Қазақстан Республикасының
Заңы
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне
өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы
Осы Заңды іске асыру мақсатында қабылдануы қажет нормативтік құқықтық актілердің тізбесін қараңыз
1-бап. 2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2007 ж., № 9, 65-құжат; № 19, 147-құжат; № 20, 152-құжат; № 24, 178-құжат; 2008 ж., № 21, 97-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 8, 44-құжат; № 9-10, 50-құжат; № 17, 82-құжат; № 18, 84-құжат; № 24, 122, 134-құжаттар; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 10, 48-құжат; № 24, 146, 148-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2, 3-құжаттар; № 11, 102-құжат; № 16, 128-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1) мазмұнында:
58, 59 және 61-баптардың тақырыптарындағы «тоқтату» деген сөз «тоқтату негіздері» деген сөздермен ауыстырылсын;
101-баптың тақырыбында «Жыл сайынғы» деген сөздерден кейін «негізгі» деген сөзбен толықтырылсын;
108-баптың тақырыбындағы «немесе ұзартудың» деген сөздер алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы жүз елу үшінші, жүз елу төртінші, жүз елу бесінші, жүз елу алтыншы, жүз елу жетінші, жүз елу сегізінші және жүз елу тоғызыншы абзацтармен толықтырылсын:
«10-1-тарау. Ұлттық біліктілік жүйесі
138-1-бап. Осы тарауда пайдаланылатын ұғымдар
138-2-бап. Ұлттық біліктілік жүйесінің құрылымы
138-3-бап. Ұлттық біліктілік шеңбері
138-4-бап. Салалық біліктілік шеңберлері
138-5-бап. Кәсіби стандарттар
138-6-бап. Мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау»;
185-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«185-бап. Еңбек шартын тоқтатуды шектеу»;
мынадай мазмұндағы екі жүз елуінші, екі жүз елу бірінші, екі жүз елу екінші және екі жүз елу үшінші абзацтармен толықтырылсын:
«23-1-тарау. Қашықтықтан жұмыс істейтін қызметкерлердің еңбегін реттеудің ерекшеліктері
221-1-бап. Қашықтықтан жұмыс істеу
221-2-бап. Қашықтықтан жұмыс істейтін қызметкерлердің еңбек жағдайлары
221-3-бап. Жұмыс уақытын және демалыс уақытын есептеу, еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету жағдайлары»;
27-тараудың тақырыбы «мүшелерінің» деген сөзден кейін «және мүліктің меншік иесі немесе ол уәкілеттік берген тұлға (орган) не заңды тұлғаның уәкілетті органы тағайындайтын (сайлайтын) қызметкерлердің» деген сөздермен толықтырылсын;
254-баптың тақырыбы «мүшелерінің» деген сөзден кейін «және мүліктің меншік иесі немесе ол уәкілеттік берген тұлға (орган) не заңды тұлғаның уәкілетті органы тағайындайтын (сайлайтын) қызметкерлердің» деген сөздермен толықтырылсын;
мынадай мазмұндағы үш жүз алпыс алтыншы абзацпен толықтырылсын:
«320-1-бап. Өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау»;
мынадай мазмұндағы үш жүз сексен тоғызыншы абзацпен толықтырылсын:
«339-1-бап. Ұйымдардағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі комитет (комиссия)»;
2) 1-баптың 1-тармағында:
5) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«5) ауыр жұмыстар - қызметкердің ауыр заттарды (он килограмм және одан жоғары) қолмен тұрақты түрде орнынан қозғалтуына, орнын ауыстыруына және тасымалдауына байланысты әрі көп күш-қуатты талап ететін (250 ккал/сағаттан астам күш-қуат жұмсалатын) қызмет түрлері;»;
14) тармақшадағы «үзіліссіз» деген сөз алып тасталсын;
31) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«31) еңбек стажы - қызметкер еңбек міндеттерін орындауға жұмсаған, күнтізбемен есептелген уақыт, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес еңбек стажына қосылатын өзге де кезеңдер;»;
60) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«60) қызметкерлердің өкілдері - кәсіптік одақтардың, олардың бірлестіктерінің органдары және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен қызметкерлер уәкілеттік берген (сайлаған) өзге де жеке және (немесе) заңды тұлғалар;»;
