiк қызметпен шұғылдануды;
ұйымдық құқықтық нысаны мен меншiк нысанына қарамастан, ұйымға құрылтайшы (ортақ құрылтайшы) болуды;
мүгедектiк тобын белгiлеудi немесе оның өзгеруiн;
зейнетақы тағайындауды және өзге де табыстарды қоса алғанда, жұмыссызбен алдағы уақытта жұмыс iстеу тәртібіне ықпал ететiн өзгерістер туралы мәлiметтердi дер кезiнде (бес жұмыс күнi iшiнде) табыс етуге мiндеттi.
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 2- тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
2. Жоғарыда аталған мәлiметтердi жасырған немесе көрiнеу жалған мәлiметтер немесе жасанды құжаттар табыс еткен жағдайда, жұмыссыздар тiркеуден шығарылады және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапқа тартылуы мүмкiн.
18-бап. Лайықты жұмыс
1. Тiркелген жұмыссыз азаматтар үшiн кәсiби даярлығына, еңбек стажына және бұрынғы мамандығы бойынша жұмыс тәжiрибесiне, соңғы жұмыс орнының жағдайларына (ақы төленетiн қоғамдық жұмыстарды қоспағанда), денсаулық жағдайына, жаңа жұмыс орнына көлiктiң қолайлылығына сәйкес келетiн жұмыс лайықты жұмыс деп есептеледi. Көлiктiң қолайлылығын тиiстi атқарушы орган айқындайды.
2007.15.05. № 253-III ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
2. Бiрiншi рет жұмыс iздеп жүрген, бiрақ кәсiбi (мамандығы) жоқ, сондай-ақ, екi жылдан астам уақыт бойы жұмысы болмаған адамдар үшiн алдын-ала кәсiптiк даярлықты талап ететiн жұмысты, ал ондай жұмыс беру мүмкiн болмаған жағдайда, азаматтардың жас және өзге де ерекшелiктерi мен Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының талаптары ескерiлетiн басқа ақы төленетiн жұмысты (уақытша сипаттағы жұмысты қоса алғанда) лайықты жұмыс деп есептеуге болады.
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 18-1- баппен толықтырылды
18-1-бап. Әлеуметтiк жұмыс орны
1. Әлеуметтiк жұмыс орнын құруды жұмыс берушi жергiлiктi атқарушы органмен шарттық негiзде жүзеге асырады.
2. Шартта тараптардың мiндеттерi, жұмыстың түрлерi, көлемi, еңбекақы төлеу мөлшерi мен шарттары, әлеуметтiк жұмыс орындарын қаржыландырудың мерзiмi мен көздерi қамтылуға тиiс.
3. Әлеуметтiк жұмыс орны уақытша жұмыс орындарын беру немесе құру арқылы ұйымдастырылады және оның мынадай ерекшелiктерi болады:
1) нысаналы топтарға әдейi арналады;
2) жұмыс орындарының саны шектелмейдi, жұмыс уақытша сипатта болады және оны ұйымдастыру үшiн тұрақты жұмыс орындары мен бос орындар пайдаланылмайды.
4. Әлеуметтiк жұмыс орындарын ұйымдастыруды ұсынатын жұмыс берушiлердi iрiктеу тәртібін жергiлiктi атқарушы орган айқындайды.
19-бап. Жұмыссыздарды кәсiби даярлау, олардың біліктiлiгiн арттыру және қайта даярлау
1. Жұмыссыздарда қажеттi кәсiби біліктiлiктiң болмауынан лайықты жұмыс таңдау мүмкiн болмаған жағдайда, уәкiлеттi орган оларды кәсіби даярлықтан өтуге, біліктiлiгiн арттыруға және қайта даярлауға жiбередi.
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 2- тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
2. Жұмыссыздарды кәсiби даярлау, олардың біліктiлiгiн арттыру және қайта даярлау Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының Yкіметі белгiлеген тәртiппен еңбек рыногының қажеттiлiгi ескерiле отырып, бюджет қаражаты есебiнен уәкiлеттi органның жолдамасы бойынша білiм беру ұйымдарында не білім беру қызметiне құқығы бар кәсiпорындарда жүргiзiледi.
