Активті немесе міндеттемені алғашқы тану
22. Уақытша айырмашылық активті немесе міндеттемені алғаш мойындаған кезде пайда болуы мүмкін, мысалы, егер активке кеткен нақты шығынның бір бөлігі немесе бәрі салық салу мақсатында шегерілуге жатпаса. Мұндай уақытша айырмашылықты есептеу әдісі активті алғаш тануға апаратын операцияның сипатына байланысты болады:
(a) ұйымдарды біріктірген кезде ұйым кез келген кейінге қалдырылған міндеттемені немесе активті мойындайды және мұның өзі оң немесе теріс гудвиллге немесе сатып алынатын ұйымның бірегейлендірілген активтерінің, міндеттемелерінің және шартты міндеттемелерінің таза әділ құнындағы сатып алушы-ұйымның біріктіру құнынан асу мөлшеріне әсер етеді (19-тармақты қараңыз);
(b) егер операция не бухгалтерлік пайдаға, не салық салынатын пайдаға әсер ететін болса, онда ұйым кез келген кейінге қалдырылған салық міндеттемесін немесе активін мойындайды және пайда мен шығын туралы есепте салық төлеу бойынша пайда болатын кейінге қалдырылған шығынды немесе салықты өтеуден түскен табысты мойындайды (59-тармақты қараңыз);
(c) егер операция бизнесті біріктіру болып табылмаса және не бухгалтерлік пайдаға, не салық салынатын пайдаға әсер етпейтін болса, ұйым 15 және 24-тармақтарда атап көрсетілген ерекшеліктер қолданылмаған жағдайда пайда болған кейінге қалдырылған салық міндеттемесін немесе активті мойындап, дәл осындай сомаға активтің немесе міндеттеменің қаржылық жағдай туралы есептік құнын түзететін болады. Мұндай түзетулер қаржылық есептілігін онша анық етпеген болар еді. Олай болса бұл Стандарт ұйымға пайда болатын кейінге қалдырылған салық міндеттемесін немесе активті алғашқы немесе кейінгі мойындалған түрінде тануға рұқсат етпейді (келесі беттегі мысалды қараңыз). Оның үстіне ұйым активтің амортизациялануына қарай мойындалмаған кейінге қалдырылған салық міндеттемесіндегі немесе активтегі кейінгі өзгертулерді мойындамайды.
| 22(c)-тармағын бейнелейтін мысал |
| Ұйым өзіндік құны 1, 000 тұратын активті бес жыл бойы барынша пайдаланып, содан кейін оны нөлге тең жойылатын құнымен есептен шығарып тастағысы келеді. Салық мөлшерлемесі 40%. Активтің амортизациясы салық салу мақсатында шегерілмейді. Активті істен шығарған кезде актив құнының көбеюінен түсетін кез келген пайдаға салық салынбайды, ал құнның кез келген төмендеуі шегерілмейді. Активтің қаржылық жағдай туралы есептік құнын өтеу кезінде ұйым 1, 000 мөлшерінде салық салынатын пайда алатын болады және 400 сомасында салық төлейтін болады. Ұйым 400 сома мөлшеріндегі пайда болатын кейінге қалдырылган салық міндеттемесін мойындамайды, өйткені ол бұл активті алғаш танудан пайдаболады. Келесі жылы активтің қаржылық жағдай туралы есептік құны 800-ге тең болады. 800 мөлшерінде салық салынатын пайда алған кезде ұйым 320 мөлшерінде салық төлейтін болады. Ұйым 320 мөлшеріндегі кейінге қалдырылған салық міндеттемесін мойындамайды, өйткені ол активті алғаш танудан пайда болады. |
23. 32 Қаржы құралдары: ақпаратты ұсыну ХҚЕС-қа (IAS) сәйкес құрама қаржы құралының (мысалы, айырбасталатын облигацияның) эмитенті құрал міндеттемесінің құрамын - міндеттеме ретінде, ал капиталдың құрамын меншік капитал ретінде жіктейді. Кейбір заңдылықтарда міндеттеме құрамының салық базасы алғаш тануда міндеттеме мен капитал құрамы сомасының бастапқы қаржылық жағдай туралы есептік құнына тең болады. Барлық салық салынатын уақытша айырмашылық капитал құрамын міндеттеме құрамынан алғашында бөлек танудан пайда болады. Олай болса, 15(b)-тармақта белгіленген ерекшелік қолданылмайды. Демек, ұйым кейінге қалдырылған салық міндеттемесін мойындайды. 61А-тармаққа сәйкес кейінге қалдырылған бұл салық капитал құрамының қаржылық жағдай туралы есептік құнына тікелей жатқызылады. 58- тармаққа сәйкес кейінге қалдырылған салық міндеттемесіндегі кейінгі өзгертулер пайда және шығын туралы есепте салық төлеу бойынша кейінге қалдырылған шығын (салық өтемінің табысы) ретінде мойындалады.
