3. Соттың талап-арызды қанағаттандыруға құқықты танитын заңды күшiне енген үкiмi сот үшiн осы бөлiгiнде оның азаматтық iс қарауы кезiнде мiндеттi.
4. Қылмыстық iзге түсу органы қаулысының сот үшiн мiндеттi күшi болмайды.
4-бөлім. Iс жүргізулік мәжбүрлеу шаралары
17-тарау. Сезіктін ұстау
132-бап. Ұстауға негiз
1. Қылмыс жасады деп сезiк келтiрiлген адамды ұстау - оның қылмысқа қатыстылығын анықтау және оған қамауға алу түрiндегi бұлтартпау шарасын қолдану туралы мәселенi шешу мақсатында қолданылатын iс жүргiзулiк мәжбүрлеу шарасы.
2. Қылмыстық iзге түсудi жүзеге асырушы орган мына негiздердiң бiрi болған жағдайда:
1) ол адам қылмыс жасау кезiнде немесе тiкелей оны жасағаннан кейiн ұсталғанда;
2) көрген адамдар, оның iшiнде жәбiрленушiлер қылмыс жасаушы ретiнде ол адамды тура көрсетсе не ол адам осы Кодекстiң 133-бабында көзделген тәртiппен ұсталса;
3) ол адамда немесе оның киiмiнде, өзiнде немесе оның тұратын үйiнде қылмыстың анық iзi табылған кезде;
4) жедел iздестiру қызметiнiң заңға сәйкес алынған материалдарында ол адамға қатысты ол жасаған немесе дайындап жатқан ауыр немесе аса ауыр қылмыс туралы анық деректер болған кезде бас бостандығынан айыру түрiнде жаза қолданылуы мүмкiн болатын қылмыс жасағандығына күдiк келтiрiлген адамды ұстауға құқылы.
3. Адамның қылмыс жасағандығына сезiктенуге негiз беретiн өзге де деректер болған кезде ол адам жасырынуға әрекет жасаған не оның тұрақты тұратын жерi болмаған, немесе сезiктiнiң жеке басы анықталмаған жағдайларда ғана ұсталады.
133-бап. Азаматтардың қылмыс жасаған адамдарды
ұстауға құқығы
1. Жәбiрленушiнiң, сондай-ақ кез келген өзге де азаматтың жаңа қол сұғушылық жасау мүмкiндiгiнiң жолын кесу мақсатымен қылмыс жасаған адамды ұстауға құқығы бар.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген жағдайларда ұсталған адамға ол қарсылық көрсеткен кезде Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 33-бабында көзделген шекте дене күшi мен басқа да құралдар қолданыла алады. Егер ұсталған адамда қару немесе өзге де қауiптi заттар немесе қылмыстық iс үшiн мәнi бар заттар бар деп ұйғаруға негiз болса, оны ұстаған азамат ұсталушының киiмiн тексеруге және құқық қорғау органдарына немесе өзге де мемлекеттiк өкiмет органдарына беру үшiн ондағы заттарды алуға құқылы.
134-бап. Қылмыс жасады деп сезiк келтiрiлген адамды
ұстау тәртiбi
1. Ұсталған адамды анықтау органына немесе алдын ала тергеу органына әкелгеннен кейiн үш сағаттан аспайтын мерзiмде тергеушi немесе анықтаушы ұстаудың негiзi мен дәлелдерi, жерi мен уақыты (сағаты мен минутын көрсете отырып), жеке тiнтудiң нәтижелерi, сондай-ақ хаттама жасалған уақыт көрсетiлетiн хаттама жасайды. Хаттама ұсталған адамға жарияланады және бұл ретте оған осы Кодекстiң 68-бабында көзделген сезiк келтiрiлген адамның құқықтары, соның iшiнде оның қорғаушы шақыру және соның қатысуымен жауап беру құқығы түсiндiрiлiп, бұлар хаттамада көрсетiледi. Ұстау хаттамасына оны жасаған адам мен ұсталған адам қол қояды. Жүргiзiлген ұстау туралы анықтаушы мен тергеушi ұстау хаттамасы жасалған сәттен бастап он екi сағаттың iшiнде прокурорға жазбаша хабарлауға мiндеттi.
