|
|
жариялау ережесіне 11-қосымша Жер бетi суларының химиялық ластануының дәрежесiн бағалауға арналған көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырмалы қанағаттан- дырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | Негізгi көрсеткіштер: | 1 | Химиялық заттар, ШЖШ 1-2 қауіптілік сыныбы | 10-нан астам | 5-10 | <5 | | 3-4 қауіптiлiк сыныбы | 100-ден астам | 50-100 | <50 | 2 | ХЛК (10) | | | | | 1-2 қауіптiлiк сыныбы | 80-нен астам | 35-80 | <35 | | 3-4 қауіптiлiк сыныбы | 500-ден астам | 100-500 | <100 | Қосымша көрсеткіштер: | 1 | Иiстерi, дәмi, баллдары | 4-тен астам | 3-4 | <3 | 2 | Жүзгiш қоспалар: мұнай және мұнай өнімдері | Көрiнетін ауданның 2/3 ала- тын қара- қоңыр түсті үлбір | Ашық жолақтар немесе дақтардың күңгірт түсі | жоқ | 3 | Ортаның реакциясы, рН | 5,0-5,6 | 5,7-6,5 | >6,5 | 4 | ОХП оттегіні химиялық пайдалану (фонға антропогендiк құрама), мг/дм3 | 20-30 | 10-20 | <10 | 5 | Ерiтiлген оттегі, қанығу пайыздары | 10-20 | 20-50 | >50 | 6 | Биогендiк заттар: | | | | | Нитриттер (NO2), ШЖШ | 10-нан астам | 10-5 | 5-1 | | Нитраттар (NO3), ШЖШ | 20-дан астам | 20-10 | 10-1 | | Аммоний тұздары (NH4), ШЖШ | 10-нан астам | 10-5 | 5-1 | | Фосфаттар (РО4), мг/дм3 | 0,6-дан астам | 0,6-0,3 | 0,03-0,05 | 7 | Минералдану, мг/дм3 (өңiрлiк деңгейден acу) | 3-5 | 2-3 | Өңірлік деңгей | 8 | ТЖК (түптiк жинақталу коэффициентi) | n*104 астам | n*103- n*104 | n*10 | 9 | Кж (гидробионттарда жинақталу коэффициентi) | n*105 астам | n*104- n*105 | n*104 |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 12-қосымша Тұщы су экожүйелерiнiң жай-күйiн бағалауға арналған көрсеткіштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырмалы қанағаттан- дырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | Негізгi көрсеткіштер: | 1 | Фитопланктон | Балдыр- лардың болмауы немесе түрлерінiң жекелеген даналары | Көк-жасыл балдыр- лардың үлдірі, жіп тәрiздес- терiнiң өрiмдерi, балдыр- лардың басқа топтары өкілдерi | Фитопланк- тонның табиғи дамуы | 2 | "а" хлорофилiнiң шоғырлануы, мкг/л | 50-ден астам | 50-30 | 30-10 | 3 | Фитопланктонның орта- ша жылдық биомассасы, мг/дм3 | 100-ден астам | 100-50 | 50-10 | 4 | Жiп тәріздес балдыр- лардың фитомассасы, кг/м2 | 3-тен астам | 3,0-2,6 | <2,6 | 5 | Зоопланктон | Сауытты коловрат- калаpдың жекелеген даналары, олардың қысқы жұмырт- қалары | Сауытты коловрат- калардың саны мен әртүрлі- лiгiнiң күрт азаюы, төменгі шаянтәрiз- ділердің жекелеген даналары | Зоопланк- тонның табиғи дамуы | 6 | Зообентос | Оттегiнi қажет етпейтiн құрттардың (тубифи- цид) тек кейбір түрлерінің болуы | Түптiк жануарлар саны мен әртүрлі- лiгiнiң күрт азаюы, тубифи- цидтiң (олигохет) және танипо- диннің (хироно- мид) болуы | Зообен- тостың өңiрлiк деңгейде табиғи дамуы | 7 | Вудивис