мынадай мазмұндағы 60-1) тармақшамен толықтырылсын:
«60-1) өндірістік объектілерді аттестаттауды жүргізу жөніндегі мамандандырылған ұйымдар - білікті кадрлары бар және өзінің құрамында өндірістік орта мен еңбек жағдайларының факторларын зертханалық және аспаптық зерттеулер жөніндегі зертханасы бар немесе осындай зертханалары бар ұйымдармен шарттары бар өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттауды жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар;»;
67) тармақшадағы «, цехтарды, учаскелерді, жұмыс орындарын» деген сөздер «(өндірістік қызметті жүзеге асыратын цехтарды, учаскелерді, жұмыс орындарын, сондай-ақ жұмыс берушілердің бөлек тұрған өзге де бөлімшелерін)» деген сөздермен ауыстырылсын;
78) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«78) ұжымдық шарт - әзірлеу мен жасасу тәртібі осы Кодекстің 282-бабында белгіленген, ұйымдағы әлеуметтік-еңбек қатынастарын реттейтін, қызметкерлердің уәкілеттік берілген өкілдері арқылы олардың ұжымы мен жұмыс берушінің арасындағы жазбаша келісім нысанындағы құқықтық акт;»;
3) 10-баптың 2-тармағы «танылады» деген сөзден кейін «және қолданылмауға тиіс» деген сөздермен толықтырылсын;
4) 11-баптың 3-тармағы «табылады» деген сөзден кейін «және қолданылмауға тиіс» деген сөздермен толықтырылсын;
5) 12-бапта:
2-тармақтағы «осы Кодекстің 266-бабына сәйкес құрылған комиссияға» деген сөздер «қызметкерлердің өкілдеріне» деген сөздермен ауыстырылсын;
3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Жұмыс беруші актісінің жобасын табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күнінен асырмай қызметкерлердің өкілдері талқылайды.»;
4-тармақтағы «Комиссияның» деген сөз «Қызметкерлер өкілдерінің» деген сөздермен ауыстырылсын;
5-тармақтың 2) тармақшасындағы «не олар ұсынған редакциядағы актіні шығаруға» деген сөздер алып тасталсын;
6-тармақтағы «нормативтік актіні» деген сөздер «акт» деген сөзбен ауыстырылсын;
6) 15-баптың 19) тармақшасы алып тасталсын;
7) 16-баптың 21) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«21) оларда жұмыс істеу жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығына, жыл сайынғы ақылы қосымша еңбек демалысына және еңбекақының жоғарылатылған мөлшеріне құқық беретін өндірістердің, цехтардың, кәсіптер мен лауазымдардың тізімін, ауыр жұмыстардың, еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды) және (немесе) қауіпті жұмыстардың тізбесін, сондай-ақ оларды беру тәртібін айқындайды;»;
8) 17-бап мынадай мазмұндағы 9) тармақшамен толықтырылсын:
«9) өндірістік объектілерге еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау мониторингін жүзеге асырады.»;
9) 22-баптың 1-тармағының 22) тармақшасындағы «кауіпсіздігі және еңбекті қорғау» деген сөздер «және сонымен тікелей байланысты қатынастар» деген сөздермен ауыстырылсын;
10) 23-баптың 2-тармағында:
6) тармақшадағы «жұмыс берушінің актілерімен» деген сөздер «ұйымдағы ішкі еңбек тәртібі қағидаларымен және жұмыс берушінің қызметкердің жұмысына (еңбек функциясына) тікелей қатысы бар өзге де актілерімен» деген сөздермен ауыстырылсын;
23) тармақшадағы «талап етуге міндетті.» деген сөздер «талап етуге;» деген сөздермен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 24) тармақшамен толықтырылсын:
«24) жұмыс беруші айқындайтын, он сегіз жасқа дейінгі қызметкерлердің тегі, аты, әкесінің аты (егер жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және туған күні көрсетілетін тізілімдердің немесе басқа да құжаттардың жүргізілуін қамтамасыз етуге міндетті.»;
11) 26-бап мынадай мазмұндағы 3-тармақпен толықтырылсын:
