4. Тексерілетін тұлға көшпелі кедендік тексеруді жүргізетін лауазымды адамдардың объектіге қолжетімділігінен бас тартқан кезде хаттама жасалады.
5. Хаттамаға тексеру жүргізетін лауазымды адамдар, тексерілетін тұлға не оның өкілі қол қояды.
Көрсетілген хаттамаға қол қоюдан бас тартқан кезде тексерілетін адам бас тарту себебі туралы жазбаша түсініктеме беруге міндетті.
Хаттаманың көшірмесі тексерілетін адамға не оның өкіліне беріледі.
Тексерілетін адам кеден органдарының лауазымды адамдарының және кедендік тексеруге тартылған өзге де бақылаушы мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының қолжетімділігін қамтамасыз етуден негізсіз бас тартқан жағдайда, олар екі куәгердің қатысуымен қарсыласудың жолын кесе отырып және жабық үй-жайларды ашу арқылы объектіге кіруге құқылы. Кеден органдары қарсыласудың жолын кесе отырып және жабық үй-жайларды ашу арқылы объектілерге кірудің барлық жағдайлары туралы жиырма төрт сағат ішінде прокурорға хабарлайды.
223-бап. Кеден органының лауазымды адамдарының кедендік тексеру жүргізу кезіндегі құқықтары мен міндеттері
1. Кеден органының лауазымды адамдары кедендік тексеру жүргізу кезінде:
2014.02.07. № 225-V ҚР Заңымен 1) тармақша жаңа редакцияда (бұр.ред.қара)
1) коммерциялық, көлiк (тасымалдау) құжаттарын, олардың негізінде кедендік декларациядағы мәліметтер мәлімделген құжаттарды, бухгалтерлiк есеп және есептiлiк құжаттарын, оның iшiнде көшпелі кедендік тексеру кезінде тексерiлетiн тауарларға қатысты құжаттарды электрондық жеткізгіштерде талап етуге, алуға және тексеруге;
2) тексерілетін тұлғалардан оларға қатысты көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тауарларды көрсетуді талап етуге;
3) кедендік бақылау мақсаттары үшін есептілікті ұсынуды талап етуге;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кедендік тексеру жүргізу үшін қажетті, ұйымдардың шоттары бойынша ақша қозғалысына қатысты, оның ішінде банктік құпия бар ақпаратты және құжаттарды банктерден талап етуге және алуға;
5) салық, өзге де мемлекеттік органдардан қажетті ақпарат пен құжаттарды, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес коммерциялық, банктік, салықтық және заңнамамен қорғалатын өзге де құпиясы бар қажетті ақпарат пен құжаттарды сұратуға және алуға;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен көшпелі кедендік тексерулер жүргізу кезінде тауарларға түгендеу жүргізуге (түгендеу жүргізуді талап етуге);
7) кедендік тексеру жүргізуге байланысты халықаралық сұрау салуларды жіберуге;
8) кедендік тексеру жүргізу туралы ұйғарымды және қызметтік куәліктерді көрсете отырып, тексерілетін тұлғаның объектілеріне қол жеткізуге;
9) осы Кодекстің 25-тарауына сәйкес көшпелі кедендік тексерулер жүргізу кезінде акт жасай отырып, тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алуды жүзеге асыруға;
10) көшпелі кедендік тексерулер жүргізу кезінде алып қою актісін жасай отырып, тексерілетін тұлғадан құжаттарды не олардың көшірмелерін алып қоюға;
11) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен көшпелі кедендік тексеру жүргізілетін тауарларды иеліктен айыруға не өзге тәсілмен билік етуге бағытталған іс-әрекеттердің жолын кесу үшін көшпелі кедендік тексеру жүргізу мерзіміне тауарларға тыйым салуға немесе оларды алып қоюға;
12) тауарлар орналасқан үй-жайларға сүргі салуға;
13) Кеден одағының заңнамасында және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де іс-әрекеттерді жүргізуге;
14) тауарларға және көлік құралдарына сүргі салуға;
2014.02.07. № 225-V ҚР Заңымен 15) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара)
15) көшпелі кедендік тексеру жүргізу кезінде тексерілетін тұлға өкілдерінің жеке басын куәландыратын құжаттарын тексеруге;
2014.02.07. № 225-V ҚР Заңымен 16) тармақшамен толықтырылды
16) камералдық кедендік тексеру жүргізу кезінде тексерілетін тұлғалардан электрондық құжат түрінде берілген, кедендік декларацияда мәлімделген құжаттарды талап етуге;
2014.02.07. № 225-V ҚР Заңымен 17) тармақшамен толықтырылды
17) көшпелі кедендік тексеру жүргізу кезінде техникалық құралдарды, оның ішінде тексерілетін тұлға электрондық түрде берген ақпаратты өңдеу үшін бағдарламалық өнімдерді пайдалануға құқылы.
