Мемлекеттік мүлiктi басқарудың және жекешелендiрудiң тиiмдiлiгiн
арттырудың 2001-2002 жылдарға арналған салалық бағдарламасын
бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы
2001 жылғы 27 маусым № 880
"Қазақстан Республикасында мемлекеттік мүлiктi басқару және жекешелендiру тұжырымдамасын мақұлдау туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2000 жылғы 21 шiлдедегi № 1095 қаулысына және "Ел Президентінің 2000 жылғы 24 қазандағы Қазақстан халқына "Еркiн, тиiмдi және қауiпсiз қоғамға" Жолдауында қойылған мiндеттердi iске асыру жөніндегі Iс-шаралар жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Yкіметінiң 2000 жылғы 8 желтоқсандағы № 1826 қаулысына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1. Мемлекеттік мүлiктi басқарудың және жекешелендiрудің тиiмдiлiгiн арттырудың 2001-2002 жылдарға арналған салалық бағдарламасы бекітілсiн.
2. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары О.Ә. Жандосовқа жүктелсiн.
3. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2001 жылғы 27 маусымдағы
№ 880 қаулысымен
бекітілген
Мемлекеттік мүліктік басқарудың және жекешелендірудің
тиімділігін арттырудың 2001-2002 жылдарға арналған
салалық бағдарламасы
Астана - 2001 жыл
1. Бағдарламаның паспорты
Бағдарламаның атауы Мемлекеттік мүлiктi басқарудың және
жекешелендiрудiң тиiмдiлiгiн арттырудың
2001-2002 жылдарға арналған салалық
бағдарламасы
Бағдарламаны "Қазақстан Республикасында мемлекеттік
әзiрлеуге арналған мүлiктi басқару және жекешелендiру
негiздеме тұжырымдамасын мақұлдау туралы"
Қазақстан Республикасы Yкіметінiң
2000 жылғы 21 шiлдедегi № 1095 қаулысы
Бағдарламаның Қаржы министрлігі,
негiзгi Экономика және сауда министрлігі,
әзiрлеушiлерi Энергетика және минералдық ресурстар
министрлігі,
Көлiк және коммуникациялар министрлігі,
Ауыл шаруашылығы министрлігі,
Білiм және ғылым министрлігі,
Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім
министрлігі,
Туризм және спорт жөніндегі агенттiк,
Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi
қорғау және шағын бизнестi қолдау жөніндегi
агенттiк,
Денсаулық сақтау iсi жөніндегі агенттiк
Бағдарламаны iске 2001-2002 жылдар
асырудың
мерзiмдерi
Бағдарламаны Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң
қаржыландырудың қаражаты
көздерi
2. Кiрiспе
Экономикадағы жүргiзiлетiн реформалардан туындаған республикадағы экономикалық ахуалды өзгерту мемлекеттік мүлiктi басқаруда және оған билiк етуде жаңа тәсiлдердi әзiрлеудi қатаң талап етедi. Сол сияқты мемлекеттік меншiктiң бөлiгiн коммуналдық меншiкке беру, министрлiктерге, ведомстволарға, агенттiктер мен өзге де мемлекеттік органдарға акциялардың мемлекеттік пакеттерiн иелену және пайдалану жөніндегі өкiлеттiктердi, республикалық мемлекеттік кәсiпорындарға қатысты мемлекеттік меншiк құқығы субъектiсiнiң өкiлеттiктерiн беру басқарудың әртүрлi субъектiлерiнiң аталған мемлекеттік меншiк объектiлерiн басқарудың мақсаттарын, мiндеттерiн және әдiстерiн нақтылауды талап етедi.
"Қазақстан Республикасында Мемлекеттік мүлiктi басқару және жекешелендiру тұжырымдамасын мақұлдау туралы" (бұдан әрi - Тұжырымдама) Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2000 жылғы 21 шілдедегi № 1095 қаулысымен мақұлданған Қазақстан Республикасында Мемлекеттік мүлiктi басқару және жекешелендiру тұжырымдамасында мемлекеттік мүлiктi басқарудағы және билiк етудегi жаңа тәсiлдер толық көрсетілген.
Осы Бағдарлама 2001 жылдан бастап 2002 жылды қоса алғандағы кезеңдi қамтитын Тұжырымдаманың бiрiншi кезеңiн iске асыру мақсатында әзiрленген.