«3. Кәмелетке толмағандар қатысатын білім беру, тәрбиелеу, демалысты ұйымдастыру және сауықтыру, дене тәрбиесі және спорт, медициналық қамтамасыз ету, әлеуметтік қызметтер көрсету, мәдениет және өнер саласындағы еңбек қызметіне кәмелетке толмағандарға қатысты қылмыс жасағаны: кісі өлтіргені, денсаулығына қасақана зиян келтіргені, жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыс жасағаны үшін соттылығы бар немесе соттылығы болған адамдар жіберілмейді.»;
12) 28-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Тараптардың деректемелері өзгерген кезде еңбек шартына тиісті өзгерістер енгізіледі.»;
3-тармағындағы «танылады» деген сөзден кейін «және қолданылмауға тиіс» деген сөздермен толықтырылсын;
13) 29-баптың 1-тармағының 2) тармақшасында:
екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Еңбек шартының мерзімі ұзартылған кезде, ол белгіленбеген мерзімге жасалған болып есептеледі.»;
мынадай мазмұндағы үшінші және төртінші бөліктермен толықтырылсын:
«Бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге шарт жасасқан қызметкермен еңбек шарты, ол атқаратын еңбек функциясы бойынша қайтадан жасалған жағдайда, ол да белгіленбеген мерзімге жасалған болып есептеледі.
Осы тармақтың 2) тармақшасының екінші және үшінші бөліктерінің ережесі еңбек қызметін шетелдік жұмысшы күшін тартуға арналған рұқсаттың негізінде жүзеге асыратын тұлғаларға қолданылмайды.»;
төртінші бөліктегі «тәулік» деген сөз «соңғы жұмыс күні (ауысым)» деген сөздермен ауыстырылсын;
14) 31-баптың 1-тармағының 8) тармақшасындағы «көшірмесі қажет.» деген сөздер «көшірмесі;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 9) тармақшамен толықтырылсын:
«9) кәмелетке толмағандар қатысатын білім беру, тәрбиелеу, демалысты ұйымдастыру және сауықтыру, дене тәрбиесі және спорт, медициналық қамтамасыз ету, әлеуметтік қызметтер көрсету, мәдениет және өнер саласында еңбек шартын жасасқан кезде соттылығының бар не жоқ екендігі туралы анықтама қажет.»;
2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Жұмыс беруші, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы баптың 1-тармағында көзделмеген құжаттарды талап етуге құқылы емес.»;
15) 33-бапта:
2-тармақтағы «үш күн мерзімде» деген сөздер «үш жұмыс күні ішінде» деген сөздермен ауыстырылсын;
3-тармақтың бірінші бөлігіндегі «тиісінше расталған» деген сөздер «жұмыс беруші растаған» деген сөздермен ауыстырылсын;
16) 34-бап мынадай мазмұндағы 5-1), 5-2) тармақшалармен толықтырылсын:
«5-1) аударылған міндетті зейнетақы жарналары туралы жинақтаушы зейнетақы қорынан үзінді көшірмелер;
5-2) жүргізілген әлеуметтік аударымдар туралы Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан мәліметтер;»;
17) 36-баптың 5-тармағының үшінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарын бітірген, оларды бітірген күннен бастап бір жылдан кешіктірмей алған мамандығы бойынша жұмысқа алғаш кіретін адамдарға;»;
18) мынадай мазмұндағы 40-1-баппен толықтырылсын:
«40-1-бап. Лауазымдарды қоса атқару (қызмет көрсету аймағының ұлғаюы) және уақытша болмаған қызметкердің міндеттерін орындау
Қызметкерге оның жазбаша келісуімен еңбек шартында айқындалған жұмыспен қатар, осы Кодекстің 131-бабына сәйкес қосымша еңбекақы үшін басқа немесе осындай лауазым бойынша қосымша жұмысты атқару тапсырылуы мүмкін.
Қызметкерге басқа лауазым бойынша тапсырылатын қосымша жұмыс лауазымдарды қоса атқару жолымен жүзеге асырылуы мүмкін. Қызметкерге өзінің лауазымы бойынша тапсырылатын қосымша жұмыс қызмет көрсету аймағын ұлғайту жолымен жүзеге асырылуы мүмкін. Уақытша болмаған қызметкердің міндеттерін еңбек шартында айқындалған жұмыстан босатпай орындау үшін, қызметкерге басқа, сондай-ақ сол өзінің лауазымы бойынша қосымша жұмыс тапсырылуы мүмкін.
