«Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006-2008 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 27 мамырдағы № 523 Қаулысы (2006.15.05. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) (күші жойылды)

“Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2006-2008 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты туралы”
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 27 мамырдағы № 523 Қаулысы

(2006.15.05. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)

ҚР Үкіметінің 2009.19.09. № 1411 Қаулысымен күші жойылды

Бюджет кодексiнiң 70-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2006-2008 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты бекітілсiн.

2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледi.

ҚР Үкіметінің 2005.26.08. № 883 қаулысымен орта мерзiмдi фискалдық саясаты жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

Қазақстан Республикасы Үкіметінің

2005 жылғы 27 мамырдағы

№ 523 қаулысымен

бекітілген

Қазақстан Республикасы Үкіметінің

2006-2008 жылдарға арналған орта мерзімді

фискалдық саясаты

Кіріспе

1. Әлеуметтiк-экономикалық жағдай

§ 1 Елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуын талдау және

әлеуметтiк-экономикалық дамудың 2006-2008 жылдарға

арналған негізгi көрсеткiштерi

§ 2 Мемлекеттік бюджеттiң атқарылуы

§ 3 Бюджет жүйесiн жетiлдiру

2. Фискалдық саясаттың мақсаттары мен мiндеттерi

3. Кiрiстер саясаты

4. Шығындар саясаты

5. Бюджеттік кредит беру

6. Қаржы активтерiмен жасалатын операциялар

7. Бюджетаралық қатынастар

8. Мемлекеттік және мемлекет кепiлдiк берген

қарыз алу мен борышты басқару

Қорытынды

ҚР Үкіметінің 2006.15.05. № 396 қаулысымен кіріспе өзгертілді (бұр.ред.қара)

Кiрiспе

Алдыңғы жылдардың бюджеттерi келер жылдардың бюджеттерiн қалыптастыруға және атқаруға едәуiр ықпал етедi. Ұзақ мерзiмдi кезеңде оларды атқару тиiмділігін барынша ұлғайту үшiн бірнеше жылға есептелген тиiстi iс-қимыл бағдарламасының болуы қажет. Мұндай бағдарламаның негiзгi өлшемдерiн мемлекеттік билiк органдарының бюджет саясаты айқындайды. Экономикалық саясаттың бір бөлiгі бола отырып, фискалдық саясат бюджет қаражатын қалыптастырумен және жұмсаумен байланысты құралдарды пайдаланады. Бюджеттік тетiктердi тарту туралы сөз қозғалғанда, кiрiстер мен шығыстар бойынша жеке-жеке емес, тұтастай жоспарланып отырған нәтижеге ықпал етуге қабілетті барлық ықтимал факторларды барынша ескеру қажет. Сондықтан экономикалық мiндеттердi мемлекеттік деңгейде шешу үшiн мемлекеттік бюджеттендiру элементтерiн, оларға фискалдық саясат деп аталатын бірыңғай тұжырымдама шеңберінде сүйене отырып пайдалану қабылданған.

Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2006-2008 жылдарға арналған орта мерзiмдi фискалдық саясаты (бұдан әрi - Орта мерзiмдi фискалдық саясат) Мемлекет басшысының "Бәсекеге қабілеттi Қазақстан үшiн, бәсекеге қабілетті экономика үшiн, бәсекеге қабілеттi халық үшiн" атты 2004 жылғы 19 наурыздағы және "Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында" атты 2005 жылғы 18 ақпандағы және «Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясы. Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында» атты 2006 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан халқына Жолдауларын ескере отырып, Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2006-2008 жылдарға арналған орта мерзiмдi жоспары (екiншi кезең) (бұдан әрi - Әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзiмдi жоспары), Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының аса маңызды көрсеткiштерінің және үш жылдық кезеңге арналған мемлекеттік реттеуiштердiң болжамы, мемлекеттік және салалық (секторалдық) бағдарламалар мен басқа да стратегиялық және бағдарламалық құжаттар, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражатын қалыптастырудың және пайдаланудың орта мерзімді перспективаға арналған тұжырымдамасы (бұдан әрі - Ұлттық қордың тұжырымдамасы) негізінде әзiрлендi.

