Іске асыру тетiгi - өлшем құралдарын пайдалану және тасымалдау жағдайын жасау үшiн кең ауқымды мамандандырылған камералар сатып алу.
7. Қазiргi эталондық базаны жете жарақтандыру.
Негізгі бағыты - қазіргі эталондардың метрологиялық сипаттамаларын және өлшем ауқымдарын жақсарту болып табылады.
Іске асыру тетiгi:
мемлекеттiк масса бiрлiгiнiң эталондарын электрондық салыстырғыштармен жете жарақтандыру;
қазiргi ұзындықтың, электр кернеуiнiң, сыйымдылығы мен кедергiнiң, ауыспалы токтың эталондарын жаңғырту;
мемлекеттiк эталондардан шама бiрлiгiн алуға және оларды одан әрi жұмысшы эталондар мен өлшем құралдарына беруге арналған жабдықтар сатып алу;
табиғи тозған қысым эталондарын алмастыруға арналған жабдықтар сатып алу;
жазық бұрыштың, күштiң бiрлiк мөлшерiн сақтау, қайталау және басқа өлшем құралдарына беруге арналған жабдықтар сатып алу болып табылады.
8. Бағдарламаны iске асыру тетiгi мынадай іс-шараларды қамтиды:
мемлекетаралық және халықаралық, сондай-ақ шет елдердiң ұлттық шамалар бiрлiктерiнiң эталондарымен жыл сайынғы салыстыруды жүргiзу;
белгiленген техникалық талаптарға сәйкес келуiн анықтау және растау мақсатында мерзiмдiк салыстырып тексерудi жүргiзу;
сатып алынатын жабдықтарды сақтау және пайдалану шарттарын қамтамасыз ету;
эталондарды жаңғырту үшiн жұмсалатын шығыстық материалдарды және қосымша материалдарды сатып алу;
эталондарды жөндеуді жүргiзу;
эталондық базаға қызмет көрсететiн қызметшiлердi оқыту.
6. ҚАЖЕТТI РЕСУРСТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ
ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ КӨЗДЕРI
Бағдарламаны қаржыландыру республикалық бюджетте республиканың шамалар бiрлiктерiнiң ұлттық эталондық базасын қолдау және құруға көзделген қаражаттардың шегiнде және есебiнен жүзеге асырылады.
2001 жылға - 100 млн. теңге көзделген.
2002-2003 жылдарға арналған қаржыландырудың қажеттi көлемi - 300 млн. теңге.
7. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУДАН КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕ
Бағдарламаны iске асыру:
Қазақстан Республикасының азаматтарын және экономикасы мүдделерiнiң өлшемдердiң бұрыс нәтижелерiнiң салдарларынан қорғауға;
материалдық және энергетикалық ресурстардың барлық түрлерiнiң шынайы есепке алынуын қамтамасыз етуде;
iргелi зерттеулер мен ғылыми талдамаларда өлшемдердiң шынайылығын қамтамасыз етуге;
адамдардың еңбек және тұрмыс жағдайларының қауiпсiздiгiн бақылау, қозғалыс қауiпсiздiгiн және қоршаған ортаны қорғау кезiндегi өлшем нәтижелерiнiң шынайылығын қамтамасыз ету бойынша ғылыми-техникалық, әлеуметтiк, экологиялық және экономикалық тиiмдiлiкке қол жеткiзуге жәрдемдеседi.
8. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ШАМАЛАР БІРЛІКТЕРІНІҢ ЭТАЛОНДЫҚ
БАЗАСЫН ДАМЫТУДЫҢ 2001-2003 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫН
ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ
Ескерту. Жоспар өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.12.19. N 1658
қаулысымен.