бойынша био- тикалық индекс (өңiр- лiк ерекшелiктердi ес- кере отырып), баллдар | 1-ден аз | 1-2 | 2-ден астам | 8 | Олигохеттік индекс, олигохеттер санының барлық зообентостар санына қатынасы, пайызбен | 100-ден астам | 100-86 | 86-дан аз | 9 | Балушкин бойынша хирономидтiк индекс | 9,0-ден астам | 6,5-9,0 | 6,5-тен кем | 10 | Ихтиофауна | Балықтар- дың баға- лы және сирек кездесетiн түрлерiнiң жойылуы; кәсіптік балық қорларының болмауы | Балықтар- дың баға- лы және сирек кездесетiн түрлерiнiң олардың қорларынан 50-25% азаюы, кәсіптік балық қор- ларының өз қорларынан 50-25% азаюы. | Ихтиофауна- ның табиғи жай-күйінің сақталуы; аулау шама- сы балықтар- дың табиғи өсiмiн бұзбайды | 11 | Балықтардың созылмалы токсикозбен байла- нысты ауруы (миопа- тия, жара аурулары және т.б.), жылдық аулаудан % есебiмен | 50-ден астам | 50-ге дейін | Белгiлердiң жоқтығы | 12 | Су сапасының интег- ралды көрсеткiшi: шаянтәрiзділерге биотестілеу (шашақ мұрт шаяндар және цериошаяндар), 50 % және одан астамының қырылуы | 100 және одан да көп рет араласу еселiгi кезiнде байқал- майды | 50-ден 100 ретке дейiн араласу еселiгi кезінде байқал- майды | Араласпаған судағы өлiм алдында әрекеттер | | тиiсiнше 96 және 48 сағат iшіндегі шаяндар | 100 және одан да көп есе | 50-ден 100 есеге дейiн | | Қосымша көрсеткіштер: | 1 | Планктонның Пантле және Бук бойынша суда тiршiлiк ететiн организмдер индексi (Сладечектiң түрлендiруiнде) | 4-тен астам | 4-3 | <3 | 2 | Олигохеттік индекс: - Цанеp бойынша, тубифицидтердiң мың дана/м2 | 50-ден астам | 50-10 | <10 | | лимнобрилюстер | 100-ден астам | 100-50 | <50 | | - Парел бойынша | 0,8-ден астам | 0,8-0,5 | <0,5 |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 13-қосымша Cу ресурстарының сарқылуын бағалауға арналған көрсеткiштер Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырмалы қанағаттан- дырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | Беттiк ағынның көлемiн қайтарыссыз алу, жол берiлетiн нормадан сан рет | 2-ден астам | 2-ге дейiн | Жол берiлетiн норма |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 14-қосымша Теңiз суларының химиялық ластану дәрежесiн бағалауға арналған көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiштер (шоғырланулар мг/дм3 берiлген) | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | | Негізгі көрсеткiштер: | 1 | 1-2 қауіптілік сыныбындағы химиялық заттар | 10-нан астам | 10-5 | 5-1 | | 3-4 қауiптілік сыныбындағы | 100-ден астам | 100-50 | 50-10 | 2 | ХЛК(10)1 | | | | | 1-2 қауiптілік сыныбындағы | 80-ден астам | 80-35 | 35-10 | | 3-4 қауiптілік сыныбындағы | 500-ден астам | 500-100 | 100-10 | | Қосымша көрсеткiштер: | 1 | Оттегіні биологиялық пайдалану (ОБТ5) | 100-ден астам | 100-10 | 10-1 | 2 | Еріген оттегі, мг/дм3 | 