| № | Операциялар санаты | Ең озық қолжетімді технологиялар | Қосымша көрсеткіштер |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| 1. | Ыстық және салқын штамптау |
| 1) | Шикізатты және көмекші материалдарды сақтау және жұмыс істеу | Арнаулы әдістерді, мысалға қорғау шұңқырларын және дренажды пайдалану мен төгілулер мен ағып кетулерді жинау Майды ластанған дренаж суынан бөлу және қалпына келтірілген майды қайталама пайдалану Айырылған суды су тазарту құрылысында өңдеу | |
| 2) | Машиналық тазарту | Машинамен тазарту кезінде қоршау және мата сүзгілердің көмегімен шаң деңгейін төмендету Түтіннің жоғары ылғалдылығына байланысты мата сүзгілер қолданыла алмайтын жерлерде электр статикалық сүзгілер Отпен тазарту кезінде түзілетін қабыршақты/ұсақ жоңқаны бөлек жинау | |
| 3) | Қырнап өңдеу | Машинамен қырнау үшін қоршау және қолмен қырналау үшін қорғаныш қақпақтарымен жабдықталған кабинаны бөлу және мата сүзгілердің көмегімен шаңды азайту | |
| 4) | Ректификациялау үдерістері | Ректификацияның (қатты заттардың бөлінуі) барлық үдерістерінен суды тазарту және қайталама пайдалану Қабыршақты, жоңқаны және шаңды ішкі кәдеге жарату немесе кәдеге жаратуға сату | |
| 5) | Қайталама қыздыру және термикалық өңдеу пештері | Пештің құрылымына немесе пайдалану мен техникалық қызмет көрсетуге жатқызылатын жалпы шаралар Жедел немесе құрастырулық құралдармен тиеу уақытында ауаның артықшылығын және жылуды жоғалтуды төмендету Мыналар үшін жану жағдайларын оңтайландыру үшін пештер үшін отынды таңдау және автоматтауды/басқаруды қолдану - табиғи газ; - барлық газдар және газ қоспалары; - мұнай отыны (< 1 % S) Қазандықты қыздыру немесе суармалы салқындатуды үшін регенеративтік рекуперативтік жүйелерде тиелген шикізатты алдын ала қыздыру үшін пайдаланған газдың жылуын пайдалану NОх құрамын жағатын жанарғылардың екінші буыны | SО2 деңгейлері: <100мг/м3, < 400 мг/м3, 1700мг/м3дейін. Энергияны үнемдеу 25-50% және NОх шоғырлануын 50%-ға дейін төмендету NОх шоғырлануын 65 %-ға дейін төмендету |
| 6) | Таза желі | Содан кейін тазартумен суды шашу, бұл кезде қатты бөлшектер (темір тотықтары) бөлінеді және темірді кәдеге жарату үшін жиналады Ауаны мата сүзгілермен тазартумен және жиналған шаңды кәдеге жаратумен сору жүйелері | |
| 7) | Түзету және дәнекерлеу | Соратын қақпақтар және мата сүзгілермен содан кейінгі тазарту | |
| 8) | Құрамында ұсақ жоңқа және май бар технологиялық суды тазарту | Рецикуляция коэффициенті 95 %< жабық технологиялық циклдер Тазарту әдістерін оңтайлы үйлесуді пайдалану жолымен шығарындыларды төмендету | С3 < 20 мг/л Май:< 5 мг/л Ғе: <10 мг/л Сrбарлығы: < 0.2 мг/л Ni: < 0.2 мг/л Zn: < 2 мг/л |
| 9) | Көмірсутекті ластанудың алдын алу | Майды тұтынуды 50-70%-ға төмендету | Майды тұтынудың 50-70%-ға төмендеуі |
| 2. | Салқын прокат |
| 1) | Орамдарды жазып ашу | Сулық перделер, мата сүзгілермен және шаңды кәдеге жаратумен сору жүйесі | |