2. Кедендік тексерулерді жүргізу кезінде кеден органдарының лауазымды адамдары:
1) тексерілетін тұлғаның құқықтарын және заңды мүдделерін сақтауға, заңсыз шешімдермен және әрекеттермен (әрекетсіздігімен) тексерілетін тұлғаларға зиян келтіруге жол бермеуге;
2) көшпелі кедендік тексеру жүргізу кезеңінде тексерілетін тұлғаның белгіленген жұмыс режимін бұзбауға;
3) кедендік тексерулер жүргізу барысында алынған кез келген ақпаратты тек кеден мақсаттарында пайдалануға;
4) кедендік тексеруді жүзеге асыру кезінде белгілі болған құпия мәліметтерді және салықтық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпиясы бар мәліметтерді жария етпеуге;
5) тексерілетін тұлғаның талабы бойынша Қазақстан Республикасы кеден заңнамасының көшпелі кедендік тексерулер жүргізу тәртібіне қатысты ережелері туралы қажетті ақпаратты беруге;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, кедендік тексерулер жүргізу барысында алынған және жасалған құжаттардың сақталуын қамтамасыз етуге, олардың мазмұнын тексерілетін тұлғаның келісімінсіз жария етпеуге;
7) тексерілетін тұлғаға оның тауарларды шығарғаннан кейін кедендік бақылау жүргізу кезіндегі, оның ішінде сараптаманы (зерттеуді) тағайындау және жүргізу кезіндегі, тауарлардың сынамалары мен үлгілерін алу кезіндегі құқықтары мен міндеттері туралы ақпарат беруге;
8) Кеден одағының кеден заңнамасында және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.
224-бап. Тексерілетін тұлғаның кедендік тексеру жүргізу кезіндегі құқықтары мен міндеттері
1. Тексерілетін тұлға кедендік тексеру жүргізу кезінде:
1) кеден органдарынан Қазақстан Республикасының кеден заңнамасының кедендік тексерулерді жүргізу тәртібіне қатысты ережелері туралы ақпаратты сұратуға және алуға;
2) оның иелігіндегі тауарлардың шығу фактісін, сондай-ақ Кеден одағының кеден заңнамасын және Қазақстан Республикасының заңнамасы сақталғанын растайтын қолдағы барлық құжаттарды және мәліметтерді табыс етуге;
3) осы Кодексте белгіленген тәртіппен кеден органдарының шешімдеріне және әрекеттеріне (әрекетсіздіктеріне) шағымдануға;
4) Кеден одағының заңнамасында және Қазақстан Республикасының кеден заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды пайдалануға құқылы.