---------------------------------------------------------------------------
N ! Iс шара ! Аяқтау ! Жауапты ! Орындалу
! ! нысаны ! орындаушылар ! мерзімі
---------------------------------------------------------------------------
8.1 Мұнай-газ өндіру өнеркәсібі
1 Табиғи газ бен мұнайда күкiрт Қазақстан Мемстандарт, 2001
пен оның қосылыстарының Республика. "ҚазМетрИн" жылдың
құрамын анықтауға арналған сының РМК (келісім IV
анықтау шегi 0,01 мг/кг Үкіметіне бойынша) тоқсаны
эталондық жабдық сатып алу есеп
2 Мұнай өнiмдерi көлемдiк Қазақстан Мемстандарт, 2003
шығынының мемлекеттiк Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
эталонын құру үшін ауқымы сының РМК (келісім ІV
-4 -3 3 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
2,8х10 : 2,8х10 м/с; есеп
-4 -4
Sо=3х10 , Өо=5х10
кем емес жабдықтарды сатып
алу
3 Сұйық тығыздығының мемлекеттiк Қазақстан Мемстандарт, 2001
алғашқы эталонын құру үшiн Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
МЕМСТ 8.024-75 талаптарын сының РМК (келісім IV
ескере отырып ауқымы 650:2000 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
3 о есеп
кг/м 20 С температурада
-6
S=1,2х10 жабдықтар сатып алу
4 С3Н8, SO2, С6Н14, NO, CO2, СО, Қазақстан Мемстандарт, 2002
H2S газ қоспаларын өндiру мен Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
аттестаттауға арналған көп сының РМК (келісім IV
функционалды автоматтандырылған Үкіметіне бойынша) тоқсаны
эталондық кешенін құру үшiн есеп
жабдықтарды сатып алу
5 Сұйықтың тығыздығының жұмыстық Қазақстан Мемстандарт, 2001
эталонын құру үшiн МЕМСТ Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
8.024-75 талаптарын ескере 3 сының РМК (келісім IV
отырып, ауқымы 650:2000 кг/м Үкіметіне бойынша) тоқсаны
-2 -2 есеп
S=2,1х10 : 0,5х10 жалпы
мақсаттағы денсиметр жиынтығын
сатып алу
6 Мұнай мен мұнай өнiмдерiнiң Қазақстан Мемстандарт, 2003
көлемдiк және массалық Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
шығынының жұмыстық эталон сының РМК (келісім IV
бiрлiгiн құру үшiн Үкіметіне бойынша) тоқсаны
пайдаланылатын жерiнде есеп
монтаждауды қажет етпейтiн
шығын өлшегiштердi салыстырып
тексеру үшiн ақпаратты
автоматтандырылған басқару,
жинау және өңдеу жүйесi бар
3
(0,057:2800) м/сағ, Dу=(8:32)
дюймдi, /\0=0,01:0,05% құбыр
--
поршендiк автоматтандырылған
қондырғылар кешенiн сатып алу
7 Сұйықтың массалық шығынының Қазақстан Мемстандарт, 2002
мемлекеттiк алғашқы эталонын Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
құру үшiн ауқымы 15:200 кг/с, сының РМК (келісім IV
-4 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
S =1,5х10, есеп
0
-4
Ө =1,6х10 жабдықтар сатып алу
0
---------------------------------------------------------------------------
8.2 Отын-энергетикалық кешені
8 Шығын мен жылу санағыштар Қазақстан Мемстандарт, 2003
өлшеуiштер құрамындағы Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
дифференциалды манометрлердi сының РМК (келісім IV
сынауға және салыстырып Үкіметіне бойынша) тоқсаны
тексеруге арналған қысым есеп
айырмасының ауқымы
5
(0:2,5х10 )Па, S=0,05:0,4 Па,
Ө =0,05:0,8 Па 0
0
автоматтандырылған эталондық
қондырғыны сатып алу
9 Жылу санағыштар құрамындағы Қазақстан Мемстандарт, 2003
кедергі термометрлерін Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
салыстырып тексеру және сының РМК (келісім IV
сынауға арналған температура Үкіметіне бойынша) тоқсаны
ауқымы о о есеп
(0:150) С, қайталауы Т=0 С,
о о о
S=0,02 С, Т=100 С, S=0,03 С
о
температураны (0:150) С,
о
S=0,03 С ауқымда ұстап тұруы
автоматтандырылған эталондық
қондырғыны сатып алу
10 Жылу есептегiштердi сынау мен Қазақстан Мемстандарт, 2002
салыстырып тексеруге арналған Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
кiру арналарының саны мен сының РМК (келісім IV
ұқсату дабыл ауқымы: Үкіметіне бойынша) тоқсаны
(0:20)мА ауқымындағы тұрақты есеп
токтың 4 арнасы;
(0:20)кГц ауқымындағы жиiлiк-
импульстiң 4 арнасы;
10 В дейінгi тұрақты кернеудiң
4 арнасы;
кедергi дүкенiнен 2 арна.