Шегерілетін уақытша айырмашылықтар
24. Кейінге қалдырылған салық активі шегерілетін барлық уақытша айырмашылық үшін шегерілетін уақытша айырмашылық қолданылуы мүмкін салық салынатын пайда алыну ықтималдығы бар дәрежеде мойындалуы тиіс, егер тек кейінге қалдырылған актив мынадай мәміле бойынша активті немесе міндеттемені алғашқы танумен байланысты туындамаса:
(a) бизнесті біріктіру болып табылмаса; және
(b) мәмілені жүргізген кезде не есептік, не салық салынатын пайдаға (салық шығынына) әсер етпейтін болса.
Алайда еншілес ұйымдарға, филиалдар мен қауымдастырылған ұйымдарға салынатын инвестициялармен және бірлескен қызметке қатысу үлесімен байланысты есептелетін уақытша айырмашылық үшін кейінге қалдырылған салық міндеттемесі 44-тармаққа сәйкес мойындалуы тиіс.
25. Міндеттемені танудың өзі алдағы уақытта ұйымнан экономикалық пайда әкелетін ресурстарды шығару жолымен қаржылық жағдай туралы есептік құнның өтелетінін көрсетеді. Ұйымнан ресурсты шығару кезінде барлық сома немесе бір бөлігі салық пайдасын міндеттемені мойындаған кезге қарағанда неғұрлым кешірек кезеңдегі салық салынатын пайданы белгілегенде шегерілуі тиіс. Мұндай жағдайда міндеттеменің қаржылық жағдай туралы есептік құны мен оның салық базасының арасында уақытша айырмашылық болады. Тиісінше пайдаға салынатын салыққа қатысты кейінге қалдырылған салық активі пайда болады, ол міндеттеменің бір бөлігі салық салынатын пайданы анықтаған кезде шешілетін алдағы кезеңдерде өтелетін болады. Сол іспеттес, егер активтің қаржылық жағдай туралы есептік құны оның салықтық базасынан аз болса, айырмашылық алдағы кезеңдерде өтелетін пайдаға салынатын салыққа қатысты кейінге қалдырылған актив салығының пайда болуына әкеліп соқтырады.
| Мысал |
| Ұйым кепілдеме берілген жөндеуге есептелген шығын бойынша міндеттемені 100 мөлшерінде мойындайды. Ұйым тауар сапасына жасалған шағым бойынша төлем жасамайынша, салық салу мақсатында бұл шығындар шегерілмейді. Салық мөлшерлемесі -25%. Міндеттеменің салық базасы нөлге теңестіріледі (қаржылық жагдай туралы есептік құны - 100, минус алдагы уақытта бұл міндеттемеге қатысты салық салу мақсатында шегерілетін сома). Міндеттемені қаржылық жагдай туралы есептік құнына қарай өтеу кезінде ұйым өзінің болашақтагы 100-ге тең салық салынатын пайдасының сомасын азайтады, демек өзінің болашақтагы салық төлемдерін 25-ке азайтады деген сөз (25% мөлшерлеме бойынша 100). 100-ге тең қаржылық жагдай туралы есептік құны мен нөлге тең салық базасы арасындагы айырма 100-ге тең шегерілген уақытша айырмашылықты құрайды. Сонымен ұйым алдагы уақытта салық төлемдерін азайтудан пайда алу үшін жеткілікті салық салынатын пайда алу ықтималдыгы болган жагдайда кейінге қалдырылган 25 пайыздық салық активін мойындайды (25% мөлшерлеме бойынша 100). |
26. Төменде кейінге қалдырылған салық активтерінің пайда болуына әкеліп соқтыратын уақытша айырмашылықтың мысалдары келтіріліп отыр:
(a) зейнетақы төлеуге кететін шығын қызметкерлерге қызмет көрсетілуіне қарай бухгалтерлік пайданы анықтаған кезде шегерілуі мүмкін, ал салық салынатын пайданы анықтаған кезде ұйым зейнетақы қорына жарна аударған кезде немесе қызметкерлерге зейнетақы төлеген кезде шегерілуі мүмкін. Уақытша айырмашылық міндеттеменің қаржылық жағдай туралы есептік құны мен оның салық базасы арасында болады; міндеттеменің салық базасы әдетте нөлге тең болады. Мұндай шегерілетін уақытша айырмашылық кейінге қалдырылған салық активінде көрініс табады, өйткені экономикалық пайда ұйымға қорға жарна аударылған кезде немесе зейнетақы төленген кезде салық салынатын пайдадан шегерім түрінде түсетін болады.