2. Ұсталған адамнан осы Кодекстiң ережелерiне сәйкес жауап алынуға тиiс.
135-бап. Ұсталған адамды жеке тiнту
Ұстауды жүзеге асырған адам ұсталған адамды қару бар деп ұйғаруға негiз болған не ол өзiнiң қылмыс жасағандығын айғақтайтын дәлелдемелерден құтылуға тырысқан жағдайларда немесе өзге де қажеттi жағдайларда осы Кодекстiң 233-бабында көзделген ережелердi сақтай отырып, ұсталған адамға дереу жеке тiнту жүргiзуге құқылы.
136-бап. Қылмыс жасады деген сезiк бойынша ұсталған
адамды босатудың негiздерi
1. Қылмыс жасады деген сезiк бойынша ұсталған адам, егер:
1) қылмыс жасады деген сезiк расталмаса;
2) ұсталған адамға қамауға алу түрiндегi бұлтартпау шарасын қолдануға негiз болмаса;
3) ұстау осы Кодекстiң 134-бабының талаптарын бұзу арқылы жүргiзiлсе, анықтаушының, тергеушiнiң, прокурордың қаулысы бойынша босатылуға жатады.
2. Ұсталу кезiнен бастап жетпiс екi сағаттың iшiнде сезiктiге қатысты осы Кодексте белгiленген тәртiппен қамауға алу түрiндегi бұлтартпау шарасы таңдалуға тиiс немесе ол босатуға жатады.
3. Егер ұсталған кезден бастап жетпiс екi сағаттың iшiнде ұсталушыны ұстау орнының бастығына анықтаушының, тергеушiнiң ұсталған адамға бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алуды қолдану туралы прокурор санкцияландырған қаулысы келiп түспесе, ұстау орнының бастығы ұсталушыны өзiнiң қаулысымен бiрден босатады және ол туралы iс жүргiзiп жатқан адамға және прокурорға хабарлайды.
4. Ұсталған адамды ұстау орны әкiмшiлiгiнiң бастығы осы баптың үшiншi бөлiгiнiң талаптарын орындамаған жағдайда заңмен белгiленгендей жауапты болады.
5. Ұсталған адамды босату кезiнде соңғысына оны кiм ұстағандығы, ұстаудың негiзi, орны және уақыты, босатудың негiзi мен уақыты көрсетiлетiн анықтама берiледi.
ҚР 05.05.00 ж. N 47-II ; 16.07.01 ж. N 244-II Заңдарымен 137-бап өзгертілді
137-бап. Қылмыс жасады деген сезiк бойынша ұсталғандарды
қамауда ұстаудың тәртiбi
Қылмыс жасады деген сезiк бойынша ұсталғандар уақытша ұстау изоляторларында ұсталады. Қылмыс жасады деген сезiкпен ұсталған әскери қызметшiлер мен жазасын бас бостандығынан айыру түрiнде өтеп жүрген адамдар тиiсiнше абақтыларда және Қазақстан Республикасы Әділет министрлiгiнiң бас бостандығынан айыру түрiндегi жазаны орындайтын қылмыстық-атқару жүйесiнiң мекемелерiнде де ұсталуы мүмкiн. Осы Кодекстiң 65-бабының үшiншi бөлiгiнде көзделген жағдайларда қылмыс жасады деген сезiкпен ұсталғандар анықтау органының бастығы ұйғарған арнайы бейiмделген үй-жайларда ұсталады.Қылмыс жасады деген сезiк бойынша ұсталған адамдарды қамауда ұстаудың тәртiбi мен шарттары заңдармен белгiленедi.
138-бап. Сезiктiнiң туыстарына оның
ұсталғандығы туралы хабарлау
1. Анықтаушы, тергеушi он екi сағаттың iшiнде оның отбасының кәмелетке толған мүшелерiнiң бiреуiне, ал олар болмаған жағдайларда басқа туыстарына немесе жақын адамдарына сезiктiнiң ұсталғандығы және оның қай жерде екендiгi туралы хабарлауға немесе мұндай хабарлау мүмкiндiгiн сезiктiнiң немесе айыпталушының өзiне беруге мiндеттi.