Орта мерзiмдi фискалдық саясат әлеуметтiк-экономикалық дамудың негізгi бағыттарын iске асырудың негiзгi тетiктерiн (тәсiлдерiн) - кiрiстер мен шығындар саясатын, бюджеттік кредит берудi, қаржы активтерiн басқаруды, бюджетаралық қатынастарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдiк берген қарыз алу мен борышты басқаруды қамтиды.

Орта мерзімдi фискалдық саясатты әзiрлеу мынадай мақсаттарға қол жеткiзуге:

алдағы үш жылдық кезеңге арналған қолда бар ресурстар көлемiн айқындауға;

Қазақстан Республикасы Yкіметiнiң фискалдық стратегиясын және оның ағымдағы және келешектегі мақсаттарына қол жеткізу жөнiндегі жоспарларын белгілеуге;

стратегиялық басымдықтарды iске асыруға арналған шектеулi бюджет ресурстарын бөлу жөніндегі шешiмдердi қабылдауға ден қоюға;

келешекте бюджеттің шектеулерi мен мүмкiндiктерiн барынша жақсы түсiнудi қамтамасыз етуге;

бюджет процесiнiң тиiмдiлігі мен ашықтығын жоғарылатуға;

бюджет процесiнiң дәйектілігін қамтамасыз етуге және фискалдық тәртіптi жоғарылатуға бағытталған.

Бұл құжатта Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2006-2008 жылдарға арналған фискалдық саясатының негiзгi мақсаттары, мiндеттерi мен бағыттары айқындалған.

Орта мерзімді фискалдық саясат республикалық бюджетті қалыптастырудың негізі және мемлекеттік басқарудың барлық деңгейлерінде салық және бюджет саясатын іске асыру кезіндегі үйлестіруші құжат болып табылады.

1. Әлеуметтiк-экономикалық жағдай

ҚР Үкіметінің 2006.15.05. № 396 қаулысымен 1-параграф өзгертілді (бұр.ред.қара)

§ 1. Елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуын талдау және әлеуметтік-экономикалық дамудың 2006-2008 жылдарға арналған негізгi көрсеткiштерi

Қазақстандық экономиканың қазiргi жай-күйi барынша қолайлы сыртқы экономикалық конъюнктурамен сипатталады, бұл экспортты, сондай-ақ аралық тұтыну тауарлары мен қызметтерiн дамытуға оң ықпал етедi.

1-кесте

Металдар мен мұнайдың орташа әлемдік бағалары

Дереккөз: Дүниежүзілік банк

2005 жылы тазартылған мыстың 1 тоннасының орташа әлемдік бағасы 2001 жылмен салыстырғанда 2,3 еседен астам, металл мырыштікі 1,5 еседен астам ал алтынның 1 унциясынікі 1,6 еседен астам, мұнайдың бір баррелінікі 2,2 еседен астам ұлғайды.

Қазақстандық экспорттың маңызды баптарына әлемдік бағаның жоғары деңгейі экспорттық пайданың өсуіне негіз болды. Экспорттың 2001 жылмен салыстырғанда 2005 жылы номиналды ұлғаюы 3,2 еседен астам болды.

Экспортты дамытудың аталған қарқыны негiзiнен сыртқы экономикалық фактор есебiнен қазақстандық экономиканың экономикалық әлеуетінiң ұлғаю үрдiсiн сипаттайды. Сайып келгенде, бұл шағын экономика үшiн дамудың дұрыс бағыты, алайда Қазақстандағы экспорт өсiмi негiзiнен, шикiзатты және оның бастапқы өңдеу өнiмдерiн жеткiзу есебiнен қамтамасыз етiледi.

1-диаграмма

Қазақстандық экспорттың 1998-2008 жылдардағы серпіні

Көзi: Қазақстан Республикасы Статистика агенттігi, Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі

Кестеде көрсетiлгендей, қазақстандық экспорттың сұлбасын мұнай сатудың серпінi айқындайды.