(b) зерттеуге жұмсалатын шығын ол пайда болған кезеңде бухгалтерлік пайданы анықтаған кезде мойындалады, бірақ оны шегеруге салық салынатын пайданы (салық шығынын) анықтаған кезде көпке дейін рұқсат етілмеуі де мүмкін. Салық органдары алдағы уақытта шегеруге рұқсат ететін сома болып табылатын зерттеуге жұмсалатын шығынның салық базасы мен нөлге тең қаржылық жағдай туралы есептік құны арасындағы айырмашылық шегерілетін уақытша айырмашылықты құрайды, ол кейінге қалдырылған салық активінің құралуына алып келеді;
(c) бизнесті біріктіру құны сатып алу күніндегі әділ құнына қатысты сатып алынған және қабылданған бірегейлендірілетін активтер мен міндеттемелерді тану арқылы бөлінеді. Міндеттеме сатып алған кезде танылатын болса, бірақ олармен байланысты шығындар көпке дейін салық салынатын пайданы анықтаған кезде шегерілмесе, алынып тасталатын уақытша айырмашылық құралады, ол кейінге қалдырылған салық активінен көрінеді. Сондай-ақ кейінге қалдырылған салық активі сатып алынған теңестірілген активтің әділ құны оның салық базасынан аз болып қалса да пайда болады. Екі жағдайда да барлық кейінге қалдырылған салық активі гудвиллге әсер етеді (66-тармақты қараңыз); және
(d) анықталған активтер салық салу мақсатында жасалған әділ құнына қарай ескеріледі немесе баламасыз түзетусіз қайта бағаланады (20-тармақты қараңыз). Егер активтің салықтық базасы оның қаржылық жағдай туралы есептік құнынан асып кетсе, шегерілетін уақытша айырмашылық пайда болады.
27. Шегерілген уақытша айырмашылықтың қайтарылуы алдағы уақытта анықталған салық салынатын пайданың азаюынан көрінеді. Алайда ұйым экономикалық пайданы салық төлемдерін қысқарту түрінде алады, тек ол үшін шегерімдер өзара есептелуі мүмкін жеткілікті салық салынатын пайда табуы керек. Сонымен ұйым кейінге қалдырылған салық активтерін шегерілетін уақытша айырмашылық қолданылуы мүмкін салық салынатын пайда ықтималдығы бар болған жағдайда мойындайды.
28. Ұйымда шегерілетін уақытша айырмашылық қолданылуы мүмкін салық салынатын пайда ықтималдығы белгілі бір салық органына және де белгілі бір салық салынатын заңды тұлғаға жататын жеткілікті салық салынатын уақытша айырмашылықтар бар болған кезде орын алады. Оларды мынадай жағдайларда қайтару көзделген:
(a) шегерілген уақытша айырмашылықты қалпына келтіру болжамдалған бірдей кезеңде; не
(b) кейінге қалдырылған салық активтерінен пайда болған салық шығыны өткен немесе алдағы уақытқа аударылуы мүмкін кезеңдерде.
Мұндай жағдайда кейінге қалдырылған салық активтері шегерілген уақытша айырмашылықтар пайда болған кезеңде мойындалады.