2. Егер ұсталған адам басқа мемлекеттiң азаматы болып табылса, онда аталған мерзiмде ол мемлекеттiң елшiлiгi, консулдығы немесе өзге де өкiлдiгi хабардар етiлуге тиiс.
3. Iстiң ерекше сипаты талап ететiн айрықша жағдайлар кезiнде тергеудiң бастапқы кезеңiнiң құпиясын сақтауды тиiсiнше қамтамасыз ету мақсатында прокурордың, оның орынбасарының санкциясымен көрсетiлген адамдарға хабарлау, сезiктi кәмелетке толмаған болып табылған жағдайды қоспағанда, ұстау кезiнен бастап жетпiс екi сағат бойы жүргiзiлмеуi мүмкiн.
18-тарау. Бұлтартпау шаралары
139-бап. Бұлтартпау шараларын қолдану үшiн негiздер
Айыпталушы анықтаудан, алдын ала тергеуден немесе соттан жасырынады, не iстi сотта объективтi зерттеуге және талдауға бөгет жасайды, немесе қылмыстық әрекетпен шұғылдануды жалғастырады деп ойлауға жеткiлiктi негiздер болған кезде, сондай-ақ үкiмнiң орындалуын қамтамасыз ету үшiн қылмыстық процестi жүргiзушi орган өз өкiлеттiгi шегiнде ол адамға осы Кодекстiң 140-бабында көзделген бұлтартпау шараларының бiрiн қолданады.
140-бап. Бұлтартпау шаралары
Бұлтартпау шаралары:
1) ешқайда кетпеу және өзiн дұрыс ұстау туралы қол қойдыру;
2) жеке кепiлдiк беру;
3) әскери қызметшiнi әскери бөлiм командованиесiнiң бақылауына беру;
4) кәмелетке толмағанды қарауға беру;
5) кепiл болу;
6) үйде қамауда ұстау;
7) қамау болып табылады.
141-бап. Бұлтартпау шараларын таңдау кезiнде
ескерiлетiн мән-жайлар
Бұлтартпау шарасы және оның қайсысын қолданудың қажеттiгi туралы мәселенi шешу кезiнде осы Кодекстiң 139-бабында аталған мән-жайлармен қатар, тағылған айыптаудың ауырлығы, айыпталушының жеке басы, оның жас мөлшерi, денсаулық жағдайы, отбасы жағдайы, немен шұғылданатындығы, мүлiктiк жай-күйi, тұрақты тұратын жерiнiң бар-жоғы және басқа мән-жайлар ескерiлуге тиiс.
142-бап. Сезiктiге қатысты бұлтартпау шараларын қолдану
1. Сезiктiге қатысты бұлтартпау шаралары ерекше жағдайларда осы Кодекстiң 139-бабында көзделген негiздер болған кезде және 141-бабында көрсетiлген мән-жайлар ескерiле отырып қолданылуы мүмкiн. Бұл реттегi айыптау сезiктiге бұлтартпау шарасы қолданылған кезден бастап он тәулiктен кешiктiрiлмей, ал егер сезiктi адам ұсталып, содан кейiн қамауға алынса, - ұсталған кезден бастап осындай мерзiмде тағылуға тиіс. Егер бұл мерзiмде айып тағылмаса, бұлтартпау шарасы дереу тоқтатылады.
2. Егер осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған мерзiм аяқталғанға дейiнгi жиырма төрт сағатта қамауда ұстау орнының бастығына оған қатысты бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алу қолданылған сезiктiге айып тағу туралы хабар келiп түспесе, қамауға ұстау орнының бастығы ол туралы қылмыстық iстi жүргiзушi органға немесе адамға, сондай-ақ прокурорға хабарлауға мiндеттi. Егер осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көрсетiлген мерзiм аяқталған кезде бұлтартпау шарасын тоқтату немесе сезiктiге айып тағу туралы тиiстi шешiм келiп түспесе, қамауға ұстау орны әкiмшiлiгiнiң басшысы көшiрмесiн жиырма төрт сағаттың iшiнде қылмыстық iстi жүргiзушi органға немесе адамға және прокурорға жолдайтын өзiнiң қаулысымен оны босатады.