Соңғы жылдары экспорттың өсуi жалпы iшкi өнiмнiң (бұдан әрі - ЖIӨ) серпiнiне айтарлықтай әсер ете бастады. ЖIӨ көлемiнiң ұлғаюына баға факторының басып озу әсерi 2003 - 2005 жылдардағы экономика дамуының ерекшелiгi болып табылады. 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда ЖIӨ-нiң 27,0 %-ға, оның iшінде өндірiстiң табиғи көлемiнiң 9,5 %-ға өсуi, өндiрiлген тауарлар мен қызметтерге бағаның 16,0 %-ға ұлғаюы есебiнен номиналды ұлғаюы болжанып отыр.

Елдегі макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінiң фискалдық саясаты мұнай мен металдардың әлемдiк бағаларының жоғары болуынан алынған кiрiстердi iшкi айналымнан шығару жөніндегі шараларды iске асыруға бағытталған.

Шикiзат экспортынан түсетiн үстеме кiрiстердiң барлығы Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына (бұдан әрi - Ұлттық қор) шоғырландырылады, бұл ұлттық экономиканың бәсекеге қабiлеттілігін қолдауға инфляция өсуiнiң жоспарланған өлшемдерiне қол жеткiзуге, "голланд ауруы" туындауының, яғни, өндiрiстiк құрылымның шикiзаттық салалардың пайдасына "тоқырауының" алдын алуға ықпал етедi.

Мысалы, энергия жеткiзгiштердiң әлемдiк бағасының айтарлықтай өсуi салдарынан елге шетелдiк валютаның ағылуы кiрiстердiң бір бөлiгін Ұлттық қорға аудару есебiнен ішiнара тазартылды.

2-кесте

Қазақстан Республикасының жалпы ішкі өнімінің 2001-2005

жылдардағы серпіні және 2008 жылға дейінгі болжам

Дереккөз: Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі

Көптеген факторлар ecкepiлетін экономикалық өсу факторларын - капиталды, еңбек ресурстарын және жалпы факторлық өнiмділіктi талдау 2000-2004 жылдары экономикалық өсу негiзiнен, капиталдың өсуi есебiнен және aз деңгейде жалпы факторлық өнiмділiктiң (бұдан әрi - ЖФӨ) өсуi есебiнен қамтамасыз етiлгенін көрсетедi.

3-кесте

Қазақстандық экономиканың өсу факторлары

Пайызбен

Көзi: Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі

2000-2004 жылдары экономикалық өсуге капитал факторының

үлесi орта есеппен 6 %-ды, еңбек факторының үлесi - 1,2 %-ды құрады. Жалпы факторлық өнімділiктің өсу үлесi 3,2 % құрады. Қарастырылып отырған кезеңде экономикалық өсудiң негізгi факторы негізгі капиталды ұлғайту болып табылды.

Экономикадағы негізгі қорлардың айтарлықтай тозуын ескерсек, осы даму кезiнде бұл ақталған болып табылады. Уақыт өте келе дамыған елдер экономикасының өсуiне негізгi үлес қосатын жалпы факторлық өнiмдiлiктiң артуы негiзгi өсу факторына айналуға тиiс.

Жалпы еңбек өнімдiлігі факторы экономикадағы еңбек өнiмділiгiнiң өсуiн ғана емес, жүргiзiлiп жатқан құрылымдық реформаларды, адами капитал мен технологияларды пайдалану тиiмділігін де көрсететінiн айта кету қажет.

2000-2001 жылдары экономиканың өсуiне реформалардың әсерi ерекше болды. 2002-2003 жылдары олардың тиiмдiлігінiң едәуiр төмендеуi байқалды, бұл 2004 жыл қорытындылары бойынша айтарлықтай өсуге алмасты.

Негiзгi капиталдың жинақталуы ұзақ мерзiмдi перспективада экономика өсуiнiң басты факторы бола алмайтынын ескерсек, жүргізiлiп жатқан реформалардың тиімдiлігі, еңбек өнiмділігінiң, инновациялардың және адами капиталдың өсуі қазақстандық экономиканы дамытудың басты факторлары болуы тиiс.