/\ = 0,03 % ұқсату дабылдарын
--0
қайталауда,
/\ = 0,07 % жылу энергиясын
-- 0
және жылу қуатын өзгерту мен
есептеу, автоматтандырылған
эталондық қондырғы сатып алу
11 Қатты денелердің желiлiк Қазақстан Мемстандарт, 2001
кеңею температуралық Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
коэффициентiнiң 90:1800 К сының РМК (келісім IV
температура ауқымындағы Үкіметіне бойынша) тоқсаны
-6 -6 -1 есеп
0,05х10 :25х10 К ,
-8 -8 -1
S=0,2х10 :l,5х10 К ,
-8 -8 -1
Ө=0,03х10 :30х10 К
мемлекеттiк эталон бiрлiгiн
құруға арналған жабдықтар
сатып алу
12 Ауа ағыны жылдамдығы бiрлiгiнiң Қазақстан Мемстандарт, 2002
мемлекеттiк эталонын құруға Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
арналған ауқымы сының РМК (келісім IV
0,1:100 м/с, Үкіметіне бойынша) тоқсаны
S=(0,0003:0,002v) м/с, есеп
Ө =(0,0003:0,002v) м/с
0
жабдықтар сатып алу
13 Ауа ағыны жылдамдығы жұмыстық Қазақстан Мемстандарт, 2002
эталонын құру үшiн ауқымы Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
0,1:60 м/с, сының РМК (келісім IV
S =(0,003:0,005v) м/с Үкіметіне бойынша) тоқсаны
Е есеп
өлшем құралдарының жиынтығын
сатып алу
14 Қатты денелердiң желiлiк кеңею Қазақстан Мемстандарт, 2001
температуралық коэффициентiнің Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
бірінші разрядты жұмыстық сының РМК (келісім IV
эталон бiрлiгiн құруға арналған Үкіметіне бойынша) тоқсаны
жабдықтар сатып алу. есеп
90:1800 К температура ауқымындағы
-6 -6 -1
0,3х10 :25х10 К ,
-7 -7 -1
б(дельта)=0,25х10 :10х10 К
15 -2 Қазақстан Мемстандарт, 2002
/\ =2х10 салыстырғышпен Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
--оЕ(кси) сының РМК (келісім IV
бiрге жылу өткiзгiштiң Үкіметіне бойынша) тоқсаны
мемлекеттiк алғашқы эталон есеп
бiрлiгiн құруға арналған
жабдықтар сатып алу, температура
ауқымы 90:500 К,
0,1:5Вт/(м х К),
-3 -2
S = 3х10 :1х10 , температура
0
ауқымы 300:1100 К,
5:20 Вт/(м х К),
-3 -2
Ө =6х10 :2х10
0
16 Электролиттер ерiтiнділерінің Қазақстан Мемстандарт, 2001
үлестiк электр өткiзгiштiгiнiң Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
мемлекеттiк арнайы эталон сының РМК (келісім IV
бiрлiгiн құруға арналған ауқымы Үкіметіне бойынша) тоқсаны
0,1:10 См/м есеп
-4
Sо=3х10
-4
Өо=8х10 жабдықтар сатып алу
---------------------------------------------------------------------------
8.3 Тамақ өнеркәсібінде өлшем бірлігін қамтамасыз ету үшін
эталондық базаны жетілдіру
17 Нитрат-ионның құрамын бақылауға Қазақстан Мемстандарт, 2001
арналған өлшем шегi (0,01-0,0001) Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
3 сының РМК (келісім IV
моль/дм эталондық жабдықтар Үкіметіне бойынша) тоқсаны
сатып алу есеп
18 Азық-түлiк өнiмдеріндегі Қазақстан Мемстандарт, 2003
бифенилдердiң құрамын бақылауға Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
арналған анықтау шегi 0,01 мг/кг сының РМК (келісім IV
эталондық жабдық сатып алу Үкіметіне бойынша) тоқсаны
есеп
19 Альдегидтердiң күлдiлiгiн, Қазақстан Мемстандарт, 2003
ылғалдылығын бақылауға арналған Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
толқын ұзындығы 11 нм, өлшем сының РМК (келісім IV
ұзақтығы 20 с. 92 стандартты Үкіметіне бойынша) тоқсаны
калибрлеу эталонды жабдықтарын есеп
сатып алу
20 Микроорганизмдер құрамын Қазақстан Мемстандарт, 2002
бақылауға арналған температура Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
ауқымы о сының РМК (келісім IV
(0:65) С 1 ден 6-ға дейiнгi Үкіметіне бойынша) тоқсаны
инкубаторлық блоктары бар есеп
эталондық жабдықтар сатып алу
21 Майлар мен спирттердi талдау Қазақстан Мемстандарт, 2001
кезiнде нитрозаминдердің құрамын Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
бақылауға арналған анықтау шегі сының РМК (келісім IV
0,01 мг/кг эталондық жабдықтар Үкіметіне бойынша) тоқсаны
сатып алу есеп
22 Құрғақ заттар құрамындағы Қазақстан Мемстандарт, 2001
экстракттарда және қанттарда Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
ылғалдықты бақылауға арналған сының РМК (келісім IV
сыну көрсеткіші 1,2-ден 1,7 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
дейінгі эталондық жабдықтар есеп
сатып алу.