3. Қамауға ұстау орны әкiмшiлiгiнiң басшысы осы баптың екiншi бөлiгiнің талаптарын орындамаған жағдайда заңмен белгiленгендей жауапты болады.
143-бап. Бұлтартпау шараларын қолдану тәртiбi
1. Айыпталушыға (сезiктiге) бiр мезгiлде екi және одан да көп бұлтартпау шараларын қолдануға болмайды.
2. Қылмыстық процестi жүргiзушi орган бұлтартпау шараларын қолдану туралы адамға ол сезiктi болған немесе айыпталатын қылмыс пен осы бұлтартпау шарасын қолдану үшiн негiздiң көрсетiлуiн қамтитын қаулы шығарады. Қаулының көшiрмесi соған қатысты шығарылған адамға тапсырылады және онымен бiр мезгiлде оған осы Кодексте көзделген бұлтартпау шарасын қолдану туралы шешiмге шағымданудың тәртiбi түсiндiрiледi.
3. Сезiктi, айыпталушы оны болдырмау үшiн осы Кодекстiң 144,145 , 146 , 147 , 148 , 149-баптарында көзделген шаралар қолданылған әрекеттердi жасаған жағдайда оған неғұрлым қатаң бұлтартпау шарасы қолданылады, ол туралы айыпталушыға, сезiктiге тиiстi қаулының көшiрмесiн тапсыру кезiнде жариялануы тиiс.
144-бап. Ешқайда кетпеу және өзiн дұрыс ұстау
туралы қолхат беру
Ешқайда кетпеу және өзiн дұрыс ұстау туралы қолхат беру қылмыстық процестi жүргiзушi органның сезiктiден, айыпталушыдан анықтаушының, тергеушiнiң немесе соттың рұқсатынсыз тұрақты немесе уақытша тұратын жерiнен кетпеуге, сотта iстi тергеуге және қарауға кедергi келтiрмеуге, белгiленген мерзiмде қылмыстық процестi жүргiзушi органның шақыруы бойынша келуге жазбаша мiндеттемесiн алуынан тұрады.
145-бап. Жеке кепiлдiк
1. Жеке кепiлдiк сенiмге ие болған адамдардың олар сезiктiнiң немесе айыпталушының өзiн дұрыс ұстауына және олардың қылмыстық процестi жүргiзушi органның шақыруы бойынша келетiндiгiне кепiлдiк беретiндiгi туралы жазбаша мiндеттемесiнен тұрады. Кепiлдiк берушiлердiң саны екеуден кем болмайды.
2. Бұлтартпау шаралары ретiндегi жеке кепiлдiктi таңдауға тек кепiлдiк берушiлердiң жазбаша өтiнiшi мен оған қатысты кепiлдiк берiлетiн адамның келiсiмi бойынша ғана жол берiледi.
3. Кепiлдiк берушi оған қатысты өзi кепiлдiк беретiн адамның айыбының мәнi, кепiлдiк берушiнiң оған сезiктi, айыпталушы бұлтартпау үшiн осы шара қолданылған әрекеттi жасаған жағдайда ақшадай айып салынатындығынан тұратын жауаптылығы түсiндiрiлгендiгiн растайтын жеке кепiлдiгi туралы қолхат бередi.
4. Кепiлдiк берушi қылмыстық iс бойынша iс жүргiзудiң кез келген сәтiнде кепiлдiк беруден бас тартуға құқылы.
5. Сезiктi, айыпталушы оны болдырмау үшiн жеке кепiлдiк қолданылған әрекеттердi жасаған жағдайда, әрбiр кепiлдiк берушiге сот осы Кодекстiң 160-бабында көзделген тәртiппен жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде ақшалай айып салуы мүмкiн.
146-бап. Әскери бөлiмдер командованиесiнiң әскери
қызметшiлердi байқауы
1. Әскери бөлiмдер командованиесiнiң әскери қызметшiлер немесе оқу жиынына шақырылған әскери мiндеттiлер болып табылатын сезiктiлердi, айыпталушыларды байқауы Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi мен Iшкi әскерлерiнiң жарғыларында көзделген және ол адамдардың тиiстi мiнез-құлқы мен олардың қылмыстық процестi жүргiзушi органның шақыруы бойынша келуiн қамтамасыз етуге тиiстi шаралардың қолданылуынан тұрады.