Бағдарламаны iске асыру мынадай бағыттар бойынша:
мемлекеттік меншiктiң жекелеген объектiлерiн басқарудың мақсаттарын анықтау;
мақсаттарға жету тәсiлiн және оның жүзеге асырылуы үшiн жауапкершiлiктi таңдау;
мемлекеттік мүлiктi тиiмдi басқару жүйесiн орнату.
мемлекеттiң стратегиялық мүдделерiне қарай мемлекеттік мүлiктi жекешелендiруге экономикалық негiзделген тәсiл ұйымдастыру iс-шараларының кешенiн дайындауды және орындауды болжайды.
Бағдарламада мемлекеттік мүлiкке билiк ету жөніндегі бiрыңғай уәкiлеттi органды анықтаудың және мемлекеттік басқару органдары мен уәкiлеттi орган арасындағы осы мүлiктi басқару жөніндегі өкiлеттiктердi шектеудiң қажеттiлiгiне назар аударылған.
Бұдан басқа, мемлекеттік кәсiпорындар мен мемлекеттiң қатысуы бар заңды тұлғалардың қаржылық көрсеткiштердi есепке алу жүйесiн жетiлдiру көзделген.
3. Мемлекеттік мүлiктi басқарудың жай-күйiн талдау
3.1. Акциялардың мемлекеттік пакеттерi (қатысудың мемлекеттік үлестерi)
2001 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша республикалық меншiкте - 280 акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серiктестiктер акцияларының пакеттерi (қатысу үлестерi), коммуналдық меншiкте - 760 акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серiктестiктерi акцияларының пакеттерi (қатысу үлестерi) болған.
Мемлекет акционердiң (қатысушының) құқығын "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 10 шiлдедегi Заңына және "Жауапкершілiгi шектеулi және қосымша жауапкершiлiгi бар серiктестiктер туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 22 сәуірдегі Заңына сәйкес жүзеге асырады.
Мемлекеттік меншік болып табылатын акцияларды (қатысу үлестерiн) басқару жөніндегі қызмет Қазақстан Республикасы Үкіметінiң бiрқатар қаулыларымен реттелген.
Осылай, мемлекеттік меншiктi басқарудың тиiмдiлiгiн арттыру мақсатында "Акциялардың мемлекеттік пакеттерiне мемлекеттік меншiктiң түрлерi және ұйымдарға қатысудың мемлекеттік үлестерi туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 1999 жылғы 12 сәуірдегі № 405 қаулысымен бекітілген тiзiмдемеге сәйкес акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серiктестiктер акцияларының мемлекеттік пакеттерi (қатысудың мемлекеттік үлестерi) коммуналдық меншiкке берiлген болатын. Сол мақсатта "Республикалық меншiктегi ұйымдар акцияларының мемлекеттік пакеттерi мен мемлекеттік үлестерiне иелiк ету және пайдалану жөніндегі құқықтарды беру туралы" Қазақстан Республикасы Yкіметінiң 1999 жылғы 27 мамырдағы № 659 қаулысымен акциялардың мемлекеттік пакеттерiне (қатысудың мемлекеттік үлестерiне) иелiк және пайдалану құқықтары министрлiктерге, ведомстволарға, агенттiктер мен өзге де мемлекеттік органдарға берiлген болатын. Сондай-ақ акциялардың мемлекеттік пакеттерiн (қатысудың мемлекеттік үлестерi) басқару мәселелерiн реттейтiн Қазақстан Республикасы Yкіметінiң басқа да қаулылары қабылданған болатын.
Алайда, қолданылатын шараларға қарамастан акциялардың мемлекеттік пакеттерiн (қатысудың мемлекеттік үлестерiн) басқару тетiгiнде кейбір әлсiз жақтары кездеседi:
басқару органдарында және акционерлік қоғамдардың тексеру комиссияларында мемлекет өкiлдерiн iрiктеу, дайындау және қызметiн бағалау жүйесi, мемлекеттiң мақсаттарына жету тәсiлдерi, сондай-ақ мемлекет өкілдерiнiң, олардың қызметiн бақылау, олардың өкiлеттiктерiнiң шегiн анықтауға негiзделген тәсiлдерi жеткiлiксiз пысықталған;
акционерлік қоғамдар мен мемлекеттiң қатысуы бар шаруашылық серiктестiктерде iстердiң жағдайы туралы ақпаратты алу және қорытындылау тәртібі толық көлемде анықталмаған;
акционерi (қатысушысы) мемлекет болып табылатын акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серiктестiктердi жүйелендiру толық көлемде жүргiзілмеген;
акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серiктестiктердiң қаржы-шаруашылық қызметi нәтижелерiнiң мониторингi мен талдау жүйесi жеткілiктi деңгейде пысықталмаған.