2-ден аз | 2-3-тен аз | 3-6 | | 1ХЛК(10) - ШЖШ-дан барынша асатын 10 ластаушы заттарға арналған сулардың химиялық ластануының формальды жиынтық көрсеткiшi |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 15-қосымша Теңiз айдындарының экологиялық жай-күйiн бағалауға арналған көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | | Негізгі көрсеткiштер: | 1 | Планктонның және макрозообентостың биомассасы, бақылаулық деңгейден %-бен1 | 30-дан аз немесе 300-ден астам | 30-50 немесе 200-300 | 100 | 2 | Планктонды қоғамдас- тықтардағы түрлердiң саны (түрлiлiк әралуандылық бақылаулық деңгейден %) | 50-ден аз | 50-80 | 80-100 | 3 | Ихтиофаунаның және омыртқасыздардың кәсіптiк қорлары, бақылаулық деңгейден %-бен | Кәсiптiк балықтар мен омыртқа- сыздар қорларының олардың қорлары- нан 50 және одан да көп %-ға азаюы | Кәсiптiк балықтар мен омыртқа- сыздар қорының олардың қорла- рынан 50-25-ке азаюы. | Кәсiптiк балықтардың болуы | 4 | Зообентос қоғамдас- тығының, соның iшiнде бастапқы түрлерінің жай-күйi (бақылаулық деңгейден %)-бен | Зообентос топтарының кезеңдiк пайда болуы және жойылуы, бастапқы түрлерiнiң 20 % аз болуы, қоғамдас- тықтың күйзелуi | Ipi организм- дердің жойылуы. Тек оли- гохет- тердiң немесе полихет- тердiң болуы. Бастапқы түрле- рiнiң 20-50% болуы | Көрiнетiн әртүрлiлiк. Еркін қозғалатын организмдер- дің болуы. Организм- дердiң шаянтәрізді және басқа да топтары. | 5 | Микроорганизмдердің индикаторлық нысандарының саны, микроорганизмдердің жалпы санынан %-бен | 60-тан астам | 60-30 | 30-дан аз | 6 | Орналасушы гидробионттардың үлесi, қоғамдастықтың жалпы биомассасынан %-бен | 50-ден астам | 50-25 | 25-тен аз | 7 | Бастапқы өнiм деңгейi, бақылаулық деңгейден %-бен | 0 шамасын- да немесе 300-ден астам (гиперэв- трофиро- лау) | 50-ден аз немесе 200-300 (эвтро- фиролау) | 100 | 8 | Макрофиттердiң жай-күйі | Макрофит- тердiң жойылуы | Макро- фиттер аудан- дарының күрт азаюы, таллом- дарда уытты ластаушы заттардың көп шо- ғырлануы | Қалыпты | | Қосымша көрсеткiштер: | 1 | Гидробионттардың морфологиялық өзгеруi (дененiң өлшемi және салмағы, кемiстi нысандардың пайда болуы және т.б.), бақылаулық деңгейден %-бен | 50-ден астам | 50-20 | 20-дан аз |
1бақылау деңгейi - 10 және одан көп жыл iшiнде алынған бiрқатар көпжылдық деректер бойынша көрсеткiштiң орташа мәнi. Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 16-қосымша Шаруашылық объектілерiнiң учаскелеріне арналған жер асты суларының ластану дәрежесiн бағалауға арналған көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | | Негізгі көрсеткiштер: | 1 | Ластаушы заттардың мөлшерi (нитраттар, фенолдар, ауыр металдар, синтетикалық беттiк белсендi заттар, мұнай), ШЖШ | 100-ден астам | 10-100 | 3-10 | 2 | Хлорорганикалық қосылыстар, ШЖШ | 