Кәсiби даярлықтан, біліктiлiгiн арттыру мен қайта даярлаудан өтіп жатқан табысы аз азаматтар қатарындағы жұмыссыздардың Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік атаулы көмек алуға құқығы бар.
3. Нысаналы топтарға кiретiн жұмыссыздар кәсiби даярлықтан, біліктiлiгiн арттыру мен қайта даярлаудан басым тәртiппен өту құқығына ие болады.
4. Оқуды өз бетiнше дәлелсiз себептермен тоқтатқан жұмыссыздар уәкiлеттi органда қайтадан тiркелген күннен бастап бiр жыл өткеннен кейiн ғана оқуға қайтадан жiберiлуi мүмкiн.
20-бап. Қоғамдық жұмыстар
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен 1- тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
1. Қоғамдық жұмыстарды ұйымдарда орталық және жергiлiктi атқарушы органдар ұйымдастырады және олар бюджет қаражаты және жұмыс берушiлердiң өтiнiмi бойынша солардың қаражаты есебiнен қаржыландырылады.
2. Азаматтардың қоғамдық жұмыстарға қатысуы тiркелген күнiне сәйкес кезектiлiк тәртібімен жүзеге асырылады. Нысаналы топтарға кiрген жұмыссыздардың қоғамдық жұмыстарға басым тәртiппен қатысу құқығы бар.
3. Қоғамдық жұмыстарға қатысуды дәлелсiз себептермен өз бетiнше тоқтатқан жұмыссыздар уәкiлеттi органда қайтадан тiркелген күннен бастап үш ай өткеннен кейiн ғана қоғамдық жұмыстарға қайтадан жiберiлуi мүмкін.
4. Қоғамдық жұмыстар уақытша жұмыс орындарын ашу жолымен ұйымдастырылады және олардың мынадай ерекшелiктерi болады:
1) жұмыссыздарға әдейi арналған;
2) жұмыс орындарының саны iс жүзiнде шектелмейдi, жұмыс уақытша сипатта болады және оларды ұйымдастыру үшiн тұрақты жұмыс орындары мен бос қызмет орындарын пайдалануға болмайды;
3) жұмысты толық емес жұмыс күнi жағдайында және икемдi график бойынша ұйымдастыру мүмкiндiгi болады;
4) аймақ үшiн экономикалық, әлеуметтiк және экологиялық пайдасы болады;
5) арнаулы білімi жоқ адамдардың уақытша жұмысқа орналасуына мүмкiндiк бередi.
5. Жергiлiктi атқарушы органдардың шешiмi бойынша:
1) қоғамдық жұмыстарға сұраныс пен ұсыныс айқындалады;
2) аймақтардағы ұйымдардың тiзбелерi, қоғамдық жұмыстардың түрлерi, көлемi мен нақты жағдайлары, қатысушылардың еңбегiне төленетiн ақының мөлшерi және оларды қаржыландыру көздерi бекітіледi.
6. Авариялар, дүлей зiлзалалар, апаттар және басқа төтенше жағдайлар зардаптарын жедел жою қажеттiлiгiне байланысты қызмет түрлерi қоғамдық жұмыстарға жатпайды.
7. Қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру және қаржыландыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгiлейдi.
2007.15.05. № 253-III ҚР Заңымен 8-тармақ жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
8. Ақы төленетін қоғамдық жұмыстарға қатысатын адамдарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы, Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру және сақтандыру туралы заңнамасы қолданылады.
9. Осы Заң қылмыстық заңдарда көзделген қоғамдық жұмыстарға тарту жөніндегі құқықтық қатынастарды реттемейдi.
4-тарау. ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЛАСЫНДАҒЫ БАҚЫЛАУ МЕН ЕСЕПТIЛIК
21-бап. Халықты жұмыспен қамту туралы мемлекеттік статистикалық есептiлiк
1. Халықты жұмыспен қамту саласындағы жағдайға, сондай-ақ еңбек рыногындағы ахуалға, оның болжануы мен реттелуiне объективтi баға беру үшiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік статистикалық есептiлiк белгiленедi.