Акциялардың мемлекеттік пакеттерiн және мемлекеттік үлестердi басқару жөніндегі қызмет нәтижелерiнiң бiрi мемлекеттік бюджетке дивидендтердiң түсуi болып табылады. Мемлекеттік бюджетке акциялардың мемлекеттік пакеттерiне арналған дивидендтердiң түсу серпiнi, тұтастай алғанда, соңғы бес жылда былайша көрінiс табады:
---------------------------------------------------------------------------
! Мемлекеттік меншiк болып табылатын акциялардың
! пакеттерiне дивидендтердiң түсуi, мың теңге
Жылдары !------------------------------------------------------
! Барлығы ! Республикалық ! Жергілікті
! ! бюджет ! бюджеттер
---------------------------------------------------------------------------
1996 679 703 679 205 498
1997 802 131 802 131 -
1998 1 039 563 1 039 563 -
1999 1 612 322 1 536 462 75 860
2000 1 251 892 1 169 485 82 407
---------------------------------------------------------------------------
Келтiрiлген деректерден көргенiмiздей, 2000 жылы республикалық бюджетке акциялардың мемлекеттік пакеттерiне арналған дивидендтердiң түсуi өткен жылмен салыстырғанда төмендетілдi. Сонымен қатар, 1999 жылғы нәтижелер бойынша таза табыс алған акционерлік қоғамдар 3 924 576 мың теңге мөлшерiнде акциялардың мемлекеттік пакеттерiне дивидендтер аударған 2000 жылы республикалық бюджетке iс жүзiнде 1 169 485 мың теңге аударылды, акционерлердiң жалпы жиналысының шешiмi бойынша, аударылған дивидендтердiң қалған сомасы 2001 жылы республикалық бюджеттiң кiрiсiне аударылатын болады.
3.2. Мемлекеттік кәсiпорындар
Мемлекеттік кәсiпорындарды басқару жөніндегі қызмет Қазақстан Республикасы Президентінің "Мемлекеттік кәсiпорын туралы" 19 мамырдағы № 2335 заң күшi бар Жарлығының нормаларымен реттеледi. Осы Жарлыққа сәйкес министрлiктер, ведомстволар, агенттiктер мен осыған уәкiлеттi өзге де орталық және жергілiктi атқарушы органдар мемлекеттік кәсiпорындарға қатысты мемлекеттік меншiк құқығы субъектiсiнiң функцияларын жүзеге асыратын органдар және басқару органдары болып табылады.
Мемлекеттік бюджетке таза табыс бөлiгiнiң түсу серпiнi соңғы төрт жылда былайша көрiнiс табады:
---------------------------------------------------------------------------
! Мемлекеттік бюджетке мемлекеттік кәсіпорындардың
! таза табыс бөлігінің түсуі, мың теңге
Жылдары !------------------------------------------------------
! Барлығы ! Республикалық ! Жергілікті
! ! бюджет ! бюджеттер
---------------------------------------------------------------------------
1997 328 801 179 414 149 387
1998 113 737 95 257 18 480
1999 34 084 34 084 -
2000 67 775 55 098 12 677
---------------------------------------------------------------------------
Келтiрiлген деректерден көргенiмiздей, бұл бiр жағынан, мемлекеттік кәсiпорындар санының кейбір қысқартылуына байланысты, өткен жылдармен салыстырғанда мемлекеттік кәсiпорындардың таза табыс бөлiгiнiң түсуi соңғы екi жылда төмендедi.
2001 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша республикалық мемлекеттік кәсiпорындардың жалпы саны 517 кәсiпорынды, оның iшiнде шаруашылық жүргiзу құқығындағысы - 182 кәсiпорынды, жедел басқару құқығындағысы - 335 кәсiпорынды құрады. Осы күнге коммуналдық мемлекеттік кәсiпорындардың жалпы саны 4 625 кәсiпорынды, оның iшiнде шаруашылық жүргiзу құқығындағысы - 792 кәсiпорынды, жедел басқару құқығындағысы - 3 833 кәсiпорынды құрады.