2. Тексерілетін тұлға кедендік тексеру жүргізу кезінде:
1) оларға қатысты кедендік тексеру жүргізілетін тауарларды көрсетуге;
2) кеден органының талабы бойынша белгіленген мерзімдерде, оның қандай ақпарат жеткізгіште орналасқанына қарамастан, қағаз жеткізгіштегісін қоса отырып, мәліметтерді және құжаттарды табыс етуге;
3) көшпелі кедендік тексеру жүргізетін лауазымды адамдардың тексерілетін тұлғаның объектілеріне кедергісіз қолжетімділігін қамтамасыз етуге және жұмыс орнын ұсынуға;
4) кедендік тексеруді жүргізу туралы ұйғарымның түпнұсқасында оны алғаны туралы белгі жасауға;
5) егер кедендік тексеру мақсаттары үшін қажетті құжаттама қазақ және орыс тілдерінен өзге тілде жасалса, кеден органының тексеруші лауазымды адамдарына көрсетілген құжаттаманың аудармасын табыс етуге;
6) кедендік тексеру жүргізу туралы ұйғарымды көрсеткен күннен бастап екі күнтізбелік күннен кешіктірмей кеден органының тексеруші лауазымды адамдарына ақпараттарды табыс етуге жауапты тұлғалар шеңберін айқындауға;
7) көшпелі кедендік тексеру жүргізетін кеден органдарының лауазымды адамдарына көшпелі кедендік тексеру жүргізу үшін қажетті құжаттарға (ақпаратқа) қолжетімділікті қамтамасыз етуге;
8) Кеден одағының заңнамасында және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.
225-бап. Кедендік тексеру жүргізу мақсаттары үшін құжаттар және мәліметтер ұсыну
1. Салық және өзге де мемлекеттік органдар кеден органдарының сұрау салуы бойынша заңды тұлғаларды тіркеуге, салықтарды төлеуге және есептеуге қатысты қажетті құжаттарды және мәліметтерді, бухгалтерлік есептілікті және оның ішінде коммерциялық, банктік, салықтық құпияны құрайтын өзге де құжаттарды және мәліметтерді Қазақстан Республикасының мемлекеттік, коммерциялық, банктік, салықтық заңмен қорғалатын өзге де құпияны қорғау жөніндегі заңнамасының талаптарын сақтай отырып табыс етеді.
2. Банктер кеден органының сұрау салуы бойынша кедендік тексеру жүргізу үшін қажетті ұйымдардың шоттары бойынша ақша қозғалысына қатысты, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес банктік құпияны құрайтын құжаттарды және мәліметтерді табыс етеді.
25-тарау. Кедендік бақылау жүргізу кезіндегі кедендік сараптама
226-бап. Осы тарауда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы тарауда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) кедендік сараптама - кеден ісі саласындағы міндеттерді шешу үшін арнайы және (немесе) ғылыми танымдарды пайдалана отырып, кедендік сарапшылар және (немесе) өзге де сарапшылар жүзеге асыратын зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу;
2) кедендік сараптаманы жүргізетін ұйым - кеден органы (оның өңірлік бөлімшелері) және кедендік сараптама жүргізуге уәкілетті өзге де ұйымдар;
3) кедендік сараптама объектісі - тауарлар, көлік құралдары, сәйкестендіру құралдары, кедендік, коммерциялық және көлік (тасымалдау) құжаттары және өзге де құжаттар, сондай-ақ осы құжаттарда қамтылған, кедендік сараптамаға жіберілетін тауарларға қатысы бар мәліметтер;
4) кедендік сарапшы - кедендік сараптама жүргізуге уәкілетті кеден органының лауазымды адамы;
5) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы - кеден ісі саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен ресімделген, жүргізілген зерттеулер нәтижелерінің және кедендік сараптаманың қойылған сұрақтарға жауаптар түріндегі қорытындыларын құрайтын құжат;
6) сынама - оңтайлы қажетті, стандарттау жөніндегі құжаттамамен белгіленген, ұсынылып отырған және зерттелетін тауардың барлық көлемінің құрамын және қасиетін сипаттайтын тауар немесе тауардың бір бөлігі;
7) үлгі - тауардың (өнімнің) барлық партиясының, сериясының құрылымына, құрамына және қасиеттеріне сәйкес келетін тауар (өнім) бірлігі не одан әрі зерттеу мақсатында іріктеп алынуы белгіленген тәртіппен тіркелетін, жазбаша және өзге де көріну нысандарында ұсынылатын жалғыз дара объект;
227-бап. Кедендік сараптама тағайындау
1. Кедендік сараптама кедендік сараптаманы жүргізетін ұйымның үй-жайларында да, сонымен бірге егер бұл зерттеу ерекшеліктерін не кедендік сараптама объектісін жеткізу мүмкін еместігі ескеріле отырып, қажет болған кезде одан тыс жерлерде де жүргізіледі.