3-тен астам | 1-3 | 1-ден аз | 3 | Канцерогендер, бенз(а)пирен, ШЖШ | 3-тен астам | 1-3 | 1 аз | 4 | Ластану аймағының ауданы, км2 | 8-ден астам | 3-5 | 3-тен аз | 5 | Минералдылық, г/л | 100-ден астам | 10-100 | 10-нан аз | | Қосымша көрсеткiштер: | 1 | Ерiген оттегi, мг/дм3 | 1-ден аз | 1-4 | 4-тен астам |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 17-қосымша Топырақтың жай-күйiн экологиялық бағалауға арналған көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiштер (шоғырланулар мг/дм3 берiлген) | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | | Негізгі көрсеткiштер: | 1 | Жерлердің тозуы салда- рынан ауылшаруашылығы айналымынан шығарылған ауданы, жалпы ауылша- руашылығы алқаптарының ауданынан %-бен | 50-ден астам | 50-30 | 30-ға дейін | 2 | Қарашірік қабатының жойылуы | А+В | Апах (А1) | 0,1 А-ға дейiн | 3 | Топырақ бетінің абиотикалық тасындылар- мен жабылуы, см | 20-дан астам | 20-10 | 10-нан аз | 4 | Топырақ тығыздығының өсуі, тең салмақ сынамасының еселігі | 1,4-тен астам | 1,4-1,3 | 1,3-ке дейін | 5 | Жерасты суларының деңгейден асуы, шекті мәнінен %-бен | 50-ден астам | 50-25 | Рұқсат етілген деңгейі | 6 | Радиоактивтік ластану, Ku/км2: | | | | цезий-137 | 40-тан астам | 40-15 | 15-ке дейін | стронций-90 | 3-тен астам | 3-1 | 1-ге дейін | плутоний (изотоптар сомасы) | 0,1-ден астам | 0,1-0,05 | 0,05-ке дейін | 7 | 10 жыл кезең iшiнде жыртылған жерлердiң қарашiрiктен айырылуы, салыстырмалы пайызбен | 25-тен астам | 25-10 | 10-нан аз | 8 | Тез ерiгіш тұздар мөлшерiнiң көбеюi, г/100 г | 0,8-ден астам | 0,8-0,4 | 0,4-ке дейiн | 9 | алмасу натрийi үлесiнiң көбеюі, КАС1-нан %-бен | 25-дан астам | 25-15 | 15-ке дейін | 10 | Химиялық заттардың ШЖШ артуы: | | | | 1-қауiптiлiк сыныбы (бенз(а)пирендi, диоксиндерді қоса алғанда); | 3-тен астам | 3-2 | 2-ге дейін | 2-қауiптілік сыныбындағы | 10-нан астам | 10-5 | 5-ке дейін | 3-қауiптілік сыныбындағы (мұнай мен мұнай өнiмдерiн қоса алғанда) | 25-тен астам | 20-10 | 10-ға дейін | 11 | Белсендi микробтық масса деңгейiнiң төмендеуi, еселiгi | 100-ден астам | 100-50 | 50-ге дейін | 12 | Топырақтың фитоуытты- лығы (өскіндер санының азаюы), фонмен салыс- тырғанда еселiгі | 2-ден астам | 2,0-1,4 | 1,4 дейiн | | Қосымша көрсеткiштер: | 13 | Ластанған негiзгi а/ш өнiмдерiнiң үлесi, тексерiлген көлемiнен %-бен | 50-ден астам | 50-25 | 25-ке дейін | 14 | Қосымша көрсеткiштердi қараңыз (2.10-кесте) | | | |