29. Белгілі бір салық органына және де белгілі бір салық салынатын заңды тұлғаға жататын жеткіліксіз салық салынатын уақытша айырмашылықтар бар болған кезде кейінге қалдырылған салық активі мынадай жағдайда мойындалады:
(a) ұйымның шегерілген уақытша айырмашылықтар қайтарылған кезеңде (немесе шегерілген салық активтерінен туындайтын салық шығыны өткен немесе болашақ кезеңдерге аударылуы мүмкін кезеңдерде) белгілі бір салық органына және де белгілі бір салық салынатын ұйымға жататын жеткілікті салық салынатын пайдасы болады деген ықтималдық бар. Алдағы уақытта салық салынатын пайданың жеткіліктілігін бағалаған кезде ұйым болашақ кезеңдерде күтілетін шегерілетін уақытша айырмашылықтарды құрайтын салық салынатын соманы есептемейді, өйткені осы шегерілетін уақытша айырмашылықтар құрайтын кейінге қалдырылған салық активі болашақта өзі пайдаланатын салық салынатын пайданың болуын талап етеді; не
(b) ұйымда салықты жоспарлау мүмкіндіктері бар, мұның өзі тиісті кезеңдерде салық салынатын пайда түсіруге жәрдемдеседі.
30. Салықты жоспарлау мүмкіндіктері - тиісті кезеңде салық шығынын немесе салық кредитін мұның алдындағы кезеңнен көшіру мерзімі біткенге дейін салық салынатын пайда жасау немесе көбейту үшін ұйым жасайтын әрекеттер. Мысалы, кейбір заңдылықтарда салық салынатын пайда мыналардың көмегімен жасалуы немесе көбейтілуі мүмкін:
(a) пайыздық табысқа салық салудың екі нұсқасының бірін таңдау: алынған сома бойынша немесе алынатын сома бойынша;
(b) салық салынатын пайдадан белгілі бір шегерім жасауға талап мерзімін ұзарту;
(c) қымбаттаған, бірақ салық базасы құнның бұлайша артуын көрсету үшін түзетілмеген активтерді, сатулар, қайта жалға беру мүмкіндігі; және
(d) салық салынатын пайда түсіретін басқа инвестицияны сатып алу үшін салық салынбайтын пайда әкелетін активті сату (кейбір заңдылықтарда - мемлекеттік құнды қағаздар).
Салықты жоспарлау мүмкіндіктері салық салынатын пайданы неғұрлым бұрынғы кезеңнен ертерек кезеңге көшірілген кезде салық шығынын немесе салық кредитін көшіруді пайдалану әлі де болса болашақта уақытша айырмашылықты тудыратын кезден өзгеше болатын болашақтағы салық салынатын пайданың болуына байланысты болады.
31. Ұйымның біраз уақыт бойы жалғасатын шығыны болған жағдайда, ол 35- және 36- тармақтарда келтірілген нұсқауларды пайдаланады.
32. [Жойылған]
Гудвилл
32A Ұйымдарды біріктірген соң пайда болған гудвиллдың қаржылық жағдай туралы есептік құны оның салықтық негізінен аз болса, бұл айырмашылық кейінге қалдырылған салық активін туындатады. Гудвиллды бастапқы тану нәтижесінде пайда болатын кейінге қалдырылған салық активі ұйым біріктірілуін есепке алудың бөлігі ретінде салық салынатын пайда мүмкіншілікті болуы ықтимал болатын және оған қарсы шегерілетін уақытша айырмашылық қолданылатын шамасында танылуы тиіс.
Активті немесе міндеттемені алғашқы тану
33. Активті бастапқы тану кезінде кейінге қалдырылған салық активі пайда болатын жағдайдың бірі - салық салынбайтын мемлекеттік субсидия алу болып табылады. Ол қаржылық жағдай туралы есептік құны есептелген кезде шегерілетін активке жатады, бірақ салық салу мақсатында активтің амортизацияланған құнынан (басқаша айтқанда салық базасынан) шегерілмейді; активтің қаржылық жағдай туралы есептік құны оның салықтық базасынан аз, яғни бұл шегерілетін уақытша айырмашылықты тудырады. Мемлекеттік субсидия кейінге қалдырылған пайда түрінде де көрінуі мүмкін, бұл жағдайда кейінге қалдырылған пайда мен оның нөлге тең салықтық базасының арасындағы айырмашылық шегерілетін уақытша айырмашылық болып табылады. Ұйым қандай әдісті таңдаса да, ол кейінге қалдырылған салық активін 22-тармақта көрсетілгендей себеппен мойындамайды.