2. Әскери бөлiмнiң командованиесiне ол бойынша аталған бұлтартпау шарасы таңдалған iстiң мәнi туралы хабарланады. Әскери бөлiмнiң командованиесi: байқау орнатылғаны туралы осы бұлтартпау шарасын таңдаған органға жазбаша хабарлайды.
3. Сезiктi, айыпталушы оны болдырмау үшiн аталған бұлтартпау шарасы таңдалған әрекеттi жасаған жағдайда әскери бөлiмнiң командованиесi ол туралы осы бұлтартпау шарасын таңдаған органға жедел хабарлауға мiндеттi.
4. Өздерiне жүктелген байқау жөнiндегi мiндеттi орындамағанына кiнәлi адамдар заңдарда көзделген тәртiптiк жауаптылыққа тартылады.
147-бап. Кәмелетке толмағанды қарауына беру
1. Кәмелетке толмағанды ата-анасының, қамқоршыларының, қорғаншыларының немесе басқа да сенiмге ие адамдардың, сондай-ақ ол тұрып жатқан арнаулы балалар мекемесi әкiмшiлiгiнiң қарауына беру аталған адамдардың бiреуiнiң кәмелетке толмағанның тиiстi мiнез-құлқы мен оның қылмыстық процестi жүргiзушi органның шақыруы бойынша келуiн қамтамасыз етуiн өзiне қабылдайтын жазбаша мiндеттеме қабылдауынан тұрады.
2. Кәмелетке толмағанды ата-анасының және басқа да адамдардың қарауына беру тек олардың жазбаша өтiнiшi бойынша ғана мүмкiн болады.
3. Қарауына қабылдау туралы қолхат алынып қойылған кезде ата-аналарға, қамқоршыларға, қорғаншыларға, арнаулы балалар мекемелерi әкiмшiлiгi өкiлдерiне кәмелетке толмаған сезiк келтiрiлген немесе ол айыпталған қылмыстық сипаты туралы және қарауына алу жөнiндегi өздерiне қабылданған мiндеттерiн бұзған жағдайдағы олардың жауаптылығы туралы хабардар етiледi.
4. Қарауына кәмелетке толмаған берiлген адамдарға олар қабылдаған мiндеттемелерiн орындамаған жағдайда осы Кодекстiң 145-бабының бесiншi бөлiгiнде және 160-бабында көзделген жазалау шаралары қолданылуы мүмкiн.
148-бап. Кепiл
1. Кепiл сезiктiнiң, айыпталушының өзi не басқа жеке немесе заңды тұлға соттың депозитiне сезiктi, айыпталушы анықтау, тергеу органдарына немесе сотқа олардың шақыруы бойынша келуi жөнiндегi мiндеттерiн орындауын қамтамасыз етуге енгiзетiн ақшадан тұрады. Кепiл ретiнде прокурордың немесе соттың рұқсатымен басқа да бағалы заттар мен жылжымайтын мүлiк қабылдануы мүмкiн. Кепiлдiң бағалылығын дәлелдеу кепiл берушiге жүктеледi. Кепiлдiң сомасын айыптаудың ауырлығын, сезiктiнiң, айыпталушының жеке басын, кепiл берушiнiң мүлiктiк жағдайын ескере отырып, осы бұлтартпау шарасын таңдаған адам белгiлейдi. Аса ауыр қылмыс жасады деп айыпталған адамдарға қатысты кепiл қабылданбайды.
2. Кепiл прокурордың санкциясымен не соттың шешiмi бойынша ғана қабылданады.
3. Кепiлдiң мөлшерi: шағын ауырлықты қылмыс жасағандығына айыпталуы кезiнде - айлық есептiк көрсеткiштiң жүз еселенген мөлшерiнен; орта ауырлықтағы байқаусызда жасалған қылмысқа айыпталуы кезiнде - айлық есептiк көрсеткiштiң үш жүз еселенген мөлшерiнен; орташа ауырлықтағы қасақана қылмыс жасағандығына айыпталуы кезiнде айлық есептiк көрсеткiштiң бес жүз еселенген мөлшерiнен; ауыр қылмыс жасағандығына айыпталуы кезiнде - айлық есептiк көрсеткiштiң мың еселенген мөлшерiнен кем болмайды.