2. Егер кедендік операцияларды жасау кезінде туындайтын мәселелерді түсіндіру үшін арнайы және (немесе) ғылыми танымдар талап етілетін жағдайларда, кедендік сараптама тағайындалады.
3. Кедендік сараптаманы кеден органдары тағайындайды және кедендік сарапшылар, сондай-ақ өзге де уәкілетті ұйымдардың сарапшылары жүргізеді.
Өзге уәкілетті ұйымдарға кедендік сараптаманы тағайындау кедендік сарапшылардың мұндай сараптаманы жүргізуі мүмкін болмаған жағдайда ғана жүргізіледі.
Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын беру үшін қажетті арнайы және (немесе) ғылыми танымдарға ие кез келген тұлға сарапшы ретінде тағайындалуы мүмкін.
Кеден органдарының лауазымды адамы болып табылмайтын сарапшы кедендік сараптама жүргізу үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тартылады.
4. Кедендік сараптама тауарларға, оның ішінде көлік құралдарына, кедендік операцияларды жасау үшін қажетті кедендік, көліктік (тасымалдау), коммерциялық және өзге де құжаттарға және оларды сәйкестендіру құралдарына қатысты тағайындалады.
5. Кеден органының уәкілетті лауазымды адамы жазбаша нысанда кедендік сараптама тағайындау туралы шешім қабылдайды, онда оны жүргізудің негіздемесі, сарапшының тегі, аты-жөні немесе кедендік сараптама жүргізілетін ұйымның не кеден органының атауы, кедендік сарапшының (сарапшының) алдына қойылған мәселелер, кедендік сарапшының (сарапшының) иелігіне ұсынылатын материалдар мен құжаттардың тізбесі көрсетіледі.
Шешімде, сондай-ақ кедендік сарапшының (сарапшының) көрінеу жалған қорытынды бергені үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершілігі жөнінде кедендік сарапшыға (сарапшыға) ескертілгені туралы көрсетіледі.
Кеден органының кедендік сараптама тағайындау туралы шешімінің нысанын кеден ісі саласындағы уәкілетті орган бекітеді.
6. Кедендік сараптаманы жүргізетін ұйымның басшысы немесе оны алмастырушы адам:
1) кедендік сараптама жүргізу үшін ақпарат жеткіліксіз болған;
2) кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешім тиісінше ресімделмеген;
3) сынамалар немесе үлгілер орамының сақталуы кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімде көрсетілген сипаттамаға сәйкес келмеген;
4) кедендік сараптама жүргізетін ұйымның штатында талап етілетін біліктілігі бар кедендік сарапшы болмаған;
5) кедендік сараптама жүргізу үшін қажетті материалдық-техникалық база, арнайы жағдайлар болмаған;
6) кедендік сараптамаға жіберілетін сынамалар немесе үлгілер жеткізу, тасымалдау кезінде зақымданған, бүлінген не ішінара жоғалған;
7) сынақтар немесе зерттеулер жүргізу үшін тауардың сынамалары мен үлгілері болмаған және жеткіліксіз болған жағдайда кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешімді орындамастан, кедендік сараптама жүргізу үшін ұсынылған материалдарды, құжаттарды, сынамалар мен үлгілерді қайтарады.
7. Кедендік сараптаманы жүргізуден бас тарту бас тартудың себептері көрсетіле отырып, жазбаша түрде ресімделеді. Ұсынылған материалдар, құжаттар, сынамалар мен үлгілер кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына қайтарылады.
8. Кеден органы кедендік сараптаманы тағайындау туралы шешім қабылданған күннен кейінгі күннен кешіктірмей декларантты немесе кедендік тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге де тұлғаны кедендік сараптаманың тағайындалуы туралы жазбаша хабардар етеді.
9. Кедендік сараптаманы жүргізуге арналған шығыстар бюджет қаражаты есебінен өтеледі.