Пайдаланылмаған салық залалдары және пайдаланылмаған салық несиелері
34. Кейінге қалдырылған салық активі пайдаланылмаған салық шығындары мен пайдаланылмаған салық несиелері болашақта пайдаланылмаған салық залалдары мен пайдаланылмаған салық несиелері пайдаланылуы мүмкін салық салынатын пайда болу ықтималдығының қаншалықты екендігіне қарай мойындалуы керек.
35. Пайдаланылмаған салық залалдары мен пайдаланылмаған салық несиелерін алдағы кезеңдерге көшіру нәтижесінде пайда болатын кейінге қалдырылған салық активін танудың өлшемдері шегерілетін уақытша айырмашылықтар нәтижесінде пайда болатын кейінге қалдырылған салық активін танудың өлшемдері сияқты. Алайда пайдаланылмаған салық залалының бар екені алдағы уақытта салық салынатын пайданың болмауы мүмкіндігіне нақты негіз болады. Сонымен ұйым біраз уақыт бойы зиян шегіп келген болса, ол пайдаланылмаған салық залалдары мен пайдаланылмаған салық несиелерінен пайда болатын кейінге қалдырылған салық активін қаншалықты дәрежеде жеткілікті салық салынатын уақытша айырмашылығы болатынына немесе ол пайдаланылмаған салық залалдары мен пайдаланылмаған салық несиелерін іске асыра алатын жеткілікті салық салынатын пайда алуына негіз боларлық басқа дәлелдер барына қарай мойындайды. Мұндай жағдайда 82-тармақ кейінге қалдырылған салық активінің сомасын және оны тануды растайтын негіз сипатын ашуды талап етеді.
36. Салық салынатын пайданың болу ықтималдығын бағалағанда ұйым пайдаланылмаған салық шығындарына немесе пайдаланылмаған салық кредиттеріне қатысты мынадай өлшемдерді ескереді:
(a) ұйымның белгілі бір салық органына және де белгілі бір салық салынатын заңды тұлғаға жататын, нәтижесі пайдаланылмаған салық шығындары мен пайдаланылмаған салық кредиттері қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін іске асырылуы мүмкін салық салынатын пайда болып табылатын жеткілікті салық салынатын уақытша айырмашылықтары бар не жоқ екенін;
(b) ұйымда салық шығындары мен пайдаланылмаған салық қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін іске асырылуы мүмкін салық салынатын пайда болу ықтималдығы бар не жоқ екенін;
(c) белгілі бір себептермен қайталануы неғайбіл пайдаланылмаған салық шығындары туындай ма; және
(d) ұйымның пайдаланылмаған салық шығындары немесе салық кредиттері пайдаланылуы мүмкін кезеңде салық салынатын пайда жасайтын салықты жоспарлау мүмкіндігі бола ма (30-тармақты қараңыз).
Ұйымда пайдаланылмаған салық шығындары немесе салық кредиттері пайдаланылуы мүмкін жеткілікті салық салынатын пайда болу ықтималдығының жоқтығына қарай кейінге қалдырылған салық активі мойындалмайды.
Танылмаған кейінге қалдырылған салық активтерін қайта бағалау
37. Мойындалмаған кейінге қалдырылған салық активінің әрбір есептік күнін ұйым қайта бағалайды. Ол мойындалмаған кейінге қалдырылған салық активін болашақ салық салынатын пайдасы кейінге қалдырылған салық активін өтеудің ықтималдығы болатындай дәрежеде мойындайды. Мысалы, сауда жағдайын жақсарту алдағы уақыттағы ұйымның жеткілікті салық салу кірісінің ықтималдығын арттырып, кейінге қалдырылған салық активінің 24- немесе 34-тармақтарындағы өлшемге сәйкестендіруі мүмкін. Мұның басқа мысалы ұйым кейінге қалдырылған салық активтерін ұйымдар біріккенде немесе одан кейінгі мерзімде қайта бағалаған жағдай болып табылады (67 -және 68-тармақтарды қараңыз).