1КАС - катиондық алмасу сиымдылығы Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 18-қосымша Деформациялардың экологиялық қауіпсiздігін және геологиялық ортаның өзгеруiн бағалауға арналған көрсеткіштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | Таулы алқаптардың аномальды техногендік деформациялары (0,00001 сал. өлшем жоғары) және индукцияланған сейсмикалылық, аумақ ауданынан пайызбен | 40-50-ден астам | 40-20 | 20-ға дейiн | 2 | Геологиялық ортаның аномальды деформация- сына әкеп соқтыратын жер қойнауын пайдалану кезiндегі тау алқапта- рының механикалық бұзылуы, тау жыныста- рының аномальды деформациясы және т.б. | 0,0001 | 0,0001- 0,00001 | 0,000001- ден аз | 3 | Техногендiк жүктемемен түсіндірiлетiн жер бетiнiң төмен түсуi, көшкiндер, селдер, карстер, аумақтың % | 30-дан астам | 30-20 | 20-дан аз |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 19-қосымша Жер бетiндегі экожүйелердiң жұтаңдануын бағалауға арналған көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | Негізгі көрсеткіштері: | 1 | Кеңiстік белгілер | | | | 1.1 | Жұтаңданған аумақтардың ауданы, %-бен | | | | 1.1.1 | Адамға тiкелей қауiп төндiрмейтiн (уытты емес жыныстардың үйiндiлерi; карьерлер, ауылшаруашылығы және орманды алқаптардың жұтаңдануы) | 75-тен астам | 75-5 | 5-тен аз | 1.1.2 | Ғимараттар мен құрылыстардың бұзылуына қауiп төндіретін (антропогендік төмен түсулер, көшкiндер, қиратындылар, әскери полигондар және т.б.) | 50-ден астам | 50-1 | 1-ден аз | 1.1.3 | Бөлшектердi ауамен, ағыс арқылы жер бетi су айдындарына және ағынды суларға көшiру мүмкiндiгiмен суларынан оқшауланған уытты жыныстардың үйiндiлерi | 20-дан астам | 20-0,1 | 0,1-ден аз | 1.1.4 | Жер асты суларын ластау қаупiмен (жер асты сулары қорғалмаған) карьерлік шұңқырлар және уытты жыныстар үйiндiлерi | 5-тен астам | 5-тен аз | Жоқ | 1.2 | Аумақтың жыралармен бөлшектелуi, км/км2 | 2,5 | 2,5-0,7 | 0,7-ден аз | 2 | Серпiндiк белгiлер | | | | 2.1 | Жер бетi экожүйелерінің жұтаңдану жылдамдығы; жылына ауданның %-ы | 4-тен астам | 4-0,5 | 0,5-тен аз | 2.2 | Бөлiнген жайылымдар аудандарының ұлғаю жылдамдығы, жылына ауданның %-ы | 8-ден астам | 8-2 | 2-ден аз | 2.3 | Өсiмдiктердің жылдық өнiмiнің азаю жылдамдығы, жылына % | 7,5-тен астам | 7,5-3,5 | 3,5-тен аз | 2.4 | Топырақтың органикалық заттар құрамының азаю жылдамдығы, жылына % | 7-ден aстам | 7-0,5 | 0,5-тен аз | 2.5 | Шымтезектiң бәсеңдену (минералдану) жылдамдығы, мм/жыл | 40-тан астам | 40-1 | 1-ден аз | 2.6 | Тұзды топырақ ауданының ұлғаю жылдамдығы, жылына % | 5-тен астам | 5-1 | 1-ден аз | 2.7 | Эрозияланған топырақ ауданының ұлғаю жылдамдығы, жылына ауданның %-ы | 5-тен астам | 5-0,5 | 0,5-тен аз | 2.8 | Көшпелi құмдар ауданының ұлғаю жылдамдығы, жылына ауданның %-ы | 4-тен астам | 4-0,5 | 0,5-тен аз | 2.9 | Қолайсыз агросуландыру жағдайлары бар жерлердiң салыстырмалы ауданының ұлғаю жылдамдығы, жылына бағалы ауылшаруашылығы алқаптары ауданынан %-бен | 1-ден астам | 1-0,1 | 0,1-ден аз | Қосымша көрсеткiштер: | 1 | Экожүйелер жағдайының құрылымдық-функционалдық сипаттары | Экожүйелер iшіндегі өзара байланыс- тың қай- тарымсыз