1999 жылдың қорытындылары бойынша шаруашылық жүргiзу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсiпорындар бойынша 97 кәсiпорын 4 285 409 мың теңге сомасында таза табыс алды, алынған бұл ретте республикалық бюджеттiң кiрiсiне 55 098 мың теңге аударылған, алынған таза табыс сомасының 1,3%-ын құрайды 79 кәсiпорын 9 220 438 мың теңге сомасында шығын жiбердi.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, мынадай қорытынды жасауға болады:
мемлекеттік кәсiпорындарды басқарудың қолданылатын жүйесi жеткiлiктi түрде тиiмдi емес және маңызды реформалауды талап етедi;
мемлекеттік кәсiпорындардың мемлекеттік бюджетке түсетiн таза табысының бөлiгi алынған таза табыстың жалпы сомасына баламалы емес.
3.3. Негiзгi проблемалар
Қолданылып нормативтiк құқықтық база мемлекеттік мүлiктi оңтайлы басқару талаптарына толық көлемде жауап бермейдi, сондай-ақ мемлекеттік мүлiктi басқарудың әр түрлi субъектiлерiнiң өкiлеттiктерiн жеткiлiктi көрсетпейдi;
басқару органдарында және мемлекеттiң қатысуы бар заңды тұлғалардың тексеру комиссияларында мемлекеттiң өкiлдерiн iрiктеу, дайындау және аттестациялау жүйесi жеткiлiктi пысықталмаған, сондай-ақ мемлекеттiң өкілi басшылыққа алуы мүмкiн басқарушылық шешiмдер қабылдаудың регламентi жоқ;
мемлекеттік кәсiпорындар мен мекемелердiң, мемлекеттiң үлестiк қатысуы бар шаруашылық серiктестiктердiң тiзiлiмiнде қаржы-шаруашылық қызметтiң нәтижелерi туралы ақпаратты көрсету тетiгi толық көлемде пысықталмаған;
шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсiпорындардың таза табыс бөлiгiнiң мөлшерлерiн және акционерлік қоғамдардың бюджетке аударуға жататын акцияларының мемлекеттік пакеттерiне арналған дивидендтердi анықтау жөніндегі өлшемдер жоқ;
нормативтiк құқықтық кесiмдер мемлекеттiң экономикасында стратегиялық маңызы бар шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң қызметi туралы қажеттi және дұрыс ақпаратты толық көлемде алу мүмкiндiгiн бермейдi.
4. Бағдарламаның мақсаттары мен мiндеттерi
Тұжырымдамаға сәйкес мемлекеттік мүлiктi басқару саласындағы мемлекеттік саясат мынадай мақсаттарға жетуге бағдарлануы тиiс:
мемлекеттік мүлiктi пайдаланудан түсетiн салықтық емес түсiмдер есебiнен республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң кiрiсiн арттыру;
белгiлi бiр салалар мен нақты кәсiпорындардың қызметiн реттеу жөніндегі мемлекеттік экономикалық саясат мүдделерiн және мемлекеттiң стратегиялық мiндеттерiн шешуiн ескере отырып, мемлекеттік мүлiктiң құрылымын (құрамын) оңтайландыру;
экономикаға инвестицияларды тарту құралы ретiнде мемлекеттік мүлiктi пайдалану;
шаруашылық жүргiзу немесе жедел басқару құқығында мемлекеттік мүлiктi пайдаланатын заңды тұлғалар, сондай-ақ мемлекеттiң қатысу үлесi бар заңды тұлғалар қызметiнiң қаржылық-экономикалық көрсеткiштерiн жақсарту.
Қойылған мақсаттарға жету үшiн мынадай мiндеттердi шешудiң бiрiншi дәрежелi маңызы бар:
өкiлеттiктердi шектеу және нақтылау, сондай-ақ мемлекеттік меншiк объектiлерiн басқару субъектiлерiн жауапкершiлiгiн күшейту;
мемлекеттік мүлiктi оның түрлерi, тағайындалуы және басқа да өлшемдерi бойынша есепке алуды жүйелендiру;
қаржылық көрсеткiштердi талдау жүйесiн әзiрлеу;
мемлекеттік кәсiпорындар мен мемлекеттік қатысуы бар заңды тұлғалар қызметтерi қаржылық көрсеткiштерiнiң дерекқорын құру;
жекешелендiрiлген және мемлекеттік шаруашылық жүргiзушi субъектiлердi тиiмдiлiгiн басқарудың дұрыс кешендi талдау үшiн тәуелсiз консалтингтiк ұйымдарды тартудың тәжiрибесiн кеңейту.