4. Кепiл берушiге, егер оның өзi сезiктi немесе айыпталушы болмаса, оған қатысты осы бұлтартпау шарасы қолданылатын адамның айыбының мәнi түсiндiрiледi. Кепiлдiң қабылданғандығы туралы сезiктiге, айыпталушыға осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген мiндеттерi түсiндiрiлгендiгi, ал кепiл берушiге сезiктi, айыпталушы шақыру бойынша келуден жалтарған жағдайда кепiл мемлекеттiң кiрiсiне айналатындығы туралы ескертiлгендiгi атап өтiлген хаттама жасалады. Хаттамаға осы бұлтартпау шарасын таңдап алған лауазымды адам, сезiктi, айыпталушы, сондай-ақ басқа адам болса кепiл берушi қол қояды. Соттың депозитiне кепiл енгiзiлгендiгi туралы хаттама мен құжат iстiң материалдарына қосылады, ал кепiл берушiге хаттаманың көшiрмесi тапсырылады.
5. Сезiктi, айыпталушы қылмыстық процестi жүргiзушi органның шақыруы бойынша келмеген жағдайда бұлтартпау шарасы неғұрлым қатаңырақ етiп өзгертiледi.
6. Осы баптың бесiншi бөлiгiнде көрсетiлген жағдайда прокурор сотқа кепiлдi мемлекеттiң кiрiсiне айналдыру туралы ұсыныс жолдайды. Сот кепiл берушi жоғары тұрған сотқа шағымдануы мүмкiн болатын тиiстi шешiм қабылдайды.
7. Қалған жағдайларда сот iстi тоқтату туралы үкiм немесе қаулы шығарған кезде кепiлдi кепiл берушiге қайтару туралы мәселенi шешедi.
8. Қылмыстық iс алдын ала тергеуде тоқтатылған кезде кепiл анықтау немесе алдын ала тергеу органының қаулысы бойынша кепiл берушiге қайтарылады.
149-бап. Үйде қамап ұстау
1. Үйде қамап ұстау сезiктiге, айыпталушыға қамауға алу түрiндегi бұлтартпау шарасын таңдауға мүмкiндiк беретiн шарттар болған, бiрақ адамды толықтай оқшаулау қажет бола қоймайтын немесе жасы, денсаулық жағдайы, отбасылық жағдайы және басқа да мән-жайлар ескерiле отырып, дұрыс емес деп ұйғарылған кезде осы Кодекстiң 150-бабында көзделген тәртiппен прокурордың санкциясымен не соттың шешiмi бойынша қолданылады.
2. Бұлтартпаудың аталған шарасын таңдау туралы қаулыда қамауға алынған адамға қолданылатын бостандығын нақты шектеу және белгiленген шектеулердiң сақталуына қадағалауды жүзеге асыру жүктелген орган немесе лауазымды адам көрсетiледi. Қамап ұсталатын адамға белгiлi бiр адамдармен қарым-қатынас жасауға, хат-хабар алуға және жөнелтуге, кез келген байланыс құралдарын пайдалану арқылы сөйлесуге тыйым салынуы, сондай-ақ тұрғын үйден шығуға шектеу белгiленуi мүмкiн. Қамап ұсталатын адамның тұрғылықты жерi күзетiлуi мүмкiн. Қажет болған кезде оның мiнез-құлқын қадағалау белгiленедi.
3. Үйде қамауда ұстаудың мерзiмi, оны ұзартудың және оған шағымданудың тәртiбi осы Кодекстiң 110,153-баптарында белгiленген ережелермен айқындалады.