228-бап. Кедендік сараптама жүргізудің тәртібі мен мерзімі
1. Кедендік сараптама жүргізу тәртібі Комиссияның шешімімен айқындалады.
2. Кедендік сараптама жүргізу мерзімі кедендік сарапшы (сарапшы) материалдарды жүргізуге қабылдаған күннен бастап жиырма жұмыс күнінен аспауға тиіс.
Зерттеудің салыстыру (салғастырмалы) әдістерін қолдануды және әр түрлі ғылыми-техникалық құралдарды пайдалануды талап ететін, уақыты бойынша ұзақ болып табылатын кедендік сараптаманың екі және одан да көп объектілеріне зерттеу жүргізу кезінде кедендік сараптаманың мерзімі мұндай мерзімді ұзарту себептері көрсетіле отырып, кедендік сараптаманы жүргізетін ұйым басшысының немесе оны алмастыратын адамның жазбаша рұқсатымен, егер тауарларды шығару кедендік сараптама нәтижелерін алғанға дейін жүзеге асырылмаса, тауарларды уақытша сақтау мерзімінен аспайтын мерзімге ұзартылады.
3. Кедендік сараптаманы жүргізу мерзімі:
кедендік сарапшының (сарапшының) кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органы алдында оған қосымша материалдарды, сондай-ақ сынамаларды және (немесе) үлгілерді ұсыну туралы өтініші болған;
кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органының лауазымды адамынан зерттеулер немесе сынақтар жүргізу барысында кедендік сараптамаға ұсынылған, кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына қайтаруға жататын тауарларды, құжаттарды, сынамаларды немесе үлгілерді елеулі зақымдауға немесе жоюға жазбаша рұқсат алу қажет болған;
кедендік сараптама жүргізуге кіріскен кедендік сарапшы (сарапшы) дәлелді себеппен (еңбекке уақытша жарамсыздық, іссапар) болмаған жағдайда тоқтатыла тұрады.
4. Кедендік сараптама нәтижелері бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы беріледі.
229-бап. Кедендік сараптама жүргізу үшін кеден органдарының лауазымды адамы болып табылмайтын сарапшыны (маманды) тарту тәртібі
1. Кедендік сараптама жүргізу үшін кеден органдарының лауазымды адамы болып табылмайтын сарапшыны (маманды) тарту тәртібін кеден ісі саласындағы уәкілетті орган белгілейді.
2. Кеден органдарының лауазымды адамы болып табылмайтын сарапшы (маман) кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына сарапшыда (маманда) қажетті арнайы және (немесе) ғылыми танымдардың болуын растайтын құжаттарды табыс етуге міндетті.
230-бап. Кедендік сарапшының (сарапшының) құқықтары мен міндеттері
1. Кедендік сарапшы:
1) кедендік сараптаманы жүргізуге қатысты материалдармен танысуға;
2) кеден органының келісімімен кедендік сараптама ісін жүргізуге басқа да кедендік сарапшыларды (сарапшыларды) тартуға;
3) егер қойылған мәселелер өз құзыретінен тыс болса кедендік сараптама үшін материалдарды алған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде кедендік сараптама жүргізуден немесе өз құзыретіне жатпайтын мәселелерге жауап беруден бас тартуға;
4) кедендік сараптама үшін материалдарды алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде кедендік сараптама жүргізуге қажетті қосымша материалдарды жазбаша нысанда сұратып алуға;
5) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын беру үшін қажетті материалдар мен құжаттарды, оның ішінде зерттеу үшін сынамалар мен үлгілерді алуға;
6) кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органының лауазымды адамының келісімі бойынша өзінің арнайы және (немесе) ғылыми танымдарына және құзыретіне сәйкес, олардың алдына қойылған сұрақтарды редакциялауға, анықтауға және нақтылауға;
7) жарияланған арнайы және өзге де дереккөздерден ғылыми-техникалық ақпаратты пайдалануға;
8) өзінің сынақтары мен зерттеулерінің нәтижелерін және (немесе) сынамалар мен үлгілерге басқа зерттеу немесе сарапшы ұйымдары жүргізген зерттеу нәтижелерін пайдалануға;
9) кедендік бақылау жүргізуге қатысуға;
10) кедендік сараптама мәселелері бойынша консультациялар беруге құқылы.