Қызметкердің қосымша жұмыс атқаратын мерзімін, жұмыстың мазмұны мен көлемін жұмыс беруші қызметкердің жазбаша келісуімен белгілейді.
Басқа тарапты үш жұмыс күнінен кешіктірмей жазбаша нысанда ескерте отырып қызметкердің қосымша жұмысты атқарудан мерзімінен бұрын бас тартуына, ал жұмыс берушінің оны орындау туралы тапсырмасының күшін мерзімінен бұрын жоюына құқығы бар.»;
19) 45-бапта:
2-тармақта:
«жұмыс беруші қызметкерді анағұрлым жеңіл жұмысқа» деген сөздер «не кәсіби еңбекке жарамдылығынан айрылуы белгіленгенше жұмыс беруші қызметкерді анағұрлым жеңіл жұмысқа уақытша» деген сөздермен ауыстырылсын;
«залалдың» деген сөз «зиянның» деген сөзбен ауыстырылсын;
3-тармақтағы «ауысудан» деген сөз «уақытша ауысудан» деген сөздермен ауыстырылсын;
20) 48-баптың 2-тармағының бірінші бөлігі «еңбек жағдайларының» деген сөздерден кейін «осы баптың 1-тармағында көрсетілген себептер бойынша орын алған» деген сөздермен толықтырылсын;
21) 50-бапта:
мынадай мазмұндағы 2-1-тармақпен толықтырылсын:
«2-1. Толық материалдық жауаптылықты өзіне алғаны туралы жазбаша шарттың негізінде қызметкерге берілген мүліктің және басқа да құндылықтардың сақталуын қамтамасыз етпеген қызметкерді жұмыс берушінің жұмыстан шеттетуіне құқығы бар.»;
4-тармақ «мерзімге» деген сөзден кейін «жұмыс берушінің актісімен» деген сөздермен толықтырылсын;
22) 53-баптың 4-тармағы «шыққан» деген сөзден кейін «күнінің алдындағы жұмыс» деген сөздермен толықтырылсын;
23) 54-баптың 1-тармағында:
мынадай мазмұндағы 7-1) тармақшамен толықтырылсын:
«7-1) тиісті актімен расталған, алкогольдік, нашақорлық, уытқұмарлық масаңдық күйге түсіретін заттарды пайдалану фактісін анықтау үшін медициналық куәландырудан өтуден бас тартқан;»;
13) тармақша «қайталап орындамаған немесе» деген сөздерден кейін «қайталап» деген сөзбен толықтырылсын;
15) тармақшада:
«еңбек шартын жасасу» деген сөздерден кейін «не басқа жұмысқа ауыстыру» деген сөздермен толықтырылсын;
«еңбек шартын жасасудан» деген сөздерден кейін «немесе басқа жұмысқа ауысудан» деген сөздермен толықтырылсын;
18) тармақшадағы «жасаған жағдайларда бұзылуы мүмкін.» деген сөздер «жасаған;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 19) тармақшамен толықтырылсын:
«19) соттың ереуілді заңсыз деп тану туралы не ереуілді тоқтата тұру туралы шешімін қызметкердің назарына жеткізгеннен кейін ол ереуілге қатысуды жалғастырған жағдайларда бұзылуы мүмкін.»;
24) 55-баптағы «1) тармақшасында көзделген жағдайды» деген сөздер «1) және 17) тармақшаларында көзделген жағдайларды» деген сөздермен ауыстырылсын;
25) 56-бапта:
3-тармақтағы «медициналық-әлеуметтік сараптама қорытындысымен» деген сөздер «медициналық қорытындымен» деген сөздермен ауыстырылсын;
6-тармақта:
бірінші бөлік «бастамасы бойынша» деген сөздерден кейін «осы Кодекстің 54-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес» деген сөздермен толықтырылсын;
екінші бөлік «жоқ болған жағдайда» деген сөздерден кейін «қызметкерлердің өкілдерімен келісім бойынша шығарылған» деген сөздермен толықтырылсын;
мынадай мазмұндағы 7, 8-тармақтармен толықтырылсын:
«7. Қызметкердің жұмыста осы Кодекстің 54-бабы 1-тармағының 7) тармақшасында көрсетілген жай-күйде болуы медициналық қорытындымен расталуға тиіс.