ҚР 05.05.00 ж. N 47-II Заңымен 150-бап өзгертілді
150-бап. Қамауға алу
1. Қамауға алу бұлтартпау шарасы ретiнде прокурордың санкциясымен не соттың шешiмi бойынша ғана және тек заңмен екi жылдан артық мерзiмге бас бостандығынан айыру түрiндегi жаза көзделген қылмыс жасалғандығына айыпталушыға (сезiктiге) қатысты қолданылады. Ерекше жағдайларда бұл бұлтартпау шарасы заңмен екi жылдан артық емес мерзiмге бас бостандығынан айыру түрiнде жаза көзделген қылмыстар туралы iс бойынша айыпталушыға (сезiктiге) қатысты, егер:
1) оның Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын жерi болмаса;
2) оның жеке басы анықталмаса;
3) ол бұрын таңдалған бұлтартпау шарасын бұзса;
4) ол қылмыстық қудалау органдарынан немесе соттан жасырынуға тырысса немесе жасырынса, қолданылуы мүмкiн.
2. Тергеушi, анықтаушы бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алуды таңдау қажет болған кезде осы бұлтартпау шарасын таңдау туралы қаулы шығарады. Қаулыда айыпталушыны (сезiктiнi) күзетпен ұстау қажеттiгi туындаған себептер мен негiздер баяндалуы тиiс. Қаулымен бiрге аталған бұлтартпау шарасын таңдаудың негiздiлiгiн растайтын материалдар қоса берiледi. Егер бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алуды таңдау туралы қаулы сезiктiге, ұсталған адамға қатысты осы Кодекстiң 132,134-баптарына орай шығарылса, ол ұстау мерзiмi аяқталғанға дейiнгi алты сағаттан кешiктiрiлмей прокурорға ұсынылуы тиiс.
3. Бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алуды таңдау туралы қаулы материалдары прокуратураға түскен кезден бастап алты сағаттың iшiнде прокурордың кiдiрiссiз қарауына жатады.
4. Қамауға алуға санкция беру құқығы Қазақстан Республикасының Бас Прокурорына, Бас әскери прокурорға, олардың орынбасарларына, облыстардың прокурорларына, олардың орынбасарларына, аудандық және қалалық прокурорларға, сондай-ақ облыстардың, аудандық немесе қалалық прокурорлардың құқығында әрекет ететiн әскери, көлiктiк және басқа да прокурорларға және облыстар прокурорларының құқықтарында әрекет ететiн прокурорлардың орынбасарларына берiледi.
5. Прокурор заңмен көзделген негiздер болған кезде және осы Кодекстiң 139-бабында көзделген зардаптарды болдырмау мүмкiндiгi болмаған жағдайда басқа неғұрлым жұмсақ бұлтартпау шарасын таңдау жолымен айыпталушыны (сезiктiнi) қамауға алуға санкция бередi. Прокурор қамауға алуға санкция туралы мәселенi шешу кезiнде күзетпен ұстау үшiн негiз бар барлық материалдармен мұқият танысуға және айыпталушыдан (сезiктiден) жеке жауап алуға мiндеттi. Жауап алу кезiнде тергеушi, анықтаушы, қорғаушы, егер ол iске қатысатын болса, кәмелетке толмаған айыпталушының (сезiктiнiң) заңды өкiлдерi қатыса алады және қаралатын мәселе бойынша өзiнiң пiкiрiн айта алады.
6. Бұлтартпау шарасын таңдау туралы қаулы мен қамауға алу үшiн негiздер бар материалдарды қарап және айыпталушыдан (сезiктiден) жауап алып, прокурор айыпталушыға (сезiктiге) бұлтартпау шарасы түрiнде қамауға алуды қолдану туралы санкция бередi немесе санкция беруден бас тартады. Прокурордың санкциясы немесе санкция беруден бас тарту туралы белгiсi бар қаулы тергеушiге, анықтаушыға, айыпталушыға (сезiктiге) жолданады және жедел атқаруға жатады.
7. Прокурордың қамауға алуға санкция беруден бас тартуына жоғары тұрған прокурорға шағым берілуi мүмкiн. Прокурор осы бұлтартпау шарасын қолдануға санкция беруден бас тартқаннан кейiн, сондай-ақ осы Кодекстiң 110-бабында көзделген тәртiппен судья бұл бұлтартпау шарасын бұзғаннан кейiн нақ сол адамды, нақ сол iс бойынша қамауға алу жөнiнде санкция берудi сұрап, прокурорға қайталап өтiнiш жасау сол адамды қамауға алу қажеттiлiгiн негiздейтiн жаңа мән-жайлар пайда болған кезде ғана мүмкiн болады.