| 2) | Улау | Қышқылды тұтынуды төмендету жөніндегі шаралар: дұрыс сақтау жолымен болат коррозиясының алдын алу, болатты алғашқы механикалық тазарту, улаудың тиімді әдістерін пайдалану (бүрку, турбулентті улау), пайдалану мерзімі ішінде улау ванналарын механикалық сүзу және рециркуляция, ваннаны қалпына келтіру үшін иондық алмасу немесе электр диализ Қалпына келтірілген қышқылды рециркуляциялаумен қышқылды газ фазалық әдіспен регенерациялау жолымен немесе қайнап жатқан қабатта (немесе эквиваленттік үдеріс) пайдаланылған НСl қайталама пайдалану Толық жабылған жабдық немесе қақпақтармен және сорудан кейін ауаны тазартумен жабдықталған жабдықтар Бос күкірт қышқылын кристалданумен қалпына келтіру; регенерациялық қондырғы үшін ауаны тазарту құрылғылары Қышқыл қоспаларын еркін (иондық алмасудың немесе электр диализдің бүйірлік фракциясы әдісімен) кәдеге жарату немесе қышқылды мына әдістермен регенерациялау: газ фазалық әдіспен; немесе буландырумен Н2О2, карбамид, және с.с. көмегімен тазарту немесе тазарту ваннасына немесе ИКВ-ға Н2О2 немесе карбамид қосумен NOх басу Балама: азотты қышқылсыз улауды пайдалану плюс жабық жабдық немесе қақпақтармен және сорудан кейін ауаны тазартумен жабдықталған жабдықтар Жылу алмастырғыш көмегімен тікелей емес қыздырумен қышқылды қыздыру | Шаң 20-50 мг/м3, НСl 2-30 мг/м3, SO2 50-100 мг/м3, СО 150 мг/м3, СO2 180000 мг/м3: NO2300-370 мг/м3 Шаң 10-20 мг/м3 НСl 2-30 мг/м3. Н2SO4 5-10 мг/м3 SO2 8-20 мг/м3 Шаң <10 мг/м3 НF < 2 мг/м3 NO2< 200мг/м3 HF<2мг/м3 NO2 <100мг/м3 Барлығы үшін: NOх 200-650 мг/м3 НF 2-7мг/м3 |
| 3) | Сарқынды суды барынша азайту | Құйылысты ішкі кәдеге жаратумен каскадтық жуу жүйесі (мысалға, улау ванналарында немесе жуу кезінде) «Қышқыл-жуғышты улау/регенерациялау» жүйесін мұқият жөнге келтіру және басқару | |
| 4) | Сарқынды суды тазарту | Бейтараптау, флокуляция және с.с. жолымен тазарту, мұнда жүйеден қышқыл суды шығарудан кету мүмкін емес («Сарқынды суларды тазарту» бөлімін қара) | Салымды заттар (С3) < 20мг/л Май: < 5мг/л Ғе: < 10 мг/л1 Сr: < 0.2мг/л Ni: < 0.2мг/л2 Zn: < 2 мг/л |
| 5) | Эмульсиялар | Герметизацияны, құбырларды және т.б. уақтылы тексеру жолымен ластанулардың алдын алу, ағып кетулерді есептеу Эмульсиялардың сапасын тұрақты бақылау Қолдану мерзімін арттыру үшін эмульсияларды тазарту және қайталама пайдалану жолымен эмульсияның циркуляциясын қолдау Майдың құрамын азайту үшін пайдаланылған эмульсияны тазарту, мысалға, ультра сүзу немесе электролиттік бөлу жолымен | |
| 6) | Прокат және жұмсарту | Ластанған ауаны тұман аулағыштар көмегімен тазартумен сору жүйесі | Көмірсутектер: 5-15 мг/м3 |
| 7) | Майсыздандыру | Майсыздандыру ерітіндісін тазарту және қайталама пайдалану жолымен майсыздандырудың тоқтаусыз үдерісі Тазартудың қолайлы шаралары -механикалық әдістер және мембраналық сүзу Майдың құрамын төмендету үшін электролиттік бөлу немесе ультра сүзу жолымен пайдаланылған майсыздандыру ерітіндісін тазарту, бөлінген майлық фракцияны қайталама пайдалану, бөлінген суды төгуге дейін тазарту (бейтараптау және т.б.) Түтінді (булануларды) майсыздандыру және тазарту үшін сору жүйесі | |
| 8) | Күйдіруге арналған пештер | Тоқтаусыз жұмыс істейтін пештер үшін NОх шоғырлануын төмендетін жанарғыларды қолдану Регенеративтік және рекуперативтік жанарғыларды пайдаланған кезде жану үшін ауаны алдын ала қыздыру Шихтаны бөлінген газбен алдын ала қыздыру | Ауаны алдын ала қыздырмай NОх-250-400 мг/м3, 3 % О2. NОх үшін жағу нормасы 60 % (және СО үшін 87 %) |