Қызметкерді медициналық куәландыруға жіберу туралы шешімді жұмыс беруші уәкілеттік берген лауазымды тұлға қабылдайды.
Қызметкер медициналық куәландырудан өтуден бас тартқан жағдайда тиісті акт жасалады.
8. Осы Кодекстің 54-бабы 1-тармағының 17) тармақшасына сәйкес еңбек шартын бұзуға, қызметкер еңбекке жарамсыздығы парағын ұсынғаннан кейін жол беріледі.»;
26) 57-баптың 4-тармағы «Егер» деген сөзден кейін «жазбаша хабарланған күннен бастап» деген сөздермен толықтырылсын;
27) 58-баптың 1-тармағында:
1) тармақшадағы «үш күн мерзімнен кешіктірілмей» деген сөздер алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
«2-1) жергілікті атқарушы органдар шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсатты қайтарып алған кезде;»;
28) 58, 59, 61-баптардың тақырыбындағы «тоқтату» деген сөзден кейін «негіздері» деген сөзбен толықтырылсын;
29) 59-бапта:
1-тармақтың 4) тармақшасы «қызметкер» деген сөзден кейін «уақытша» деген сөзбен толықтырылсын;
3-тармақ «демалысы кезеңінде» деген сөздерден кейін «осы баптың 1-тармағында көрсетілген мән-жайлар бойынша» деген сөздермен толықтырылсын;
30) 61-бапта:
1-тармақ мынадай мазмұндағы 3-2) тармақшамен толықтырылсын:
«3-2) осы Кодекстің 26-бабының 3-тармағында аталған адаммен еңбек шарты жасалған;»;
2-тармақтағы «онымен еңбек шарты жасалады» деген сөздер «еңбек шартына тиісті өзгерістер енгізіледі» деген сөздермен ауыстырылсын;
3-тармақтағы «1), 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда» деген сөздер «1) тармақшасында көзделген жағдайда» деген сөздермен ауыстырылсын;
31) 63-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Еңбек шарты тоқтатылған күні еңбек кітапшасын қызметкердің болмауына не оны алудан бас тартуына байланысты беру мүмкін болмаған жағдайда, жұмыс беруші он жұмыс күні ішінде қызметкерге еңбек кітапшасын алуға келуінің қажеттілігі туралы немесе оны поштамен жіберуге оның келісім беруі туралы хабарлама жіберуге міндетті.»;
32) 65-бапта:
3) тармақша «оның өзі» деген сөздерден кейін «не қызметкерге алдын ала хабарлаған және оның келісімін алған уәкілетті мемлекеттік органдар» деген сөздермен толықтырылсын;
6) тармақша алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы 8) тармақшамен толықтырылсын:
«8) жеке деректері өзгерген жағдайда қызметкер бұл туралы он жұмыс күні ішінде жұмыс берушіге хабарлауға міндетті.»;
33) 73-баптың 5-тармағының 3) тармақшасы «демалыста» деген сөзден кейін «немесе вахтааралық демалыста» деген сөздермен толықтырылсын;
34) 74-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«304-бапта көзделген жағдайларда тәртіптік жазалар ереуілді заңсыз деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап бір айдан кешіктірілмей қолданылады.»;
35) 97-бапта:
2-тармақтағы «рұқсаты» деген сөз «актісі» деген сөзбен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 4-тармақпен толықтырылсын:
«4. Ұлттық және мемлекеттік мерекелер кезеңінде, сондай-ақ осы Кодекстің 96-бабының 4-тармағында көзделген жағдайларда жұмыс уақытын ұтымды пайдалану мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі демалыс күндерін басқа жұмыс күндеріне ауыстыруға құқылы.»;
36) 100-бап мынадай мазмұндағы 2-1-тармақпен толықтырылсын:
«2-1. Қызметкерлерге жыл сайынғы ақылы еңбек демалысының мынадай түрлері беріледі:
1) жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы;
2) ақы төленетін жыл сайынғы қосымша еңбек демалысы.»;
37) 101-бапта:
тақырыбы «Жыл сайынғы» деген сөздерден кейін «негізгі» деген сөзбен толықтырылсын;