23 Қанттың, нитриттердің және Қазақстан Мемстандарт, 2002
сивуха майларының құрамын Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
бақылауға арналған спектрлік сының РМК (келісім IV
ауқымы 315-тен 980 нм - дейін, Үкіметіне бойынша) тоқсаны
(0,1:100)% эталондық жабдықтар есеп
сатып алу
---------------------------------------------------------------------------
8.4 Қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдаланудағы өлшем
бірлігін қамтамасыз ету үшін эталондық базаны жетілдіру
24 рН бiрлiгінiң екi эталонын Қазақстан Мемстандарт, 2001
(бiреуi мемлекеттiк ретiнде, Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
екiншiсi жұмыстық ретiнде) сының РМК (келісім IV
құруға арналған жабдықтар мен Үкіметіне бойынша) тоқсаны
материалдар сатып алу 2:9 рН есеп
бiрлiгi
5:95 0С, S=0,004, рН бірлігі,
Ө=0,01 рН бірлігі,
5:8 рН бірлігі; 15:40 0С,
S=0,002 рН бірлігі,
Ө=0,001 рН бірлігі
25 Қоршаған орта объектiлерiнде Қазақстан Мемстандарт, 2001
ауыр метал тұздарының құрамын Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
бақылауға арналған анықтау сының РМК (келісім IV
шегi 0,01 мг/кг эталондық Үкіметіне бойынша) тоқсаны
жабдықтар сатып алу есеп
26 Анықтау шегi 0,001 мг/кг, қос Қазақстан Мемстандарт, 2002
сәулелi атомдық-абсорбциялық Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
спектрофотометр автоматты сының РМК (келісім IV
эталондық қондырғысын сатып алу Үкіметіне бойынша) тоқсаны
есеп
---------------------------------------------------------------------------
8.5 Өлшем құралдарын өндiру мен сырттан әкелу, телекоммуникацияларға
енгізу және қазіргі эталондық базаны жете жарақтандыру кезiнде өлшем
бiрлiгiн қамтамасыз ету үшін эталондық базаны жетілдіру
27 Мынадай жолдармен: Қазақстан Мемстандарт, 2003
интерферограммаларды өңдеудiң Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
автоматтандырылған кешенiн жасау; сының РМК (келісім IV
көрiнiстiк бейненiң компьютерлiк Үкіметіне бойынша) тоқсаны
интерполляциясын жасау; есеп
бағдарламалық қамтамасыз етудi
жасау;
жазық паралелльдi аяқтамалық
өлшемнiң 1 разрядты ұзындықтың
жетi жинағынан тұратын ауқымы
0,3:100 мм жинақтаушыларды
сатып алу арқылы ВЭТ 2-21-86
эталон көшiрмесi құрамында
ұзындық бiрлiгінің эталонын
жаңғырту
28 МЕМСТ 8.065-85 талаптарын ескере Қазақстан Мемстандарт, 2002
отырып, бiрiншi разрядты Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
динамометрлер сатып алу сының РМК (келісім IV
6 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
200:1х10 Н, есеп
/\ = 0,06%:0,1%
--0
29 Күштiң мемлекеттiк алғашқы Қазақстан Мемстандарт, 2003
эталон бiрлiгiн құруға арналған Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
ауқымы сының РМК (келісім IV
6 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
10:1х10 Н, есеп
-6 -5
S =5х10 , Ө=1х10 жабдықтар
0
сатып алу
30 Төменгi абсолюттiк қысым, Қазақстан Мемстандарт, 2002
вакуумметрлердi қоса алғанда, Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
эталон бірлігiн құруға арналған сының РМК (келісім IV
жабдықтар сатып алу Үкіметіне бойынша) тоқсаны
-7 3 есеп
10 :10 Па, 5:10 %,
-8 -1
10 :10 Па, 10:30 %
31 Ауа қозғалысының жылдамдығы Қазақстан Мемстандарт, 2002
5-тен 15 м/с дейiнгi тозаңдану Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
камерасын сатып алу сының РМК (келісім IV
Үкіметіне бойынша) тоқсаны
есеп
32 Көп қырлы призма мен Қазақстан Мемстандарт, 2002
автоколлиматорды қоса алғанда, Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
жазық бұрыштың бiрлiгiнiң о сының РМК (келісім IV
эталонын құру үшін (0:360) , Үкіметіне бойынша) тоқсаны