5. Бағдарламаның негiзгi бағыттары және оны iске асыру тетiгi
5.1. Мемлекеттік мүлiктi басқарудың және жекешелендiрудiң тиiмдiлiгiн арттырудың нормативтiк құқықтық негiзiн жетiлдiру
5.1.1. Нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiрудiң негiзгi бағыттары
Көрсетiлген проблемаларды шешу үшiн атқарушы, өкiметтiң республикалық және жергiлiктi органдары заңнамада белгiленген тәртiппен мынадай бағыттар бойынша нормативтiк базаны жетiлдiру жөніндегі жұмысты ұйымдастыру қажет:
"мемлекеттік меншiк құқығы субъектiсiнiң функциясын жүзеге асыратын орган" (бұдан әрi - "уәкiлеттi орган") және "мемлекеттік басқару органы" ұғымдарын, сондай-ақ осы органдардың өкiлеттiктерiн шектеу бөлiгiнде заңнамалық кесiмдерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу;
мемлекеттік мүлiктi басқару және билiк ету мәселелерiн реттейтiн нормативтiк құқықтарды кесiмдердiң енгiзiлетiн өзгерістер мен толықтыруларды ескере отырып, заңнаманың талаптарына сәйкестiгiне тексеру жүргiзу;
мемлекеттік мүлiктi басқару рәсiмдерiнiң құқықтық регламенттелуiн жетiлдiру;
мемлекеттiң меншiктенушi ретiнде де және заңды тұлғаның акционерi (қатысушы) ретiнде де құқығын тiркеудi ұйымдастыру;
мемлекеттік кәсiпорындарға бекітілген мүлiктiң сақталуына және тиiмдi басқарылуына пәрмендi бақылауды қамтамасыз ету;
жекешелендiрiлген және мемлекеттік меншiктегi кәсiпорындарды тиiмдi басқару мониторингiн қамтамасыз ету.
5.1.2. Мемлекеттік меншiк объектiлерiн басқару субъектiлерiнiң өкiлеттiктерiн шектеу және нақтылау
Мемлекеттік мүлiктi басқарудың тиiмдi тетiгiн құру үшiн Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттік мүлiктi басқару және билiк ету саласындағы уәкiлеттi орган мен мемлекеттік басқару органдарының өкілеттiктерiн шектеу және нақтылау бөлiгiнде заңнамалық кесiмдерге өзгерістер мен толықтыруларға ынтагерлiк бiлдiрiледi.
Өкiлеттiктердi шектеу мен, нақтылаудың мынадай мақсаттары болуы тиiс:
мемлекеттік кәсiпорындар, мемлекеттiң қатысуы бар акционерлік қоғамдар (шаруашылық серiктестiктер) қызметінiң тиiмдiлiгін арттыру;
осы шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң өндiрiсi мен әлеуметтiк саласын дамытудың негiздi бағдарламаларын iске асыруды ескере отырып, мемлекеттік кәсiпорындар мен шаруашылық серiктестiктер акцияларының мемлекеттік пакеттерiне арналған дивидендтердiң және таза табысының бөлiгi есебiнен мемлекеттік бюджетке түсетiн түсiмдердi арттыру;
мемлекеттік мүлiктi басқару процесiнде уәкiлеттi орган мен мемлекеттік басқару органдарының (министрлiктердiң, ведомстволардың, агенттiктер мен осыған уәкiлеттi өзге де орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың) өзара iс-қимылын үйлестiру;
"жасырын жекешелендiрудi", сондай-ақ мемлекеттiң мүддесiне қайшы келетiн кәсiпорындарды санкцияланбаған қайта ұйымдастыруды болдырмау;
мемлекеттік кәсiпорындар мен мемлекеттiң қатысуы бар заңды тұлғалардың банкроттығын жүргiзу туралы шешім қабылдау кезінде уәкiлеттi орган мен мемлекеттік басқару органдарының өзара іс-қимылын қамтамасыз ету.