2. Кедендік сарапшы (сарапшы):
1) кедендік сараптамаға қатысты материалдармен танысуға;
2) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысына кедендік мақсаттар үшін маңызы бар, олар бойынша сұрақтар қойылмаған мән‑жайлар туралы қорытындылар енгізуге;
3) оларға қолжетімділігі мен олардың дұрыстығы сақталған кезде кедендік сараптамаға ұсынылған сынамалар мен үлгілерге зерттеулер жүргізуге, зерттеулердің нәтижелерін толық, жан-жақты және объективті бағалау негізінде кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын ұсынуға;
4) кедендік сараптаманы жүргізу нәтижесінде алынған мәліметтерді жария етпеуге, Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, оларды өзге де мақсаттарда пайдаланбауға және үшінші тұлғаларға бермеуге;
5) кедендік сараптама жүргізудің белгіленген мерзімдерін сақтауға міндетті.
3. Өзінің міндеттерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда кедендік сарапшы (сарапшы) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.
231-бап. Декларанттың, тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге тұлғаның және олардың өкілдерінің кедендік сараптаманы тағайындау және жүргізу кезіндегі құқықтары
1. Кедендік сараптаманы тағайындау және жүргізу кезінде декларант, тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге тұлға және олардың өкілдері:
1) кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына сол бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын алу үшін кедендік сарапшыға (сарапшыға) қосымша сұрақтар қою туралы өтінішін мәлімдеуге;
2) кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысымен танысуға және кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органынан осындай қорытындының көшірмесін алуға;
3) кедендік сараптама жүргізу үшін кеден органдарының сынамалар мен үлгілерді іріктеп алуы кезінде қатысуға;
4) қосымша немесе қайталама кедендік сараптама жүргізу туралы өтініш жасауға құқылы.
2. Декларанттың, тауарларға қатысты өкілеттіктерге ие өзге тұлғаның немесе олардың өкілінің өтініші қанағаттандырылған жағдайда кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органының лауазымды адамы тиісті шешім шығарады.
Өтінішті қанағаттандырудан бас тартқан кезде кеден органының лауазымды адамы бұл туралы өтініш берген тұлғаға жазбаша нысанда дәлелді түрде хабарлауға тиіс.
232-бап. Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы
1. Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысында:
1) кедендік сараптама жүргізудің орны, нөмірі және күні;
2) кедендік сараптама жүргізу үшін негіздеме;
3) кедендік сараптаманы жүргізген кедендік сарапшының (сарапшының) тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде) және оның біліктілігі;
4) кедендік сарапшының (сарапшының) кедендік сараптама жүргізу кезінде қасақана жалған қорытынды бергені үшін әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылығы жөнінде ескертілгені туралы кедендік сараптама жүргізген ұйымның мөрімен расталатын, оның қолымен куәландырылған белгі;
5) кедендік сарапшының (сарапшының) алдына қойылған мәселелер;
6) кедендік сараптама жүргізу үшін кедендік сарапшыға (сарапшыға) ұсынылған құжаттардың, материалдардың, сынамалар мен үлгілердің тізбесі;
7) қолданылған әдістерді, пайдаланылған аспаптар мен жабдықтарды көрсете отырып, зерттеулердің мазмұны мен нәтижелері, зерттеулердің нәтижелерін бағалау, қойылған мәселелер бойынша түйіндер және олардың негіздемесі көрсетіледі.
2. Кедендік сарапшының (сарапшының) немесе бірнеше сарапшының қорытындысын көрнекілейтін материалдар мен құжаттар сол қорытындыға қоса тіркеледі және оның құрамдас бөлігі болып табылады.
Қосымшаларға және (немесе) көрнекі материалдарға кедендік сарапшы (сарапшы) қол қояды және кедендік сараптаманы жүргізген ұйымның мөрімен куәландырылады.