| 9) | Жеткізу/майландыру | Созу қақпақтары және тұман аулағыштар және/немесе электр статистикалық сүзгілер Электр статистикалық майлау | |
| 10) | Түзету және дәнекерлеу | Сору қақпақтары және ауаны содан кейін мата сүзгілермен тазарту | Шаң: < 5-20 мг/м3 |
| 11) | Салқындату (машиналар және т.б.) | Жабық циклде жұмыс істейтін суды салқындатудың бөлек жүйелері | |
| 3. | Сымды созу |
| 1) | Ваннада улау | Тазарту ваннасының параметрлерін қатаң бақылау: температура және шоғырлану Будың жоғары эмиссиялары, мысалы жылытумен және жоғары шоғырлануымен тұз қышқылы бар улау ванналары үшін жаңа және бар қондырғыларда бүйірлік соруды орнату, сорылған ауаны тазарту | НСl: 20 мг/м3 |
| 2) | Улау | Каскадтық улау (өндіргіштік >15 000 тонна созбасын жылына) немесе Бос қышқыл фракциясын қалпына келтіру және улау қондырғысында қайталама пайдалану Пайдаланылған қышқылды сыртқы қалпына келтіру Пайдаланылған қышқылды қайталама екіншілік шикізат ретінде пайдалану Қабыршақты қышқылсыз жою, мысалға, сапаға сәйкестік жағдайында бөлшектеп шапшып тазарту көмегімен Кері ағыспен каскадтық шаю | |
| 3) | Құрғақ созу | Созу жылдамдығы >4 м/с созу машиналарын қоршау (және, егер қажет болса, экранды сүзгіге қосу) | |
| 4) | Дымқыл созу | Созудың майлау майын тазарту және қайталама пайдалану Майдың құрамын төмендету және/немесе қалдықтар көлемін азайту үшін пайдаланылған майлауды тазарту, мысалға, электролиттік эмульсияны химиялық ыдырату немесе ультра сүзу жолымен Пайдаланылған судың фракциясын тазарту | |
| 5) | Құрғақ және дымқыл созу | Сумен салқындатудың жабық жүйелері Сумен салқындатудың тік ағатын жүйелерін пайдалануды алып тастау | |
| 6) | Күйдіру пештері | Қорғаныс өнімділік газын жағу Сымды тұрақты күйдіру: Күйдіру үдерісін ұтымды ұйымдастыру және басқару шаралары Құрамында Рb бар қалдықтарды жаңбыр мен қардан қорғаумен сақтау Құрамында Рb бар қалдықтарды түсті металлургияда пайдалану үшін өңдеу Шынықты ванналары жұмысының тұйық схемасы | Рb < 5 мг/м3, СО <100мг/м3 ТОС <50мг/м3 |
| 4. | Қорытындыға үзіліссіз ыстық батыру |
| 1) | Майсыздандыру | Каскадтық майсыздандыру Майсыздандыратын ерітінділерді тазарту және жағу; тазартудың қажетті шаралары -механикалық әдістер және мембраналық сүзу Май құрамының азайту үшін пайдаланылған майсыздандырғыш ерітіндісін эмульсияның электролиттік ыдырауының немесе ультра сүзу көмегімен өңдеу; Бөлінген май фракциясын қайталама пайдалану; бөлінген су фракциясын өңдеу (бейтараптау және т.б.) Ластанған ауасы бар жабық резервуарлар және оны скруббермен немесе тұман аулағышпен тазарту Электролитті әкетуді төмендету үшін сығылатын білікшелерді пайдалану | |
| 2) | Жылулық өңдеу пештері | NOх құрамын төмендететін жанарғылар Регенеративтік және рекуперативтік жанарғылармен ауаны алдын ала қыздыру Жолақты алдын ала қыздыру Жылуды қалпына келтіру үшін пайдаланылған газды пайдаланумен буды өндіру | Ауаны алдын ала қыздырусыз NОх - 250-400 мг/м3 (3%O2); СО 100-200 мг/м3 |