мәтіні «жыл сайынғы» деген сөздерден кейін «негізгі» деген сөзбен толықтырылсын;
38) 104-баптың 3) тармақшасы «жарамсыздығына» деген сөзден кейін «, оның ішінде жүктілігіне және босануына орай демалыста болған уақытына» деген сөздермен толықтырылсын;
39) 105-баптың 5-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Жыл сайынғы еңбек демалысына ақы төлеу ол басталардан күнтізбелік үш күннен кешіктірілмей, ал еңбек демалысы кестеден тыс берілген жағдайда - ол берілген күннен бастап күнтізбелік үш күннен кешіктірілмей жүргізіледі.»;
40) 107-баптың 1-тармағында:
«еңбек шартында, ұжымдық шартта,» деген сөздер алып тасталсын;
«кестесінде белгіленеді» деген сөздерден кейін «не тараптардың келісімімен белгіленеді» деген сөздермен толықтырылсын;
41) 108-бапта:
тақырыбындағы «немесе ұзартудың» деген сөздер алып тасталсын;
1-тармақтың үшінші абзацындағы «ауыстырылуы немесе ұзартылуы мүмкін» деген сөздер «ауыстырылады» деген сөзбен ауыстырылсын;
2-тармақтағы «ғана ұзартылуы немесе ауыстырылуы мүмкін» деген сөздер «ауыстырылады» деген сөзбен ауыстырылсын;
42) 127-бап «үстеме уақыттағы жұмысқа» деген сөздерден кейін «қызметкердің тарифтік ставкасын (лауазымдық айлықақысын) негізге ала отырып» деген сөздермен толықтырылсын;
43) 131-баптың 1-тармағында «басқа лауазым бойынша қосымша жұмыс орындайтын немесе» деген сөздер «басқа немесе осындай лауазым бойынша қосымша жұмыс орындайтын не» деген сөздермен ауыстырылсын;
44) мынадай мазмұндағы 10-1-тараумен толықтырылсын:
«10-1-тарау. Ұлттық біліктілік жүйесі
138-1-бап. Осы тарауда пайдаланылатын ұғымдар
Осы тарауда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) ұлттық біліктілік жүйесі - мамандардың біліктілігіне еңбек нарығы тарапынан сұраныс пен ұсыныстарды құқықтық және институционалдық реттеу тетіктерінің жиынтығы;
2) ұлттық біліктілік шеңбері - еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау;
3) салалық біліктілік шеңберлері - салада танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау;
4) кәсіби стандарт - кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне және құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт.
138-2-бап. Ұлттық біліктілік жүйесінің құрылымы
Ұлттық біліктілік жүйесі мыналарды:
1) ұлттық біліктілік шеңберін;
2) салалық біліктілік шеңберлерін;
3) кәсіби стандарттарды;
4) маманның кәсіби даярлығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растауды қамтиды.
138-3-бап. Ұлттық біліктілік шеңбері
1. Ұлттық біліктілік шеңбері кәсіби қызметтің жалпы сипаттамаларын әрбір біліктілік деңгейі үшін сипаттаудан тұрады.
2. Ұлттық біліктілік шеңберін әзірлеуді және бекітуді еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган жұмыс берушілердің республикалық бірлестіктерінің және қызметкерлердің республикалық бірлестіктерінің пікірін ескере отырып, білім беру саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен бірлесіп жүргізеді.
138-4-бап. Салалық біліктілік шеңберлері
1. Салалық біліктілік шеңберлері ұлттық біліктілік шеңбері негізінде экономикалық қызметтің нақты саласында әзірленеді.
2. Салалық біліктілік шеңбері салада орындалатын жұмыстардың күрделілігіне және пайдаланылатын білім, машықтар мен құзырет сипатына қарай деңгейлер бойынша маманның біліктілігіне қойылатын талаптарды жіктейді.
3. Салалық біліктілік шеңберін әзірлеуді және бекітуді тиісті қызмет салаларының уәкілетті мемлекеттік органдары жұмыс берушілердің салалық бірлестіктерінің және қызметкерлердің салалық бірлестіктерінің пікірін ескере отырып жүргізеді.