Егер кедендік сараптама бірнеше сарапшының қатысуымен өткізілген болса, кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысына барлық сарапшы қол қояды және кедендік сараптаманы жүргізген ұйымның мөрімен расталады.
Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысындағы түйіндер қойылған сұрақтарға жауаптар түрінде жазылады, бұл ретте жауаптардың берілу реті қойылған сұрақтардың ретіне сәйкес келуге тиіс.
3. Кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысы жазбаша түрде екі данада ресімделеді, бір данасы кедендік сараптама жүргізген ұйымда қалады, екінші данасы кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органына жіберіледі.
233-бап. Кедендік сараптаманың түрлері
1. Кедендік бақылау мақсатында кедендік сараптаманың мынадай: сәйкестендіру, тауартанушылық, материалтанушылық, технологиялық, криминалистік және іс жүргізуде қажеттілік туындайтын өзге де түрлері жүргізіледі.
2. Тартылатын кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) санына қарай жеке-дара, комиссиялық немесе кешенді кедендік сараптама тағайындалады.
Жеке-дара кедендік сараптаманы кедендік сарапшы (сарапшы) жеке-дара жүргізеді.
Комиссиялық кедендік сараптаманы бір мамандықтағы кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) комиссиясы жүргізеді. Кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) арасында келіспеушіліктер болған кезде олардың әрқайсысы немесе сарапшылардың бір бөлігі кедендік сарапшының (сарапшының) бөлек қорытындысын ұсынуға құқылы.
Кешенді кедендік сараптаманы іс үшін маңызы бар мән‑жайларды анықтау үшін кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) құзыреті шегінде әр түрлі мамандықтағы білімдерді пайдалану негізінде зерттеу қажет болған жағдайда, кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) комиссиясы жүргізеді. Әрбір кедендік сарапшы (сарапшы) кедендік сарапшы (сарапшы) қорытындысының өзі кедендік сараптама жүргізген бөлігіне қол қояды.
3. Кедендік сараптама бастапқы, қосымша және қайталама сараптама болып бөлінеді.
Бастапқы кедендік сараптама объектілерді, сынамаларды және үлгілерді зерделеу үшін кеден органының өтініші бойынша жүргізіледі.
Қосымша кедендік сараптама жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша тағайындалады. Қосымша кедендік сараптама жүргізу сол немесе басқа кедендік сарапшыға (сарапшыға) тапсырылады.
Қайталама кедендік сараптама декларант, сондай-ақ кедендік сараптаманы тағайындаған кеден органы бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамалардың нәтижелері бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысымен келіспеген жағдайларда жүргізіледі.
Қайталама кедендік сараптама бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамаларды жүргізген кедендік сарапшыны (сарапшыларды) қоспағанда, екі және одан да көп кедендік сарапшылардан (сарапшылардан) тұратын комиссияға тапсырылады. Бастапқы және (немесе) қосымша кедендік сараптамаларды жүргізген кедендік сарапшылар (сарапшылар) қайталама кедендік сараптама жүргізілген кезде оған қатысуы және комиссияға түсіндірме беруі мүмкін, алайда олар кедендік сарапшының (сарапшының) қорытындысын зерттеуге және жасауға қатыспайды.
Қайталама кедендік сараптаманы жүргізу тәртібі Комиссияның шешімімен айқындалады.
Қосымша және қайталама кедендік сараптамаларды жүргізу кезінде кедендік сарапшыға (сарапшыға) міндетті түрде алғашқы кедендік сараптаманың нәтижелері ұсынылады.
234-бап. Тауарлардың сынамалары мен үлгілері
2014.29.09. № 239-V ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
1. Кедендік сараптаманы жүзеге асыру мақсатында кеден органының лауазымды адамы осы Кодекстің 223 және 299-баптарында көзделген кедендік тексеруді және кедендік декларациялауды жүргізу кезінде тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алуды жүргізеді. Тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алу осы баптың 2-тармағында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, декларанттың не кеден ісі саласындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғаның немесе олардың өкілдерінің қатысуымен жүзеге асырылады. Кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп алу тәртібін кеден ісі саласындағы уәкілетті орган белгілейді.