Өкiлеттiктердi шектеу мен нақтылау уәкілетті органға мемлекеттік мүлiктi басқару және билiк ету жөніндегі мынадай функцияларды беруді бiлдiредi:
министрлiктермен, ведомстволармен, агенттiктер және өзге де мемлекеттік органдармен келісім бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі анықтаған өкiлеттiктер шеңберiнде мемлекеттік мүлiкке билiк ету жөніндегі шешiмдердi заңнамаға сәйкес қабылдау;
министрлiктермен, ведомстволармен, агенттiктер және өзге де мемлекеттік органдармен келісім бойынша заңды және жеке тұлғаларға мемлекеттік мүлiктi сатуға және пайдалануға берудi (сенiмгерлiк басқару, мүлiктiк жалдау және басқалар) ұйымдастыру және жүзеге асыру;
мемлекеттік мүлiктiң жүйелендiрiлген есебiн жүргiзу;
мемлекеттiң қатысуы бар заңды тұлғаларды басқару органдарының қызметiне қатысу;
мемлекеттік мүлiктiң мониторингi мен жай-күйiн талдау және оны пайдаланудың тиiмдiлiгi;
сатып алу-сату шарттары мен заңды және жеке тұлғаларға мемлекеттік мүлiктi пайдалануға (сенiмгерлiк басқару, мүлiктiк жалдау және басқалар) беру жөніндегі шарттардың ережелерiн сатып алушылардың орындауын бақылау;
шаруашылық жүргiзушi субъектiлердi консалтингтiк фирмалардың кешендi мерзiмдi тексерулерi жолымен басқарудың мониторингi және тиiмдiлiгiн талдау;
мемлекеттік мүлiктi иелену, пайдалану және билiк ету саласында меңгеру саласында Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық кесiмдерiмен анықталған өзге де функцияларды iске асыру.
Салалық ерекшелiктердi ескере отырып мемлекеттік мүлiктi ағымдағы басқаруды жүзеге асыру мақсатында уәкiлетті орган Қазақстан Республикасы Үкіметінiң немесе облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, облыстық маңызы бар аудан (қала) әкімінiң (бұдан әрi - әкiмшілік-аумақтық бiрлiктiң әкімі) шешiмi бойынша мемлекеттік басқару органдарына мемлекеттік мүлiктi басқарy жөніндегі өкiлеттiктердi бере алады.
Мемлекеттік басқару органдарына мемлекеттік мүлiктi басқару жөніндегі мынадай функциялар жүктеледi:
мемлекеттік кәсiпорындар қызметiнiң басым бағыттарын анықтау;
мемлекеттік кәсiпорындар шаруашылық қызметiнiң ағымдағы және перспективалық жоспарларын, оның iшiнде қаржы-шаруашылық қызметтiң мерзiмдiлiгi мен оларды ұсыну тәртібінiң жоспарлы көрсеткiштерiн қарау және бекіту;
қаржы-шаруашылық қызметтiң жоспарлы көрсеткiштерiнiң орындалуын, мемлекеттік кәсiпорындар мүлкiнiң тағайындалуы бойынша пайдаланылуын және сақталуын бақылау;
мемлекеттік кәсiпорын қызметiнiң жекелеген мәселелерiн реттейтiн iшкi құжаттарды бекіту;
Қазақстан Республикасының Yкіметі анықтайтын тәртiппен мемлекеттік кәсiпорындардың бiрiнші басшыларын конкурстық iрiктеудi және аттестациялауды жүргiзу;
акциялары мен қатысу үлестерi Қазақстан Республикасының Үкіметі (әкімшiлiк-аумақтық бiрлiктiң әкімі) анықтаған өкiлеттiктер шегiнде мемлекеттік меншiк болып табылатын заңды тұлғалардың басқару органдарына қатысу;
мемлекеттік мүлiктi басқару және билiк ету мәселелерi бойынша ұсыныстар енгізу.
Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық кесiмдерiмен анықталған өзге де өкілеттiктердi iске асыру.
5.1.3. Мемлекеттiң қатысуы бар заңды тұлғалардың басқару органдарындағы мемлекет өкiлдерiнiң, компания басқарушыларының және мемлекеттік кәсiпорын басшыларының қызметiн тағайындау (ірiктеу) және бағалау тәртібі
Мемлекеттік қатысуы бар заңды тұлғалардың басқару органдарындағы мемлекет өкiлдерi (директорлар кеңесi, тексеру комиссиялары).