Халықаралық капитал рыноктарында жоғары iшкi сұраныс пен қарыз ресурстарының салыстырмалы төмен құны байқалуда. Бұл Қазақстанға шетелдiк инвестициялардың едәуiр көлемiн тарту үшiн басты ынталандыру болды. Бұл ретте, Қазақстанның инвестициялық мүмкiндiктерiнiң жоғары бағасы қазақстандық қарыз алушылар үшін шетелдiк капитал құнының төмендеуіне ықпал етті. Аca iрi халықаралық рейтингтiк агенттіктер тұтастары республикаға да, қазақстандық жетекшi банктерге де инвестициялық санатқа жататын рейтингтердi бердi.

2005 жылы валюта нарығындағы ахуал теңгенің АҚШ долларына қатынасының номиналды босаңсу үрдісімен сипатталды. Тұтастай алғанда ол американ валютасының елеулі түрде нығаюымен сипатталған әлемдік валюта нарығының конъюнктурасына сәйкес болды. Теңгенің орта өлшемді айырбас бағамы тұтастай алғанда 2005 жылы бір доллар үшін 132,94 теңгені құрады. Кезеңнің соңында биржалық бағам бір доллар үшін 133,77 теңгені құрады. Бір жылда теңге номиналдық мәнде АҚШ долларына қарағанда 2,9%-ға құнсызданды.

Ұлттық Банктің ішкі нарықта шетел валютасын сатуы Ұлттық Банктің халықаралық резервтерінің азаюына ықпал етті. 2005 жылы Ұлттық Банктің таза халықаралық резервтері ағымдағы бағалармен 7065,9 млн. АҚШ долларға дейін немесе 23,8%-ға азайды.

4-кесте

Қазақстанның сыртқы секторының негізгі көрсеткіштері¹

Көзі: Ұлттық Банк

_______________________

¹2001-2004 жылдардағы ағымдағы операциялар шоты бойынша мәліметтер тауарлар импорты кезінде жалдау және сақтандыру жөніндегі шығыстарды есептеу әдістемесін нақтылау нәтижесінде мәліметтерді қайта қарау ескеріле отырып келтірілген.

² Осында және бұдан әрі млн. АҚШ доллары

Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасының соңғы үш жылдағы әлеуметтiк-экономикалық дамуын талдау экономиканың тұрақты жоғары даму қарқыны сақталған кезде орта мерзiмдi кезеңде сыртқы және iшкi рыноктарда экономиканың шикiзат емес секторларының бәсекеге қабiлеттілігіне едәуір әсер етуі мүмкiн жаңа үрдiстер нақты көрiнiс бере бастады.

Қазiргi уақытта экономиканың "қызып кетуiне" жол бермеу ең өзектi мәселелердiң бірi болып табылады. Соңғы жылдары Қазақстан экономикасының дамуына ықпал ететiн сыртқы факторлар айтарлықтай өзгердi. Бұл, ең алдымен, мұнай экспортының жоғары өсу қарқынына және мұнайдың, газ бен металдардың әлемдiк бағаларының ұлғаюына, АҚШ долларының әлемдiк валюта рыногындағы айырбас бағамының өзгеруiне, елге шетелдiк капиталдың едәуір ағылуына байланысты.

Бүгінгі күнi Қазақстан экономикасында экономиканың "қызып кетуiнiң" нақты қаупін айғақтайтын үрдiстер белгiлi болды. Бұл мұнай секторының экономикалық өсуге ықпалының ұлғаюы, инфляциялық процестердің жеделдеуі, сыртқы берешек пен екiншi деңгейдегi банктердiң кредит беру көлемдерiнiң шамадан тыс өсуi, ұлттық валютаның нақты нығаюы.

Ұлттық қор қаражатын есепке ала отырып, бюджеттің жалпы профициті мен мұнай кiрiстерiн жинақтау үлесі азаюда ал мұнай емес сектордың тапшылығы өсуде. Соңғы жылдары мемлекеттік бюджет шығыстарының орташа өсу қарқыны номиналды ЖIӨ-нiң өсу қарқынын басып озды.