Еншілес және қауымдастырылған ұйымдарға, филиалдарға инвестициялар салу және бірлескен қызметке қатысу
38. Еншілес және қауымдастырылған ұйымдарға, филиалдарына салынған инвестициялардың және бірлескен қызметке қатысу үлесінің қаржылық жағдайы туралы есептік құны (атап айтқанда негізгі ұйымдар үлесі немесе еншілес ұйымдардың таза активті инвесторлары, қауымдастырылған ұйымдардың филиалдары немесе гудвиллдың қаржылық жағдай туралы есептік құнын қосқандағы инвестициялау объектісі) инвестицияның немесе үлеске қатысудың салық базасынан (ол бастапқы құнға жиі теңестіріліп отырады) өзгеше болып шығады. Мұндай айырмашылықтар түрлі жағдайларға байланысты пайда болуы мүмкін, мысалы:
(a) еншілес ұйымдардың, филиалдардың, қауымдастырылған және бірлескен ұйымдардың бөлінбеген пайдасының болуы;
(b) негізгі және еншілес ұйымдар түрлі елдерде орналасқан жағдайда валютаның айырбас бағамындағы өзгерістер; және
(c) қауымдастырылған ұйымға жұмсалатын инвестицияның қаржылық (жағдай туралы есептік құнының оның өтелетін сомаға дейін төмендеуі).
Егер де бас ұйым инвестицияны өзінің жеке қаржылық есептілігінде нақты өзіндік құн немесе қайта бағаланған құн бойынша ескерер болса, шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі уақытша айырмашылық оның жеке қаржылық есептілігіндегі инвестицияға қатысты уақытша айырмашылықтан өзгеше болуы мүмкін.
39. Ұйым еншілес ұйымдарға, филиалдарына және қауымдастырылған ұйымдарға салынған инвестицияларға және бірлескен қызметке қатысу үлесіне байланысты барлық салық салынатын уақытша айырмашылықтар үшін кейінге қалдырылған салық міндеттемесін тануы тиіс, бұған оның мынадай екі жағдайға бірдей жауап беретін бөлігі кірмейді:
(a) бас ұйым, инвестор немесе бірлескен қызметке қатысушы уақытша айырмашылықтың қайтарылуын уақытқа қарай бөлінуін бақылай алады; және
(b) уақытша айырмашылықтың таяудағы болашақта қайтарылмау ықтималдығы бар.
40. Бас ұйым дивидендке қатысты өзінің еншілес ұйымның саясатын бақылайтындықтан, инвестициямен байланысты (тек бөлінбеген кірістің нәтижесі ретінде емес, сонымен қатар шетелдік валютаны қайта есептеген кездегі кез келген бағам айырмашылығының нәтижесі ретінде) уақытша айырмашылықтың қайтарылатын уақытын бақылай алады. Оның үстіне уақытша айырмашылық қайтарылған кезде төленуі тиісті пайдаға салынатын салықтың көлемін анықтау көбіне дұрыс болмай шығады. Сонымен негізгі ұйым бұл пайда таяудағы болашақта бөлінбейтіндігін анықтаса, ол кейінге қалдырылған салық міндеттемесін мойындамайды. Мұндай тәсіл филиалдарға салынатын инвестицияларға да қолданылады.
41. Ұйымның ақшалай емес активтер мен міндеттемелері оның функционалдық валютасында бағаланады (21 Валюталық бағам өзгерісінің әсері ХҚЕС (IAS)). Егер ұйымның салық салынатын пайдасы немесе салық шығыны (және сонымен ақшалай емес активтің немесе міндеттеменің салық базасы) басқа валютамен анықталатын болса, валюта бағамындағы өзгерістер уақытша айырмашылықтардың пайда болуына әкеледі, олар кейінге қалдырылған салық міндеттемесін (24-тармаққа сәйкес) немесе активті мойындатады. Пайда болатын кейінге қалдырылған салық пайда мен шығын есебінде дебеттеледі немесе кредиттеледі (58-тармаққа қараңыз).
42. Қауымдастырылған ұйымға инвестицияны жүзеге асырушы инвестор оны бақыламайды, және әдетте оның дивиденд саласындағы саясатын анықтауға мүмкіндігі болмайды. Сонымен қауымдастырылған ұйымның пайдасы таяудағы болашақта бөлінбеуін талап ететін келісім болмаған кезде, инвестор кейінге қалдырылған салық салынатын міңдеттемесін осы қауымдастырылған ұйымның инвестициясына байланысты пайда болатын салық салынатын уақытша айырмашылық нәтижесі деп мойындайды. Кейбір жағдайларда инвестор өзінің қауымдастырылған ұйымға салған инвестициясының өзіндік құнын өтегенде төлеуі тиісті болатын салық сомасын анықтай алмайды, бірақ ол осы салық кейбір ең аз сомаға тең немесе артық болатынын анықтай алады. Бұл жағдайда кейінге қалдырылған салық міндеттемесі осы сома мөлшерімен өлшенеді.