| 3) | Қорытындыға батырумен қорғаныс жабындыны жағу | Цинк бар қалдықтардың, шлактың және гартмырыштың (цинк темір қорытпасы) бөлек жинақталуы және түсті металлургияда пайдаланумен қайта өңдеу | |
| 4) | Гальваникалық күйдіру | NOх құрамын төмендететін жандырғылар Жанудың регенеративтік және рекуперативтік жүйелері | Ауаны алдын ала қыздырусыз NOх - 250-400 мг/м3 (3% О2) |
| 5) | Майлау | Жолақтарды майлау үшін машиналарды қоршау Электр статистикалық майлау | |
| 6) | Фосфаттау және белсенсіздендіру/ хромдау | Технологиялық ванналарды қоршау Фосфаттау үшін ерітіндіні тазарту және қайталама пайдалану Белсенсіздендіру үшін ерітіндіні тазарту және қайталама пайдалану Сығылатын білікшені пайдалану Сарқынды суларды тазарту үшін қондырғыда жаттықтыру клетінде/шынықтыруда жұмсарту ерітіндісін жинақтау | |
| 7) | Сарқынды су | Тұндыруды, сүзуді және/немесе флотациялауды/шөгуді/іріткілеуді үйлестірумен пайдаланылған суды тазарту Суды тұрақты тазартудың қолданыста бар қондырғылары (оларда Zn<4 мг/л қол жеткізілетін бірегейлер) | С3 < 2мг/л Ғе < 10 мг/л Zn < 2 мг/л Ni < 0.2 мг/л Cr < 0.2 мг/л Pb < 0.5 мг/л Sn < 2 мг/л |
| 5. | Жаймаларды алиттеу (алюминдеу) |
| 1) | Улау | Жабық ванналар және сумен суарумен скрубберді жеделдету, улау үшін скрубберден және ваннадан сарқынды суды тазарту | HCl < 30 мг/м3 |
| 2) | Никельді жабынды | Жабық үдеріс, сумен суарумен скрубберді желдету | |
| 3) | Қорытындыға батырумен жабындыны жағу | Жабынды қалыңдығын бақылау үшін әуе пышақтар | |
| 4) | Майлау | Электр статикалық майлау машиналары | |
| 6. | Сымды жабу |
| 1) | Улау | Қоршалған жабдық немесе шатырлармен және сорылатын ауаны тазартумен жабдықталған жабдықтар Бір желінің өндіргіштігі жылына 15 000 тоннадан астам жаңа қондырғыларда каскадтық улау Бос қышқыл фракциясын қалпына келтіру Барлық қондырғылар үшін пайдаланылған қышқылды сыртқы қалпына келтіру Пайдаланылған қышқылды екіншілік шикізат ретінде қайталама пайдалану | HCl - 2-30 мг/м3 |
| 2) | Суды тұтыну | Каскадтық шаю, жаңа және барлық ірі қондырғыларда суды тұтынуды төмендету үшін басқа әдістермен үйлестіру мүмкін (> 15 000 тонна жылына) | |
| 3) | Сарқынды су | Физикалық-химиялық өңдеу жолмен сарқынды суды тазарту (бейтараптау, флокуляциялау және т.б.) | С3 < 20мг/л Ғе: < 10мг/л Zn: < 2мг/л Ni: < 0.2мг/л Сr < 0.2 мг/л Рb: < 0.5мг/л Sn: < 2мг/л |
| 4) | Қождамалау | Темірді тасымалдауды төмендетуге және ванналарды ұстауға бағытталған өндірісті ұтымды ұйымдастыру және үдерісті басқару Шлакты ванналарды жергілікті қалпына келтіру (темірдің бүйірлік фракциясын алып тастау) Қождаманың пайдаланылған ерітіндісін сыртқы қайта кәдеге жарату | |
| 7. | Цинктеу (гальванизациялау) |
| 1) | Майсыздандыру | Егер бөлшектер майдан толық бос болмаса, майсыздандыру тәсілдерін анықтау Тиімділікті арттыру үшін ваннаны оңтайлы, мысалға араластыру жолымен пайдалану Әрекетін көтеру үшін майсыздандыру ерітінділерін тазарту (беткі қабатын алу, центрифугалау және т.б.) және қайта циркуляция, май тұлбасын қайталама пайдалану немесе бактериялардың көмегімен орында тазартумен (майсыздандыру ерітіндісінен майларды алып тастау) «биологиялық майсыздандыру» | |