Мемлекеттiң қатысуы бар заңды тұлғалардың басқару органдарына мемлекеттік қызметкерлердi өкiл етiп тағайындау осындай тағайындаудың объективтi қажеттілiгi болған кезде жүзеге асыру ұсынылады (экономиканың стратегиялық салаларындағы кәсiпорындар, акциялардың 100%-ы не акциялардың бақылау пакетi мемлекетке тиесiлi және т.б.).
Ол үшiн басқару органдарында және бақылау органдарында мемлекет өкiлдерiнiң қатысуы мiндеттi мемлекеттiң қатысуы бар заңды тұлғаларды iрiктеу өлшемдерiн анықтау қажет.
Қазақстан Республикасының Yкіметі акционерлік қоғамдардың басқару органдарында мемлекеттік қызметшiлер қызметiнiң нәтижелерi жөніндегi бағалау және жауапкершiлiк тәртібін көздейтiн, акционерлік қоғамдардың (директорлар кеңестердiң, тексеру комиссиялардың) басқару органдарында мемлекеттік қызметшiлердiң қызметiн реттейтiн нормативтiк құқықтық кесiм бекітілетiн болады.
Сенiмдi басқарушылар
Басқару органдарында мемлекет өкiлдерiнiң қатысуы мiндеттi акционерлік қоғамдардың тiзбесiне енбеген мемлекеттік қатысуы бар акционерлік қоғамдар бойынша басқару саласында тиiстi қызмет тәжiрибесi бар жеке және заңды тұлғаларды сенiмдi басқарушылар ретiнде тартудың басымдылық қағидатын қолдану ұсынылады.
Сенiмдi басқарушыларды iрiктеу конкурстық негiзде жүргiзiледi бұл ретте басқаруға беру шарттарында сенiмді басқарушылардың өкілеттiктерiн және келiсуге жататын шешiмдердi қабылдау кезiнде уәкiлеттiк органмен өзара iс-қимыл тәртібін көздеу қажет.
Мемлекеттік кәсiпорындардың басшылары
Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасы Президентінің Мемлекеттік кәсiпорындар туралы" 1995 жылғы 19 маусымдағы № 2335 заң күшi бар Жарлығына тиiстi өзгерістер мен толықтырулар енгiзілгеннен кейiн мемлекеттік кәсiпорындардың басшыларын iрiктеу және тағайындау жөніндегі конкурстарды жүргiзудiң тәртібі мен ережесін, мерзiмдi аттестациялауды өткізу тәртібін бекiтедi, сондай-ақ олардың қаржылық жай-күйi үшiн жауапкершілiк шаралары және жасасқан келісім-шарттарда мемлекеттік кәсiпорындар қызметтерiнiң нәтижелерi анықталады.
5.2. Мемлекеттік мүлiктi есепке алу
5.2.1. Негiзгi проблемалар
Министрлiктердiң, ведомстволардың және Қазақстан Республикасының басқа да ұйымдарының қатысуымен Қазақстан Республикасының Президентiнде болған жиналыста қабылданған 1997 жылғы 19 маусымдағы шешiмдi, сондай-ақ "Ақпарат алмасуды қамтамасыз ету және мемлекеттік меншiк жөніндегі деректердiң ақпараттық базасын жүргiзу жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 1998 жылғы 21 наурыздағы № 246 қаулысын орындау үшiн қазiргi уақытта Мемлекеттік кәсiпорындар мен мекемелердiң, мемлекеттiң үлестiк қатысуы бар шаруашылық серiктестiктердiң тiзiлiмiн енгізу жүзеге асырылуда.
Тiзiлiм мемлекеттік кәсiпорындар және жарғылық капиталында мемлекет қатысатын заңды тұлғалар туралы ақпаратты қамтитын дерекқор базасы болып табылады.
Тiзiлiмдегi мемлекеттік мүлiктi есепке алудың проблемалары:
Тiзiлiмде мемлекеттік мүлiктi есепке алудың дұрыстығы мен нақтылығы үшiн республикалық және коммуналдық мемлекеттік басқару органдарының және өзге де ұйымдардың жауапкершiлiгi анықталмаған;