43. Бірлескен қызметке қатысушылар арасындағы келісім әдетте пайданы бөлуге қатысты болады және бұл мәселені шешуде бірлескен қызметке қатысушылардың бәрінің немесе олардың белгілі бір көпшілігінің келісімі қажеттігін анықтайды. Бірлескен қызметке қатысушы кірістің жұмсалуын бақылай алатын болғанда және таяудағы болашақта бөлінбейтіні ықтимал болса, кейінге қалдырылған салық міндеттемесі мойындалмайды.
44. Еншілес ұйымдарға, филиалдарына және қауымдастырылған ұйымдарға салынған инвестициялардың және бірлескен қызметке қатысу үлесінің нәтижесі ретінде пайда болатын барлық шегерілетін айырмашылық үшін ұйым кейінге қалдырылған салық активін тануы тиіс, және мынадай жағдайда:
(a) уақытша айырмашылық таяудағы уақытта қайтарылатын болады; және
(b) уақытша айырмашылықтың пайдаланылуына қатысты салық салынатын кіріс болады.
45. Еншілес ұйымдарға, филиалдарына және қауымдастырылған ұйымдарға салынған инвестицияларға және бірлескен қызметке қатысу үлесіне байланысты шегерілетін уақытша айырмашылық үшін кейінге қалдырылған салық активін тануға қатысты шешім қабылдағанда, ұйым 28- және 31-тармақтарда белгіленген нұсқауларды басшылыққа алады.
Бағалау
46. Қысқа мерзімді салық міндеттемелері (активтері) ағымдағы және өткен уақытта салық органдарына қаржылық жағдай туралы есеп уақытында қолданылған немесе қаржылық жағдай туралы есеп күнінде шын мәнінде қолданылған салық мөлшерлемелерін (және салық заңнамасын) пайдалана отырып төлеу (олардың есебінен өтеу) көзделген сома мөлшерінде бағалануға тиіс.
47. Кейінге қалдырылған салық активтері мен міндеттемелері активті іске асыру немесе міндеттемені өтеу кезеңіне негізінен есепті күні қолданылған салық мөлшерлемелері (және салық заңнамасы) негізінде өлшенуі тиіс.
48. Қысқа мерзімді және кейінге қалдырылған салық активтері мен міндеттемелері әдетте қолданыстағы салық мөлшерлемелерінің (және салық заңнамасының) көмегімен өлшенеді. Алайда кейбір заңдылықтарда үкіметтің салық мөлшерлемелерін (және салық заңнамасын) хабарлауы шын мәнінде нақты қабылданғандай әсер етеді, ол хабарланған соң бірнеше айдан кейін болуы мүмкін. Мұндай жағдайларда активтер мен міндеттемелер хабарланған салық мөлшерлемесінің (және салық заңнамасының) көмегімен өлшенеді.
49. Әр деңгейдегі салық салынатын пайдаға түрлі салықтық мөлшерлемелер қолданылса, кейінге қалдырылған салық активтері мен міндеттемелері уақытша айырмашылық қайтарылады деп күтілетін салық салынатын пайдаға (салық шығынына) қолдану көзделген орташа салық мөлшерлемелерінің көмегімен өлшенеді.
50 .[Жойылған]
51. Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері мен кейінге қалдырылған салық активтерін бағалау ұйым есептік күнінде өзінің активтерінің немесе міндеттемелерінің қаржылық жағдай туралы есептік құнын орнын толтыруды немесе өтеуді көздейтін әдіске байланысты туындайтын салықтың салдарын көрсетуі тиіс.
51A Кейбір заңдылықтарда активтің (міндеттеменің) қаржылық жағдай туралы есептік құнын ұйым орнын толтыратын (өтейтін) әдіс мынадай бір немесе екі көрсеткішке әсер етуі мүмкін:
(a) ұйым активтің (міндеттеменің) қаржылық жағдай туралы есептік құнын орнын толтырған (өтеген) кезде қолданылатын салық мөлшерлемесі; және