| 2) | Улау + жабындыны химиялық улату | «Араластырылған» сұйықтықтардан қалпына келтіру үдерісі жүзеге асырылмаса, (орында немесе бөгде мамандандырылған жеткізушілер арқылы) бөлек улау және улату Пайдаланылған улату ерітіндісін пайдалану (сыртқы немесе ішкі, мысалға, қождамаланатын қоспаны қалпына келтіру үшін) Қиыстырылған улау және химиялық улату жағдайында «араластырылған» сұйықтықтардан қасиеттерінің мәндерін қалпына келтіру, мысалға, қождамаларды өндіру, қышқылды қалпына келтіру және гальванизацияда қайталама пайдалану үшін немесе басқа бейорганикалық химикаттарды алу үшін пайдалану | |
| 3) | Тұз қышқылымен улау | Пайдаланылған улау ерітіндісінен бос қышқыл фракциясын қалпына келтіру немесе улау ерітіндісін сыртқы қалпына келтіру Қышқылдан мырышты алып тастау Қождамаларды өндіру үшін пайдаланылған улау ерітіндісін пайдалану Бейтараптау үшін пайдаланылған улау ерітіндісін пайдалануды алып тастау Эмульсияны бөлу үшін пайдаланылған улау ерітіндісін пайдалануды алып тастау | НСl - 2-30 мг/м3 |
| № | Операциялар санаты | Ең озық қолжетімді технологиялар |
| 1 | 2 | 3 |
| 1. | Суға төгінділер | Пайдаланылған суды қайталама пайдалану Эродирленген бөлшектерді тұндыру үшін тұндырғыштарды салу Сілті қалдықтарын күкірт қышқылымен немесе көмірқышқыл газымен бейтараптандыру Күшәнді шахталық сулардан темір тұздарын қосу жолымен жою Қышқыл сарқындыларды тазарту үшін: әктасты (кальций карбонаты), гидранттық әктікті немесе бәсеңдетілмеген әкті қосу; құрамында көп марганец бар ДКП үшін каустикалық соданы қосу; белсенді емес тазарту; ашық әктастық арналар/оттексіз әктік ағындар; су ағызатын құдықтар |
| 2. | Шумен күрес | Үзіліссіз жұмыс істейтін жүйелерді (мысалы, транспортерлерді, су құбырларын) пайдалану Транспортерлердің белдік жетектерін қаптамаға салу Алдымен үйіндінің сыртқы қиябетін жасау, содан кейін, ол мүмкін болғанша, көлбеу жазықтықтар мен қазып алатын кертпештерді үйіндінің ішкі кеңістігіне тасымалдау |
| 3. | Бөгетшені жобалау | Қауіптілігі төмен бөгетшенің авариялық төгіндісінің биіктігін есептеу үшін 100-жыддық кезеңде бір рет су басуды пайдалану Қауіптілігі жоғары бөгетшенің авариялық төгіндісінің биіктігін есептеу үшін 5000-10000 жылдық кезеңде бір рет су басуды пайдалану Өте жоғары бу қысымының қауіп-қатерін бағалау және бөгетше бөлшектерін салған кезде және құрылыстың барлық кезеңінде бу қысымына бақылау. Бағалауды тәуелсіз сарапшы жүргізуі тиіс |
| 4. | Бөгетшені салу | Құрылыс учаскесінен топырақтың құнарлы қабатын алу Бөгетшені салу үшін пайдаланушылық жүктемелер және климаттық жағдайлардың әсер етуінен өз техникалық сипаттамаларын жоғалтпайтын жарайтын құрылыс материалын таңдау Құрылыс кезінде мына жағдайлар кезінде көтерілетін ағын әдістерін пайдалану: жергілікті жердің өте төмен сейсмологиялық қауіптілігі; бөгетше салу үшін мөлшері 0.075-4 мм бөлшектері бар барлық қалдық материалдың ең аз дегенде 40-60% қолдану (қойылған қалдық кезінде қолданылмайды); Құрылыс кезінде бөгетше үшін құрылыс материалының жеткілікті саны бар да төмендейтін ағын әдісін пайдалану (мысалы, қалдықтар немесе қалдық жыныстар) Құрылыс кезінде жергілікті жердің сейсмологиялық төмен қауіпсіздігі кезінде орталық сызық әдісін пайдалану |