о есеп
дискреттiгi 10 С-тан кем емес,
S=0,01, Ө=0,02'' жабдықтар
сатып алу
33 Мемлекеттiк масса эталондарын Қазақстан Мемстандарт, 2001
жете жарақтандыру үшiн 1 кг, Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
200 г, 50 г, 20 г және 5 г сының РМК (келісім IV
жүктемелiк электрондық Үкіметіне бойынша) тоқсаны
салыстырғыштар сатып алу есеп
-4 -2
S = 2х10 : 5х10 мг
Е
34 Абсолюттiк қысым бiрлiгінің Қазақстан Мемстандарт, 2002
эталонын құру үшiн Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
2 сының РМК (келісім IV
(2,7:1300)10 Па Үкіметіне бойынша) тоқсаны
б(дельта)=0,01 % жабдықтар есеп
сатып алу
35 Артық қысым бiрлiгiнiң эталонын Қазақстан Мемстандарт, 2002
құру үшiн жабдықтар сатып алу Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
(0,04:6) МПа, сының РМК (келісім IV
-5 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
S =2х10 , дәлдiк тобы 0,005 есеп
0
36 Жауын қарқыны 3-тен 10 мм/мин- Қазақстан Мемстандарт, 2002
дейiн, жауын бiр үздiктiлiгi Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
+/- 2 мм/мин жауын камерасын сының РМК (келісім IV
сатып алу Үкіметіне бойынша) тоқсаны
есеп
37 Жиiлiгi мен кернеудiң ауқымын Қазақстан Мемстандарт, 2002
кеңейту жолымен ауыспалы ток Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
кернеуiнiң мемлекеттiк эталон сының РМК (келісім IV
бiрлiгiн жаңғырту Үкіметіне бойынша) тоқсаны
0,001:1000 В, есеп
10 Гц : 30 МГц
38 Мемлекеттiк индуктивтiктiң Қазақстан Мемстандарт, 2002
алғашқы эталон бiрлiгiн құруға Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
арналған ауқымы сының РМК (келісім IV
-6 -6 -6 Үкіметіне бойынша) тоқсаны
1х10 :1 Гн, S =1х10 , Ө=5х10 есеп
0
-5
v - 1х10 кем емес жабдықтар
сатып алу
39 Электр сыйымдылығының Қазақстан Мемстандарт, 2002
мемлекеттiк эталон бiрлiгiн, Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
шама бiрлiгiн беру процесiн сының РМК (келісім IV
автоматтандыру жолымен жаңғырту Үкіметіне бойынша) тоқсаны
есеп
40 Электр кедергiсiнiң мемлекеттiк Қазақстан Мемстандарт, 2002
эталон бiрлiгiн, салыстырып Республика. "ҚазМетрИН" жылдың
тексеру жұмыс процесiн сының РМК (келісім IV
автоматтандыру жолымен жаңғырту Үкіметіне бойынша) тоқсаны
есеп
---------------------------------------------------------------------------
8.6 Эталондық базаның сақталып ұсталуы
41 Мемлекетаралық және халықаралық Қазақстан Мемстандарт, жыл
шама бірліктерінің эталондарымен, Республика. "ҚазМетрИН" сайын
сондай-ақ шет елдердiң ұлттық сының РМК (келісім
шамалар бiрлiктерінiң Үкіметіне бойынша)
эталондарымен жыл сайынғы есеп
салыстыруды жүргізу
42 Эталондардың белгiленген Қазақстан Мемстандарт, жыл
техникалық талаптарға сай болуын Республика. "ҚазМетрИН" сайын
анықтау және растау мақсатында сының РМК (келісім
мерзiмдiк салыстырып тексерудi Үкіметіне бойынша)
жүргiзу есеп
43 Эталондарды сақтау және пайдалану Қазақстан Мемстандарт, жыл
шарттарын қамтамасыз ету Республика. "ҚазМетрИН" сайын
сының РМК (келісім
Үкіметіне бойынша)
есеп
44 Эталондарды жаңғырту үшiн Қазақстан Мемстандарт, жыл
жұмсалатын шығыс материалдарын Республика. "ҚазМетрИН" сайын
және қосымша материалдарды сының РМК (келісім
сатып алу Үкіметіне бойынша)
есеп
45 Қолда бар эталондарды жөндеудi Қазақстан Мемстандарт, жыл
жүргiзу Республика. "ҚазМетрИН" сайын
сының РМК (келісім
Үкіметіне бойынша)
есеп
46 Сатып алынатын және қазiргi Қазақстан Мемстандарт, жыл
эталондарға қызмет көрсету Республика. "ҚазМетрИН" сайын
сының РМК (келісім
Үкіметіне бойынша)
есеп
---------------------------------------------------------------------------