Қазақстандық экономиканың шикiзат емес салаларының бәсекеге қабілеттілігінің төмендеуі орта мерзiмдi перспективада Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 17 мамырдағы № 1096 Жарлығымен бекiтілген Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясын (бұдан әрi - Индустриялық-инновациялық даму стратегиясы) iске асыру қарқынын едәуір бәсеңдетуi, сондай-ақ шикiзат салаларының пайдасына қарай экономика құрылымына келеңсіз әсер етуi мүмкiн.

Экономиканың "қызып кетуiн" болдырмайтын фискалдық саясат жүргізу мақсатында:

фискалдық саясаттағы негізгi өлшем ретiнде пайдалануға болатын бюджеттiң мұнай емес тапшылығы жөніндегі оңтайлы орта мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi бағдарларды айқындау;

Ұлттық қордың тұжырымдамасында көзделетiн Ұлттық қор қаражатын қалыптастыру мен пайдаланудың жаңа тетігін пайдалану қажет.

Макроэкономикалық тұрақсыздыққа жол бермеу және Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын iске асыру жөнiнде жүйелi шараларды жалғастыру үшін Орта мерзiмдi фискалдық саясат әлеуметтік-экономикалық дамудың орта мерзiмдi жоспарының басты мiндеттерiн iске асыруға:

2006-2008 жылдары орташа жылдық инфляцияның 7,6 %-дан жоғары өсуiне жол бермеуге;

Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын iске асыру жөнiнде жүйелi шаралар жүргiзуге;

телекоммуникациялар, энергетика және темір жол көлiгі саласында монополиялық құрылымдарды қайта құрылымдауға;

экономикалық өсудi қамтамасыз ету жөніндегі қарқынды факторлардың үлесiн арттыруға бағытталатын болады.

Бұл мiндеттердi шешу Мемлекет басшысының "Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілеттi экономика үшiн, бәсекеге қабілеттi халық үшiн", Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында» және «Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясы. Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында атты Қазақстан халқына жолдауларын iске асыруға ықпал етуi тиiс.

ҚР Үкіметінің 2006.15.05. № 396 қаулысымен 2 параграф жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)

§ 2. Мемлекеттік бюджеттi атқару

2005 жылғы мемлекеттік бюджетті атқару қорытындылары бойынша Ұлттық қорға жоспардан тыс түсетін түсімдер аударымдарын есепке алмағандағы бюджетке түсетін түсімдер ЖІӨ-ге 23,7 %-ды, оның ішінде кірістер ЖІӨ-ге 23,5%-ды құрады, оның ЖІӨ-ге 22,2 %-ы - салықтық түсімдер, ЖІӨ-ге 0,9%-ы - салықтық емес түсімдер, ЖІӨ-ге 0,4%-ы - капиталмен жасалатын операциялардан түсетін кірістер, ЖІӨ-ге 0,2% кредиттер қайтарылды. 2005 жылы мемлекеттік бюджет шығыстары ЖІӨ-ге 23,1%-ды құрады. Мемлекеттік бюджет профициті ЖІӨ көлеміне 0,6%-ды құрады.

Мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің 2003-2005 жылдардағы серпіні 5-кестеде келтірілген.

5-кесте

Мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің 2003-2005

жылдардағы серпіні

ЖІӨ-ге пайызбен

ҚР Үкіметінің 2006.15.05. № 396 қаулысымен 3 параграф өзгертілді (бұр.ред.қара)

§ 3. Бюджет жүйесін жетілдіру

2005 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасының Бюджет кодексi (бұдан әрi - Бюджет кодексi) қолданысқа енгiзiлгеннен берi бюджет процесiн ұйымдастыру соның нормалары негiзiнде жүзеге асырылады.

Бюджет кодексiнiң қабылдануы орта мерзiмдi жоспарлаудың рөлiн күшейтуге мүмкiндiк бердi және бюджет жүйесіндегі заңнаманы үйлестiрудi қамтамасыз eттi.

Елдегi экономикалық және бюджеттік саясатты қалыптастыру және жүргізу практикасы тұрғысынан алдағы үш жылға арналған фискалдық саясат мемлекеттің ұзақ мерзiмдi, орта мерзiмдi бағдарламалық құжаттарына сәйкес құрылатын болады.