| 5. | Бөгетшені пайдалану | Авариялық жағдай пайда болған кезде тұндырғы су қоймасына түсірілетін ағынның басқа орынға бұру мүмкіндігін қамтамасыз ету Баламалы, мүмкін басқа су қоймасына төгу үшін қондырғылармен қамтамасыз ету Қосымша құю қондырғыларымен (мысалы авариялық толып кету кезінде) және/немесе авариялық жағдайлар үшін су қоймасындағы судың деңгейі су үстіндегі борттың барынша төмен белгісіне жеткен кезде резервті сорғы баржаларымен қамтамасыз ету Жыныстардың жылжуын тереңдік инклинометрлермен өлшеу және бу қысымының жай-күйі туралы мәліметтер алу Тиісті дренажды қамтамасыз ету Барлық жаңартуларды/өзгерістерді енгізе отырып, жобалау және құрылыс кезінде жазуларды жүргізу Бөгетшенің қауіпсіздігін қолдау жөніндегі нұсқаулықты тәуелсіз аудиторлармен үйлестіре сақтау |
| 6. | Тұндырғы су қоймасы | Аңғарда және аңғардан тыс орналасқан су қоймалары үшін табиғи грунтқа суағарды пайдалану Қоршалған су қоймалары үшін оң су балансы бар салқын климатта су алатын мұнараны пайдалану Егер жоғары жұмыс су үстіндегі борт қолданылса, қоршалған су қоймалары үшін кері су балансы бар жылы климатта су алатын құдықты пайдалану |
| 7. | Қалдықтар мен бос жыныстарды (үйіндіні) жою және залалсыздандыруға арналған құрылыстар | Табиғи сыртқы ағынды бұру Карьерлерде қалдықтар мен бос жынысты өңдеу Грунтты прогрессивті қалпына келтіру/рекультивациялауды жүргізу |
| 8. | Орнықтылықты бақылау | Қалдық сақтауышты/бөгетшені бақылау Су деңгейін бақылау Бөгетшеден өтіп кететін ағындының сапасы мен санын бақылау Барлық элементтердің геометриясын бақылау Бу қысымын бақылау Сейсмикалықты бақылау Динамикалық бу қысымы мен сұйытуды бақылау Грунттар механикасы Көзбен инспекциялау, тәуелсіз аудиттер |
| 9. | Авариялардың алдын алу және салдарларын жою | Авариялар жағдайына іс-шараларды жоспарлау Авариялық жағдайларды бағалау және салдарларды жою үшін іс-шаралар Құбырларға бақылау |
| 10. | Бұзылған қоршаған ортасы бар аймақты азайту | Кері жауып тастауды кен орындарды әзірлеудің шарттарының бірі ретінде қарастыру Кері жауып тастауға қол жеткізетін жақындағы ашық істен шыққан кеңістіктерді пайдалану Шахталардағы үлкен тазарту забойларын (қазып алу камераларын) жауып тастау қалдықтар мен тау жыныстарын пайдалану мүмкіндігін зерттеу |
| 11. | Жабу және одан кейінгі өңдеу | Құнын бағалауды қоса алғанда, жобалау және пайдалану стадияларында жабу және одан кейінгі өңдеу жоспарларын әзірлеу, уақыт өткеннен кейін оларды жаңарту Цианидті пайдалана отырып, алтынды сілтілеу қолданылатын барлық өндірістер үшін мыналарды қолдану жолымен CN4 пайдалануын төмендету: цианидты қосуды барынша азға дейін төмендетуге бағытталған пайдаланудың стратегияларын цианидты автоматты бақылауды мүмкіндігінше, асқын оксидтермен алдын ала өңдеу; тұндырғыға түсірер алдында қалған бос цианидтерді бұзу Мынадай қауіпсіздік іс-шараларына қолдану: нақтылай талаптардан екі есе асатын еңбек өнімділігімен цианидті бұзу тәсілін пайдалану; әкті қосу үшін резервті жүйені қондыру; резервті күшті агрегатын қондыру Барлық алюминий тотығы зауыттары