2. Еңбек делдалдығымен айналысатын жеке және заңды тұлғалар уәкiлеттi органға Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен және мерзiмде мемлекеттік статистикалық есептiлiк табыс етуге мiндеттi.
2007 ж. 6 шілдедегі № 276-ІІI ҚР Заңымен 3-тармақ өзгертілді (бұр.ред. қара)
3. Уәкiлеттi органдар статистика, салық органдарымен, ішкі істер органдарымен, республикалық және аймақтық деңгейдегi басқа да мүдделi мемлекеттік органдармен әр тараптың өз мiндеттерiн орындауы үшiн қажет болатын есептi құжаттама мен мәлiметтердi өтемсiз негiзде алмасады.
4. Уәкiлеттi органдар орталық атқарушы органға Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен және мерзiмде мемлекеттік статистикалық есептiлiк табыс етедi.
ҚР 2005.22.10. № 84-III Заңымен (бұр.ред.қара) ; 2006.05.06 № 146-III ҚР Заңымен 22-бап өзгертілді
22-бап. Жұмыспен қамту туралы заңдардың сақталуын бақылауды жүзеге асыратын органдар Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңдарының сақталуын бақылауды орталық атқарушы орган мен оның аумақтық бөлiмшелерi жүзеге асырады.
Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы қатысушыларының Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасын сақтауын бақылауды Алматы қаласы өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның мемлекеттік еңбек инспекторлары жүзеге асырады.
2006.31.01. № 125-III ҚР Заңымен 22-1-баппен толықтырылды
22-1-бап. Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту
туралы заңнамасының сақталуын тексерулер жолымен
бақылау, олардың түрлері мен нысандары
1. Тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:
жоспарлы - алдыңғы тексерулерге қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген уақыт аралықтары ескеріліп жүргізілетін мемлекеттік орган жоспарлаған тексеру;
жоспардан тыс - қоғамдық тәртіпке, халықтың денсаулығына, қоршаған ортаға, ұлттық қауіпсіздікке төнген қауіп-қатерді дереу жоюды талап ететін, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалардың өтініштеріне дереу ден қоюды талап ететін қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық жағдайға байланысты тағайындалатын тексеру.
2. Жоспарлы тексеру бір жеке немесе заңды тұлғаға қатысты жылына бір реттен аспайтындай етіп, ал шағын кәсіпкерлік субъектісіне қатысты - шетелдік жұмыс күшін тарту рұқсаттарында айтылған шарттарды орындау жөніндегі тексеруді қоспағанда, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, үш жылда бір реттен жиі болмайтындай етіп жүргізілуі мүмкін.
3. Жоспардан тыс тексерулерді орталық атқарушы орган немесе оның аумақтық бөлімшесі жеке немесе заңды тұлғалар, мемлекеттік органдар жеке немесе заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасының міндетті талаптарын бұзғаны туралы өтініштер жасаған, сондай-ақ осындай бұзушылық белгілерінің болуы туралы куәландыратын құжаттармен және өзге де дәлелдемелермен расталатын өзге де ақпарат алынған жағдайда жүргізеді.
Анонимді өтініштер жоспардан тыс тексеру жүргізу үшін негіз бола алмайды.
4. Тексеру ұзақтығы күнтізбелік отыз күннен аспауға тиіс. Арнайы зерттеулер, сынақтар, сараптамалар жүргізу қажет болған ерекше жағдайларда, сондай-ақ тексеру көлемі ауқымды болуына байланысты мемлекеттік органның басшысы (не оны ауыстыратын адам) тексеру жүргізу мерзімін құрылымдық бөлімшесі жоқ заңды тұлғалар үшін күнтізбелік жиырма күнге дейінгі мерзімге және құрылымдық бөлімшесі бар заңды тұлғалар үшін күнтізбелік отыз күнге дейінгі мерзімге ұзартуы мүмкін.
ҚР 27.01.04 ж. № 524-II Заңымен 23-бап өзгертілді (01.03.04 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) (бұр. ред. қара)
23-бап. Жұмыспен қамту туралы заңдардың бұзылғаны үшін жауаптылық
Халықты жұмыспен қамту туралы заңдарды бұзған жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.
Қазақстан Республикасының