Қазақстан Республикасы үкіметінің 2006-2008 жылдарға

арналған орта мерзімді фискалдық саясатын қалыптастыру

Бюджет кодексiн iске асыру үшiн 31 нормативтiк құқықтық кесiм, оның iшiнде алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджеттің және төтенше мемлекеттік бюджеттің жобаларын әзiрлеу, сондай-ақ жергілікті бюджеттердiң жобаларын әзiрлеу, Қазақстан Республикасының мемлекеттік және мемлекет кепілдiк берген қарыздарын тiркеу және есепке алу, республикалық және жергiлiктi бюджеттердi атқару тәртібін айқындайтын ереже қабылданды.

Бюджеттік бағдарламалар әкiмшілерiнiң бюджеттік өтiнiм жасау және ұсыну ережесi қабылданған Бюджет кодексiне сәйкес келтiрiлдi.

Бюджеттік бағдарламаларды жоспарлау, орындау және олардың орындалуын iшкi бақылау процесiнде олардың тиiмділiгіне бағалау жүргiзу тәртібін және көрсеткiштерiнiң жүйесiн айқындау мақсатында Бюджеттік бағдарламалардың тиiмділігiн бағалауды жүргiзу ережесi әзiрлендi және Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2004 жылғы 21 шiлдедегі № 779 қаулысымен бекiтілдi.

Бюджеттік бағдарламаларға тән егжей-тегжейлi ерекше өлшемдер мен көрсеткiштердi белгiлей отырып, бюджеттік бағдарламалардың тиiмдiлiгiн бағалауды біртiндеп енгізу мақсатында 2005-2007 жылдарға арналған бюджет процесiне бюджеттік бағдарламалардың тиiмділігін бағалауды енгізу жөніндегі iс-шаралар жоспары әзiрлендi және пилоттық бюджеттік бағдарламалар тiзбесi айқындалды.

Сондай-ақ пилоттық бюджеттік бағдарламалардың тиiмдiлігін бағалау өлшемдерi мен көрсеткiштерiнiң тiзбесi және оларды пайдалану жөніндегі әдiстемелiк ұсынымдар әзiрлендi.

Бюджеттік бағдарламалардың тиiмдiлігін пилоттық бағалау бюджет процесiнiң барлық сатысында жүргiзiлетiн болады, бұл бюджеттік бағдарламалар бойынша тиiмдiлiктi бағалауды түсiнудi және енгізудi жеңiлдетуге мүмкiндiк бередi.

Кейiннен тиiмдiлiктi бағалауды барлық бюджеттік бағдарламаларға тарату және әрбір бюджеттік бағдарлама бойынша ерекше өлшемдер мен көрсеткiштердi әзiрлеу ұйғарылып отыр.

Бюджет кодексiнiң 71-бабына сәйкес бюджеттік процеске нормативтік жоспарлау әдiсiн кезең-кезеңімен енгізу шеңберiнде орталық мемлекеттік органдар қолданыстағы нормативтік құқықтық кесiмдердi қайта қарау және ведомстволық бұйрықтармен, Қазақстан Республикасы Үкіметінiң қаулыларымен бекітілген заттай нормалар өзектi болған жағдайда оларды қайта бекіту жөнiнде жұмыс жүргізiп жатыр.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 1 қыркүйектегі № 1641 Жарлығымен 2006 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілетін Ұлттық қордың тұжырымдамасы мақұлданды.

Ұлттық қордың тұжырымдамасы қолданылатын жағдайда жергілікті бюджеттерге есептелетін салықтарды қоспағанда, мұнай секторынан түсетін тікелей салықтар Ұлттық қорға жіберілетін болады. Бұл ретте ағымдағы бюджеттік бағдарламаларға арналған шығыстар республикалық бюджетке экономиканың мұнай емес бөлігінен аударылатын аударымдар есебінен қаржыландырылады, ал дамудың бюджеттік бағдарламаларына арналған шығыстарды қаржыландыру Ұлттық қордан берілетін кепілдік берілген трансферт есебінен жүзеге асырылады.