үшін: пайдалану кезінде - жер үсті суларға сарқынды сулардың төгілуіне жол бермеу; бұған зауыттағы өндірістік суды тазартудан кейін қайталама пайдаланумен қол жеткізіледі; жабудан кейін өңдеу стадиясында: химиялық құрамы жер үсті суларға төгу үшін қолайлы шоғырлануларға сәйкес болмағанша, қалдықтар мен тау-кен жыныстарын залалсыздандыру үшін құрылыстардан төгу алдында жер үсті ағынды тазарту; келетін жолдарды, дренаж жүйелерін және өсімдік жамылғысын қолдау (қажет болса, өсімдікті қалпына келтіруді қоса алғанда); жер астындағы сулардың сынамаларын алуды жалғастыру; Барлық көмір қазулар үшін: сүзілудің алдын алу; ұсақ қалдықтарды сусыздандыру (<0,5 мм). |
| № | Операциялар санаты | Ең озық қолжетімді технологиялар | Қосымша көрсеткіштер |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| 1. | Сарқынды суларды жинау жүйесі | Техникалық ластанған және ластанбаған жаңбыр суын және басқа да ластанбаған су ағындарын бөлу Ластанудың әртүрлі типінің техникалық суларын бөлу Ластанған сулардың авариялық көлемі үшін резервтік ыдыс Өрт сөндіру үшін су резерві Қауіпті және тұтанатын заттар үшін дренаж жүйесі (мысалы, от аймағынан тасымалдау үшін) | |
| 2. | Ағындарды басқарудың кешенді схемасы | Стадияларды пайдалана отырып, ағындарды тазартудың неғұрлым ұтымды схемасын таңдау: орында биологиялық ССТҚ (сарқынды суларды тазарту бойынша қондырғыларда) орталықтандырылған түпкілікті тазарту; қалалық ССТҚ орталықтандырылған түпкілікті тазарту: химиялық-механикалық ССТҚ бейорганикалық сарқынды суларды орталықтандырылған түпкілікті тазарту; жергілікті ТИ орталықсыздандырыл- ған тазарту | |
| 3. | Құрамында мұнай және басқа да көмірсутегілері бар ағындар | Мұнайды/суды циклонмен айыру Түйіршіктелген сүзілу материалдарды немесе газ флотациясын пайдалана отырып, сүзу Орталықтандырылған биологиялық ССТҚ, немесе қалалық ССТҚ, немесе жеке тазарту қондырғысында биологиялық тазарту | Тазартылған ағындарда: С3 барынша көп болуы: 0,05-1,5; мг/л: оттектегі биологиялық қажеттілік (ОБҚ5)-2-20 |
| 4. | Эмульсиялар | Эмульсиялардың олардың пайда болу көзінде ыдырауы және бөлінген құрамдас құрауыштарды кәдеге жарату Оларды кейіннен айыра отырып, флокулянттарды және/немесе коагулянттарды қосу Эмульсияларды олардың пайда болу көзінде тотығу, конденсациямен булану, жану немесе биологиялық ыдырау жолымен жою | |
| 5. | Істен шыққан газдарды тазарту | Бөлінетін газдарды жинау жүйесі, тұтану және жарылыс қауіп-қатерінің алдын алу Газдарды өңдеудің біртінділігінің барынша ұтымды схемасын таңдау Шаңды және қатты бөлшектерді аулау: айыру, құрғақ және су циклондау, май және мата сүзгілер, электр сүзгілер. (Сондай-ақ «Жылу қондырғылары» бөлімді қараңыз) Жеңіл органикалық қосылыстар мен басқа құрауыштарды аулау: газды сулы тазарту (су, қышқыл ерітінді, сілті) сутегі, Сl2, SO2, Н2S, NН3, галоид үшін, СS2, СOS үшін сусыз еріткішпен газды тазарту, СS2, СOS, Нg үшін адсорбция, NН3, Н2S, СS2 үшін биологиялық газды тазарту, Н2S, СS2, СOS, НСN, СО үшін жағу, хлорды сутегіні кәдеге жарату; NН3 кәдеге жарату Сүзгінің көмегімен өртенетін газбен өңдеуден кейін диоксиндердің санын қысқарту | |