бұзылуы | Экожүйе- лердегі қайтарым- сыз процес- терсiз қоғамдас- тықтар құрылы- мының бұзылуы | Экожүйе- лердегі бірқатар құрамдас бөліктер жұтаңдану- ының жеке- леген белгілерінің болуы мүмкін | 2 | Трофикалық құрылым - меншiкті салмақтың өзгеруi | Фитофаг- тардың меншікті салмағының 50%-ға өсуі, зоофагтар және сапрофаг- тар мен- шікті салмағының 50% азаюы | Фитофаг- тардың меншікті салмағының 20%-ға өсуі, зоофагтар және сапрофаг- тар мен- шікті салмағының 20% азаюы | Үнемі (норма шегіндегі тербелістер) |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 20-қосымша Аумақтың экологиялық жағдайының индикаторы ретiнде өсiмдiктердiң жай-күйiн бағалауға арналған көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 1 | Биоәралуандылықтың кемуi (Симпсон әралуандылығы индексi, нормадан %-бен) | 50-ден астам | 50-10 | 10-нан аз | 2 | Жүктеме индикаторлары түрлерінің тығыздығы %-бeн | 50-ден астам (аз) | 20-50-ден астам (аз) | 20-дан астам (аз) | 3 | Тамырлы (немесе квазитамырлы) қауымдастықтардың ауданы, жалпы ауданнан % | 5-тен астам | 5-80-нен аз | 80-нен астам | 4 | Табиғи шөптi өсiмдiктердің түрлiк құрамы | Екiншi түрлер молшылығы- ның азаюы | Басым түрлерi екiншiге ауысты | Доминант- тар, субдоми- нанттар және сипатты түрлердің табиғи ауысуы | 5 | Доминанттардың бағалы түрлерінің жастық спектрi, салыстырмалы бірлікте жаңаруы | 0,1-ден аз | 0,1-0,3 | 0,3-тен астам | 6 | Ормандылық, оңтайлы- лықтан (аймақтылықтан) %-бен | 10-нан аз | 10-90 | 90-нан аз | 7 | Негізгi орман түзушi тұқымдардың сүрек қоры, қалыптыдан %-бен | 30-дан аз | 30-80 | 80-нен астам | 8 | Сүрекдіңнiң техногендiк шығарындылармен зақымдануы, жалпы ауданнан %-бен | 50-ден астам | 50-5 | 5-тен аз | 9 | Қылқан жапырақты тұқымдардың техно- гендiк шығарындылармен зақымдануы (қылқан жапырақтылардың зақымдануы), %-бен | 50-ден астам | 50-5 | 5-тен аз | 10 | Сүрекдiңнiң ауруы, %-бен | 50-ден астам | 50-10 | 10-нан аз | 11 | Орман дақылдыларының жойылуы, орман дақылдарымен жұмыс iстеу ауданынан %-бен | 70-тен астам | 70-5 | 5-тен аз | 12 | 10 жылдан кем емес уақыт iшiнде ағаш өспеген өртең ауданы %-бeн | 10 мың га-дан астам | 10-5 мың га | 5-тен аз | 13 | Зиянкестерден зақымданған егiстер ауданы, жалпы ауданнан %-бен | 50-ден астам | 50-10 | 10-нан аз | 14 | Егiстердiң жойылуы, жалпы ауданнан %-бен | 30-дан астам | 30-5 | 5-тен аз | 15 | Жайылымдық құрғақ далалы және шөлейт өсiмдiктерiн жобалық өсiру қалыптыдан %-бен | 10-нан астам | 10-80 | 80-нен аз | 16 | Жайылымдық өсімдiктер- дiң өнiмдiлiгi, ықтималдылықтан %-бен | 5-тен аз | 5-80 | 80-нен астам | 17 | Сирек түрлердің таралу аймағының өзгеруi | Таралу аймағының жойылуы | Таралу аймағының аудандары- ның бөлiнуi және қысқаруы | Жоқ | 18 | Қорықтар өсiмдiктерiнiң зақымдануы | Қалыптасу ауысуларын туғызатын | Қауымдас- тық ауы- суларын туғызатын | Қауымдастық ауысуларын туғызбайтын фенотип- тіктер | 19 | Жасыл екпе ағаштар ауданы (ipi қалалар мен өндiрiстік орталықтардағы адам басына шаққанда), нормативтiктен %-бен | 1-ден аз | 10-30 | 30-дан астам |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 21-қосымша Аумақтық экологиялық жағдайының индикаторы ретiнде фаунаның жай-күйiн және жануарлардың тектiк қорының өзгеруiн бағалауға арналған көрсеткіштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | Салыстырма- лы қанағат- тандырарлық жағдай | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | Биоәралуандылықтың азаюы, бастапқыдан %-бен | 50-ден астам | 50-5 | 5-тен аз | 2 | Антропогендiк жүктеме индикаторы түрлерiнiң тығыздығы, %-бен | 50-ден астам | 50-20 | 20-дан аз | 3 | Жануарлардың (соның iшiнде киiктердiң) аңшылық-кәсiптік санының (тығыздығының) азаюы қалыпты санынан есемен | 10-нан астам | 10-2 | 2-ден аз |
Төтенше экологиялық жағдайды жариялау ережесіне 22-қосымша Аумақты бағалауға арналған биохимиялық көрсеткiштер Р/с N | Көрсеткiш | Өлшем | эколо- гиялық зiлзала | төтенше эколо- гиялық жағдай | 1 | 2 | 3 | 4 | | Негізгі көрсеткіштері: | 1 | Топырақтағы C:N қатынасы | 4-тен аз | 4-8 | су бетiнде | 4-тен аз немесе 20-дан астам | 4-8-ден аз немесе 20-16 | өсiмдiктерде | 4 аз | 4-8 | өсімдікті азықтарда | 4-тен аз немесе 16-дан астам | 4-тен аз немесе 8-16 | 2 | Шабылған өсiмдiктер мен өсiмдiктi азықтардағы химиялық элементтердiң мөлшерi: сынап, кадмий, қорғасын, күшән, сурьма, никель, хром, МРД-дан артуы бойынша | 10-нан астам | 10-1,5 | селен, үлпілдек-құрғақ заттың мг/кг; | 0,02-гe кем немесе 0,5-тен астам | 0,02 - 0,05 | фтор, үлпiлдек-құрғақ заттың мг/кг; | 2-ден кем немесе 200-ден астам | 2-10 немесе 50-200 | мыс, үлпiлдек-құрғақ заттың мг/кг; | 3-тен аз немесе 100-ден астам | 3-5 немесе 50-200 | таллий, бериллий, барий, фонының артуы бойынша | 10-нан астам | 10-1,5 | | Қосымша көрсеткiштер: | 1 | Аномальды ландшафт ауданын ескергенде, азықтардағы (алымы) Ca:P қатынасы, % (бөлiмi) | <0,1 немесе>10 ___________ > 20 | 0.4-0.1 немесе 5-10 _____________ >20 | 2 | Аномальды ландшафт ауданын ескергенде, өсiмдiктер мен азықтардағы (алымы) Ca:Sr қатынасы, % (бөлiмi) | <1 ___ >20 | <10-1 _____ >20 | 3 | Шабылған өсiмдiктер мен өсiмдiктi азықтардағы биологиялық маңызды микроэлементтер мөлшерiнiң деңгейi, үлпілдек-құрғақ заттардың мг/кг-мен | | | мырыш | 10-нан аз немесе 500-ден астам | 10-30 немесе 100-500 | темір | 20-дан aз немесе 500-ден астам | 20-50 немесе 200-500 | молибден | 0,2-ден аз 50-ден астам | 0,2-2 немесе 10-50-ден астам | кобальт | 0,1-ден аз немесе 50-ден астам | 0,1-0,3 немесе 5-50 | бор | 0,1-ден аз немесе 300-астам | 0,1-0,3 немесе 30-300 |
|
|