138-5-бап. Кәсіби стандарттар
1. Кәсіби стандарттарды әзірлеуді тиісті қызмет салаларының уәкілетті мемлекеттік органдары жұмыс берушілердің салалық бірлестіктерімен және қызметкерлердің салалық бірлестіктерімен бірлесіп жүзеге асырады.
2. Кәсіби стандарттардың құрылымын, оларды әзірлеу, қайта қарау, сынақтан өткізу және қолдану тәртібін еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган жұмыс берушілердің республикалық бірлестіктерімен және қызметкерлердің республикалық бірлестіктерімен келісім бойынша айқындайды.
3. Кәсіби стандарттарды бекітуді тиісті қызмет салаларының уәкілетті мемлекеттік органдары еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша олар белгілеген тәртіппен жүргізеді.
4. Еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган Кәсіби стандарттар тізілімін жүргізуді өзі белгілеген нысан бойынша жүзеге асырады.
138-6-бап. Мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау
1. Маман құзыретінің сәйкестігі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттелген ұйымдар жүзеге асыратын біліктілік сәйкестігін растау негізінде айқындалады.
2. Мамандардың біліктілік сәйкестігін растау және біліктілігін беру тәртібін бекітуді тиісті қызмет салаларының уәкілетті мемлекеттік органдары жұмыс берушілердің республикалық бірлестіктерінің және қызметкерлер бірлестіктерінің пікірін ескере отырып жүзеге асырады.»;
45) 140-баптың 2-тармағының 2) тармақшасындағы «білім беру ұйымдарында жүргізеді.» деген сөздер «білім беру ұйымдарында;» деген сөздермен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 3) тармақшамен толықтырылсын:
«3) кадрларды кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын өзге де ұйымдарда жүргізеді.»;
46) 159-баптың 3-1-тармағының 4) тармақшасындағы «кезінде төленбейді.» деген сөздер «кезінде;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 5) тармақшамен толықтырылсын:
«5) жыл сайынғы ақылы еңбек демалысымен сәйкес келетін уақытша еңбекке жарамсыз күндер үшін төленбейді.»;
47) 185-бапта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«185-бап. Еңбек шартының тоқтатылуын шектеу»;
2-тармақ «қорытынды ұсынса,» деген сөздерден кейін «жоқ қызметкерді алмастыру жағдайларын қоспағанда,» деген сөздермен толықтырылсын;
48) 186-баптың 1-тармағындағы «Әйелдердің» деген сөз «Әйелдердің еңбегін пайдалануға тыйым салынатын жұмыстардың тізіміне сәйкес әйелдердің» деген сөздермен ауыстырылсын;
49) 189-баптағы «үш жасқа толмаған баласы (балалары) бар әйелдің, үш жасқа дейінгі баланы анасыз тәрбиелеп отырған әкенің, асырап алушының» деген сөздер «үш жасқа дейінгі баласы бар ата-ананың (асырап алушының) біреуінің» деген сөздермен ауыстырылсын;
50) 191-бап мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Жүкті әйелге қолайсыз өндірістік факторлар әсерін болдырмайтын басқа жұмыс берілгенге дейін, әйел осының салдарынан өткізіп алған барлық жұмыс күндері үшін жұмыс берушінің қаражаты есебінен орташа жалақысы сақтала отырып, жұмыстан босатылуға тиіс.»;
51) 193-баптың 1-тармағы «күнге дейін» деген сөздерден кейін «өтініші және белгіленген тәртіппен берілген еңбекке жарамсыздық парағы негізінде» деген сөздермен толықтырылсын;
52) 195-бапта:
1-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«3) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы іс жүзінде тәрбиелеп отырған әжесіне, атасына, басқа туысына немесе қамқоршысына;»;
мынадай мазмұндағы 5-тармақпен толықтырылсын:
«5. Бала үш жасқа толғанға дейін бала күтімі бойынша жалақысы сақталмайтын демалыс аяқталғанға дейін жұмысқа шыққан жағдайда, қызметкер жұмыс берушіге өзінің ниеті туралы жұмыс басталуынан бір ай бұрын ескертуге міндетті.»;