8. Егер сотталушыға қатысты бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алуды қолдану туралы мәселе сотта туындаса, ол туралы шешiмдi тараптардың өтiнiшi бойынша немесе өз бастамасымен сот қабылдап, ол туралы қаулы шығарылады.
9. Егер сезiктiге, айыпталушыға қамауға ұстау түрiнде бұлтартпау шарасын қолдану туралы өтiнiштi қанағаттандыруға жеткiлiктi негiздер болмаса, прокурор мен сот неғұрлым жеңiлiрек бұлтартпау шарасын қолдануға құқылы. Прокурор мен сот айыпталушыға (сезiктiге) қолданылған қамауға алу түрiндегi бұлтартпау шарасын немесе үйде қамап ұстауды кепiлге алмастыруға құқылы. Бұл жағдайда айыпталушы (сезiктi) келiсiлген сома iс жүзiнде соттың депозиттiк шотына енгiзiлгенге дейiн қамауда немесе үйде қамауда ұстауда қалады. Осыдан кейiн прокурордың, соттың қаулысы атқарылуға берiледi.
10. Анықтаушы, тергеушi, прокурор немесе сот осы Кодекстiң 138-бабында белгiленген тәртiппен бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алу қолданылатындығы туралы сезiктiнiң, айыпталушының туыстарына хабарлауға мiндеттi. Тергеудiң алғашқы кезеңдегi құпиясын сақтауды тиiсiнше қамтамасыз ету мақсатында iстiң ерекше сипаты мәжбүр ететiн айрықша мән-жайларда хабарлау прокурордың санкциясымен, аталған бұлтартпау шарасы кәмелетке толмағанға қолданылатын жағдайды қоспағанда, iс жүзiнде ұсталған кезден бастап он тәулiктен аспайтын мерзiмге кешiктiрiлуi мүмкiн.
151-бап. Бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алу қолданылған
сезiктiлер мен айыпталушыларды ұстау
Бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алу қолданылған сезiктiлер мен айыпталушылар тергеу изоляторларында ұсталады. Оларды ұстаудың тәртiбi мен ережелерi заңдармен белгiленедi.
152-бап. Бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алу қолданылған
сезiктiлер мен айыпталушыларды, ұсталғандарды ұстау
орындарында ұстау
Бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алу қолданылған сезiктiнi, айыпталушыны тергеу изоляторларына әкелу жердiң шалғайлығына немесе тиiстi қатынас жолдарының болмауына байланысты мүмкiн болмаған жағдайда мұндай адамдар прокурордың қаулысы бойынша, сондай-ақ прокурор, оның орынбасары санкцияландырған анықтаушының немесе тергеушiнiң қаулысы бойынша отыз тәулiкке дейiн уақытша ұстау изоляторларында ұсталады. Осындай тәртiппен ол адамда тергеу iс-әрекеттерiн жүргiзу немесе iстi соттың қарауы үшiн аталған мерзiмге тергеу изоляторларынан уақытша ұстау изоляторларына ауыстырылуы мүмкiн. Мұндай адамдарды қамауда ұстаудың тәртiбi мен шарттары заңдармен айқындалады.
153-бап. Қамауға алудың мерзiмдерi мен оларды
ұзартудың тәртiбi
1. Iс бойынша сотқа дейiнгi iс жүргiзу кезiнде қамауға алудың мерзiмi осы Кодексте көзделген ерекше жағдайларды қоспағанда, екi айдан аспайды.
2. Тергеудi екi айға дейiнгi мерзiмде аяқтау мүмкiн болмаған жағдайда және бұлтартпау шарасын өзгерту немесе тоқтату үшiн негiз болмаған кезде бұл мерзiмдi аудандық, қалалық прокурор және олармен теңестiрiлген әскери және өзге де прокурорлар тергеушiнiң дәлелдi өтiнiшi бойынша - үш айға дейiн, ал облыс прокуроры және оларға теңестiрiлген прокурорлар мен олардың орынбасарлары тергеушiнiң аудандық, қалалық прокурорлар мен олармен теңестiрiлген әскери және өзге де прокурорлар қолдаған дәлелдi өтiнiшi бойынша - алты айға дейiн ұзартуы мүмкiн.
